Alanna Shaikh: How I'm preparing to get Alzheimer's

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Tłumaczenie: Magdalena Zajac Korekta: Kinga Skorupska

I'd like to talk about my dad.

Chcę porozmawiać o moim tacie.

My dad has Alzheimer's disease.

Tata choruje na Alzheimera.

He started showing the symptoms about 12 years ago,

Pierwsze objawy pojawiły się jakieś 12 lat temu,

and he was officially diagnosed in 2005.

jednak oficjalnie został zdiagnozowany w 2005.

Now he's really pretty sick. He needs help eating,

Teraz potrzebuje pomocy nawet przy jedzeniu,

he needs help getting dressed, he doesn't really know where he is

przy ubieraniu się, nie wie, gdzie jest,

or when it is, and it's been really, really hard.

ani jaki jest dzień; sytuacja jest ciężka.

My dad was my hero and my mentor for most of my life,

Tata całe życie był moim bohaterem i mentorem

and I've spent the last decade watching him disappear.

a ostatnie 10 lat spędziłam patrząc jak znika.

My dad's not alone. There's about 35 million people globally living with some kind of dementia,

35 mln ludzi na świecie ma rożne rodzaje demencji;

and by 2030 they're expecting that to double to 70 million.

do 2030 r. ta liczba podwoi się do 70 milionów.

That's a lot of people.

To bardzo wielu ludzi.

Dementia scares us. The confused faces and shaky hands of people who have dementia,

Zagubiony wyraz twarzy i trzęsące się ręce,

the big numbers of people who get it, they frighten us.

mnożące się przypadki - to nas przeraża.

And because of that fear, we tend to do one of two things:

Przez ten strach robimy dwie rzeczy:

We go into denial: "It's not me, it has nothing to do with me, it's never going to happen to me."

łudzimy się, że nas to nigdy nie spotka

Or, we decide that we're going to prevent dementia,

albo postanawiamy jej uniknąć

and it will never happen to us because we're going to do everything right and it won't come and get us.

przez właściwy tryb życia.

I'm looking for a third way: I'm preparing to get Alzheimer's disease.

Ja natomiast szykuję się na chorobę Alzheimera.

Prevention is good, and I'm doing the things that you can do to prevent Alzheimer's.

Staram się oczywiście zapobiegać.

I'm eating right, I'm exercising every day, I'm keeping my mind active,

Dobrze się odżywiam, ćwiczę, trenuję umysł;

that's what the research says you should do.

badania wykazują, że robię to, co trzeba.

But the research also shows that there's nothing that will 100 percent protect you.

ale wskazują też, że nie ma 100% ochrony.

If the monster wants you, the monster's gonna get you.

Jeśli potwór zagnie na ciebie palec, to przepadłeś.

That's what happened with my dad.

To przydarzyło się mojemu tacie.

My dad was a bilingual college professor. His hobbies were chess, bridge and writing op-eds.

Tata był dwujęzycznym profesorem akademickim.

(Laughter)

Lubił szachy, brydża i pisał komentarze do artykułów. (Śmiech)

He got dementia anyway.

Jednak i tak zachorował na demencję.

If the monster wants you, the monster's gonna get you.

Nie ma ucieczki przed potworem.

Especially if you're me, 'cause Alzheimer's tends to run in families.

Alzheimer jest często dziedziczny.

So I'm preparing to get Alzheimer's disease.

Dlatego też przygotowuję się na Alzheimera.

Based on what I've learned from taking care of my father,

Wiedza z badań i z opieki nad ojcem

and researching what it's like to live with dementia, I'm focusing on three things in my preparation:

pozwala mi się skupić na trzech rzeczach.

I'm changing what I do for fun, I'm working to build my physical strength,

Zmieniam hobby, ćwiczę ciało, żeby nabrać sił,

and -- this is the hard one -- I'm trying to become a better person.

i, co najtrudniejsze, próbuję być lepszą osobą.

Let's start with the hobbies. When you get dementia, it gets harder and harder to enjoy yourself.

Hobby: z demencją trudniej jest dobrze się bawić.

You can't sit and have long talks with your old friends, because you don't know who they are.

Nie pogadamy z przyjaciółmi, bo nie wiemy kim są.

It's confusing to watch television, and often very frightening.

Oglądanie telewizji jest zagmatwane i przerażające,

And reading is just about impossible.

a czytanie staje się niemożliwe.

When you care for someone with dementia, and you get training,

Podczas szkolenia opiekunowie uczą się,

they train you to engage them in activities that are familiar, hands-on, open-ended.

jak znaleźć im zajęcia znajome, praktyczne i wykonalne.

With my dad, that turned out to be letting him fill out forms.

Dla mojego taty to wypełnianie formularzy.

He was a college professor at a state school; he knows what paperwork looks like.

Był profesorem akademickim i zna się na robocie papierkowej.

He'll sign his name on every line, he'll check all the boxes,

Wpisuje imię w każdej linijce, zaznacza wszystkie rubryki,

he'll put numbers in where he thinks there should be numbers.

a gdzie chce, wpisuje liczby.

But it got me thinking, what would my caregivers do with me?

Zastanawiam się, co opiekunowie zrobiliby ze mną.

I'm my father's daughter. I read, I write, I think about global health a lot.

Jestem jak on. Czytam, piszę, myślę o globalnym zdrowiu.

Would they give me academic journals so I could scribble in the margins?

Czy daliby mi czasopisma, żebym mazała po marginesach?

Would they give me charts and graphs that I could color?

Czy daliby mi diagramy do pokolorowania?

So I've been trying to learn to do things that are hands-on.

Dlatego uczę się rzeczy, które są praktyczne.

I've always liked to draw, so I'm doing it more even though I'm really very bad at it.

Lubię rysować więc rysuję, choć kiepsko mi to idzie.

I am learning some basic origami. I can make a really great box.

Uczę się podstaw origami. Potrafię zrobić świetne pudełko.

(Laughter)

(Śmiech)

And I'm teaching myself to knit, which so far I can knit a blob.

Uczę się robić na drutach, żebym mogła coś wydziergać.

But, you know, it doesn't matter if I'm actually good at it. What matters is that my hands know how to do it.

Nie ważne, jak mi idzie - ręce wiedzą co robić.

Because the more things that are familiar, the more things my hands know how to do,

Znajome zajęcia sprawią mi radość,

the more things that I can be happy and busy doing when my brain's not running the show anymore.

kiedy umysł straci kontrolę.

They say that people who are engaged in activities are happier,

Ludzie zajęci są szczęśliwsi, łatwiejsi w opiece,

easier for their caregivers to look after, and it may even slow the progress of the disease.

a choroba postępuje wolniej.

That all seems like win to me.

To wydaje mi się pewną wygraną.

I want to be as happy as I can for as long as I can.

Chcę być szczęśliwa, jak długo się da.

A lot of people don't know that Alzheimer's actually has physical symptoms,

Alzheimer powoduje objawy kognitywne i fizyczne.

as well as cognitive symptoms. You lose your sense of balance,

Utrata równowagi, drgania mięśni,

you get muscle tremors, and that tends to lead people to being less and less mobile.

coraz większe ograniczenia ruchowe.

They get scared to walk around. They get scared to move.

Ludzie boją się spacerować i poruszać.

So I'm doing activities that will build my sense of balance.

Dla poprawienia równowagi ćwiczę jogę i tai-chi,

I'm doing yoga and tai chi to improve my balance, so that when I start to lose it,

żeby przy utracie równowagi

I'll still be able to be mobile.

nadal móc się poruszać.

I'm doing weight-bearing exercise, so that I have the muscle strength

Ćwiczę z obciążeniem, by wzmocnić mięśnie,

so that when I start to wither, I have more time that I can still move around.

by, nawet po osłabnięciu móc się poruszać.

Finally, the third thing. I'm trying to become a better person.

Trzecia rzecz: próbuję stać się lepszym człowiekiem.

My dad was kind and loving before he had Alzheimer's, and he's kind and loving now.

Tata zawsze był uprzejmy i kochający, teraz też taki jest.

I've seen him lose his intellect, his sense of humor, his language skills,

Traci intelekt, poczucie humoru, umiejętności językowe,

but I've also seen this: He loves me, he loves my sons,

ale widzę, że kocha mnie i moich synów,

he loves my brother and my mom and his caregivers.

kocha mojego brata, mamę i swoich opiekunów.

And that love makes us want to be around him, even now.

Ta miłość sprawia, że chcemy być z nim nawet teraz,

even when it's so hard.

kiedy jest tak ciężko.

When you take away everything that he ever learned in this world,

Nawet po odebraniu całej jego wiedzy,

his naked heart still shines.

jego nagie serce nadal świeci.

I was never as kind as my dad, and I was never as loving.

Nigdy nie byłam tak uprzejma i kochająca, jak mój tata.

And what I need now is to learn to be like that.

Teraz muszę się tego nauczyć.

I need a heart so pure that if it's stripped bare by dementia, it will survive.

Muszę mieć czyste serce, by przetrwało obnażenie przez demencję.

I don't want to get Alzheimer's disease.

Nie chcę zachorować na Alzheimera.

What I want is a cure in the next 20 years, soon enough to protect me.

Mam nadzieję, że znajdzie się lekarstwo, które mnie ochroni.

But if it comes for me, I'm going to be ready.

Ale jeśli choroba przyjdzie, będę gotowa.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)