Ayah Bdeir: Building blocks that blink, beep and teach

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

ဒါက ဆန်းပုံရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကွန်ကရစ်တုံးတွေကို နှစ်သက်သူပါ

This may sound strange,

ပထမဆုံး ကွန်ကရစ်တုံးတွေကို ၁၈၆၈ မှာ သိပ်ရိုးစင်းတဲ့ စိတ်ကူးနဲ့

but I'm a big fan of the concrete block.

ထုတ်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

The first concrete blocks were manufactured in 1868

အတူတူအံကျဖြစ်စေတဲ့ ပုံသေအတိုင်းအတာရှိတဲ့

with a very simple idea:

ဘိလပ်မြေနဲ့လုပ်ထားတဲ့ အတုံးတွေပါ။

modules made of cement of a fixed measurement

အမြန်ကိုပဲ ကွန်ကရစ်တုံးတွေဟာ ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့

that fit together.

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ အသုံးအများဆုံးဖြစ်လာခဲ့တယ်။

Very quickly concrete blocks became

ကျွန်မတို့ထက် ပိုကြီးတဲ့အရာတွေဖြစ်တဲ့

the most-used construction unit in the world.

အဆောက်အဦတွေ၊ တံတားတွေကိုတစ်ကြိမ်မှာ

They enabled us to to build things that were larger than us,

အုတ်တစ်လုံးနဲ့ ဆောက်ဖို့ ဖြစ်မြောက်စေတယ်။

buildings, bridges,

အခြေခံအားဖြင့် ကွန်ကရစ်တုံးတွေဟာ

one brick at a time.

ကျွန်မတို့ခေတ်ရဲ့ အခြေခံအုတ်ချပ် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

Essentially concrete blocks had become

နှစ်ပေါင်းတစ်ရာနီးပါးကြာပြီး ၁၉၄၇မှာ

the building block of our time.

ဒါနဲ့အတူ LEGO ပေါ်လာတယ်။

Almost a hundred years later in 1947,

အလိုလျောက် ဆောက်လုပ်ရေး အုတ်လို့ခေါ်တယ်။

LEGO came up with this.

နှစ်များမကြာခင်မှာ

It was called the Automatic Binding Brick.

LEGO ဟာ အိမ်တိုင်းမှာ နေရာယူခဲ့တယ်။

And in a few short years,

အုတ်ရေ ဘီလီယံ ၄၀၀ ထုတ်လုပ်ခဲ့တယ် (သို့)

LEGO bricks took place in every household.

ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူတစ်ယောက် အုပ် ၇၅ ချပ်လို့ ခန့်မှန်းကြတယ်၊

It's estimated that over 400 billion bricks have been produced --

လှပတဲ့ အိမ်တွေ၊လှပတဲ့ တံတားတွေ၊

or 75 bricks for every person on the planet.

လှပတဲ့ အဆောက်အဦတွေဖန်တီးဖို့ အင်ဂျင်နီယာဖြစ်စရာမလိုပါဘူး။

You don't have to be an engineer

LEGO က သုံးလို့ရအောင်လုပ်ပေးတယ်။

to make beautiful houses, beautiful bridges, beautiful buildings.

LEGO ဟာ အဓိကအနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ အခြေခံ အုတ်ချပ် ကွန်ကရစ်တုံးကိုယူပြီး

LEGO made it accessible.

ကျွန်မတို့ စိတ်ကူးရဲ့ အခြေခံအုတ်ချပ်အဖြစ်

LEGO has essentially taken the concrete block, the building block of the world,

ဖန်တီးလိုက်ပါတယ်။

and made it into the building block

တစ်ချိန်တည်း တစ်နှစ်တည်းမှာပဲ

of our imagination.

Bell Labs မှာ နောက်ထပ် ပြောင်းလဲမှုကြီး ကြေငြာဖို့ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

Meanwhile the exact same year,

နောက်ထပ် အခြေခံအုတ်ချပ်ပေါ့။

at Bell Labs the next revolution was about to be announced,

ထရန်စစ္စတာက တစ်လုံးပေါ် တစ်လုံးဆင့်တဲ့

the next building block.

တည်ငြိမ်တဲ့ အုတ်ချပ် ကမ္ဘာကနေ

The transistor was a small plastic unit

အရာတိုင်း တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တဲ့

that would take us from a world

ကမ္ဘာကို ခေါ်သွားတဲ့ ပလပ်စတစ် ယူနစ်လေးပါ။

of static bricks piled on top of each other

ကွန်ကရစ်တုံးလိုပဲ

to a world where everything was interactive.

ထရန်စစ္စတာက ပိုကြီး၊ ပိုရှုပ်တဲ့ပတ်လမ်းတွေကို

Like the concrete block,

တစ်ကြိမ် အုတ်တစ်ချပ်နဲ့ ဆောက်ခွင့်ပေးပါတယ်။

the transistor allows you to build

ဒါပေမဲ့ အဓိက ခြားနားချက်တစ်ခု ရှိတယ်၊

much larger, more complex circuits, one brick at a time.

ထရန်စစ္စတာက ကျွမ်းကျင်သူတွေ အတွက်ပါပဲ။

But there's a main difference:

ကျွန်မတို့ခေတ်ရဲ့ အခြေခံအုတ်ချပ်ဟာ

The transistor was only for experts.

ကျွမ်ကျင်သူတွေအတွက် သီးသန့်ဖယ်ထားတာ

I personally don't accept this,

ကျွန်မအနေနဲ့ လက်မခံပါဘူး။

that the building block of our time

ဒါကြောင့် ပြောင်းလဲဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

is reserved for experts,

လွန်ခဲ့တဲ့ ရှစ်နှစ်က Media Lab မှာရှိစဉ်က

so I decided to change that.

အင်ဂျင်နီယာတွေရဲ့အစွမ်းကို

Eight years ago when I was at the Media Lab,

ပန်းပုပညာရှင်တွေ ဒီဇိုင်း ပညာရှင်တွေလက်ထဲ

I started exploring this idea

ဘယ်လိုထည့်မလဲဆိုတဲ့ စိတ်ကူးစတင်စူစမ်းခဲ့တယ်

of how to put the power of engineers

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်က littleBits ကို စတင်ဖန်တီးခဲ့တယ်။

in the hands of artists and designers.

ဒါတွေလုပ်ဆောင်ပုံကို ပြပါရစေ။

A few years ago I started developing littleBits.

Let me show you how they work.

LittleBits တွေဟာ တစ်ခုစီမှာ သီးသန့်လုပ်ဆောင်မှုပါတဲ့

အလက်ထရွန်းနစ် မော်ဂျူးတွေပါ။

LittleBits are electronic modules

အလင်း၊ အသံ၊ မော်တာနဲ့

with each one specific function.

အာရုံခံတွေဖြစ်ဖို့

They're pre-engineered

ကြိုတင် စီမံထားပါတယ်။

to be light, sound,

ဒါရဲ့ အကောင်းဆုံးအပိုင်းက

motors and sensors.

သံလိုက်တွေနဲ့ အတူတူ ဆက်တာပါ။

And the best part about it

ဒီတော့ ဒါတွေကို နေရာမှားထားလို့မရပါဘူး။

is they snap together with magnets.

အုတ်ချပ်တွေကို အရောင်နဲ့ခွဲထားတယ်။

So you can't put them the wrong way.

အစိမ်းက အထွက်အား၊ အပြာက စွမ်းအင်၊

The bricks are color-coded.

ပန်းရောင်က အဝင်အား၊ လိမ္မော်က ဝိုင်ယာပါ။

Green is output, blue is power,

ဒီတော့ လုပ်ဖို့လိုတာဆိုလို့ အပြာကို အစိမ်းနဲ့ဆက်ပြီး

pink is input and orange is wire.

အလျှင်အမြန်ပဲ ပိုကြီးမားတဲ့ ပတ်လမ်းတွေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။

So all you need to do is snap a blue to a green

အပြာကို အစိမ်းမှာထားရင်

and very quickly you can start making larger circuits.

မီးလင်းအောင်လုပ်နိုင်တယ်။

You put a blue to a green,

ကြားမှာ ခလုတ်တစ်ခု ခံနိုင်ပြီး

you can make light.

You can put a knob in between

အခုဆို နည်းနည်း ပိုမှိန်သွားပါပြီ။

ခုန်တဲ့ မော်ဂျူးအတွက်

and now you've made a little dimmer.

ခလုတ်ကို ပိတ်လိုက်ပါ၊

Switch out the knob

ဟောဒီမှာပါ။

for a pulse module,

အခု နည်းနည်း ပိုပြီးမှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ် ဖြစ်ပါပြီ။

which is here,

and now you've made a little blinker.

ဒီတစီစီမြည်တာက

ထပ်ဖိဖို့အတွက်ဖြစ်ပြီး

Add this buzzer

ဆူညံတဲ့ စက်တစ်ခု ဖန်တီးလိုက်ပါပြီ။

for some extra punch

ဒါကို ရပ်လိုက်တော့မယ်။

and you've created a noise machine.

ဒီတော့ ဒီရိုးစင်းတဲ့ ကစားတာအလွန်

I'm going to stop that.

littleBits တွေဟာ အတော့ကို အားကောင်းပါတယ်။

So beyond simple play,

အစီစဉ်ချ၊ ဝိုင်ယာဆင်၊ ဂဟေဆော်ဖို့လိုတာအစား

littleBits are actually pretty powerful.

littleBits တွေဟာ ရိုးစင်းတဲ့ အလိုလိုသိတဲ့

Instead of having to program, to wire, to solder,

အမူအရာတွေသုံးပြီး အစီစဉ်ချခွင့်ပေးတယ်။

littleBits allow you to program

ဒီတော့ မှိတ်တုတ်အလင်း ပိုမြန်၊ ပိုနှေးဖို့

using very simple intuitive gestures.

ဒီခလုတ်ကိုပဲ လှည့်လိုက်ပြီး

So to make this blink faster or slower,

အခြေခံအားဖြင့် ခုန်နှုန်းကို ပိုမြန်၊ပိုနှေးစေတာပါ။

you would just turn this knob

littleBits နောက်ကွယ်က စိတ်ကူးက

and basically make it pulse faster or slower.

ဒါဟာ တိုးပွားနေတဲ့ စာကြည့်တိုက်တစ်ခုပါ။

The idea behind littleBits

ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှုတိုင်းကို

is that it's a growing library.

အဆင့်သုံး အုတ်ချပ်အဖြစ် ဖန်တီးချင်ပါတယ်။

We want to make every single interaction in the world

မီးလုံးတွေ၊ အသံတွေ၊ နေရောင်သုံး မှန်ပြားတွေ၊မော်တာတွေ

into a ready-to-use brick.

အရာတိုင်းကို သုံးခွင့်ရနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

Lights, sounds, solar panels, motors --

ကလေးတွေကို littleBits ပေးပြီး သူတို့ကစားတာ ကြည့်နေခဲ့တယ်။

everything should be accessible.

မယုံနိုင်စရာ အတွေ့အကြုံပါ။

We've been giving littleBits to kids and seeing them play with them.

အကောင်းဆုံးအရာက သူတို့ကျောင်းမှာ မသင်ရတဲ့

And it's been an incredible experience.

နေ့စဉ်ကနေ သူတို့အနားက လျှပ်စစ်ပညာကို

The nicest thing is how they start to understand

စတင်နားလည်ပုံပါ။

the electronics around them from everyday

ဥပမာ ညမီးဘယ်လို အလုပ်လုပ်တာ

that they don't learn at schools.

(သို့) ဓာတ်လှေခါးက ဘာလို့ ဆက်ပွင့်နေတာ

For example, how a nightlight works,

(သို့) iPod က ထိတာကို ဘယ်လို တုံ့ပြန်တာပါ။

or why an elevator door stays open,

littleBits တွေကို ကျောင်းတွေ ပုံစံထုတ်ဖို့ယူသွားသေးတယ်

or how an iPod responds to touch.

ဥပမာဆိုရရင် လျှပ်စစ်ပညာတို့ ဘာတို့နဲ့

We've also been taking littleBits to design schools.

အတွေ့အကြုံမရှိတဲ့ ဒီဇိုင်းပညာရှင်တွေကို

So for example, we've had designers

အရာဝတ္ထုအဖြစ် littleBits တွေနဲ့ စကစားခိုင်းခဲ့တယ်။

with no experience with electronics whatsoever

ဟောဒီမှာ မြင်ရတဲ့ စုတ်မင်တံ၊ စက္ကူရေပုလင်းတွေနဲ့ပါ။

start to play with littleBits as a material.

ကျွန်မတို့မှာ Geordie လုပ်တာရှိတယ်။

Here you see, with felt and paper water bottles,

(ဂလောင်ဂလောင်မြည်သံ)

we have Geordie making ...

(တဝီဝီမြည်သံ)

(Clanging)

လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်အနည်းငယ်က littleBits ကို RISD ကိုယူသွားပြီး

(Buzzing)

အင်ဂျင်နီယာပညာ အတွေ့အကြုံမရှိတဲ့

A few weeks ago we took littleBits to RISD

ဒီဇိုင်းပညာရှင်တွေကို ပေးခဲ့တယ်၊

and gave them to some designers

ကတ်ထူ၊သစ်သားနဲ့ စက္ကူပဲဖြစ်ပြီး "တစ်ခုခု လုပ်ပါ" လို့ပြောခဲ့တယ်။

with no experience in engineering whatsoever --

ဒါက သူတို့လုပ်ခဲ့တဲ့ ပရောဂျက် နမူနာပါ၊

just cardboard, wood and paper -- and told them "Make something."

လှုပ်ရှားသက်ဝင်နေတဲ့ ရောင်စုံစက္ကူဘောလုံးပါ။

Here's an example of a project they made,

(ရယ်သံများ)

a motion-activated confetti canon ball.

ဒါပေမဲ့ နေဦး၊ ဒါက ကျွန်မအကြိုက်ဆုံး ပရောဂျက်ပါ။

(Laughter)

But wait, this is actually my favorite project.

ကစားတဲ့ရွံ့နဲ့လုပ်ထားတဲ့ ပုဇွန်တုပ်ကြီး၊

It's a lobster made of playdough

အမှောင်ကို ကြောက်တယ်ရှင့်။

(ရယ်သံများ)

that's afraid of the dark.

(Laughter)

အင်ဂျင်နီယာမဟုတ်သူတွေအတွက် littleBits ဟာ နောက်ပစ္စည်းဖြစ်လာပြီး

အီလက်ထရွန်းနစ်က နောက်ပစ္စည်းတစ်ခုပါ။

To these non-engineers, littleBits became another material,

ဒီပစ္စည်းကို လူတိုင်းဆီရောက်အောင် လုပ်ချင်ပါတယ်။

electronics became just another material.

ဒီတော့ littleBits တွေက အခမဲ့ ရင်းမြစ်ပါ။

And we want to make this material accessible to everyone.

ဝက်ဆိုဒ်ကိုသွား၊ ဒီဇိုင်းဖိုင်တွေကိုယူ၊ ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။

So littleBits is open-source.

ဖန်တီးသူတွေ၊ တီထွင်သူတွေ၊ ထောက်ပံ့သူတွေရဲ့

You can go on the website, download all the design files, make them yourself.

ကမ္ဘာတစ်ခုကိုအားပေးချင်တယ်။

We want to encourage a world

အကြောင်းက ဒါက ကျွန်မတို့နေထိုင်တဲ့ကမ္ဘာ၊

of creators, of inventors, of contributors,

တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တဲ့ ကျွန်မတို့ကမ္ဘာဖြစ်လို့ပါ။

because this world that we live in,

ဒီတော့ ရှေ့ဆက်ပြီး စတင်ဖန်တီးလိုက်ပါ။

this interactive world, is ours.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

So go ahead and start inventing.

(လက်ခုပ်သံများ)

Thank you.

(Applause)