The way we think about work is broken | Barry Schwartz

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Today I'm going to talk about work.

ဒီနေ့ အလုပ်အကြောင်း ပြောမလို့ပါ။

And the question I want to ask and answer is this:

နောက်ပြီး ကျွန်တော် မေးပြီး ဖြေချင်တဲ့မေးခွန်းက ဒါပါ။

"Why do we work?"

"ဘာကြောင့် အလုပ်လုပ်ကြတာလဲ"

Why do we drag ourselves out of bed every morning

TED စွန့်စားခန်းလိုမျိုး တစ်ခုကနေတစ်ခု ခုန်ပေါက်တာတွေ ပြည့်နေတဲ့

instead of living our lives

ဘဝမှာ နေထိုင်မယ့်အစား

just filled with bouncing from one TED-like adventure to another?

ဘာဖြစ်လို့ မနက်တိုင်း အိပ်ရာကနေ တရွတ်ဆွဲ ထနေကြတာလဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

You may be asking yourselves that very question.

ဒီမေးခွန်းကို ကိုယ့်ကိုကိုယ် မေးကောင်း မေးမိကြလိမ့်မယ်။

Now, I know of course, we have to make a living,

ကဲ သိတာပေါ့ အသက်မွေးမှု လုပ်ရတာကို။

but nobody in this room thinks that that's the answer to the question,

ဒါပေမဲ့ ဒီအခန်းထဲက ဘယ်သူကမှ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေလို့မထင်ပါဘူး။

"Why do we work?"

"ဘာလို့အလုပ်လုပ်ကြတာလဲ"

For folks in this room, the work we do is challenging,

ဒီအခန်းက လူတွေအတွက်တော့ ကျွန်တော်တို့ လုပ်တဲ့အလုပ်ဟာ စိန်ခေါ်ခြင်း၊

it's engaging, it's stimulating, it's meaningful.

ချိတ်ဆက်ခြင်း၊ တက်ကြွခြင်း၊ အဓိပ္ပါယ်ရှိခြင်းပါ။

And if we're lucky, it might even be important.

ကံကောင်းရင် အရေးပါတာတောင် ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်ပေါ့။

So, we wouldn't work if we didn't get paid,

ဒီတော့ လုပ်ခမရရင် လုပ်တော့မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။

but that's not why we do what we do.

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် လုပ်တာကိုလုပ်နေတာဟာ ဒါကြောင့်မဟုတ်ပါဘူး။

And in general,

ယေဘုယျအနေနဲ့

I think we think that material rewards are a pretty bad reason

ရုပ်ဝတ္ထု ဆုလာဘ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ လုပ်တဲ့ အလုပ်အတွက်ဆိုးဝါးတဲ့

for doing the work that we do.

အကြောင်းပြချက်လို့ ထင်မိကြမယ် ထင်တယ်။

When we say of somebody that he's "in it for the money,"

လူတစ်ယောက်ကို သူဟာပိုက်ဆံအတွက် လုပ်တာလို့ပြောတဲ့အခါ

we are not just being descriptive.

ကျွန်တော်တို့ဟာ သရုပ်ဖော်နေရုံ မဟုတ်ပါဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now, I think this is totally obvious,

ကဲ ဒါက အသိသာကြီးလို့ ထင်ပါတယ်။

but the very obviousness of it raises what is for me

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့အတွက် ဒါရဲ့ အရမ်းသိသာမှုက မယုံနိုင်အောင်

an incredibly profound question.

နက်ရှိုင်းတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခု ပေါ်လာတယ်။

Why, if this is so obvious,

ဪ၊ ဒါက သိပ်သိသာလွန်းရင်

why is it that for the overwhelming majority of people on the planet,

ဘာဖြစ်လို့ ကမ္ဘာပေါ်က အင်မတန်ကို များတဲ့ လူအများစုအတွက်

the work they do has none of the characteristics

မနက်တိုင်း အိပ်ရာကနေ ထထွက်ပြီး ရုံးကိုလစ်ရတဲ့

that get us up and out of bed and off to the office every morning?

သူတို့လုပ်တဲ့အလုပ်ဟာ ထူးခြားတဲ့လက္ခဏာ မဆောင်ရတာလဲ။

How is it that we allow the majority of people on the planet

ဘယ်လိုဖြစ်လို့ ငြီးငွေ့၈ရာ၊ အဓိပ္ပါယ်မဲ့ပြီး စိတ်ကို ထုံထိုင်းစေတဲ့

to do work that is monotonous, meaningless and soul-deadening?

အလုပ်ကိုလုပ်ဖို့ ကမ္ဘာပေါ်က လူအများစုကို လုပ်ခွင့်ပေးတာလဲ။

Why is it that as capitalism developed,

ဘာလို့ အလုပ်ကနေလာတဲ့ ရုပ်ဝတ္ထု မဟုတ်တဲ့

it created a mode of production, of goods and services,

စိတ်ကျေနပ်မှုတွေကို ဖယ်ထုတ် ထားတဲ့ကုန်ပစ္စည်းနဲ့

in which all the nonmaterial satisfactions that might come from work were eliminated?

ဝန်ဆောင်မှုတွေ ထုတ်လုပ်နည်းကိုဖန်တီးတဲ့ အရင်းရှင်ဝါဒ အနေနဲ့ ဖွံ့ဖ​ြိုးခဲ့တာလဲ။

Workers who do this kind of work,

ဒီအလုပ်မျိုးမှာလုပ်တဲ့ လုပ်သားတွေဟာ

whether they do it in factories, in call centers,

စက်ရုံတွေမှာ ဖြစ်ဖြစ်၊ ပြန်ကြားရေးဋ္ဌာနတွေ ဖြစ်ဖြစ်

or in fulfillment warehouses,

ဒါမှမဟုတ် ကုန်လှောင်ရုံတွေ ဖြစ်ဖြစ်

do it for pay.

လစာအတွက် အလုပ်လုပ်တာပါ။

There is certainly no other earthly reason to do what they do except for pay.

လစာကလွဲပြီး သူတို့လုပ်တာလုပ်ဖို့ အခြား ဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းမရှိတာ သေချာတယ်။

So the question is, "Why?"

ဒီတော့ မေးခွန်းက" ဘာကြောင့်လဲ။"

And here's the answer:

ဟောဒီမှာ အဖြေပါ။

the answer is technology.

အဖြေကတော့ နည်းပညာပါ။

Now, I know, I know --

ကဲ သိတယ်၊ သိပါတယ်...

yeah, yeah, yeah, technology, automation screws people, blah blah --

ဟုတ်တယ်၊ နည်းပညာ၊ စက်နဲ့လုပ်ခြင်းက လူတွေကိုလှည့်စားတယ် ဘာညာပေါ့...

that's not what I mean.

ပြောလိုတာက ဒါမဟုတ်ဘူး

I'm not talking about the kind of technology

ဘဝတွေကို ပိတ်လှောင်တဲ့ နည်းပညာမျိုးနဲ့ ဒါကိုကြားဖို့

that has enveloped our lives, and that people come to TED to hear about.

လူတွေ TED ကို လာတဲ့အကြောင်း ပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။

I'm not talking about the technology of things,

ကျွန်တော် ပြောနေတာက ပစ္စည်းတွေရဲ့နည်းပညာ၊

profound though that is.

ဒါကနေ နက်နဲမှုအကြောင်းပါ။

I'm talking about another technology.

အခြားနည်းပညာတစ်ခု အကြောင်း ပြောနေတာပါ။

I'm talking about the technology of ideas.

စိတ်ကူးတွေရဲ့ နည်းပညာအကြောင်း ပြောနေတာပါ။

I call it, "idea technology" --

"စိတ်ကူး နည်းပညာ"လို့ ခေါ်ပါတယ်။

how clever of me.

တော်တယ်နော်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

In addition to creating things, science creates ideas.

သိပ္ပံပညာဟာ ပစ္စည်းတွေကိုဖန်တီးတာမက စိတ်ကူးတွေကိုဖန်တီးတယ်။

Science creates ways of understanding.

သိပ္ပံပညာဟာ နားလည်ခြင်း နည်းတွေကို ဖန်တီးတယ်။

And in the social sciences,

ပြီးတော့ လူမှုရေးသိပ္ပံမှာ

the ways of understanding that get created are ways of understanding ourselves.

ဖန်တီးလိုက်တဲ့ နားလည်ခြင်း နည်းတွေဟာ မိမိကိုယ်ကို နားလည်ခြင်း နည်းတွေပါ။

And they have an enormous influence on how we think, what we aspire to,

ဒါတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ တွေးခေါ်ပုံ၊ စေ့ဆော်မှုပေးတာတ​ွေ၊ ပြုမူပုံတွေကို

and how we act.

ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။

If you think your poverty is God's will, you pray.

သင့်ဆင်းရဲမှုဟာ ဘုရားအလိုအတိုင်းလို့ တွေးမိရင် သင်ဆုတောင်းပါတယ်။

If you think your poverty is the result of your own inadequacy,

သင့်ဆင်းရဲမှုဟာ သင့်အားနည်းချက်ရဲ့ အကျိုးဆက်လို့ တွေးမိရင်

you shrink into despair.

စိတ်ပျက်မှုထဲမှာ နောက်တွန့်သွားတယ်။

And if you think your poverty is the result of oppression and domination,

ပြီးတော့ သင့်ဆင်းရဲမှုဟာ ဖိနှိပ်ခြင်းနဲ့ ခြယ်လှယ်မှုရဲ့ အကျိုးဆက်လို့ တွေးမိရင်

then you rise up in revolt.

ဖီဆန် ထကြွတော့တာပေါ့။

Whether your response to poverty is resignation or revolution,

ဆင်းရဲမှုကို တုံ့ပြန်မှုဟာ နုတ်ထွက်ခြင်း (သို့) တော်လှန်ခြင်းဖြစ်ဖြစ်

depends on how you understand the sources of your poverty.

ဆင်းရဲမှုရဲ့ အရင်းမြစ်တွေကို နားလည်ပုံ ပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။

This is the role that ideas play in shaping us as human beings,

ဒါက ကျွနုပ်တို့ကို လူသားတွေအဖြစ် ပုံသွင်းရာမှာပါဝင်တဲ့ စိတ်ကူးတွေရဲ့ကဏ္ဍ

and this is why idea technology may be the most profoundly important technology

ဒါကြောင့် စိတ်ကူး နည်းပညာဟာ သိပ္ပံပညာ ကပေးတဲ့ နက်ရှိုင်းစွာ အရေးပါတဲ့

that science gives us.

နည်းပညာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

And there's something special about idea technology,

စိတ်ကူးနည်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထူးခြားတာတစ်ခုက

that makes it different from the technology of things.

ကုန်ပစ္စည်းတွေရဲ့ နည်းပညာနဲ့ ကွဲပြားအောင် လုပ်ထားတာပါ။

With things, if the technology sucks,

ဒီပစ္စည်းတွေနဲ့ နည်းပညာဟာ မစွံဘူးဆိုရင်

it just vanishes, right?

ဒါဟာ ပျောက်သွားမှာပဲ မဟုတ်လား။

Bad technology disappears.

မကောင်းတဲ့ နည်းပညာဟာ ပျောက်ကွယ်ပါတယ်။

With ideas --

စိတ်ကူးတွေနဲ့ကျတော့ ...

false ideas about human beings will not go away

လူတွေက အမှန်ပဲလို့ ယုံကြည်နေရင်

if people believe that they're true.

လူတွေအကြောင်း စိတ်ကူးမှားတွေဟာ ပျောက်မသွားဘူး။

Because if people believe that they're true,

ဘာလို့ဆို မှန်တယ်လို့ယုံကြည့်ရင် လူတွေဟာ

they create ways of living and institutions

ဒီစိတ်ကူးမှားတွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ နေထိုင်ပုံနဲ့

that are consistent with these very false ideas.

အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဖန်တီးကြလို့ပါ။

And that's how the industrial revolution created a factory system

ဒါနဲ့ပဲ စက်မှုတော်လှန်ရေးက စက်ရုံစနစ်ကို ဖန်တီးလိုက်ပုံပါ၊

in which there was really nothing you could possibly get out of your day's work,

အဲဒီမှာက တစ်နေ့အဆုံးမှာ လစာအတွက်ကလွဲပြီး

except for the pay at the end of the day.

တစ်နေ့တာ အလုပ်ကနေ တကယ် ဘာမှကို ရနိုင်စရာမရှိဘူးလေ။

Because the father -- one of the fathers

ဘာဖြစ်လို့ဆိုတော့ ဖခင်ကြီး Adam Smith

of the Industrial Revolution, Adam Smith --

စက်မှုတော်လှန်ရေးရဲ့ ဖခင်တွေထဲက တစ်ယောက်က

was convinced that human beings were by their very natures lazy,

လက်ခံယုံကြည်တာက လူသားတွေဟာ သူတို့ သဘာဝအရ ပျင်းကြပြီး သူတို့ကို

and wouldn't do anything unless you made it worth their while,

တန်ဖိုးရှိအောင်မလုပ်ပေးဘူး ဆိုရင် ဘာမှလုပ်ကြမှာ မဟုတ်ဘူးတဲ့။

and the way you made it worth their while

သူတို့ကို တန်ဖိုးရှိအောင် လုပ်နည်းက

was by incentivizing, by giving them rewards.

မက်လုံးပေးခြင်း၊ ဆုလာဘ်ပေးခြင်း ဆိုတဲ့နည်းတွေနဲ့ပါ။

That was the only reason anyone ever did anything.

ဒါက လူတွေ တစ်ခုခုလုပ်တာရဲ့ တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်ပါ။

So we created a factory system consistent with that false view of human nature.

ဒီတော့ လု့သဘာဝရဲ့ အမြင်မှားတွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ စက်ရုံစနစ် ဖန်တီးတယ်။

But once that system of production was in place,

ဒါပေမဲ့ ဒီထုတ်လုပ်ရေးစနစ် နေရာကျသွားတာနဲ့

there was really no other way for people to operate,

Adam Smith မူနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ နည်းလမ်းကလွဲပြီး

except in a way that was consistent with Adam Smith's vision.

လည်ပတ်ဖို့ အခြားနည်းလမ်း မရှိတော့ဘူး။

So the work example is merely an example

ဒီတော့ အလုပ်ဥပမာဟာ စိတ်ကူးမှားတွေဟာ

of how false ideas can create a circumstance

ဒါတွေဟာ အမှန်ပဲလို့ အဆုံးသတ်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခု

that ends up making them true.

ဖန်တီးနိုင်ပုံပြတဲ့ ဥပမာသက်သက်ပါပဲ။

It is not true

သင်ဟာ "အကူအညီကောင်း

that you "just can't get good help anymore."

မရနိုင်တော့ဘူး"ဆိုတာဟာ မမှန်ဘူး။

It is true

သင်ဟာ "အကူအညီကောင်း

that you "can't get good help anymore"

မရနိုင်တော့ဘူး"ဆိုတာဟာ မှန်တယ်။

when you give people work to do that is demeaning and soulless.

လူတွေကို မညှာမတာနဲ့ လူမဆန်တဲ့ အလုပ်ကိုလုပ်ဖို့ ပေးတဲ့အခါမှာပေါ့။

And interestingly enough, Adam Smith --

စိတ်ဝင်စားဖို့ အတော်ကောင်းတဲ့ Adam Smith ။

the same guy who gave us this incredible invention

ဒီလူပဲ အစုအပြုံထုတ်လုပ်တဲ့ ယုံနိုင်စရာမရှိတဲ့

of mass production, and division of labor

တီတွင်မှုနဲ့ လုပ်အားခွဲဝေမှုကို ပေးတာ။

-- understood this.

ဒါကို နားလည်ကြပါ။

He said, of people who worked in assembly lines,

သူပြောတာက "တပ်ဆင်ရေးလိုင်းတွေမှာ လုပ်သူတွေ

of men who worked in assembly lines, he says:

တပ်ဆင်ရေးလိုင်းတွေက အမျိုးသားတွေဟာ...

"He generally becomes as stupid as it is possible for a human being to become."

" သူဟာ အများအားဖြင့် လူတစ်ဦး ဖြစ်လာနိုင်ဖို့ ရှိသလိုပဲ တုံးလာတယ်။"

Now, notice the word here is "become."

ကဲ "ဖြစ်လာတယ်"ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို ကြည့်ပါဦး။

"He generally becomes as stupid as it is possible for a human being to become."

" သူဟာ အများအားဖြင့် လူတစ်ဦး ဖြစ်လာနိုင်ဖို့ ရှိသလိုပဲ တုံးလာတယ်။"

Whether he intended it or not, what Adam Smith was telling us there,

သူ ရည်ရွယ်ခဲ့တာဖြစ်ဖြစ်၊ မဖြစ်ဖြစ် Adam Smith ပြောနေခဲ့တာက

is that the very shape of the institution within which people work

လူတွေအလုပ်လုပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းပုံစံရှိခဲ့တယ်၊

creates people who are fitted to the demands of that institution

ဒါက အဖွဲ့အစည်းရဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေနဲ့ ကိုက်တဲ့လူတွေကို ဖန်တီးပြီး

and deprives people of the opportunity

လူတွေရဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို ပိတ်ပင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့

to derive the kinds of satisfactions from their work that we take for granted.

အလေးမမူတဲ့ အလုပ်က ကျေနပ်ခြင်း မျိုးတွေကို ပိတ်ထားပါတယ်။

The thing about science -- natural science --

သိပ္ပံပညာ၊ သဘာဝသိပ္ပံနဲ့ ဆိုင်တာက

is that we can spin fantastic theories about the cosmos,

စကြဝဠာအကြောင်း လက်တွေ့မကျတဲ့ သီအိုရီတွေကို လံကြုပ်လုပ်ပြီး

and have complete confidence

ပကတိ ယုံကြည်နေကြတာက

that the cosmos is completely indifferent to our theories.

စကြဝဠာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သိအိုရီတွေနဲ ထူမခြားနားဖြစ်ပြီး

It's going to work the same damn way

စကြာဝဠာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်သီအိုရီဖြစ်ဖြစ်

no matter what theories we have about the cosmos.

ဒီနည်းအတိုင်း အတူတူပဲ အလုပ်လုပ်လိမ့်မယ်ပေါ့။

But we do have to worry about the theories we have of human nature,

ဒါပေမဲ့ လူ့သဘာဝအကြောင်း သီအိုရီတွေကို ပူပန်ဖို့လိုပါတယ်၊

because human nature will be changed by the theories we have

အကြောင်းက လူသားတွေကိုနားလည် အောင် ရှင်းပြ၊ ထောက်ကူပေးဖို့

that are designed to explain and help us understand human beings.

ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ ဒီသီအိုရီတွေ ကြောင့် လူ့သဘာဝပြောင်းလဲမှာမို့ပါ။

The distinguished anthropologist, Clifford Geertz, said, years ago,

ထင်ရှားတဲ့ မနုဿဗေဒပညာရှင် Clifford Geertz နှစ်များစွာက ပြောခဲ့တာက

that human beings are the "unfinished animals."

လူဆိုတာတွေဟာ မပြီးပြတ်သေးတဲ့ သတ္တဝါတွေတဲ့။

And what he meant by that was that it is only human nature

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူဆိုလိုတာက လူ့သဘာဝ တစ်ခုရှိဖို့က

to have a human nature

လူ့သဘာဝပါပဲ၊

that is very much the product of the society in which people live.

ဒါဟာ လူတွေနေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ တကယ့်ထုတ်ကုန်ပါတဲ့။

That human nature, that is to say our human nature,

ဒီလူ့သဘာဝ ၊ ပြောချင်တာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူသဘာဝဟာ

is much more created than it is discovered.

ရှာဖွေတွေ့ရှိတာထက် အများကြီး ပိုဖန်တီးထားတာပါ။

We design human nature

လူတွေ နေထိုင်၊အလုပ်လုပ်တဲ့

by designing the institutions within which people live and work.

အဖွဲ့အစည်းတွေကို ပုံစံထုတ်ခြင်းနဲ့ လူ့သဘာဝကို ပုံစံထုတ်ပါတယ်။

And so you people --

ဒီတော့ ကိုယ့်လူတို့...

pretty much the closest I ever get to being with masters of the universe --

စကြဝဠာရဲ့ ဆရာကြီးတွေနဲ့ အရမ်းကြီး အနီးစပ်ဆုံး ရှိနေဖူးတာကြောင့်

you people should be asking yourself a question,

ကိုယ့်အဖွဲ့အစည်းကို လည်ပတ်ဖို့ အိမ်ပြန်တဲ့ အခိုက်မှာ

as you go back home to run your organizations.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို မေးခွန်းတစ်ခု ထုတ်သင့်တယ်။

Just what kind of human nature do you want to help design?

ဘယ်လူ့သဘာဝ အမျိုးအစားကို ပုံစံထုတ်ဖို့ ကူညီချင်တာလဲ ဆိုတာပါဗျာ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Thanks.

ကျေးဇူးပါ။