How free is our freedom of the press? | Trevor Timm

Аудармашы: Abdimanap Kenes Редактор: Nursultan Aubakirov

So this is James Risen.

Иә, бұл – Джеймс Райзен.

You may know him as the Pulitzer Prize-winning reporter

Оны Пулицер сыйлығын иеленген The New York Times

for The New York Times.

журналисті ретінде тануыңыз мүмкін.

Long before anybody knew Edward Snowden's name,

Бұған дейін Эдуард Сноуденнің атын бәрі білетін.

Risen wrote a book in which he famously exposed

Райзен NSA Америка халқының телефондағы әңгімелерін

that the NSA was illegally wiretapping the phone calls of Americans.

қалай заңсыз түрде тыңдағандығы жөнінде кітап жазды.

But it's another chapter in that book

Алайда кітаптың ішіндегі бір бөлім

that may have an even more lasting impact.

кітаптың өзінен қатты әсер етті.

In it, he describes a catastrophic US intelligence operation

Оның ішінде ол америкалық барлау операциясының былықтарын және

in which the CIA quite literally handed over blueprints

ЦРУ дың Иранға ядролық қарудың сызбасын бергендігі

of a nuclear bomb to Iran.

жөнінде жазады.

If that sounds crazy, go read it.

Сенбесеңіз, кітапты оқып шығыңыз.

It's an incredible story.

Бұл – керемет оқиға.

But you know who didn't like that chapter?

Бірақ бұл бөлім кімге ұнамады білесіз бе?

The US government.

АҚШ үкіметіне.

For nearly a decade afterwards,

Кітап жарық көргеннен соң араға он жыл салып

Risen was the subject of a US government investigation

Райзен Америка үкіметінің тергеуіне тап болды.

in which prosecutors demanded that he testify

Билік оған кейбір дереккөздерді жоққа шығарып,

against one of his alleged sources.

кей бөлімдеріне қарсы шығуын талап етті.

And along the way, he became the face for the US government's recent pattern

Осы уақытта ол АҚШ үкіметі тарапынан айыптауға ұшыраған

of prosecuting whistleblowers and spying on journalists.

журналистерге жасалған жаңа тәжірибенің үлгісі болды.

You see, under the First Amendment,

Бірінші түзетуге сәйкес

the press has the right to publish secret information in the public interest.

БАҚ-тың қоғам қалаған құпия ақпаратты таратуға құқығы бар.

But it's impossible to exercise that right if the media can't also gather that news

Егер БАҚ қажетті ақпаратты ала алмаса немесе

and protect the identities of the brave men and women

ақпаратқа қолы жеткен батыр журналистерді қорғай алмаса, бұл құқықты

who get it to them.

қолдану мүмкін емес

So when the government came knocking,

Биліктен қоңырау түскенде,

Risen did what many brave reporters have done before him:

Райзен де көп жаужүрек журналистер жасаған нәрсені жасады.

he refused

Түрмеге түссе де,

and said he'd rather go to jail.

берілмейтінін айтты.

So from 2007 to 2015,

2007-2015 аралығында

Risen lived under the specter of going to federal prison.

Райзен федералды түрмеде қауіп-қатер астында болды.

That is, until just days before the trial, when a curious thing happened.

Аяқ астынан қызықты оқиға орын алды.

Suddenly, after years of claiming it was vital to their case,

Жылдар бойы Райзеннің соңына түскен билік аяқ астынан

the government dropped their demands to Risen altogether.

өз шағымынан бас тартты.

It turns out, in the age of electronic surveillance,

Электронды із кесу заманында репортерлер

there are very few places reporters and sources can hide.

бас сауғалайтын жер өте аз екендігі анықталды.

And instead of trying and failing to have Risen testify,

Райзенге куәгерлік жаса деп мәжбүрлеудің орнына

they could have his digital trail testify against him instead.

билік оның электронды жазбаларын өзіне қарсы қолдана алатын еді.

So completely in secret and without his consent,

Құпия түрде әрі оның келісімінсіз

prosecutors got Risen's phone records.

билік Райзеннің телефон жазбаларын өзіне алады.

They got his email records, his financial and banking information,

Олар оның электронды поштасына және табысы мен шоты жайында ақпаратты қолға түсіреді.

his credit reports,

Сондай ақ оның несие тарихына

even travel records with a list of flights he had taken.

тіпті әр басқан қадамына дейін бақылауына алады.

And it was among this information that they used to convict Jeffrey Sterling,

Райзеннің мақалалары негізінде ЦРУ-дың былығы ашылды.

Risen's alleged source and CIA whistleblower.

Джефри Стерлингті кінәлі деп табу үшін жиналған деректің бірі еді

Sadly, this is only one case of many.

Өкінішке қарай, бұл көп себептің бірі.

President Obama ran on a promise to protect whistleblowers,

Президент Обама информаторларды қорғайтынын жеткізген еді.

and instead, his Justice Department has prosecuted more

Бірақ шындығында Әділет Министрлігі тергеуді

than all other administrations combined.

басқа әкімшіліктермен бірлесіп одан әрі күшейте түсті

Now, you can see how this could be a problem,

Көріп отырсыздар бұл проблема болуы мүмкін.

especially because the government considers so much of what it does secret.

Әсіресе үкімет өз әрекетін құпия түрде жүзеге асыруда.

Since 9/11, virtually every important story about national security

Ұлттық қауіпсіздік туралы әрбір мақаланың жарық көруіне

has been the result of a whistleblower coming to a journalist.

информатордың журналистке жолығуы себеп болды.

So we risk seeing the press unable to do their job

Себебі медиа өзінің жұмысын атқара алмау қаупі жоғары

that the First Amendment is supposed to protect

Бірінші түзетуде қорғай алмай отыр

because of the government's expanded ability to spy on everyone.

себебі үкімет барлық адамды аңди бастады.

But just as technology has allowed the government

Дәл солай технология билікке журналистердің

to circumvent reporters' rights,

құқығын аттап өтуге мүмкіндік берсе

the press can also use technology

баспасөз де технологияны өзінің дереккөзін

to protect their sources even better than before.

бұрынғыдан да жақсы қорғау үшін қолдана алады.

And they can start from the moment they begin speaking with them,

Оны БАҚ соттың уақытына дейін апармай

rather than on the witness stand after the fact.

ертерек жасап қоя алады.

Communications software now exists

Мұндай коммуникациялық бағдарлама бар.

that wasn't available when Risen was writing his book,

Ол Райзен кітап жазып жатқанда жоқ болатын және ол

and is much more surveillance-resistant than regular emails or phone calls.

электронды пошта мен телефонға қарағанда қадағалауға төзімді.

For example, one such tool is SecureDrop,

Мысалы ондай бағдарламаның бірі Secure Drop

an open-source whistleblower submission system

Информаторлармен байланысатын жалпыға ортақ жүйе.

that was originally created by the late Internet luminary Aaron Swartz,

Оны интернеттің соңғы жарық жұлдызы Аарон Шварц ойлап тапқан.

and is now developed at the non-profit where I work,

Мен қызмет атқаратын коммерциялық емес ұйым

Freedom of the Press Foundation.

Дербес баспа қоры жүзеге асырды.

Instead of sending an email,

Электронды хат жіберудің орнына

you go to a news organization's website,

жаңалықтар қызметі сайтына кіріп көріңіз.

like this one here on The Washington Post.

Мысалы "Уашингтон пост" сайты.

From there, you can upload a document or send information

Сол жерден сіз құжатты жүктеп немесе ақпаратты тарата аласыз.

much like you would on any other contact form.

Дәл солай кез келген платформада.

It'll then be encrypted and stored on a server

Ақпарат шифрланып, серверде сақталып қалады.

that only the news organization has access to.

Онда тек жаңалықтар қызметі ғана қосыла алады.

So the government can no longer secretly demand the information,

Бұдан былай билік ақпаратты құпия түрде ала алмайды.

and much of the information they would demand

Оларғы керек ақпарттың басым бөлігі

wouldn't be available in the first place.

бұғатталып тұрады.

SecureDrop, though, is really only a small part of the puzzle

SecureDrop, сонымен қатар - XIX ғасырдағы жазу еркіндігін

for protecting press freedom in the 21st century.

қамтамасыз етудің алғашқы адымы.

Unfortunately, governments all over the world

Өкінішке қарай, әлемдегі билік өкілдері

are constantly developing new spying techniques

бізге зиян жаңа бақылау технологияларды

that put us all at risk.

дамытып отырады.

And it's up to us going forward to make sure

Бізге қалғаны тек техникалық білімі бар

that it's not just the tech-savvy whistleblowers,

информаторлар ғана емес.

like Edward Snowden, who have an avenue for exposing wrongdoing.

Әйтпесе Эдуард Сноуденде де қылмыстарды анықтайтын мүмкіндік болды.

It's just as vital that we protect the next veteran's health care whistleblower

Бізге ауруханалардың толғандығын хабарлайтын

alerting us to overcrowded hospitals,

денсаулық сақтау жүйесінің болашақ жанашырларын,

or the next environmental worker

Флингтегі судың лайланғандығын айтып шу көтерген

sounding the alarm about Flint's dirty water,

қоршаған ортаның болашақ сақшыларын, немесе келесі қаржылық

or a Wall Street insider

дағдарыстан хабардар ететін

warning us of the next financial crisis.

Уол Стриттің баспасөзін қорғау өте маңызды.

After all, these tools weren't just built to help the brave men and women

Сайып келгенде бұл құралдың мақсаты тек қылмысты әшкерелейтін

who expose crimes,

батыр адамдарды қорғау ғана емес

but are meant to protect all of our rights under the Constitution.

ол баршамыздың заңды түрде құқығымызды қорғау .

Thank you.

Рақмет.

(Applause)

(қол шапалақтау)