Isabel Allende: How to live passionately—no matter your age | TED

Μετάφραση: Eleftheria Papaioannou Επιμέλεια: Niki Boehm

Hi, kids.

Γεια σας, παιδιά.

(Laughter)

(Γέλια)

I'm 71.

Είμαι 71.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

My husband is 76.

Ο σύζυγός μου είναι 76.

My parents are in their late 90s,

Οι γονείς μου κοντεύουν τα 100,

and Olivia, the dog, is 16.

και η Ολίβια, το σκυλί, είναι 16.

So let's talk about aging.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τα γηρατειά.

Let me tell you how I feel

Αφήστε με να σας πω πώς νιώθω

when I see my wrinkles in the mirror

όταν βλέπω τις ρυτίδες μου στον καθρέφτη

and I realize that some parts of me have dropped

και συνειδητοποιώ ότι κάποια μέρη του σώματός μου έχουν πέσει

and I can't find them down there.

και δεν μπορώ να τα βρω εκεί κάτω.

(Laughter)

(Γέλια)

Mary Oliver says in one of her poems,

Η Μαίρη Όλιβερ λέει σε ένα από τα ποιήματά της,

"Tell me, what is it that you plan to do

«Πες μου, τι είναι αυτό που σχεδιάζεις να κάνεις

with your one wild and precious life?"

με τη μοναδική άγρια και πολύτιμη ζωή σου;»

Me, I intend to live passionately.

Εγώ, σκοπεύω να ζήσω παθιασμένα.

When do we start aging?

Πότε αρχίζουμε να γερνάμε;

Society decides when we are old,

Η κοινωνία αποφασίζει πότε είμαστε ηλικιωμένοι,

usually around 65, when we get Medicare,

συνήθως γύρω στα 65, όταν παίρνουμε την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη,

but we really start aging at birth.

αλλά αληθινά αρχίζουμε να γερνάμε όταν γεννιόμαστε.

We are aging right now,

Γερνάμε κι αυτήν ακριβώς τη στιγμή

and we all experience it differently.

και όλοι το βιώνουμε διαφορετικά.

We all feel younger than our real age,

Όλοι νοιώθουμε νεώτεροι από την πραγματική μας ηλικία,

because the spirit never ages.

επειδή το πνεύμα δεν γερνάει ποτέ.

I am still 17.

Εγώ είμαι ακόμη 17.

Sophia Loren. Look at her.

Η Σοφία Λώρεν. Κοιτάξτε την.

She says that everything you see

Λέει ότι όλα όσα βλέπετε

she owes to spaghetti.

τα χρωστάει στο σπαγγέτι.

I tried it and gained 10 pounds

Το δοκίμασα και πήρα 4,5 κιλά

in the wrong places.

στα λάθος σημεία.

But attitude, aging is also attitude and health.

Αλλά η στάση, τα γηρατειά είναι επίσης στάση και υγεία.

But my real mentor in this journey of aging

Αλλά ο πραγματικός μου μέντορας σε αυτό το ταξίδι των γηρατειών

is Olga Murray.

είναι η Όλγα Μάρεϊ.

This California girl at 60

Αυτό το κορίτσι από την Καλιφόρνια στα 60

started working in Nepal to save young girls

άρχισε να εργάζεται στο Νεπάλ για να σώσει νεαρά κορίτσια

from domestic bondage.

από την οικογενειακή δουλεία.

At 88, she has saved 12,000 girls,

Στα 88, έχει σώσει 12.000 κορίτσια

and she has changed the culture in the country.

και έχει αλλάξει την κουλτούρα στην χώρα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Now it is illegal for fathers

Τώρα, είναι παράνομο για τους πατεράδες

to sell their daughters into servitude.

να πουλάνε τις κόρες τους για δούλες.

She has also founded orphanages

Έχει επίσης ιδρύσει ορφανοτροφεία

and nutritional clinics.

και διατροφικές κλινικές.

She is always happy

Είναι πάντα ευτυχισμένη

and eternally young.

και αιωνίως νέα.

What have I lost in the last decades?

Τι έχω χάσει τις τελευταίες δεκαετίες;

People, of course,

Ανθρώπους, φυσικά,

places, and the boundless energy of my youth,

τόπους και την ανεξάντλητη ενέργεια της νιότης μου

and I'm beginning to lose independence,

και αρχίζω να χάνω ανεξαρτησία,

and that scares me.

κι αυτό με τρομάζει.

Ram Dass says that dependency hurts,

Ο Ραμ Ντας λέει ότι η εξάρτηση πληγώνει,

but if you accept it, there is less suffering.

αλλά αν την αποδεχτείς, υπάρχουν λιγότερα βάσανα.

After a very bad stroke,

Μετά από ένα πολύ άσχημο εγκεφαλικό,

his ageless soul watches the changes

η αγέραστη ψυχή του παρακολουθεί τις αλλαγές

in the body with tenderness,

στο σώμα με τρυφερότητα

and he is grateful to the people who help him.

και είναι ευγνώμων προς τους ανθρώπους που τον βοηθούν.

What have I gained?

Τι έχω κερδίσει;

Freedom: I don't have to prove anything anymore.

Ελευθερία: Δεν χρειάζεται να αποδείξω τίποτε πια.

I'm not stuck in the idea of who I was,

Δεν είμαι κολλημένη στην ιδέα του ποια ήμουν,

who I want to be,

ποια θέλω να γίνω,

or what other people expect me to be.

ή τι περιμένουν οι άλλοι να είμαι.

I don't have to please men anymore,

Δεν χρειάζεται να ευχαριστώ τους άνδρες πια,

only animals.

μόνο τα ζώα.

I keep telling my superego to back off

Συνεχίζω να λέω στο υπερεγώ μου να υποχωρήσει

and let me enjoy what I still have.

και να με αφήσει να απολαύσω αυτό που έχω ακόμη.

My body may be falling apart,

Το σώμα μου μπορεί να καταρρέει,

but my brain is not, yet.

αλλά το μυαλό μου όχι, ακόμη.

I love my brain.

Αγαπώ το μυαλό μου.

I feel lighter.

Νοιώθω πιο ανάλαφρη.

I don't carry grudges, ambition, vanity,

Δεν κουβαλάω κακίες, φιλοδοξία, ματαιοδοξία,

none of the deadly sins that are not even

κανένα από τα θανάσιμα αμαρτήματα που ούτε καν αξίζουν τον κόπο.

worth the trouble.

It's great to let go.

Είναι υπέροχο να αφήνεσαι.

I should have started sooner.

Θα έπρεπε να είχα αρχίσει νωρίτερα.

And I also feel softer

Κι επίσης νοιώθω πιο απαλή

because I'm not scared of being vulnerable.

επειδή δεν φοβάμαι να είμαι ευάλωτη.

I don't see it as weakness anymore.

Δεν το βλέπω ως αδυναμία πια.

And I've gained spirituality.

Και κέρδισα πνευματικότητα.

I'm aware that before,

Έχω αντιληφθεί ότι πριν,

death was in the neighborhood.

ο θάνατος βρισκόταν στη γειτονιά.

Now, it's next door, or in my house.

Τώρα, βρίσκεται στη διπλανή πόρτα, ή στο σπίτι μου.

I try to live mindfully

Προσπαθώ να ζω προσεκτικά

and be present in the moment.

και να να είμαι παρούσα στην κάθε στιγμή.

By the way, the Dalai Lama

Παρεμπιπτόντως, ο Δαλάι Λάμα

is someone who has aged beautifully,

είναι κάποιος που έχει γεράσει όμορφα,

but who wants to be vegetarian and celibate?

αλλά ποιος θέλει να είναι χορτοφάγος και άγαμος;

(Laughter)

(Γέλια)

Meditation helps.

Ο διαλογισμός βοηθάει.

(Video) Child: Ommm. Ommm. Ommm.

(Βίντεο) Παιδί: Ομμμ. Ομμμ, Ομμμ.

Isabel Allende: Ommm. Ommm. There it is.

Ιζαμπέλ Αλιέντε: Ομμμ, Ομμμ. Να το.

And it's good to start early.

Και είναι καλά να αρχίσεις νωρίς.

You know, for a vain female like myself,

Ξέρετε, για ένα ματαιόδοξο θηλυκό όπως εγώ,

it's very hard to age in this culture.

είναι πολύ σκληρό να γερνάς σε αυτόν τον πολιτισμό.

Inside, I feel good, I feel charming, seductive, sexy.

Μέσα μου, νοιώθω καλά, νοιώθω γοητευτική, σαγηνευτική, ελκυστική.

Nobody else sees that. (Laughter)

Κανένας άλλος δεν το βλέπει αυτό. (Γέλια)

I'm invisible.

Είμαι αόρατη.

I want to be the center of attention.

Θέλω να είμαι το κέντρο της προσοχής.

I hate to be invisible.

Μισώ να είμαι αόρατη.

(Laughter) (Applause)

(Γέλια) (Χειροκρότημα)

This is Grace Dammann.

Αυτή είναι η Γκρέις Ντάμαν.

She has been in a wheelchair for six years

Βρίσκεται σε αναπηρική πολυθρόνα εδώ και έξι χρόνια

after a terrible car accident.

μετά από ένα τρομερό αυτοκινητιστικό ατύχημα.

She says that there is nothing more sensual

Λέει ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο αισθησιακό

than a hot shower,

από ένα ζεστό ντους,

that every drop of water

όπου κάθε σταγόνα νερό

is a blessing to the senses.

είναι ευλογία για τις αισθήσεις.

She doesn't see herself as disabled.

Δεν βλέπει τον εαυτό της ως ανάπηρο.

In her mind, she's still surfing in the ocean.

Στο μυαλό της ακόμη κάνει σέρφινγκ στον ωκεανό.

Ethel Seiderman, a feisty, beloved activist

Η Έθελ Σάιντερμαν, μια μαχητική, αγαπημένη ακτιβίστρια

in the place where I live in California.

στον τόπο όπου ζω στην Καλιφόρνια.

She wears red patent shoes,

Φοράει κόκκινα λουστρίνια

and her mantra is that one scarf is nice

και το μάντρα της είναι ότι ένα φουλάρι είναι καλό

but two is better.

αλλά τα δύο είναι καλύτερα.

She has been a widow for nine years,

Είναι χήρα εδώ και εννέα χρόνια,

but she's not looking for another mate.

αλλά δεν ψάχνει για άλλον σύντροφο.

She says that there is only a limited number

Λέει ότι υπάρχει μόνο ένας περιορισμένος αριθμός

of ways you can screw —

τρόπων που μπορείς να το κάνεις

well, she says it in another way —

-βέβαια, το λέει με έναν άλλο τρόπο -

and she has tried them all.

και τους έχει δοκιμάσει όλους.

(Laughter)

(Γέλια)

I, on the other hand,

Εγώ, αντιθέτως,

I still have erotic fantasies with Antonio Banderas —

ακόμη έχω ερωτικές φαντασιώσεις με τον Αντόνιο Μπαντέρας

(Laughter) —

(Γέλια)

and my poor husband has to put up with it.

και ο καημένος ο σύζυγός μου πρέπει να το ανέχεται.

So how can I stay passionate?

Επομένως, πώς μπορώ να παραμείνω παθιασμένη;

I cannot will myself to be passionate at 71.

Δεν μπορώ να επιβάλλω στον εαυτό μου τη θέληση να είναι παθιασμένος στα 71.

I have been training for some time,

Προπονούμαι εδώ και καιρό,

and when I feel flat and bored, I fake it.

κι όταν νοιώθω χωρίς ζωντάνια και βαριεστημένη, προσποιούμαι.

Attitude, attitude.

Στάση, στάση.

How do I train? I train by saying yes

Πώς προπονούμαι; Προπονούμαι λέγοντας ναι

to whatever comes my way:

σε οτιδήποτε έρθει στον δρόμο μου:

drama, comedy, tragedy,

δράμα, κωμωδία, τραγωδία,

love, death, losses.

αγάπη, θάνατος, απώλειες.

Yes to life.

Ναι στη ζωή.

And I train by trying to stay in love.

Και προπονούμαι προσπαθώντας να είμαι πάντα ερωτευμένη.

It doesn't always work,

Δεν πιάνει πάντα,

but you cannot blame me for trying.

αλλά δεν μπορείτε να με κατηγορήσετε που το προσπαθώ.

And, on a final note,

Μια τελευταία επισήμανση,

retirement in Spanish is jubilación.

η συνταξιοδότηση στα Ισπανικά είναι jubilación.

Jubilation. Celebration.

Αγαλλίαση. Γιορτή.

We have paid our dues.

Έχουμε καταβάλλει τις οφειλές μας.

We have contributed to society.

Έχουμε συνεισφέρει στην κοινωνία.

Now it's our time, and it's a great time.

Τώρα είναι η δική μας ώρα, και είναι θαυμάσια ώρα.

Unless you are ill or very poor,

Εκτός κι αν είσαι άρρωστος ή πολύ φτωχός,

you have choices.

έχεις επιλογές.

I have chosen to stay passionate,

Έχω επιλέξει να παραμείνω παθιασμένη,

engaged with an open heart.

αφοσιωμένη με μια ανοιχτή καρδιά.

I am working on it every day.

Δουλεύω πάνω σε αυτό κάθε μέρα.

Want to join me?

Θέλετε να έρθετε μαζί μου;

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

June Cohen: So Isabel — IA: Thank you.

Τζουν Κοέν: Λοιπόν, Ιζαμπέλ - ΙΑ: Σε ευχαριστώ.

JC: First of all,

ΤΚ: Πρώτα απ' όλα,

I never like to presume to speak for the TED community,

ποτέ δεν μου αρέσει να θεωρώ ότι μιλώ εκ μέρους της κοινότητας TED,

but I would like to tell you that I have a feeling

αλλά θα ήθελα να σου πω ότι έχω ένα προαίσθημα

we can all agree that you are still charming,

ότι όλοι συμφωνούμε πως είσαι ακόμη γοητευτική,

seductive and sexy. Yes?

σαγηνευτική κι αισθησιακή. Ναι;

IA: Aww, thank you. (Applause)

ΙΑ: Σ' ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)

JC: Hands down. IA: No, it's makeup.

ΤΚ: Χωρίς πολλή προσπάθεια. ΙΑ: Όχι, είναι μακιγιάζ.

Moderator: Now, would it be awkward

ΤΚ: Θα ήταν άβολο

if I asked you a follow-up question about your erotic fantasies?

αν σε ρωτούσα συμπληρωματικά για τις ερωτικές σου φαντασιώσεις;

IA: Oh, of course. About what?

ΙΑ: Μα φυσικά. Σχετικά με τι;

(Laughter)

(Γέλια)

Moderator: About your erotic fantasies. IA: With Antonio Banderas.

ΤΚ: Για τις ερωτικές σου φαντασιώσεις. ΙΑ: Με τον Αντόνιο Μπαντέρας.

Moderator: I was just wondering if you have anything more to share.

ΤΚ: Αναρωτιόμουν αν έχεις κάτι περισσότερο να μοιραστείς.

IA: Well, one of them is that — (Laughter)

ΙΑ: Λοιπόν, μία από αυτές είναι ότι - (Γέλια)

One of them is that I place a naked Antonio Banderas

Μία από αυτές είναι ότι βάζω έναν γυμνό Αντόνιο Μπαντέρας

on a Mexican tortilla,

πάνω σε μια Μεξικανική τορτίγια,

I slather him with guacamole and salsa,

τον αλείφω με γουακαμόλε και σάλτσα,

I roll him up, and I eat him. (Laughter)

τον τυλίγω, και τον τρώω. (Γέλια)

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)