Pete Alcorn on the world in 2200

Translator: Shkak Nasradeen Mustafa Reviewer: Daban Q. Jaff

I used to be a Malthusian.

پێشتر مالتوسی بووم.

This was my mental model of the world:

مۆدێلی دەروونی من بەم شێوەیە بوو لە جیهان،

exploding population, small planet;

بووە هۆی زیادبوونی ژمارەی دانیشتوان، لە هەسارەیەکی بچووک:

it's going to lead to ugly things.

دەبێتە هۆی ناشیرین بوونی شتەکان.

But I'm moving past Malthus,

ڕێبازی مالتوسی کۆن بەجێدەهێلم،

because I think that we just might be about 150 years

پێم وایە، لەوانەیە نزیکەی ١٥٠ ساڵ ببێت،

from a kind of new enlightenment.

لە سەردەمی ڕۆشنگەری نوێوە.

Here's why.

ئەمش هۆکارەکەیە.

ئەوە زانیاری ژمارەی دانیشتوانی ڕێکخراوی یونسیفە،

This is the U.N.'s population data,

you may have seen, for the world.

لەوانەیە تێبینی ئەوەت کردبێت لە جیهان.

هەروەها پێشبینی بەرزبوونەوەی ژمارەی دانیشتوان دەکرا،

And the world's population expected to top out

at something hopefully a bit less than 10 billion, late this century.

بە نزیکەی بۆ ١٠ بلێۆن کەس لە کۆتایی سەدەدا.

And after that, most likely it's going to begin to decline.

دوای ئەوە، بە ئەگەری زۆرەوە دەست بە دابەزین دەکات.

So what then?

کەواتە چی؟

Most of the economic models are built around scarcity and growth.

زۆربەی مۆدێلە ئابوورییەکان لە دەوری کەم و زۆربوون دروست کراون.

So a lot of economists

کەواتە زۆرێک لە ئابووریناسان،

look at declining population

سەیری دابەزینی ڕێژەی دانیشتوان دەکەن،

and expect to see stagnation, maybe depression.

وە پێشبینی ئەوە دەکەن کە هەست بە خەمۆکی بکەن.

But a declining population is going to have

بەڵام، ئەمە دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی دانیشتوان و

at least two very beneficial economic effects.

گەیاندنی دوو سوود بە لایەنی ئابووری.

One: fewer people on a fixed amount of land

یەکەم: کەمتر خەڵک لەسەر بڕێکی دیاریکراوی زەوی دەبن،

make investing in property a bad bet.

وەبەرهێنان لە موڵکەکان، گرەوێکی خراپ.

In the cities, a lot of the cost of property

لەشارەکاندا تێچووی موڵک و موڵکداری زۆر،

is actually wrapped up in its speculative value.

لە راستیدا بە بەهای بیرکاری هەژمارکراوە.

Take away land speculation,

خەمدڵان و

price of land drops.

دابەزینی بەهای زەوی.

And that begins to lift a heavy burden

ئەوەش دەست دەکات بە هەڵگرتنی بارێکی قورس،

off the world's poor.

بۆ هەژارانی جیهان.

Number two: a declining population

دووەم: دابەزینی ژمارەی دانیشتوان،

means scarce labor.

واتە: بونی کرێکارێکی کەم.

Scarce labor drives wages.

کەمی کرێی لێخوڕین.

As wages increase

کاتێگ موچە زیاد دەکات،

that also lifts the burden on the poor and the working class.

ئەمەش دەبێتە درووستبوونی بارێکی ق قورس لە چنینی هەژان.

Now I'm not talking about a radical drop in population like we saw in the Black Death.

باسی دابەزینێکی ڕیشەیی لە دانیشتوان ناکەم، وەک ئەوەی لە مەرگە ڕەشەکەدا بینیمان.

But look what happened in Europe

بەڵام، بڕوانە لە ئەوروپا چی ڕوویداوە،

after the plague:

لە دوای پەتاکە:

rising wages,

بەرزبووونەوەی لایەنی ئابووری،

land reform,

چاکسازی لە زەوی و زار،

technological innovation,

داهێنانی تەکنەلۆجیا،

birth of the middle class;

پەیدابوونی چینی مامناوەند;

and after that, forward-looking social movements

دوای ئەوە بزوتنەوە کۆمەڵایەتییەکان،

like the Renaissance,

وەک ژیانەوە،

and later the Enlightenment.

پاشان ڕۆشنگەری و ڕۆشبیری.

Most of our cultural heritage has tended to look backward,

زۆربەی کەلەپوورە کەلتووریەکانمان سەردەمیان بەسەرچوو،

romanticizing the past.

هەروەها سەدەمی ڕۆمانسیزمی ڕابردوو.

All of the Western religions begin with the notion of Eden,

هەموو ئایینەکانی ڕۆژئاوا بە بیرۆکەی ئێدنەوە دەستیان پێ کرد،

and descend through a kind of profligate present

هەروەها دابەزین ژمارەیان و دیارنەمانیان

to a very ugly future.

بۆ داهاتووەکی نادیار.

So human history is viewed

کەواتە مێژووی مرۆڤایەتی تێبینیکراوە،

as sort of this downhill slide

وەک جۆرێک لەم سلایدە سەرەوژێرەکان،

from the good old days.

یادی ئەو ڕۆژانە بەخێر.

But I think we're in for another change,

بەڵام، پێم وایە لە گۆڕانکارییەکی تر داین،

about two generations after the top of that curve,

بۆ دوو نەوەی تر،

once the effects of a declining population

کاتێک کاریگەریەکانی کەمبوونەوەی دانیشتوان،

start to settle in.

وا لەخەڵک دەکات لەگەڵی ڕابێن.

At that point, we'll start romanticizing the future again,

لەو کاتەدا، دووبارە دەست بە ڕۆمانتیسی دەکەین داهاتوو دەکەین,

instead of the nasty, brutish past.

لە جیاتی ئەو ڕابردووە ناخۆش و نەهامەتییەی تێپەڕێ.

So why does this matter?

کەواتە بۆچی ئەمە کێشەیە؟

بۆچی باس لە بزووتنەوە کۆمەڵایەتی و ئابووریەکان بکەین،

Why talk about social-economic movements

that may be more than a century away?

لەوانەیە زیاتر لە سەدەیەک بوو بێت؟

Because transitions are dangerous times.

چونکە گواستنەوەکان لە کاتی مەترسیداربوون.

When land owners start to lose money,

کاتێک خاوەن زەویەکان پارەکانیان لە دەستدا،

and labor demands more pay,

کرێکارەکانیش داوای پارەی زیاتریان دەکرد،

there are some powerful interests that are going to fear for the future.

هەندێک حەز و ئارەزووی بەهێز هەن کە لە داهاتوو دەبن بە کێشە.

Fear for the future leads to some rash decisions.

بوونی ترس لە داهاتوو دەبێتە هۆی بڕیاریدانی بەپەلە.

If we have a positive view about the future

ئەگەر تێڕوانینێکی ئەرێنیمان هەبێت دەربارەی ئایندەوە،

then we may be able to accelerate through that turn,

ئەوکات دەتوانین خێراتر و وردتر بین لەو ڕۆژەدا،

instead of careening off a cliff.

کا بە تەختاییەک و گردێکدا دەرۆین.

If we can make it through the next 150 years,

ئەگەر بتوانین لە ماوەی 150 ساڵی داهاتوودا ئەمە بکەین.

I think that your great great grandchildren

پێم وایە نەوەی داهاتوو و مەزنمان

will forget all about Malthus.

هەموو شتێکیان لە بیر دەچێت دەربارەی مالتوس.

And instead, they'll be planning for the future

لە جیاتی ئەوە پلان بۆ داهاتوو دادەڕێژن،

هەروەها دەست دەکەن بە بنیاتنانی ڕۆشنبیری و ڕۆشنگەری لە سەدەی ٢٢ دا.

and starting to build the 22nd Century Enlightenment.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان).