How to Raise Successful Kids -- Without Over-Parenting | Julie Lythcott-Haims | TED

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

ئەزانن، هەوڵم بۆ ئەوە نەیا ببم بە پسپۆڕێک لە پەروەردەکردنا.

ڕاستییەکەی، خۆی لەخۆیدا زۆر گرنگیم بە مەسەلەی پەروەردەکردن نەئەیا.

You know, I didn't set out to be a parenting expert.

ڕاستییەکەی شێوازێکی پەروەردەکردنی مناڵ هەیە لەم سەردەمەیا

In fact, I'm not very interested in parenting, per Se.

کە بەجۆرێک منداڵان تێک ئەیات،

دەرفەتیان بۆناهێڵێتەوە بتوانن ببن بە خۆیان.

It's just that there's a certain style of parenting these days

لەم سەردەمەیا شێوازێکی پەروەردەکردن هەیە،

that is kind of messing up kids,

ڕێگری ئەوەیان لێئەکات.

impeding their chances to develop into theirselves.

ئەمەوێت بڵێم کە،

کاتێکی زۆر بەسەر ئەبەین و زۆر خەمی ئەوە ئەخۆین

کە هەندێک لە دایک و باوکەکان وەک پێویست لەناو ژیانی منداڵەکانیان و

There's a certain style of parenting these days

that's getting in the way.

پەروەردەکردن و گەورەکردنیانا نین

I guess what I'm saying is,

بە شێوەیەکی درووست.

we spend a lot of time being very concerned

بەڵام لە کۆتاییەکەی تری شەبەنگەکەشا،

about parents who aren't involved enough in the lives of their kids

زیانێکی زۆریش ئەگەیەنرێت،

and their education or their upbringing,

لە شوێنێکدا کە باوانەکان هەست ئەکەن مناڵەکانیان سەرکەوتوو نابن

and rightly so.

ئەگەر ئەوان نەیانپارێزن و ڕێگە لە هەموو پێچێک نەگرن و

But at the other end of the spectrum,

there's a lot of harm going on there as well,

هەرچییەکیان بەسەر بێت لەگەڵیانا بن و کار بکەنە سات بە ساتیان، و

where parents feel a kid can't be successful

منداڵەکانیان ئاراستە بکەن بەرەو چەند کۆلێژ و پیشەیەکی بچووک.

unless the parent is protecting and preventing at every turn

and hovering over every happening, and micromanaging every moment,

کاتێک بەم شێوەیە مناڵان گەورە ئەکەین، و

and steering their kid towards some small subset of colleges and careers.

ئەڵێم ئێمە،

چونکە خوا ئەزانێت، لەوانەیە لە گەورەکردنی دوو هەرزەکارەکەما،

خۆشم ئەو شتانەم کردبێت،

When we raise kids this way,

دەرئەنجام مناڵەکانمان تەمەنی منداڵیان بەو خاڵانە ئەبەنە سەر کە نوسیومانەتەوە بۆیان.

and I'll say we,

because Lord knows, in raising my two teenagers,

ئەمانەش ئەو خاڵانەن کە لە تەمەنی مناڵیدا بۆمان دیاریکردوون.

I've had these tendencies myself,

بە سەلامەتی ئەیانهێڵینەوە و

our kids end up leading a kind of checklisted childhood.

خواردن و ئاویان ئەیەینێ، و

And here's what the checklisted childhood looks like.

ئینجا ئەمانەوێ دڵنیابینەوە لەوەی ئەچنە قوتابخانەیەکی باش،

We keep them safe and sound

لە قوتابخانە باشەکانیشا ئەچنە پۆلە باشەکانەوە، و

and fed and watered,

نمرەی باش ئەهێنن لە پۆلە باشەکانی قوتابخانە باشەکانا.

and then we want to be sure they go to the right schools,

بەڵام نەک هەر نمرە، بەڵکو ئاستیش، و

نەک هەر نمرە و ئاستیش، بەڵکو خەڵات و ستایشکردنیش، و

that they're in the right classes at the right schools,

and that they get the right grades in the right classes in the right schools.

بەشداربن لە وەرزش، و چالاکی، و سەرکردایەتیکردنیشا.

بە مناڵەکانمان ئەڵێین تەنیا مەچنە یانەکەوە،

But not just the grades, the scores,

دەست بە یانەیەک بکەن، چونکە کۆلێژەکان ئەیانەوێ ئەوە ببینن. و

and not just the grades and scores, but the accolades and the awards

بزانە هیچ خزمەتێک هەیە بە کۆمەڵگای بکەیت.

and the sports, the activities, the leadership.

نیشانی کۆلێژەکانی بە کە ئەتەوێت گرنگی بە خەڵکی تر بەیت.

We tell our kids, don't just join a club,

(پێکەنین)

start a club, because colleges want to see that.

هەموو ئەمەش بە هیوای ئەوە ئەکرێت پلەی بێ کەموکوڕی بەدەستبێنیت.

And check the box for community service.

I mean, show the colleges you care about others.

چاوەڕێی ئەوە ئەکەین مناڵەکانمان بەشێوەیەک لەهەموو ڕوێکەوە باشبن،

(Laughter)

کە هەرگیز خۆمان پێمان نەکراوە، و

And all of this is done to some hoped-for degree of perfection.

بەم شێوەیە چونکە داوای زۆریان لێئەکرێت.

وا بیر ئەکەینەوە،

We expect our kids to perform at a level of perfection

بێگومان ئێمەی دایک و باوک ئەبێت مشتومڕ بکەین لەگەڵ هەمووو مامۆستا و

we were never asked to perform at ourselves,

بەڕێوبەر، و ڕاهێنەر، و دادوەرێکا، و

and so because so much is required,

وەک خزمەتکاری مناڵەکانمان و

we think,

well then, of course we parents have to argue with every teacher

بەڕێوبەری کارەکان و

and principal and coach and referee

سکرتێریان بجوڵێینەوە.

ئینجا لەگەڵ مناڵەکانیشمان، مناڵە بەنرخەکانمان،

and act like our kid's concierge

کاتێکی زۆر بەسەر ئەبەین لە ئاماژەبۆکردن،

and personal handler

مەرایی، ئاماژەپێدان، یارمەتیدان، مشتومڕ لەگەڵکردن و بۆڵە بەسەرا کردن،

and secretary.

And then with our kids, our precious kids,

هەتا دڵنیابینەوە لەوەی هەڵە ناکەن،

we spend so much time nudging,

دەرگاکان داناخەن،

cajoling, hinting, helping, haggling, nagging as the case may be,

داهاتوویان تێکنایەن،

بەهیوای وەرگرتن

to be sure they're not screwing up,

لە چەند کۆلێژێکی کەما،

not closing doors,

کە دەست بەڕووی هەمووانەوە ئەنێن.

not ruining their future,

some hoped-for admission

to a tiny handful of colleges

هەستیشت ئاوا ئەبێت کاتێک مناڵێک ئەبیت لەم تەمەنی مناڵیەیا کە هەمووشتێکت بۆ دیاریکراوە.

that deny almost every applicant.

یەکەم شت، هیچ کاتێکت نییە بۆ ئەوەی بەدڵی خۆت یاری بکەیت.

And here's what it feels like to be a kid in this checklisted childhood.

دوای نیوەڕوان هیچ کات نامێنێتەوە،

چونکە پێویستە هەموو ئەرکەکانی تەواو بکرێت، وا بیر ئەکەینەوە،

وەک ئەوەی ئەو ئەرکەی قوتابخانە، یان تاقیکردنەوە، و چالاکییە

First of all, there's no time for free play.

There's no room in the afternoons,

ساتی یەکلاکردنەوەیە بۆ ئەم داهاتووەی لە مێشکمانایە بۆیان، و

because everything has to be enriching, we think.

ئەیانبەخشین لە هەموو کارەکانی ناوماڵ، و

It's as if every piece of homework, every quiz, every activity

تەنانەت ڕێگەشیان پێنایەین وەک پێویست بنوون

is a make-or-break moment for this future we have in mind for them,

تەنیا ئەوە گرنگ ئەبێت ئەو کارانە بکەن کە بۆمان دیاریکردوون.

and we absolve them of helping out around the house,

and we even absolve them of getting enough sleep

لەو شتانەشا کە بۆمان دیاریکردوون بۆ تەمەنی مناڵی خۆیان ئەوەیە دڵخۆش بن،

as long as they're checking off the items on their checklist.

بەڵام کە لە قوتابخانە ئەگەڕێنەوە،

یەکەم شت کە یەکسەر لێیان ئەپرسین

And in the checklisted childhood, we say we just want them to be happy,

نمرەکانیانە لەگەڵ ئەرکەکانی پێیان سپێردراوە.

but when they come home from school,

لە ڕووخساری ئێمەشا ئەوە ئەبینن

what we ask about all too often first

کە پەسەندکردنیان، و خۆشەویستیمان، و

بەهای تەواوەتی ئەوان لەلامان،

is their homework and their grades.

بەوە ئەبێت نمرەی تەواو بێنن.

And they see in our faces

ئینجا بەتەنیشتیانا ئەڕۆین و

that our approval, that our love,

ستایشیان ئەکەین وەک ڕاهێنەرێکی نمایشی ئاژەڵان --

that their very worth,

comes from A's.

(پێکەنین)

And then we walk alongside them

هانیان ئەیەین بەرزتر بازبەن و هەوڵی زیاتر بەن،

and offer clucking praise like a trainer at the Westminster Dog Show --

ڕۆژ لەدوای ڕۆژ لەدوای ڕۆژ.

(Laughter)

coaxing them to just jump a little higher and soar a little farther,

کاتێکیش ئەگەنە قوتابخانەی ئامادەیی،

ناڵێن، "باشە ئەبێت حەزم لەوەبێت چی بخوێنم یان

day after day after day.

چی چالاکییەک بکەم؟"

ئەچن بۆلای ڕاوێژکاری قوتابخانەکان و ئەڵێن،

And when they get to high school,

"پێویستە چی بکەم بۆ ئەوەی بچمە کۆلێژێکی گونجاو؟"

they don't say, "Well, what might I be interested in studying

ئینجا کە لە ئامادەیی ئەبینن نمرەکانیان بەرەو دابەزین ئەچێت، و

or doing as an activity?"

They go to counselors and they say,

نمرەی خوار نەوەت ئەهێنن،

"What do I need to do to get into the right college?"

یان خوانەخواستە خوار هەشتا،

بەترسەوە نامە ئەنێرن بۆ هاوڕێکانیان و ئەڵێن

And then, when the grades start to roll in in high school,

"کەس بەم نمرانەوە توانیوێتی بچێتە کۆلێژێکی گونجاو؟"

and they're getting some B's,

or God forbid some C's,

مناڵەکانیشمان،

they frantically text their friends

بێگوێدانە ئەوەی لە کۆتایی خوێندنی ئامادەییا ئەگەنە گوێ،

and say, "Has anyone ever gotten into the right college with these grades?"

هەناسەیان پێنامێنێت.

زۆر ناسک ئەبنەوە.

And our kids,

کەمێک ماندوو بوون لە ژیان.

regardless of where they end up at the end of high school,

پێش کاتی خۆیان پیر بوون،

بە ئاواتی ئەوەی گەورەکان پێیان بڵێن "ئەوەی کردووتە بەسە،

they're breathless.

They're brittle.

ئەم هەوڵەی یاوتە لە تەمەنی منداڵیتا بەسە."

They're a little burned out.

They're a little old before their time,

ئێستاش بەهۆی دڵەڕاوکێ و خەمۆکییەکی زۆرەوە ئەلەرزن و

wishing the grown-ups in their lives had said, "What you've done is enough,

هەندێکیشیان بیر ئەکەنەوە

this effort you've put forth in childhood is enough."

ئایا ژیانیان بەو شێوەیە ئەبێ شایەنی ماندوو بوونەکە بووبێت؟

And they're withering now under high rates of anxiety and depression

and some of them are wondering,

ئێمەی باوان،

will this life ever turn out to have been worth it?

ئێمەی باوان زۆر دڵنیاین لەوەی شایەنی بووە.

وا ڕەفتار ئەکەین --

وا بیر ئەکەینەوە هیچ داهاتووییەکیان نابێت

Well, we parents,

ئەگەر نەچنە ئەو کۆلێژانە یان سەر ئەو کارانەی

we parents are pretty sure it's all worth it.

We seem to behave --

لە مێشکمانا دیاریمان کردووە بۆیان.

it's like we literally think they will have no future

یان لەوانەیە، لەوانەیە، تەنیا بترسین،

if they don't get into one of these tiny set of colleges or careers

داهاتوویەکیان نەبێت بتوانین خۆمانی پێوە هەڵکێشین

لەلای هاوڕێکانی خۆمان وێنەکانیان ئەکەین بە پشتی ئوتومبێلەکانمانەوە.

we have in mind for them.

Or maybe, maybe, we're just afraid

they won't have a future we can brag about

بەڵێ.

(چەپڵەلێدان)

to our friends and with stickers on the backs of our cars.

بەڵام ئەگەر سەیری ئەوە بکەن کە کردوومانە،

Yeah.

(Applause)

ئەگەر بوێری ئەوەتان هەبێ سەیریکەن،

ئەبینیت مناڵەکانمان نەک هەر بەتەنیا وا بیر ئەکەنەوە بەهای ئەوان

But if you look at what we've done,

بە پلە و نمرە بێت،

if you have the courage to really look at it,

بەڵکو کاتێک لەناو مێشکە بەنرخەکەیانا ئەژین کە هێشتا لە پەرەسەندنایە

you'll see that not only do our kids think their worth comes

بەردەوام، وەک وەشانی خۆمان بۆ فیلمی "بوون بە جۆن مالکۆڤیچ،"

from grades and scores,

but that when we live right up inside their precious developing minds

پەیامەکە ئەنێرین بۆ مناڵەکانمان:

"هێی، پێموانییە تۆ بێ من هیچ کام لەمانەت بەدی بهێنایە،"

all the time, like our very own version of the movie "Being John Malkovich,"

بۆیە بە یارمەتی زیاد لە پێویستمان،

we send our children the message:

پاراستنی زیاد لە پێویستمان و ئاراستەکردنی زیاد لە پێویستمان،

"Hey kid, I don't think you can actually achieve any of this without me."

دەرفەتی ئەوە نایەین بە مناڵەکانمان بتوانن متمانەبەخۆبوون بنیات بنێن،

And so with our overhelp,

کە بەڕاستی خەسڵەتێکی زۆر بنەڕەتییە بۆ دەروونی مرۆڤ،

our overprotection and overdirection and hand-holding,

زۆر لەو خۆ بە بەرزنرخاندنەی بەدەستی ئەهێنن

we deprive our kids of the chance to build self-efficacy,

کاتێک چەپڵەیان بۆ لێئەیەین.

which is a really fundamental tenet of the human psyche,

متمانە بەخۆبوون کاتێک بنیات ئەنرێت کە کەسێک ئەبینێت کردەوەکانی ئەبنە ئەنجامەکان،

far more important than that self-esteem they get

نەک ----

every time we applaud.

بەو شێوەیە.

Self-efficacy is built when one sees that one's own actions lead to outcomes,

(چەپڵەلێدان)

نەک کارەکانی باوانەکان لەجیاتی مناڵەکانیان ئەنجامەکانی لێکەوێتەوە،

not --

There you go.

بەڵکو کاتێک کردەوەکانی ئەو کەسە ئەبێتە هۆی دەرئەنجامەکان.

(Applause)

کەواتە بە سادەیی بیڵێین،

Not one's parents' actions on one's behalf,

ئەگەر بمانەوێت منداڵەکانمان پەرە بە متمانە بەخۆبوون بەن و کە ئەشبێ بیکەن،

but when one's own actions lead to outcomes.

ئەوا پێویستە زۆر زیاتر بکەن لە بیرکردنەوە، پلاندانان، و بڕیاردان

So simply put,

if our children are to develop self-efficacy, and they must,

کردار، ئاوات خواستن، هاوکاریکردن، هەوڵدان، هەڵەکردن،

then they have to do a whole lot more of the thinking, planning, deciding,

خەون بینین و ئەزموون کردنی ژیان

بۆخۆیان.

doing, hoping, coping, trial and error,

ئێستا، ئایا من مەبەستم ئەوەیە

dreaming and experiencing of life

هەموو منداڵێک کۆششکەرە و هەوڵ ئەیات و

پێویستیان بە دەستوەردان یان گرنگیپێدانی باوانیان نییە لە ژیانیانا، و

for themselves.

پێویستە بچینە دواوە و هیچ نەڵێین؟

Now, am I saying

every kid is hard-working and motivated

بێگومان نەخێر.

(پێکەنین)

and doesn't need a parent's involvement or interest in their lives,

من وام نەوتووە.

ئەوەی ئەمەوێ بیڵێم ئەوەیە کاتێک مامەڵە ئەکەین لەگەڵ نمرە و پلە و پاداشت

and we should just back off and let go?

وەک مەبەستی تەمەنی منداڵی،

Hell no.

(Laughter)

هەمووی بەهیوای ئەوەی بتوانن لە هەندێک کۆلێژی کەم وەرگیرێن

That is not what I'm saying.

What I'm saying is, when we treat grades and scores and accolades and awards

یان بتوانن هەندێک کار بکەن،

as the purpose of childhood,

ئەوە تەسککردنەوەی پێناسەکردنی سەرکەوتنی مناڵەکانمان ئەبێت. و

all in furtherance of some hoped-for admission to a tiny number of colleges

هەرچەندە لەوانەیە تەنانەت یارمەتیان بەین بتوانن هەندێک سەرکەوتنی کورتخایەن بەدەستبێنن

or entrance to a small number of careers,

that that's too narrow a definition of success for our kids.

بە یارمەتیدانی زیاد لەپێویست --

بۆ نمونە نمرەی زیاتر ئەهێنن ئەگەر یارمەتیان بەین ئەرکی قوتابخانە بکەن،

And even though we might help them achieve some short-term wins

کاتێک یارمەتیان ئەیەین لەوانەیە لە تەمەنی منداڵیا شتی زۆرتریان کردبێت --

by overhelping --

like they get a better grade if we help them do their homework,

بەڵام ئەوە کاریگەرییەکی خراپی درێژخایەنی ئەبێت لەسەر

they might end up with a longer childhood résumé when we help --

هەستکردن بە بەرپرسیارێتی خۆیان.

ئەمەوێت بڵێم، پێویستە کەمتر بایەخ بەین

بەو چەند کۆلێژە دیاریکراوەی

what I'm saying is that all of this comes at a long-term cost

کە لەوانەیە بتوانن بۆی بچن و

to their sense of self.

و زۆر زیاتر بایەخ بەوە بەین کە خوو، بیرکردنەوە، و توانا، و

What I'm saying is, we should be less concerned

with the specific set of colleges

they might be able to apply to or might get into

شارەزاییەکی وایان هەبێت، بۆ هەر کوێیەک بچن بتوانن سەرکەوتوو بن.

and far more concerned that they have the habits, the mindset, the skill set,

ئەمەوێ بڵێن کە،

منداڵەکانمان پێویستیان بەوەیە ئێمە کەمتر بایەخ بە نمرە و پلە بەین و

the wellness, to be successful wherever they go.

زۆر زیاتر بایەخ بەوە بەین

تەمەنی منداڵیان ببێت بە بناغەیەک بۆ سەرکەوتنیان

What I'm saying is,

our kids need us to be a little less obsessed with grades and scores

بنیات نرابێت لەسەر هەندێک شتی وەک خۆشەویستی و

and a whole lot more interested

in childhood providing a foundation for their success

کارەکانی ناو ماڵ.

(پێکەنین)

(چەپڵەلێدان)

built on things like love

وتم کاری ناوماڵ؟ وتم کاری ناوماڵ؟ هەر بەڕاست واموت.

and chores.

(Laughter)

(Applause)

بەڵام هەر بەڕاستی، لەبەر ئەمەیە.

درێژترین توێژینەوەی بەردەوام کە کرابێت لەسەر ئەم بابەتە

Did I just say chores? Did I just say chores? I really did.

پێی دەوترێت توێژینەوەی هارڤارد گرانت.

But really, here's why.

دەریخستووە پیشەگەرەکانی سەرکەوتوون لە ژیانا،

The longest longitudinal study of humans ever conducted

کە ئەوەمان ئەوێت لە مناڵەکانمان،

ئەوەیە کە سەرکەوتنی پیشەگەری ژیان لەوەوە یەت بە منداڵی کاری ناوماڵیان کردبێت و

is called the Harvard Grant Study.

It found that professional success in life,

هەتا زووتر دەستپێبکات، باشترە،

which is what we want for our kids,

کە قۆڵی خۆتی لێ هەڵکەیت و مێشکت بخەیتە سەری،

بیر بکەیتەوە و بڵێیت، کارێک هەیە خۆش نییە،

that professional success in life comes from having done chores as a kid,

بەڵام ئەبێ کەسێک بیکات، لەوانەیە ئەو کەسە من بم،

and the earlier you started, the better,

بیرکردنەوەیەک بڵێت،

that a roll-up-your-sleeves- and-pitch-in mindset,

هەوڵی تەواوی خۆم ئەیەم بۆ بەرژەوەندی هەمووان،

a mindset that says, there's some unpleasant work,

ئەوە بەرەو پێشەوەت ئەبات لە شوێنی کارکردنەکەت.

someone's got to do it, it might as well be me,

ئێستا هەموو ئەمە ئەزانین. ئێوەش ئەیزانن.

a mindset that says,

I will contribute my effort to the betterment of the whole,

(چەپڵەلێدان)

that that's what gets you ahead in the workplace.

هەموو ئەمە ئەزانین، و هێشتا، لە تەمەنی منداڵییەکەیا کە خاڵەکانمان بۆ داناون،

Now, we all know this. You know this.

منداڵەکانمان ئەبەخشین لە کارەکانی لە ناو ماڵدا هەمانە، و

(Applause)

کە گەورە ئەبن لە شوێنی کارکردنیان

We all know this, and yet, in the checklisted childhood,

هێشتا بۆ ئەو خاڵانە ئەگەرێن کە لەسەریانە بیکەن،

we absolve our kids of doing the work of chores around the house,

بەڵام بوونی نییە، و

لەوەش گرنگتر، ویست و ئارەزوو و غەریزەی ئەوەیان نابێت

and then they end up as young adults in the workplace

قۆڵی بۆ هەڵکەن و خۆیان بخەنە ناوەوە و

still waiting for a checklist,

سەیر بکەن و بیر بکەنەوە، چۆن بتوانم سودم هەبێت بۆ هاوپیشەکانم؟

but it doesn't exist,

and more importantly, lacking the impulse, the instinct

چۆن بتوانم پێشبینی چەند هەنگاوێکی دواتر بکەم کە لەوانەیە بەڕێوبەرەکەم بیەوێت؟

to roll up their sleeves and pitch in

and look around and wonder, how can I be useful to my colleagues?

دووەم دۆزینەوەی زۆر گرنگ لە توێژینەوەی هارڤارد گرانت

How can I anticipate a few steps ahead to what my boss might need?

دەڵێت کە دڵخۆشی لە ژیانا

لە خۆشەویستییەوە یەت،

A second very important finding from the Harvard Grant Study

نەک خۆشەویستی کار،

خۆشەویستی مرۆڤەکان؛

said that happiness in life

هاوژینەکانمان، هاوەڵەکانمان، هاوڕێکانمان، خێزانەکانمان.

comes from love,

not love of work,

کەواتە تەمەنی منداڵی پێویستە منداڵەکانمان فێری خۆشەویستی بکات، و

love of humans:

ناشتوانن خەڵکی تریان خۆش بوێت ئەگەر یەکەم شت خۆیان خۆشنەوێت، و

our spouse, our partner, our friends, our family.

ناشتوانن خۆیان خۆشبوێت ئەگەر ئێمە خۆشەویستی بێبەرامبەریان پێشکەش نەکەین.

So childhood needs to teach our kids how to love,

(چەپڵەلێدان)

and they can't love others if they don't first love themselves,

and they won't love themselves if we can't offer them unconditional love.

بەڵێ.

بەم شێوەیە،

(Applause)

لەجیاتی ئەوەی خوو بگرین بە نمرە و پلەوە

کاتێک نەوە بەنرخەکانمان لە قوتابخانە ئەگەڕێنەوە،

Right.

یان خۆمان لە کارەوە ئەگەڕێینەوە ماڵەوە،

And so,

پێویستە تەکنەلۆجیا دابخەین، مۆبایلەکانمان لابەرین، و

instead of being obsessed with grades and scores

سەیری ناوچاویان بکەین و

when our precious offspring come home from school,

ڕێگەیان پێبەین ئەو شادییە ببینن کە لە ڕووخسارمانایە

or we come home from work,

کاتێک بۆ یەکەم جار دوای چەند کاتژمێرێک مناڵەکانمان ئەبینینەوە.

we need to close our technology, put away our phones,

ئینجا پێویستە بڵێین،

and look them in the eye

and let them see the joy that fills our faces

"ڕۆژەکەت چۆن بوو؟

چی شتێکی ئەمڕۆت بەدڵ بوو؟"

when we see our child for the first time in a few hours.

کاتێکیش کچە هەرزەکارەکەت ئەڵێت، "نانی نیوەڕۆ"، وەک کچەکەی من، و

And then we have to say,

"How was your day?

تۆش حەز ئەکەی بزانیت لە تاقیکردنەوەکەیا چۆنبووە،

What did you like about today?"

نەک باسی نانی نیوەڕۆ بکات،

پێویستە هەر بایەخ بە نانی نیوەڕۆکەی بەیت.

And when your teenage daughter says, "Lunch," like mine did,

پێویستە بڵێیت، "چی شتێکی کاتی نانی نیوەڕۆی ئەمڕۆ خۆشبوو؟"

and I want to hear about the math test,

پێویستە بزانن کە وەک مرۆڤ گرنگیان هەیە بۆمان،

not lunch,

you have to still take an interest in lunch.

نەک بەهۆی نمرەکانیانەوە.

You gotta say, "What was great about lunch today?"

زۆرباشە، ئێستا باسی خۆشەویستی , و کاری ناوماڵمان کرد،

They need to know they matter to us as humans,

ئەوە لە شتێکی باش ئەچێت بەڵام کەمێک بۆستن.

not because of their GPA.

کۆلێژەکان پێویستیان بە پلە و نمرەی بەرز هەیە و

پێویستیان بە بەشداری و پاداشت هەیە و ئەوەش هەتا ڕادەیەک.

All right, so you're thinking, chores and love,

that sounds all well and good, but give me a break.

The colleges want to see top scores and grades

گەورەترین قوتابخانە و کۆلێژ و ناوەکان داوای ئەوە لە گەنجە تازەکانمان ئەکەن

and accolades and awards, and I'm going to tell you, sort of.

بەڵام ئەم هەواڵە خۆشەم پێیە.

بە پێچەوانەی ئەوەی خواستی کۆلێژەکان وامان لێئەکات باوەڕی خۆمانی بخەینە سەر --

The very biggest brand-name schools are asking that of our young adults,

(چەپڵەلێدان)

but here's the good news.

Contrary to what the college rankings racket would have us believe --

پێویست ناکات بچیت بۆ یەکێک لە گەورەترین قوتابخانەکان

(Applause)

بۆ ئەوەی دڵخۆش و سەرکەوتوو بیت لە ژیاندا.

خەڵکی سەرکەوتوو و دڵخۆش چوون بۆ قوتابخانەی ویلایەتەکان،

چوون بۆ کۆلێژە بچووکەکان کە کەس ناویانی نەبیستووە،

you don't have to go to one of the biggest brand name schools

چوون بۆ کۆلێژی کۆمەڵگاکان،

to be happy and successful in life.

چوونەتە کۆلێژەکان و تەنانەت دەریشنەچوون.

Happy and successful people went to state school,

(چەپڵەلێدان)

went to a small college no one has heard of,

went to community college,

went to a college over here and flunked out.

بەڵگەکە لەم ژوورەیایە، لەم کۆمەڵگایەمانا،

(Applause)

کە ئەمە ڕاستییەکەیە. و

ئەگەر چاوگرەکانیشمان فراوانتر بکەین و

بتوانین سەیری چەند کۆلێژێکی تر بکەین،

The evidence is in this room, is in our communities,

یان تەنانەت لەخۆبایبوونمان لە هاوکێشەکە لابەرین،

that this is the truth.

And if we could widen our blinders

ئەکرێت ئەم ڕاستیە قبوڵکەین و لە باوەشی بگرین و ئینجا درک بکەین،

and be willing to look at a few more colleges,

کە ئەوە کۆتایی ژیان نییە

maybe remove our own egos from the equation,

ئەگەر منداڵەکانمان نەتوانن بچنە یەکێک لەو خوێندنگە بەناوبانگانە.

we could accept and embrace this truth and then realize,

لەوەش گرنگتر،

ئەگەر تەمەنی منداڵیان بەپێی ئەو خاڵانە بەسەرنەبردبێت کە بۆمان دیاریکردوون

it is hardly the end of the world

if our kids don't go to one of those big brand-name schools.

ئەوکاتەی کە ئەچنە کۆلێژ،

And more importantly,

بچنە هەر شوێنێک،

if their childhood has not been lived according to a tyrannical checklist

بەپێی ویست و ئارەزوی خۆیان بووە،

لە خواستی خۆیانەوە سەرچاوەی گرتبێت،

then when they get to college,

ئامادەبن و بتوانن تیایا پەرەبسێنن.

whichever one it is,

well, they'll have gone there on their own volition,

ئەبێ دان بە شتێکا بنێم بۆتان.

fueled by their own desire,

وەک وتم دوو مناڵم هەیە، ساویەر و ئەیڤری.

capable and ready to thrive there.

هەرزەکارن.

ڕۆژێک لە ڕۆژانیش،

I have to admit something to you.

پێموابێت وا مامەڵەم لەگەڵ ساویەر و ئەیڤریا ئەکرد

I've got two kids I mentioned, Sawyer and Avery.

وەک ئەوەی درەختی بۆنسای بن --

They're teenagers.

(پێکەنین)

And once upon a time,

کە بەدڵی خۆما لێی ببڕم و بینەخشێنم و

I think I was treating my Sawyer and Avery

بیاننەخشێنم بۆ بێ کەموکوڕترین شێوەی مرۆڤ

like little bonsai trees --

(Laughter)

کە بتوانن بەهۆیەوە گرنتی ئەوەیان هەبێت بتوانن بچنە

that I was going to carefully clip and prune

یەکێک لە بەرزترین کۆلێژەکان.

and shape into some perfect form of a human

بەڵام دوای کارکردن لەگەڵ منداڵی هەزارەها کەسی تردا -- و

that might just be perfect enough to warrant them admission

to one of the most highly selective colleges.

(پێکەنین)

بەخێوکردنی دوو منداڵی خۆم،

But I've come to realize, after working with thousands of other people's kids --

منداڵەکانم درەختی بۆنسای نین.

(Laughter)

ڕووەکێکی خۆڕسکن

and raising two kids of my own,

لە جۆرێکی نەزانراو --

my kids aren't bonsai trees.

(پێکەنین)

کاری منیشە ژینگەیەکی بەخێوکەریان بۆ دابینکەم،

They're wildflowers

of an unknown genus and species --

بۆ بەهێزکردنیان لەڕێگەی کاری ناوماڵ و

خۆشم بوێن بۆ ئەوەی ئەوانیش بتوانن خەڵکیان خۆش بوێت و خۆشەویستی وەرگرن و

(Laughter)

and it's my job to provide a nourishing environment,

کۆلێژ و شارەزایی و کارەکەشیان

to strengthen them through chores

ئەوە بۆخۆیانە.

and to love them so they can love others and receive love

کاری من ئەوە نییە بیانکەم بەوەی کە خۆم ئەمەوێت،

and the college, the major, the career,

بەڵکو پشتیوانیان بکەم لە بوون بە خوودە سەرکەوتووەکەیان.

that's up to them.

My job is not to make them become what I would have them become,

زۆر سوپاس.

(چەپڵەلێدان)

but to support them in becoming their glorious selves.

Thank you.

(Applause)