How to Raise Successful Kids -- Without Over-Parenting | Julie Lythcott-Haims | TED

Çeviri: Gülsüm Öztürk Gözden geçirme: Ramazan Şen

You know, I didn't set out to be a parenting expert.

Bilirsiniz, ben bir 'ebeveynlik uzmanı' değilim.

In fact, I'm not very interested in parenting, per Se.

Hatta 'ebeveynlikle' birebir ilgim bile yok.

It's just that there's a certain style of parenting these days

Sadece bu aralar belirli bir ebeveynlik tarzı var,

that is kind of messing up kids,

çocukları mahveden türden,

impeding their chances to develop into theirselves.

onların kendileri olma şanslarını engelliyor.

There's a certain style of parenting these days

Bu aralar karşımıza çıkan

belirli bir ebeveynlik tarzı var.

that's getting in the way.

I guess what I'm saying is,

Sanırım demek istediğim,

we spend a lot of time being very concerned

çocuklarının hayatları ve eğitimleri

about parents who aren't involved enough in the lives of their kids

veya yetiştirilmeleriyle yeterince ilgilenmeyen

ebeveynler adına endişe duymakla çok meşgulüz

and their education or their upbringing,

and rightly so.

ve haklıyız da.

But at the other end of the spectrum,

Ama öte yandan

there's a lot of harm going on there as well,

bunun pek çok zararı da var.

where parents feel a kid can't be successful

Aileler kendi korumaları olmadan,

unless the parent is protecting and preventing at every turn

her anı kendilerince düzenlemeden

and hovering over every happening, and micromanaging every moment,

ve çocuklarını okul ve kariyerleri boyunca izlemeden

and steering their kid towards some small subset of colleges and careers.

çocuklarının başarılı olamayacağını düşünüyor.

When we raise kids this way,

Çocukları bu şekilde yetiştirdiğimiz takdirde,

and I'll say we,

biz diyorum,

because Lord knows, in raising my two teenagers,

çünkü Tanrı şahit, iki genç çocuğumu büyütürken

I've had these tendencies myself,

ben de bu eğilimler içindeydim,

our kids end up leading a kind of checklisted childhood.

çocuklarımız sonunda yapılacaklar listesini

tamamlamış bir çocukluk geçirmiş oluyor.

And here's what the checklisted childhood looks like.

Ve yapılacaklar listesi hâlindeki çocukluk şuna benziyor.

We keep them safe and sound

Biz onları güvende tuttuk,

and fed and watered,

yedirdik ve içirdik,

and then we want to be sure they go to the right schools,

onların doğru okullara gittiklerinden,

o doğru okullarda doğru sınıflarda olduklarından

that they're in the right classes at the right schools,

and that they get the right grades in the right classes in the right schools.

ve o doğru okul ve sınıflarda doğru notlar aldıklarından emin olmak istedik.

But not just the grades, the scores,

Ama sadece notlar değil,

and not just the grades and scores, but the accolades and the awards

notların dışında, takdir ve ödüller,

spor, aktiviteler ve liderlik konularında da emin olmak istedik.

and the sports, the activities, the leadership.

We tell our kids, don't just join a club,

Çocuklarımızın sadece bir klübe katılmalarını değil,

start a club, because colleges want to see that.

bir klüp kurmalarını istedik, çünkü üniversiteler bunu görmek istiyor.

And check the box for community service.

Ve topluma hizmet kutucuğunu da işaretleyin.

I mean, show the colleges you care about others.

Yani, üniversitelere, diğer insanları önemsediğinizi gösterin.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And all of this is done to some hoped-for degree of perfection.

Ve bunların hepsi mükemmellik beklentisi için yapıldı.

We expect our kids to perform at a level of perfection

Çocuklarımızın mükemmel olmasını bekliyoruz,

we were never asked to perform at ourselves,

bizden asla istenmeyen,

and so because so much is required,

ancak yapılması gereken çok şey olduğu için,

we think,

düşünürüz

well then, of course we parents have to argue with every teacher

ve tabii biz ebeveynler her öğretmenle, müdürle,

and principal and coach and referee

koç ve hakemle tartışmak,

and act like our kid's concierge

çocuklarımızın özel danışmanı,

and personal handler

menajeri ve sekreteri

and secretary.

gibi davranmak zorundayız.

And then with our kids, our precious kids,

Ve sonra çocuklarımızı, biricik evlatlarımızı

we spend so much time nudging,

işleri batırmadıklarından, çıkan fırsatları kaçırmadıklarından

cajoling, hinting, helping, haggling, nagging as the case may be,

ve neredeyse tüm başvuran adayları reddeden okulların başvurularında

to be sure they're not screwing up,

geleceklerini mahvetmediklerinden emin olmak için

not closing doors,

onları o kadar çok zorladık,

not ruining their future,

ikna ettik,

some hoped-for admission

yol gösterdik, yardımcı olduk,

to a tiny handful of colleges

pazarlık ettik,

that deny almost every applicant.

yeri geldi azarladık.

And here's what it feels like to be a kid in this checklisted childhood.

Ve böyle bir çocukluk geçiren çocuğun hissettikleri şu şekilde.

First of all, there's no time for free play.

Öncelikle oyun oynamak için boş zaman yoktur.

There's no room in the afternoons,

Öğleden sonralar da hiç vakit yoktur,

because everything has to be enriching, we think.

çünkü bizce her şey onların kalitesini artırıcı olmalıdır.

It's as if every piece of homework, every quiz, every activity

Sanki her bir ödev, sınav veya her aktivite

is a make-or-break moment for this future we have in mind for them,

planladığımız gelecekleri için ölüm kalım meselesiymiş gibi

and we absolve them of helping out around the house,

ve yapılacaklar listesini tamamladıkları sürece

and we even absolve them of getting enough sleep

ev işlerine yardımcı olmalarını,

as long as they're checking off the items on their checklist.

yeterli uyku almalarını hoş görürüz.

And in the checklisted childhood, we say we just want them to be happy,

Ve bu süreçte onların sadece mutlu olmasını istediğimizi söyleriz

but when they come home from school,

ama okuldan eve geldiklerinde

what we ask about all too often first

çoğu zaman ilk sorduğumuz şey

is their homework and their grades.

ödevleri ve aldığı notlar olur.

And they see in our faces

Ve yüzümüzdeki onayın, sevginin,

that our approval, that our love,

ve kendi değerlerinin,

that their very worth,

aldıkları yüksek notlardan

comes from A's.

geldiğini görürler.

And then we walk alongside them

Ve sonra yanlarına gider,

and offer clucking praise like a trainer at the Westminster Dog Show --

Westminster köpek yarışmasındaki eğitmenler gibi övgüler düzeriz --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

coaxing them to just jump a little higher and soar a little farther,

Onları günbegün biraz daha yükseğe sıçramaları

day after day after day.

ve daha ileriye gitmeleri için ikna ederiz.

And when they get to high school,

Ve liseye başladıklarında

they don't say, "Well, what might I be interested in studying

"Acaba okumak istediğim alan veya

yapmak istediğim aktivite ne?" diye düşünmezler.

or doing as an activity?"

They go to counselors and they say,

Danışmanlara gider ve:

"What do I need to do to get into the right college?"

"Doğru üniversiteye girebilmek için yapmam gereken ne?" diye sorarlar.

And then, when the grades start to roll in in high school,

Ve lisede notlar açıklanmaya başlandığında

and they're getting some B's,

ve "B" aldıklarında

or God forbid some C's,

veya Tanrı korusun "C" aldıklarında,

they frantically text their friends

telaş içinde arkadaşlarına;

and say, "Has anyone ever gotten into the right college with these grades?"

"Bu notlarla doğru üniversiteye girebilmiş kimse var mı?" diye sorarlar.

And our kids,

Ve çocuklarımız

regardless of where they end up at the end of high school,

liseyi ne şekilde bitirmiş olurlarsa olsunlar

they're breathless.

yorgun düşerler.

They're brittle.

Kırılmışlardır.

They're a little burned out.

Kısmen tükenmişlerdir.

They're a little old before their time,

Zamanlarından önce yaşlanmışlardır,

wishing the grown-ups in their lives had said, "What you've done is enough,

hayatlarındaki büyüklerin "Yaptıkların yeterli,

this effort you've put forth in childhood is enough."

çocukken ortaya koyduğun çaba yeterli." demesini umarak.

And they're withering now under high rates of anxiety and depression

Ve şimdi yüksek oranda depresyon ve endişe altında kayboluyorlar,

and some of them are wondering,

bazıları da merak ediyor,

will this life ever turn out to have been worth it?

bu hayat yaptığımız bunca şeye değer mi?

Well, we parents,

Biz ebeveynler,

we parents are pretty sure it's all worth it.

biz ebeveynler değeceğine fazlasıyla eminiz.

We seem to behave --

Biz sanki--

it's like we literally think they will have no future

eğer bizim aklımızdaki küçük üniversite veya kariyer listesine girmezlerse

if they don't get into one of these tiny set of colleges or careers

onların hiçbir gelecekleri

olmayacağını düşünüyoruz.

we have in mind for them.

Or maybe, maybe, we're just afraid

Ya da belki de, sadece korkuyoruz

they won't have a future we can brag about

arkadaşlarımıza böbürlenebileceğimiz ve arabalarımızın arkasındaki etiketlere

to our friends and with stickers on the backs of our cars.

yazabileceğimiz bir gelecekleri olmayacak diye.

Yeah.

Evet.

(Applause)

(Alkışlar)

But if you look at what we've done,

Ama eğer yaptığımız şeye bakarsanız,

if you have the courage to really look at it,

eğer gerçekten ona bakmaya cesaretiniz varsa,

you'll see that not only do our kids think their worth comes

göreceksiniz ki, sadece çocuklarımız kendi değerlerinin

from grades and scores,

notlardan geldiğini düşünmüyorlar,

but that when we live right up inside their precious developing minds

ayrıca sürekli onların gelişen değerli zihinlerinin içinde yaşadığımızda,

all the time, like our very own version of the movie "Being John Malkovich,"

"John Malkovich Olmak" filminin kendi versiyonumuzda olduğu gibi,

we send our children the message:

çocuklarımıza şu mesajı gönderiyoruz:

"Hey kid, I don't think you can actually achieve any of this without me."

"Hey evlat, bunu bensiz başarabileceğini sanmıyorum."

And so with our overhelp,

Ve bizim aşırı yardımımız,

our overprotection and overdirection and hand-holding,

aşırı korumamız, aşırı yönlendirmemiz ve el tutmalarımızla

we deprive our kids of the chance to build self-efficacy,

çocuklarımızı öz-yeterlilik geliştirme şansından mahrum ediyoruz,

which is a really fundamental tenet of the human psyche,

ki bu insan psikolojisinin gerçekten temel bir akidesi

far more important than that self-esteem they get

ve her alkışladığımızda elde ettikleri

kendine güvenden kat kat daha önemli.

every time we applaud.

Self-efficacy is built when one sees that one's own actions lead to outcomes,

Öz-yeterlilik, kişinin kendi eylemlerinin sonuçlara götürdüğünü gördüğünde oluşur,

not --

şunda değil--

There you go.

Buyrun.

(Applause)

(Alkışlar)

Not one's parents' actions on one's behalf,

Yani ebeveynlerinin onun adına yaptığı eylemler değil,

but when one's own actions lead to outcomes.

kendi eylemleri sonuçlara gittiğinde gerçekleşir.

So simply put,

Basitçe söylemek gerekirse,

if our children are to develop self-efficacy, and they must,

eğer çocuklarımız öz-yeterlilik geliştireceklerse, ki yapmalılar,

then they have to do a whole lot more of the thinking, planning, deciding,

o zaman; düşünme, planlama, karar verme, yapma, umut etme,

doing, hoping, coping, trial and error,

deneme ve yanılma, hayal etme

dreaming and experiencing of life

ve hayat deneyiminin çoğunu kendileri için

for themselves.

yapmak zorundalar.

Now, am I saying

Şimdi, şöyle mi diyorum:

every kid is hard-working and motivated

Her çocuk çalışkandır ve motive edilmiştir

ve hayatlarında bir ebeveynin müdahelesine veya ilgisine ihtiyacı yoktur

and doesn't need a parent's involvement or interest in their lives,

and we should just back off and let go?

ve biz geri çekilmeli ve gitmelerine izin vermeliyiz.

Hell no.

Yok artık!

(Laughter)

(Gülüşmeler)

That is not what I'm saying.

Söylediğim şey bu değil.

What I'm saying is, when we treat grades and scores and accolades and awards

Söylediğim şey, notları ve ödülleri

as the purpose of childhood,

çocukluk amacı gibi değerlendirirsek,

all in furtherance of some hoped-for admission to a tiny number of colleges

az sayıda üniversiteye ümit edilen kabul

or entrance to a small number of careers,

veya az sayıda kariyere giriş göz önüne alındığında,

that that's too narrow a definition of success for our kids.

bu çocuklarımızın başarı tanımı için çok dar bir tanım olur.

And even though we might help them achieve some short-term wins

Onların kısa vadedeki kazanımları için aşırı yardım yaparak

by overhelping --

başarmalarına yardım edebilsek bile --

like they get a better grade if we help them do their homework,

mesela, ödevlerine yardım edersek daha iyi notlar almaları gibi,

they might end up with a longer childhood résumé when we help --

yardım ettiğimizde daha uzun bir çocukluk öz geçmişleri olması gibi --

what I'm saying is that all of this comes at a long-term cost

söylediğim şey, bunların hepsi uzun vadeli bir bedelde

to their sense of self.

kendi benlik saygılarına gelir.

What I'm saying is, we should be less concerned

Söylediğim şey, başvuracakları ve

with the specific set of colleges

girebilecekleri belirli üniversite listeleri

they might be able to apply to or might get into

hakkında daha az endişelenmeli

and far more concerned that they have the habits, the mindset, the skill set,

ve nereye giderlerse gitsinler, başarılı olmak için sahip oldukları

the wellness, to be successful wherever they go.

alışkanlıklar, zihniyet, beceriler ve sıhhat ile çok daha fazla ilgilenmeliyiz.

What I'm saying is,

Söylediğim şey,

our kids need us to be a little less obsessed with grades and scores

çocuklarımızın notlarla ilgili daha az takıntılı olmaları gerekiyor

and a whole lot more interested

ve çok daha fazla,

in childhood providing a foundation for their success

sevgi ve ev işi gibi şeyler üzerine bina edilmiş başarıları için

built on things like love

bir temel sağlayan

and chores.

çocuklukla ilgilenmeliler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Did I just say chores? Did I just say chores? I really did.

Az önce ev işleri mi dedim? Ev işleri mi dedim? Gerçekten dedim.

But really, here's why.

Ama gerçekten, işte şu yüzden.

The longest longitudinal study of humans ever conducted

İnsanların şimdiye kadar yaptığı en boylamsal çalışma

is called the Harvard Grant Study.

Harvard Grant Study olarak adlandırılır.

It found that professional success in life,

Çalışma gösterdi ki;

çocuklarımız için istediğimiz hayattaki profesyonel başarı

which is what we want for our kids,

that professional success in life comes from having done chores as a kid,

çocukken yaptıkları ev işlerinden geliyor

and the earlier you started, the better,

ve ne kadar erken başlarsanız, o kadar iyi,

that a roll-up-your-sleeves- and-pitch-in mindset,

kolları sıva ve işe giriş zihniyeti,

a mindset that says, there's some unpleasant work,

birkaç tatsız iş var ama

someone's got to do it, it might as well be me,

birisi yapmalı, bu ben de olabilirim, diyen bir zihniyet,

a mindset that says,

çabamı bütünün düzeltilmesine vereceğim diyen

I will contribute my effort to the betterment of the whole,

bir zihniyet,

that that's what gets you ahead in the workplace.

bu da sizi iş yerinizde ilerleten şey.

Now, we all know this. You know this.

Şimdi, biz bunu biliyoruz. Siz bunu biliyorsunuz.

(Applause)

(Alkışlar)

We all know this, and yet, in the checklisted childhood,

Hepimiz bunu biliyoruz, ama çocukluktaki kontrol listesinde,

we absolve our kids of doing the work of chores around the house,

çocuklarımızı evdeki işleri yapmaktan azlediyoruz

and then they end up as young adults in the workplace

ve sonra iş yerinde kontrol listesi bekleyen

still waiting for a checklist,

genç yetişkinler oluyorlar,

but it doesn't exist,

ama böyle bir şey yok.

and more importantly, lacking the impulse, the instinct

Ve daha da önemlisi, bu dürtü ve içgüdünün eksikliği yüzünden

to roll up their sleeves and pitch in

etrafına bakarak kolları sıvayıp işe girişmek için şunu merak etmiyorlar:

and look around and wonder, how can I be useful to my colleagues?

Meslektaşlarıma nasıl faydalı olabilirim?

How can I anticipate a few steps ahead to what my boss might need?

Patronumun ihtiyacı olacağı şeyi bir kaç adım önden nasıl tahmin edebilirim?

A second very important finding from the Harvard Grant Study

Harvard Grant Study'deki ikinci önemli bulgu,

said that happiness in life

hayattaki mutluluğun,

comes from love,

sevgiden geldiğini,

not love of work,

iş sevgisinden değil,

love of humans:

insanların sevgisinden geldiğini gösterdi:

our spouse, our partner, our friends, our family.

Eşimiz, partnerimiz, arkadaşlarımız ve ailemizden gelen.

So childhood needs to teach our kids how to love,

Bu nedenle, çocukluk, yavrularımıza nasıl sevileceğini öğretmeli,

and they can't love others if they don't first love themselves,

eğer önce kendilerini sevmezlerse, diğerlerini de sevemezler

and they won't love themselves if we can't offer them unconditional love.

ve eğer biz onlara koşulsuz sevgi sunmazsak kendilerini sevmeyecekler.

(Applause)

(Alkışlar)

Right.

Doğru.

And so,

Ve bu yüzden,

instead of being obsessed with grades and scores

notlarla takıntılı olmak yerine,

when our precious offspring come home from school,

biricik varlığımız okuldan eve geldiğinde

or we come home from work,

ya da biz işten eve geldiğimizde,

we need to close our technology, put away our phones,

elimizdeki teknolojiyi kapatmalı, telefonları bir kenara koymalıyız,

and look them in the eye

onların gözlerine bakmalı ve

and let them see the joy that fills our faces

yüzümüzü dolduran hazzı onların görmesini sağlamalıyız,

when we see our child for the first time in a few hours.

birkaç saatte çocuğumuzu ilk kez gördüğümüzde.

And then we have to say,

Ve o zaman şöyle demeliyiz;

"How was your day?

"Günün nasıldı?"

What did you like about today?"

"Bugün ne hoşuna gitti?"

And when your teenage daughter says, "Lunch," like mine did,

ve kızınız benimki gibi; "öğlen yemeği" dediğinde

and I want to hear about the math test,

ve ben öğle yemeğini değil matematik sınavını

not lunch,

duymak istiyorken.

you have to still take an interest in lunch.

Ama yine de öğle yemeği ile ilgilenmelisiniz.

You gotta say, "What was great about lunch today?"

Şöyle demelisiniz; "Bugün öğle yemeğinde ne güzeldi?"

They need to know they matter to us as humans,

Onlar bizim için insan olarak değerli olduklarını bilmeliler,

not because of their GPA.

not ortalamaları yüzünden değil.

All right, so you're thinking, chores and love,

Pekâlâ, siz ev işi ve sevgiyi düşünüyorsunuz,

that sounds all well and good, but give me a break.

hepsi kulağa iyi geliyor ama üstüme gelmeyin.

The colleges want to see top scores and grades

Üniversiteler yüksek notları görmek istiyor ve ödülleri de.

and accolades and awards, and I'm going to tell you, sort of.

Size bir şekilde anlatacağım.

The very biggest brand-name schools are asking that of our young adults,

En büyük marka okullar genç yetişkinlerimizi istiyor,

but here's the good news.

ama işte iyi haber.

Contrary to what the college rankings racket would have us believe --

Üniversite sıralamalarının inanmamızı istediğinin tersine --

(Applause)

(Alkışlar)

you don't have to go to one of the biggest brand name schools

hayatta mutlu ve başarılı olmak için

en büyük marka okullardan birine gitmek zorunda değilsiniz.

to be happy and successful in life.

Happy and successful people went to state school,

Mutlu ve başarılı insanlar devlet okullarına gittiler,

went to a small college no one has heard of,

kimsenin duymadığı küçük bir üniversiteye gittiler,

went to community college,

yüksek okula gittiler,

went to a college over here and flunked out.

burada bir üniversiteye gittiler ve okulu bırakmak zorunda kaldılar.

(Applause)

(Alkışlar)

The evidence is in this room, is in our communities,

Kanıt bu odada, toplumumuzda,

that this is the truth.

bu gerçek.

And if we could widen our blinders

Ve at gözlüklerimizi genişletebilirsek

and be willing to look at a few more colleges,

birkaç üniversiteye daha bakma isteğinde olursak

maybe remove our own egos from the equation,

ve belki denklemden kendi egolarımızı çıkartırsak,

we could accept and embrace this truth and then realize,

bu gerçeği kabul edip yüzleşebiliriz ve sonra fark edebiliriz,

it is hardly the end of the world

eğer çocuklarımız o büyük marka okullardan birine gitmezlerse,

if our kids don't go to one of those big brand-name schools.

bu dünyanın sonu değil.

And more importantly,

Ve daha da önemlisi,

if their childhood has not been lived according to a tyrannical checklist

eğer çocukluklarını acımasız bir kontrol listesine göre yaşamasalardı,

then when they get to college,

sonra üniversiteye girdiklerinde,

whichever one it is,

hangisi olursa olsun,

well, they'll have gone there on their own volition,

kendi iradeleri ile girmiş olacaklar,

fueled by their own desire,

kendi arzularıyla beslenerek,

capable and ready to thrive there.

orada büyümeye hazır ve muktedir olarak.

I have to admit something to you.

Size bir şey itiraf etmeliyim.

I've got two kids I mentioned, Sawyer and Avery.

Daha önce bahsettiğim gibi iki çocuğum var: Sawyer ve Avery.

They're teenagers.

Onlar ergen.

And once upon a time,

Bir zamanlar,

I think I was treating my Sawyer and Avery

benim Sawyer ve Avery'me

like little bonsai trees --

küçük bonzai ağaçları gibi davranıyordum --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

that I was going to carefully clip and prune

Onları dikkatlice kesip buduyordum

and shape into some perfect form of a human

ve mükemmel bir insan modeli olarak şekillendiriyordum.

that might just be perfect enough to warrant them admission

Öyle bir model ki, çocuklarımın en seçici üniversitelerden birine

to one of the most highly selective colleges.

kabul almalarını garantilemek için yeterince mükemmel bir insan modeli.

But I've come to realize, after working with thousands of other people's kids --

Ancak, binlerce insanın çocuğuyla çalıştıktan sonra --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and raising two kids of my own,

ve kendi iki çocuğumu yetiştirdikten sonra,

my kids aren't bonsai trees.

anladım ki, çocuklarım bonzai ağaçları değiller.

They're wildflowers

Onlar bilinmeyen bir türün

of an unknown genus and species --

vahşi çiçekleri--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and it's my job to provide a nourishing environment,

Benim işim onlara faydalı bir çevre sağlamak,

to strengthen them through chores

ev işleriyle onları güçlendirmek

and to love them so they can love others and receive love

ve onları sevmek, ki böylece diğerlerini sevsinler ve sevilsinler,

and the college, the major, the career,

üniversite, meslek ve kariyer

that's up to them.

onlara kalmış.

My job is not to make them become what I would have them become,

Benim işim, onları olmalarını istediğim şey hâline getirmek değil,

but to support them in becoming their glorious selves.

muhteşem kişiler olurken onlara destek olmak.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)