How to Raise Successful Kids -- Without Over-Parenting | Julie Lythcott-Haims | TED

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

You know, I didn't set out to be a parenting expert.

ئەزانن، هەوڵم بۆ ئەوە نەیا ببم بە پسپۆڕێک لە پەروەردەکردنا.

In fact, I'm not very interested in parenting, per Se.

ڕاستییەکەی، خۆی لەخۆیدا زۆر گرنگیم بە مەسەلەی پەروەردەکردن نەئەیا.

It's just that there's a certain style of parenting these days

ڕاستییەکەی شێوازێکی پەروەردەکردنی مناڵ هەیە لەم سەردەمەیا

that is kind of messing up kids,

کە بەجۆرێک منداڵان تێک ئەیات،

impeding their chances to develop into theirselves.

دەرفەتیان بۆناهێڵێتەوە بتوانن ببن بە خۆیان.

There's a certain style of parenting these days

لەم سەردەمەیا شێوازێکی پەروەردەکردن هەیە،

that's getting in the way.

ڕێگری ئەوەیان لێئەکات.

I guess what I'm saying is,

ئەمەوێت بڵێم کە،

we spend a lot of time being very concerned

کاتێکی زۆر بەسەر ئەبەین و زۆر خەمی ئەوە ئەخۆین

about parents who aren't involved enough in the lives of their kids

کە هەندێک لە دایک و باوکەکان وەک پێویست لەناو ژیانی منداڵەکانیان و

and their education or their upbringing,

پەروەردەکردن و گەورەکردنیانا نین

and rightly so.

بە شێوەیەکی درووست.

But at the other end of the spectrum,

بەڵام لە کۆتاییەکەی تری شەبەنگەکەشا،

there's a lot of harm going on there as well,

زیانێکی زۆریش ئەگەیەنرێت،

where parents feel a kid can't be successful

لە شوێنێکدا کە باوانەکان هەست ئەکەن مناڵەکانیان سەرکەوتوو نابن

unless the parent is protecting and preventing at every turn

ئەگەر ئەوان نەیانپارێزن و ڕێگە لە هەموو پێچێک نەگرن و

and hovering over every happening, and micromanaging every moment,

هەرچییەکیان بەسەر بێت لەگەڵیانا بن و کار بکەنە سات بە ساتیان، و

and steering their kid towards some small subset of colleges and careers.

منداڵەکانیان ئاراستە بکەن بەرەو چەند کۆلێژ و پیشەیەکی بچووک.

When we raise kids this way,

کاتێک بەم شێوەیە مناڵان گەورە ئەکەین، و

and I'll say we,

ئەڵێم ئێمە،

because Lord knows, in raising my two teenagers,

چونکە خوا ئەزانێت، لەوانەیە لە گەورەکردنی دوو هەرزەکارەکەما،

I've had these tendencies myself,

خۆشم ئەو شتانەم کردبێت،

our kids end up leading a kind of checklisted childhood.

دەرئەنجام مناڵەکانمان تەمەنی منداڵیان بەو خاڵانە ئەبەنە سەر کە نوسیومانەتەوە بۆیان.

And here's what the checklisted childhood looks like.

ئەمانەش ئەو خاڵانەن کە لە تەمەنی مناڵیدا بۆمان دیاریکردوون.

We keep them safe and sound

بە سەلامەتی ئەیانهێڵینەوە و

and fed and watered,

خواردن و ئاویان ئەیەینێ، و

and then we want to be sure they go to the right schools,

ئینجا ئەمانەوێ دڵنیابینەوە لەوەی ئەچنە قوتابخانەیەکی باش،

that they're in the right classes at the right schools,

لە قوتابخانە باشەکانیشا ئەچنە پۆلە باشەکانەوە، و

and that they get the right grades in the right classes in the right schools.

نمرەی باش ئەهێنن لە پۆلە باشەکانی قوتابخانە باشەکانا.

But not just the grades, the scores,

بەڵام نەک هەر نمرە، بەڵکو ئاستیش، و

and not just the grades and scores, but the accolades and the awards

نەک هەر نمرە و ئاستیش، بەڵکو خەڵات و ستایشکردنیش، و

بەشداربن لە وەرزش، و چالاکی، و سەرکردایەتیکردنیشا.

and the sports, the activities, the leadership.

بە مناڵەکانمان ئەڵێین تەنیا مەچنە یانەکەوە،

We tell our kids, don't just join a club,

دەست بە یانەیەک بکەن، چونکە کۆلێژەکان ئەیانەوێ ئەوە ببینن. و

start a club, because colleges want to see that.

And check the box for community service.

بزانە هیچ خزمەتێک هەیە بە کۆمەڵگای بکەیت.

I mean, show the colleges you care about others.

نیشانی کۆلێژەکانی بە کە ئەتەوێت گرنگی بە خەڵکی تر بەیت.

(Laughter)

(پێکەنین)

And all of this is done to some hoped-for degree of perfection.

هەموو ئەمەش بە هیوای ئەوە ئەکرێت پلەی بێ کەموکوڕی بەدەستبێنیت.

We expect our kids to perform at a level of perfection

چاوەڕێی ئەوە ئەکەین مناڵەکانمان بەشێوەیەک لەهەموو ڕوێکەوە باشبن،

we were never asked to perform at ourselves,

کە هەرگیز خۆمان پێمان نەکراوە، و

and so because so much is required,

بەم شێوەیە چونکە داوای زۆریان لێئەکرێت.

we think,

وا بیر ئەکەینەوە،

well then, of course we parents have to argue with every teacher

بێگومان ئێمەی دایک و باوک ئەبێت مشتومڕ بکەین لەگەڵ هەمووو مامۆستا و

and principal and coach and referee

بەڕێوبەر، و ڕاهێنەر، و دادوەرێکا، و

and act like our kid's concierge

وەک خزمەتکاری مناڵەکانمان و

and personal handler

بەڕێوبەری کارەکان و

and secretary.

سکرتێریان بجوڵێینەوە.

And then with our kids, our precious kids,

ئینجا لەگەڵ مناڵەکانیشمان، مناڵە بەنرخەکانمان،

we spend so much time nudging,

کاتێکی زۆر بەسەر ئەبەین لە ئاماژەبۆکردن،

cajoling, hinting, helping, haggling, nagging as the case may be,

مەرایی، ئاماژەپێدان، یارمەتیدان، مشتومڕ لەگەڵکردن و بۆڵە بەسەرا کردن،

to be sure they're not screwing up,

هەتا دڵنیابینەوە لەوەی هەڵە ناکەن،

not closing doors,

دەرگاکان داناخەن،

not ruining their future,

داهاتوویان تێکنایەن،

some hoped-for admission

بەهیوای وەرگرتن

to a tiny handful of colleges

لە چەند کۆلێژێکی کەما،

that deny almost every applicant.

کە دەست بەڕووی هەمووانەوە ئەنێن.

And here's what it feels like to be a kid in this checklisted childhood.

هەستیشت ئاوا ئەبێت کاتێک مناڵێک ئەبیت لەم تەمەنی مناڵیەیا کە هەمووشتێکت بۆ دیاریکراوە.

First of all, there's no time for free play.

یەکەم شت، هیچ کاتێکت نییە بۆ ئەوەی بەدڵی خۆت یاری بکەیت.

There's no room in the afternoons,

دوای نیوەڕوان هیچ کات نامێنێتەوە،

because everything has to be enriching, we think.

چونکە پێویستە هەموو ئەرکەکانی تەواو بکرێت، وا بیر ئەکەینەوە،

It's as if every piece of homework, every quiz, every activity

وەک ئەوەی ئەو ئەرکەی قوتابخانە، یان تاقیکردنەوە، و چالاکییە

is a make-or-break moment for this future we have in mind for them,

ساتی یەکلاکردنەوەیە بۆ ئەم داهاتووەی لە مێشکمانایە بۆیان، و

and we absolve them of helping out around the house,

ئەیانبەخشین لە هەموو کارەکانی ناوماڵ، و

and we even absolve them of getting enough sleep

تەنانەت ڕێگەشیان پێنایەین وەک پێویست بنوون

as long as they're checking off the items on their checklist.

تەنیا ئەوە گرنگ ئەبێت ئەو کارانە بکەن کە بۆمان دیاریکردوون.

And in the checklisted childhood, we say we just want them to be happy,

لەو شتانەشا کە بۆمان دیاریکردوون بۆ تەمەنی مناڵی خۆیان ئەوەیە دڵخۆش بن،

but when they come home from school,

بەڵام کە لە قوتابخانە ئەگەڕێنەوە،

what we ask about all too often first

یەکەم شت کە یەکسەر لێیان ئەپرسین

is their homework and their grades.

نمرەکانیانە لەگەڵ ئەرکەکانی پێیان سپێردراوە.

And they see in our faces

لە ڕووخساری ئێمەشا ئەوە ئەبینن

that our approval, that our love,

کە پەسەندکردنیان، و خۆشەویستیمان، و

that their very worth,

بەهای تەواوەتی ئەوان لەلامان،

comes from A's.

بەوە ئەبێت نمرەی تەواو بێنن.

And then we walk alongside them

ئینجا بەتەنیشتیانا ئەڕۆین و

and offer clucking praise like a trainer at the Westminster Dog Show --

ستایشیان ئەکەین وەک ڕاهێنەرێکی نمایشی ئاژەڵان --

(Laughter)

(پێکەنین)

coaxing them to just jump a little higher and soar a little farther,

هانیان ئەیەین بەرزتر بازبەن و هەوڵی زیاتر بەن،

day after day after day.

ڕۆژ لەدوای ڕۆژ لەدوای ڕۆژ.

And when they get to high school,

کاتێکیش ئەگەنە قوتابخانەی ئامادەیی،

they don't say, "Well, what might I be interested in studying

ناڵێن، "باشە ئەبێت حەزم لەوەبێت چی بخوێنم یان

or doing as an activity?"

چی چالاکییەک بکەم؟"

They go to counselors and they say,

ئەچن بۆلای ڕاوێژکاری قوتابخانەکان و ئەڵێن،

"What do I need to do to get into the right college?"

"پێویستە چی بکەم بۆ ئەوەی بچمە کۆلێژێکی گونجاو؟"

And then, when the grades start to roll in in high school,

ئینجا کە لە ئامادەیی ئەبینن نمرەکانیان بەرەو دابەزین ئەچێت، و

and they're getting some B's,

نمرەی خوار نەوەت ئەهێنن،

or God forbid some C's,

یان خوانەخواستە خوار هەشتا،

they frantically text their friends

بەترسەوە نامە ئەنێرن بۆ هاوڕێکانیان و ئەڵێن

and say, "Has anyone ever gotten into the right college with these grades?"

"کەس بەم نمرانەوە توانیوێتی بچێتە کۆلێژێکی گونجاو؟"

And our kids,

مناڵەکانیشمان،

regardless of where they end up at the end of high school,

بێگوێدانە ئەوەی لە کۆتایی خوێندنی ئامادەییا ئەگەنە گوێ،

they're breathless.

هەناسەیان پێنامێنێت.

They're brittle.

زۆر ناسک ئەبنەوە.

They're a little burned out.

کەمێک ماندوو بوون لە ژیان.

They're a little old before their time,

پێش کاتی خۆیان پیر بوون،

wishing the grown-ups in their lives had said, "What you've done is enough,

بە ئاواتی ئەوەی گەورەکان پێیان بڵێن "ئەوەی کردووتە بەسە،

this effort you've put forth in childhood is enough."

ئەم هەوڵەی یاوتە لە تەمەنی منداڵیتا بەسە."

And they're withering now under high rates of anxiety and depression

ئێستاش بەهۆی دڵەڕاوکێ و خەمۆکییەکی زۆرەوە ئەلەرزن و

and some of them are wondering,

هەندێکیشیان بیر ئەکەنەوە

will this life ever turn out to have been worth it?

ئایا ژیانیان بەو شێوەیە ئەبێ شایەنی ماندوو بوونەکە بووبێت؟

Well, we parents,

ئێمەی باوان،

we parents are pretty sure it's all worth it.

ئێمەی باوان زۆر دڵنیاین لەوەی شایەنی بووە.

We seem to behave --

وا ڕەفتار ئەکەین --

it's like we literally think they will have no future

وا بیر ئەکەینەوە هیچ داهاتووییەکیان نابێت

if they don't get into one of these tiny set of colleges or careers

ئەگەر نەچنە ئەو کۆلێژانە یان سەر ئەو کارانەی

we have in mind for them.

لە مێشکمانا دیاریمان کردووە بۆیان.

Or maybe, maybe, we're just afraid

یان لەوانەیە، لەوانەیە، تەنیا بترسین،

they won't have a future we can brag about

داهاتوویەکیان نەبێت بتوانین خۆمانی پێوە هەڵکێشین

to our friends and with stickers on the backs of our cars.

لەلای هاوڕێکانی خۆمان وێنەکانیان ئەکەین بە پشتی ئوتومبێلەکانمانەوە.

Yeah.

بەڵێ.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

But if you look at what we've done,

بەڵام ئەگەر سەیری ئەوە بکەن کە کردوومانە،

if you have the courage to really look at it,

ئەگەر بوێری ئەوەتان هەبێ سەیریکەن،

you'll see that not only do our kids think their worth comes

ئەبینیت مناڵەکانمان نەک هەر بەتەنیا وا بیر ئەکەنەوە بەهای ئەوان

from grades and scores,

بە پلە و نمرە بێت،

but that when we live right up inside their precious developing minds

بەڵکو کاتێک لەناو مێشکە بەنرخەکەیانا ئەژین کە هێشتا لە پەرەسەندنایە

all the time, like our very own version of the movie "Being John Malkovich,"

بەردەوام، وەک وەشانی خۆمان بۆ فیلمی "بوون بە جۆن مالکۆڤیچ،"

we send our children the message:

پەیامەکە ئەنێرین بۆ مناڵەکانمان:

"Hey kid, I don't think you can actually achieve any of this without me."

"هێی، پێموانییە تۆ بێ من هیچ کام لەمانەت بەدی بهێنایە،"

And so with our overhelp,

بۆیە بە یارمەتی زیاد لە پێویستمان،

our overprotection and overdirection and hand-holding,

پاراستنی زیاد لە پێویستمان و ئاراستەکردنی زیاد لە پێویستمان،

we deprive our kids of the chance to build self-efficacy,

دەرفەتی ئەوە نایەین بە مناڵەکانمان بتوانن متمانەبەخۆبوون بنیات بنێن،

which is a really fundamental tenet of the human psyche,

کە بەڕاستی خەسڵەتێکی زۆر بنەڕەتییە بۆ دەروونی مرۆڤ،

far more important than that self-esteem they get

زۆر لەو خۆ بە بەرزنرخاندنەی بەدەستی ئەهێنن

every time we applaud.

کاتێک چەپڵەیان بۆ لێئەیەین.

Self-efficacy is built when one sees that one's own actions lead to outcomes,

متمانە بەخۆبوون کاتێک بنیات ئەنرێت کە کەسێک ئەبینێت کردەوەکانی ئەبنە ئەنجامەکان،

not --

نەک ----

There you go.

بەو شێوەیە.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

Not one's parents' actions on one's behalf,

نەک کارەکانی باوانەکان لەجیاتی مناڵەکانیان ئەنجامەکانی لێکەوێتەوە،

but when one's own actions lead to outcomes.

بەڵکو کاتێک کردەوەکانی ئەو کەسە ئەبێتە هۆی دەرئەنجامەکان.

So simply put,

کەواتە بە سادەیی بیڵێین،

if our children are to develop self-efficacy, and they must,

ئەگەر بمانەوێت منداڵەکانمان پەرە بە متمانە بەخۆبوون بەن و کە ئەشبێ بیکەن،

then they have to do a whole lot more of the thinking, planning, deciding,

ئەوا پێویستە زۆر زیاتر بکەن لە بیرکردنەوە، پلاندانان، و بڕیاردان

doing, hoping, coping, trial and error,

کردار، ئاوات خواستن، هاوکاریکردن، هەوڵدان، هەڵەکردن،

dreaming and experiencing of life

خەون بینین و ئەزموون کردنی ژیان

for themselves.

بۆخۆیان.

Now, am I saying

ئێستا، ئایا من مەبەستم ئەوەیە

every kid is hard-working and motivated

هەموو منداڵێک کۆششکەرە و هەوڵ ئەیات و

and doesn't need a parent's involvement or interest in their lives,

پێویستیان بە دەستوەردان یان گرنگیپێدانی باوانیان نییە لە ژیانیانا، و

and we should just back off and let go?

پێویستە بچینە دواوە و هیچ نەڵێین؟

Hell no.

بێگومان نەخێر.

(Laughter)

(پێکەنین)

That is not what I'm saying.

من وام نەوتووە.

What I'm saying is, when we treat grades and scores and accolades and awards

ئەوەی ئەمەوێ بیڵێم ئەوەیە کاتێک مامەڵە ئەکەین لەگەڵ نمرە و پلە و پاداشت

as the purpose of childhood,

وەک مەبەستی تەمەنی منداڵی،

all in furtherance of some hoped-for admission to a tiny number of colleges

هەمووی بەهیوای ئەوەی بتوانن لە هەندێک کۆلێژی کەم وەرگیرێن

or entrance to a small number of careers,

یان بتوانن هەندێک کار بکەن،

that that's too narrow a definition of success for our kids.

ئەوە تەسککردنەوەی پێناسەکردنی سەرکەوتنی مناڵەکانمان ئەبێت. و

And even though we might help them achieve some short-term wins

هەرچەندە لەوانەیە تەنانەت یارمەتیان بەین بتوانن هەندێک سەرکەوتنی کورتخایەن بەدەستبێنن

by overhelping --

بە یارمەتیدانی زیاد لەپێویست --

like they get a better grade if we help them do their homework,

بۆ نمونە نمرەی زیاتر ئەهێنن ئەگەر یارمەتیان بەین ئەرکی قوتابخانە بکەن،

they might end up with a longer childhood résumé when we help --

کاتێک یارمەتیان ئەیەین لەوانەیە لە تەمەنی منداڵیا شتی زۆرتریان کردبێت --

what I'm saying is that all of this comes at a long-term cost

بەڵام ئەوە کاریگەرییەکی خراپی درێژخایەنی ئەبێت لەسەر

to their sense of self.

هەستکردن بە بەرپرسیارێتی خۆیان.

What I'm saying is, we should be less concerned

ئەمەوێت بڵێم، پێویستە کەمتر بایەخ بەین

with the specific set of colleges

بەو چەند کۆلێژە دیاریکراوەی

they might be able to apply to or might get into

کە لەوانەیە بتوانن بۆی بچن و

and far more concerned that they have the habits, the mindset, the skill set,

و زۆر زیاتر بایەخ بەوە بەین کە خوو، بیرکردنەوە، و توانا، و

the wellness, to be successful wherever they go.

شارەزاییەکی وایان هەبێت، بۆ هەر کوێیەک بچن بتوانن سەرکەوتوو بن.

What I'm saying is,

ئەمەوێ بڵێن کە،

our kids need us to be a little less obsessed with grades and scores

منداڵەکانمان پێویستیان بەوەیە ئێمە کەمتر بایەخ بە نمرە و پلە بەین و

and a whole lot more interested

زۆر زیاتر بایەخ بەوە بەین

in childhood providing a foundation for their success

تەمەنی منداڵیان ببێت بە بناغەیەک بۆ سەرکەوتنیان

built on things like love

بنیات نرابێت لەسەر هەندێک شتی وەک خۆشەویستی و

and chores.

کارەکانی ناو ماڵ.

(Laughter)

(پێکەنین)

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

Did I just say chores? Did I just say chores? I really did.

وتم کاری ناوماڵ؟ وتم کاری ناوماڵ؟ هەر بەڕاست واموت.

But really, here's why.

بەڵام هەر بەڕاستی، لەبەر ئەمەیە.

The longest longitudinal study of humans ever conducted

درێژترین توێژینەوەی بەردەوام کە کرابێت لەسەر ئەم بابەتە

is called the Harvard Grant Study.

پێی دەوترێت توێژینەوەی هارڤارد گرانت.

It found that professional success in life,

دەریخستووە پیشەگەرەکانی سەرکەوتوون لە ژیانا،

which is what we want for our kids,

کە ئەوەمان ئەوێت لە مناڵەکانمان،

that professional success in life comes from having done chores as a kid,

ئەوەیە کە سەرکەوتنی پیشەگەری ژیان لەوەوە یەت بە منداڵی کاری ناوماڵیان کردبێت و

and the earlier you started, the better,

هەتا زووتر دەستپێبکات، باشترە،

that a roll-up-your-sleeves- and-pitch-in mindset,

کە قۆڵی خۆتی لێ هەڵکەیت و مێشکت بخەیتە سەری،

a mindset that says, there's some unpleasant work,

بیر بکەیتەوە و بڵێیت، کارێک هەیە خۆش نییە،

someone's got to do it, it might as well be me,

بەڵام ئەبێ کەسێک بیکات، لەوانەیە ئەو کەسە من بم،

a mindset that says,

بیرکردنەوەیەک بڵێت،

I will contribute my effort to the betterment of the whole,

هەوڵی تەواوی خۆم ئەیەم بۆ بەرژەوەندی هەمووان،

that that's what gets you ahead in the workplace.

ئەوە بەرەو پێشەوەت ئەبات لە شوێنی کارکردنەکەت.

Now, we all know this. You know this.

ئێستا هەموو ئەمە ئەزانین. ئێوەش ئەیزانن.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

We all know this, and yet, in the checklisted childhood,

هەموو ئەمە ئەزانین، و هێشتا، لە تەمەنی منداڵییەکەیا کە خاڵەکانمان بۆ داناون،

we absolve our kids of doing the work of chores around the house,

منداڵەکانمان ئەبەخشین لە کارەکانی لە ناو ماڵدا هەمانە، و

and then they end up as young adults in the workplace

کە گەورە ئەبن لە شوێنی کارکردنیان

still waiting for a checklist,

هێشتا بۆ ئەو خاڵانە ئەگەرێن کە لەسەریانە بیکەن،

but it doesn't exist,

بەڵام بوونی نییە، و

and more importantly, lacking the impulse, the instinct

لەوەش گرنگتر، ویست و ئارەزوو و غەریزەی ئەوەیان نابێت

to roll up their sleeves and pitch in

قۆڵی بۆ هەڵکەن و خۆیان بخەنە ناوەوە و

and look around and wonder, how can I be useful to my colleagues?

سەیر بکەن و بیر بکەنەوە، چۆن بتوانم سودم هەبێت بۆ هاوپیشەکانم؟

How can I anticipate a few steps ahead to what my boss might need?

چۆن بتوانم پێشبینی چەند هەنگاوێکی دواتر بکەم کە لەوانەیە بەڕێوبەرەکەم بیەوێت؟

A second very important finding from the Harvard Grant Study

دووەم دۆزینەوەی زۆر گرنگ لە توێژینەوەی هارڤارد گرانت

said that happiness in life

دەڵێت کە دڵخۆشی لە ژیانا

comes from love,

لە خۆشەویستییەوە یەت،

not love of work,

نەک خۆشەویستی کار،

love of humans:

خۆشەویستی مرۆڤەکان؛

our spouse, our partner, our friends, our family.

هاوژینەکانمان، هاوەڵەکانمان، هاوڕێکانمان، خێزانەکانمان.

So childhood needs to teach our kids how to love,

کەواتە تەمەنی منداڵی پێویستە منداڵەکانمان فێری خۆشەویستی بکات، و

and they can't love others if they don't first love themselves,

ناشتوانن خەڵکی تریان خۆش بوێت ئەگەر یەکەم شت خۆیان خۆشنەوێت، و

and they won't love themselves if we can't offer them unconditional love.

ناشتوانن خۆیان خۆشبوێت ئەگەر ئێمە خۆشەویستی بێبەرامبەریان پێشکەش نەکەین.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

Right.

بەڵێ.

And so,

بەم شێوەیە،

instead of being obsessed with grades and scores

لەجیاتی ئەوەی خوو بگرین بە نمرە و پلەوە

when our precious offspring come home from school,

کاتێک نەوە بەنرخەکانمان لە قوتابخانە ئەگەڕێنەوە،

or we come home from work,

یان خۆمان لە کارەوە ئەگەڕێینەوە ماڵەوە،

we need to close our technology, put away our phones,

پێویستە تەکنەلۆجیا دابخەین، مۆبایلەکانمان لابەرین، و

and look them in the eye

سەیری ناوچاویان بکەین و

and let them see the joy that fills our faces

ڕێگەیان پێبەین ئەو شادییە ببینن کە لە ڕووخسارمانایە

when we see our child for the first time in a few hours.

کاتێک بۆ یەکەم جار دوای چەند کاتژمێرێک مناڵەکانمان ئەبینینەوە.

And then we have to say,

ئینجا پێویستە بڵێین،

"How was your day?

"ڕۆژەکەت چۆن بوو؟

What did you like about today?"

چی شتێکی ئەمڕۆت بەدڵ بوو؟"

And when your teenage daughter says, "Lunch," like mine did,

کاتێکیش کچە هەرزەکارەکەت ئەڵێت، "نانی نیوەڕۆ"، وەک کچەکەی من، و

and I want to hear about the math test,

تۆش حەز ئەکەی بزانیت لە تاقیکردنەوەکەیا چۆنبووە،

not lunch,

نەک باسی نانی نیوەڕۆ بکات،

you have to still take an interest in lunch.

پێویستە هەر بایەخ بە نانی نیوەڕۆکەی بەیت.

You gotta say, "What was great about lunch today?"

پێویستە بڵێیت، "چی شتێکی کاتی نانی نیوەڕۆی ئەمڕۆ خۆشبوو؟"

They need to know they matter to us as humans,

پێویستە بزانن کە وەک مرۆڤ گرنگیان هەیە بۆمان،

not because of their GPA.

نەک بەهۆی نمرەکانیانەوە.

All right, so you're thinking, chores and love,

زۆرباشە، ئێستا باسی خۆشەویستی , و کاری ناوماڵمان کرد،

that sounds all well and good, but give me a break.

ئەوە لە شتێکی باش ئەچێت بەڵام کەمێک بۆستن.

The colleges want to see top scores and grades

کۆلێژەکان پێویستیان بە پلە و نمرەی بەرز هەیە و

and accolades and awards, and I'm going to tell you, sort of.

پێویستیان بە بەشداری و پاداشت هەیە و ئەوەش هەتا ڕادەیەک.

The very biggest brand-name schools are asking that of our young adults,

گەورەترین قوتابخانە و کۆلێژ و ناوەکان داوای ئەوە لە گەنجە تازەکانمان ئەکەن

but here's the good news.

بەڵام ئەم هەواڵە خۆشەم پێیە.

Contrary to what the college rankings racket would have us believe --

بە پێچەوانەی ئەوەی خواستی کۆلێژەکان وامان لێئەکات باوەڕی خۆمانی بخەینە سەر --

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

you don't have to go to one of the biggest brand name schools

پێویست ناکات بچیت بۆ یەکێک لە گەورەترین قوتابخانەکان

to be happy and successful in life.

بۆ ئەوەی دڵخۆش و سەرکەوتوو بیت لە ژیاندا.

Happy and successful people went to state school,

خەڵکی سەرکەوتوو و دڵخۆش چوون بۆ قوتابخانەی ویلایەتەکان،

went to a small college no one has heard of,

چوون بۆ کۆلێژە بچووکەکان کە کەس ناویانی نەبیستووە،

went to community college,

چوون بۆ کۆلێژی کۆمەڵگاکان،

went to a college over here and flunked out.

چوونەتە کۆلێژەکان و تەنانەت دەریشنەچوون.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

The evidence is in this room, is in our communities,

بەڵگەکە لەم ژوورەیایە، لەم کۆمەڵگایەمانا،

that this is the truth.

کە ئەمە ڕاستییەکەیە. و

And if we could widen our blinders

ئەگەر چاوگرەکانیشمان فراوانتر بکەین و

and be willing to look at a few more colleges,

بتوانین سەیری چەند کۆلێژێکی تر بکەین،

maybe remove our own egos from the equation,

یان تەنانەت لەخۆبایبوونمان لە هاوکێشەکە لابەرین،

we could accept and embrace this truth and then realize,

ئەکرێت ئەم ڕاستیە قبوڵکەین و لە باوەشی بگرین و ئینجا درک بکەین،

it is hardly the end of the world

کە ئەوە کۆتایی ژیان نییە

if our kids don't go to one of those big brand-name schools.

ئەگەر منداڵەکانمان نەتوانن بچنە یەکێک لەو خوێندنگە بەناوبانگانە.

And more importantly,

لەوەش گرنگتر،

if their childhood has not been lived according to a tyrannical checklist

ئەگەر تەمەنی منداڵیان بەپێی ئەو خاڵانە بەسەرنەبردبێت کە بۆمان دیاریکردوون

then when they get to college,

ئەوکاتەی کە ئەچنە کۆلێژ،

whichever one it is,

بچنە هەر شوێنێک،

well, they'll have gone there on their own volition,

بەپێی ویست و ئارەزوی خۆیان بووە،

fueled by their own desire,

لە خواستی خۆیانەوە سەرچاوەی گرتبێت،

capable and ready to thrive there.

ئامادەبن و بتوانن تیایا پەرەبسێنن.

I have to admit something to you.

ئەبێ دان بە شتێکا بنێم بۆتان.

I've got two kids I mentioned, Sawyer and Avery.

وەک وتم دوو مناڵم هەیە، ساویەر و ئەیڤری.

They're teenagers.

هەرزەکارن.

And once upon a time,

ڕۆژێک لە ڕۆژانیش،

I think I was treating my Sawyer and Avery

پێموابێت وا مامەڵەم لەگەڵ ساویەر و ئەیڤریا ئەکرد

like little bonsai trees --

وەک ئەوەی درەختی بۆنسای بن --

(Laughter)

(پێکەنین)

that I was going to carefully clip and prune

کە بەدڵی خۆما لێی ببڕم و بینەخشێنم و

and shape into some perfect form of a human

بیاننەخشێنم بۆ بێ کەموکوڕترین شێوەی مرۆڤ

that might just be perfect enough to warrant them admission

کە بتوانن بەهۆیەوە گرنتی ئەوەیان هەبێت بتوانن بچنە

to one of the most highly selective colleges.

یەکێک لە بەرزترین کۆلێژەکان.

But I've come to realize, after working with thousands of other people's kids --

بەڵام دوای کارکردن لەگەڵ منداڵی هەزارەها کەسی تردا -- و

(Laughter)

(پێکەنین)

and raising two kids of my own,

بەخێوکردنی دوو منداڵی خۆم،

my kids aren't bonsai trees.

منداڵەکانم درەختی بۆنسای نین.

They're wildflowers

ڕووەکێکی خۆڕسکن

of an unknown genus and species --

لە جۆرێکی نەزانراو --

(Laughter)

(پێکەنین)

and it's my job to provide a nourishing environment,

کاری منیشە ژینگەیەکی بەخێوکەریان بۆ دابینکەم،

to strengthen them through chores

بۆ بەهێزکردنیان لەڕێگەی کاری ناوماڵ و

and to love them so they can love others and receive love

خۆشم بوێن بۆ ئەوەی ئەوانیش بتوانن خەڵکیان خۆش بوێت و خۆشەویستی وەرگرن و

and the college, the major, the career,

کۆلێژ و شارەزایی و کارەکەشیان

that's up to them.

ئەوە بۆخۆیانە.

My job is not to make them become what I would have them become,

کاری من ئەوە نییە بیانکەم بەوەی کە خۆم ئەمەوێت،

but to support them in becoming their glorious selves.

بەڵکو پشتیوانیان بکەم لە بوون بە خوودە سەرکەوتووەکەیان.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)