What if every satellite suddenly disappeared? - Moriba Jah

Translator: Sugandika Subawickrama Reviewer: Sanjalee Chandrasekara

One day, without warning or apparent cause,

එක් දිනක්, අනතුරු ඇඟවීමක් හෝ පැහැදිලි හේතුවක් නොමැතිව,

all of humanity’s artificial satellites suddenly disappear.

මානව වර්ගයාගේ කෘත්‍රිම චන්ද්‍රිකා සියල්ලම හදිසියේ අතුරුදහන් වේ.

The first to understand the situation

මේ තත්ත්වය මුලින්ම තේරුම් ගන්නේ

are a handful of government and commercial operators.

රාජ්‍ය සහ වාණිජ මෙහෙයුම්කරුවන් අතලොස්සකි.

But well before they have time to process what’s happened,

නමුත් සිදුවූයේ කුමක්දැයි තේරුම් ගැනීමට කාලය ලැබීමට පෙර,

millions sitting on their couches become aware that something is amiss.

පුටු මත දිග ඈදී සිටින මිලියන ගණනක් යමක් වැරදී ඇති බව වටහා ගනී.

TV that’s broadcast from or routed through satellites dominate the market

චන්ද්‍රිකාවලින් විකාශය වන රූපවාහිනී නාලිකා ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොලේ ආධිපත්‍යය දරයි.

for international programming as well as some local channels,

සමහර දේශීය නාලිකාද මේ අතර වේ.

so the disappearance causes immediate disruptions, worldwide.

එබැවින් මේ අතුරුදහන් වීම ලොව පුරා ක්ෂණික බාධා ඇති කරයි.

The next people affected are those traveling by air, sea, or land,

ඊළඟට පීඩාවට පත්වන්නේ ගුවනින්, මුහුදෙන් හෝ ගොඩබිමෙන් ගමන් කරන අයයි,

as global positioning, navigation and timing services, have entirely ceased.

ගෝලීය ස්ථානගත කිරීම, සංචලනය සහ කාල සේවා, සම්පූර්ණයෙන්ම නතර වී ඇත.

Pilots, captains, and drivers have to determine their locations

ප්‍රතිසම්බන්ධිත උපකරණ සහ සිතියම් භාවිතයෙන්

using analog instruments and maps.

ගුවන් නියමුවන්, කපිතාන්වරුන් සහ රියදුරන් ස්ථාන තීරණය කරයි

Aircraft, ships, and ground vehicles get stopped, grounded, or returned to port.

ගුවන් යානා, නැව් සහ ගොඩබිම් වාහන නැවත ආ යුතුය.

In the meantime, air traffic controllers have a difficult task on their hands

මේ අතර ගුවන් අනතුරු වලක්වා ගැනීම සඳහා ගුවන් ගමනාගමන පාලකවරුන්ට

to prevent plane crashes.

දුෂ්කර කාර්යයක් තිබේ.

Within hours, most of the planet’s traffic grinds to a halt.

පැය කිහිපයක් ඇතුළත, ග්‍රහලෝකයේ ගමනාගමනය නතර වේ.

The effects aren’t limited to entertainment and travel.

මෙම බලපෑම් විනෝදාස්වාදයට සහ සංචාරයට පමණක් සීමා නොවේ.

All sorts of machines, from heating and cooling systems to assembly lines,

උණුසුම් සහ සිසිලන පද්ධතිවල සිට එකලස් කරන මාර්ග දක්වා සියලු වර්ගවල යන්ත්‍ර,

rely on super-accurate satellite-based timing systems,

සුපිරි-නිවැරදි චන්ද්‍රිකා මත පදනම් වූ කාල පද්ධති මත රඳා පවතින අතර

and many have little-to-no backup options.

බොහෝ ඒවාට උපස්ථ විකල්ප නොමැත.

Stoplights and other traffic control systems stop synchronizing,

නැවතුම් පහන් හා අනෙක් රථවාහන පාලන පද්ධති සමමූහුර්ත වීම නවතී

so police and good Samaritans step in to direct the remaining cars

එබැවින් පොලිසිය සමඟ එක්ව සමරිතානුවන්, ඉතිරි මෝටර් රථ යොමු කිරීමට සහ

and prevent as many accidents as possible.

හැකි තරම් අනතුරු වළක්වා ගැනීමට පියවර ගනී.

The most catastrophic impact is yet to come.

වඩාත්ම විනාශකාරී බලපෑම ඉදිරියේදී පෑමිණෙනු ඇත.

Because in the next few hours, the world economy shuts down.

මක්නිසාද යත් ඉදිරි පැය කිහිපය තුළ ලෝක ආර්ථිකය නතර වෙනු ඈත.

Satellite-based timestamps play a critical part in everything

චන්ද්‍රිකා මත පදනම් වූ කාල මුද්‍රා යනු

from credit card readers and stock exchanges

ක්‍රෙඩිට් කාඩ් හා කොටස් හුවමාරුවේ සිට

to the systems that keep track of transactions.

ගනුදෙනු නිරීක්ෂණය කරන පද්ධති දක්වා සෑම දෙයකමතීරණාත්මක කොටසකි

People are unable to withdraw cash or make electronic payments.

මිනිසුන්ට මුදල් ආපසු ගැනීමට හෝ විද්‍යුත් ගෙවීම් කිරීමට නොහැකි ය.

Logistics and supply chains for crucial goods like food and medicine fragment,

තීරණාත්මක සැපයුම් සහ සැපයුම් දාම සහිත ආහාර සහ ඖෂධ වැනි භාණ්ඩ නොමැතිව

leaving people to survive on whatever is locally available.

මිනිසුන්ට දේශීයව ලබා ගත හැකි ඕනෑම දෙයක් මත යැපී ජීවත් වීමට සිදු වේ

Most countries declare a state of emergency

බොහෝ රටවල් හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කරන අතර

and call on the military to restore order.

සාමය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලෙස හමුදාවෙන් ඉල්ලා සිටී.

That may take quite a while.

ඒ සඳහා සෑහෙන කාලයක් ගත විය හැක.

Most navigation and communication systems are no longer operational,

බොහෝ නාවික සහ සන්නිවේදන පද්ධති තවදුරටත් ක්‍රියාත්මක නොවේ,

so military chains of command may be in disarray.

එබැවින් හමුදා අණ දෙන දාමයන් අවුල් විය හැක.

Many troops, including those actively deployed, are left to their own devices.

සක්‍රීයව සිටින බොහෝ හමුදා ඔවුන්ගේම උපකරණ සමග තනිවේ.

Commanders of nuclear submarines and missile control centers

න්‍යෂ්ටික සබ්මැරීන අණදෙන නිලධාරීන් සහ මිසයිල පාලන මධ්‍යස්ථාන අක්‍රිය වේ.

wonder if the disruption is the result of a hostile attack.

මෙය එහි ප්‍රතිඵලයක් හෝ සතුරු ප්‍රහාරයක් ලෙස සැලකිය හැක.

What sorts of decisions do they make with partial information?

පාර්ශවීය තොරතුරු සමඟ ඔවුන් ගනු ලබන තීරණ මොනවාද?

Even in the best-case scenario,

හොඳම අවස්ථාවේදී පවා,

our civilization gets set back by decades at the very least.

අවම වශයෙන් අපේ ශිෂ්ටාචාරය දශක ගණනාවක් පසුපසට යයි.

That’s because, despite being a relatively new phenomenon,

එයට හේතුව, සාපේක්ෂව නව සංසිද්ධියක් වුවද,

satellites have quickly replaced more traditional long range technologies.

චන්ද්‍රිකා ඉක්මනින් සාම්ප්‍රදායික දිගු පරාස තාක්ෂණය ප්‍රතිස්ථාපනය කර තිබීමයි.

The combination of global positioning and internet

ගෝලීය ස්ථානගත කිරීම සහ අන්තර්ජාලයේ සංයෝජනය

has allowed for near-instant signals that can be synchronized worldwide.

ලොව පුරා සමමූහුර්ත කළ හැකි ආසන්න ක්ෂණික සංඥා සඳහා ඉඩ ලබා දී ඇත.

Many systems we use daily have been built upon this foundation.

අපි දිනපතා භාවිත කරන බොහෝ පද්ධති මෙම පදනම මත ගොඩනගා ඇත.

Going back to the communication systems of the mid-20th century

20 වන සියවසේ මැද භාගයේදී සන්නිවේදන පද්ධති වෙත ආපසු යාම

would not be a simple matter.

සරල කාරණයක් නොවේ.

In many cases, they’d have to be rebuilt from the ground up.

බොහෝ අවස්ථාවලදී, මුල සිට ඒවා නැවත ගොඩනඟා ගත යුතුය.

While the sudden disappearance in this thought experiment is unlikely,

මෙම චින්තන අත්හදා බැලීමේ දී හදිසි අතුරුදහන් වීමක් සිදු විය නොහැක,

there are two very real scenarios that could lead to the same results.

එකම ප්‍රතිඵලවලට තුඩු දිය හැකි සැබෑ අවස්ථා දෙකක් තිබේ.

The first is a solar flare so strong it fries satellite circuitry–

පළමුවැන්න සූර්ය ගිනි දැල්ලක් බැවින් එමඟින් චන්ද්‍රිකා පරිපථ හා

as well as many other devices and power grids around the world.

ලොව පුරා වෙනත් බොහෝ උපාංග සහ බල ජාල විනාශ කරනවා

And the second is an orbital chain reaction of collisions.

දෙවැන්න ගැටීමේ කක්ෂීය දාම ප්‍රතික්‍රියාවකි

With about 7,500 metric tons of defunct spacecraft, spent boosters,

මෙට්‍රික් ටොන් 7,500ක් පමණ අභාවප්‍රාප්ත වූ අභ්‍යවකාශ යානා, බූස්ටර,

and discarded equipment orbiting our planet

ඉවත දැමූ උපකරණ සමඟ පැයට කිලෝමීටර් 56,000ක් දක්වා

at relative speeds up to 56,000 kilometers per hour,

සාපේක්ෂ වේගයකින් අපේ ග්‍රහලෝකයේ කක්ෂගත වීම නිසා

even small objects can be highly destructive.

කුඩා වස්තූන් පවා ඉතා විනාශකාරී විය හැක.

A single collision in space could create thousands of new pieces of debris,

අභ්‍යවකාශයේ එක් ඝට්ටනයකින් දාම ප්‍රතික්‍රියාවකට තුඩු දෙන

leading to a chain reaction.

නව සුන්බුන් කැබලි දහස් ගණනක් නිර්මාණය කළ හැක.

Space is huge, but many of the thousands of satellites currently in orbit

අවකාශය විශාලයි, නමුත් දැනට කක්ෂයේ පවතින දහස් ගණන් චන්ද්‍රිකා වලින් බොහොමයක්

share the same orbital highways for their specific purposes.

ඔවුන්ගේ නිශ්චිත අරමුණු සඳහා එකම කක්ෂීය මාර්ග බෙදා හදා ගනී.

And since most objects sent to space are not designed with disposal in mind,

අභ්‍යවකාශයට යවන බොහෝ වස්තු බැහැර කිරීම පිළිබඳ නොසිතා නිමවා ඇති නිසා,

these highways only become more congested over time.

මෙම අධිවේගී මාර්ග කාලයත් සමඟ වඩාත් තදබදයට පත් වේ.

The good news is, we can protect ourselves by studying our solar system,

ශුභාරංචිය නම්, අපේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය අධ්‍යයනය කර

අපේ චන්ද්‍රිකා ජාලවලට උපස්ථ විකල්ප නිර්මාණය කර

creating backup options for our satellite networks,

සහ පොදු කක්ෂීය ඛේදවාචකය වළක්වා ගැනීමට සහයෝගයෙන් කටයුතු කර

and cooperating to avoid an orbital tragedy of the commons.

අපට අපව ආරක්ෂා කර ගත හැකිය.

The space kilometers above our heads is like our forests,

අපගේ හිසට ඉහළින් ඇති අභ්‍යවකාශ කිලෝමීටර්

the ocean’s biodiversity and clean air:

අපේ වනාන්තර, සාගරයේ ජෛව විවිධත්වය සහ පිරිසිදු වාතය වැනිය

If we don't treat it as a finite resource,

අපි එය සීමිත සම්පතක් ලෙස සලකන්නේ නැතිනම්,

we may wake up one day to find we no longer have it at all.

දිනක එය තවදුරටත් අපගේ නොවනු ඇත.