What if every satellite suddenly disappeared? - Moriba Jah

Çeviri: İrem • Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

One day, without warning or apparent cause,

Bir gün, bir uyarı veya ortada bir sebep yokken

all of humanity’s artificial satellites suddenly disappear.

tüm yapay uydular birdenbire ortadan kaybolur.

The first to understand the situation

Durumu ilk önce fark edenler,

are a handful of government and commercial operators.

hükümetin az bir kısmı ve ticari operatörlerdir.

But well before they have time to process what’s happened,

Ama daha onlar ne olduğuyla ilgilenemeden

millions sitting on their couches become aware that something is amiss.

kanepelerinde oturan milyonlarca kişi

ortada bir terslik olduğunun farkına varmaya başlar.

TV that’s broadcast from or routed through satellites dominate the market

Uydular tarafından yönlendirilen ve yayınlanan TV,

bazı yerel kanalların yanı sıra

for international programming as well as some local channels,

uluslararası program piyasasını da kontrol ettiğinden

so the disappearance causes immediate disruptions, worldwide.

bu ortadan kayboluş dünya çapında ani kesintilere yol açar.

The next people affected are those traveling by air, sea, or land,

GPS, navigasyon ve zamanlama servisleri tamamen durdurulduğu için

as global positioning, navigation and timing services, have entirely ceased.

bunlardan etkilenecek bir sonraki kişiler,

hava, deniz veya kara yoluyla seyahat edenlerdir.

Pilots, captains, and drivers have to determine their locations

Pilotlar, kaptanlar ve sürücüler analog aletler ve haritalar kullanarak

using analog instruments and maps.

konumlarını tespit etmelidir.

Hava araçları, gemiler ve kara araçları

Aircraft, ships, and ground vehicles get stopped, grounded, or returned to port.

durdurulur, yere indirilir veya limana geri gönderilir.

Bu süre zarfında, uçak kazalarını önlemek için

In the meantime, air traffic controllers have a difficult task on their hands

hava trafiği kontrolörleri zor bir görev üstlenir.

to prevent plane crashes.

Within hours, most of the planet’s traffic grinds to a halt.

Saatler içerisinde, gezegendeki trafiğin birçoğu durma noktasına gelir.

Etkiler, eğlence ve seyahatle sınırlı değil.

The effects aren’t limited to entertainment and travel.

All sorts of machines, from heating and cooling systems to assembly lines,

Isıtma ve soğutma sistemlerinden montaj hattına kadar her çeşit makine,

rely on super-accurate satellite-based timing systems,

son derece hassas uydu temelli zamanlama sistemlerine bağlı çalışır

and many have little-to-no backup options.

ve birçoğunun yedekleme seçeneği ya çok azdır ya da hiç yoktur.

Stoplights and other traffic control systems stop synchronizing,

Trafik ışıkları ve diğer trafik kontrol sistemleri senkronizasyona devam etmez,

so police and good Samaritans step in to direct the remaining cars

bundan dolayı polis ve yardımsever insanlar, kalan arabaları yönlendirmek

and prevent as many accidents as possible.

ve mümkün olduğunca çok kazayı engellemek için devreye girer.

The most catastrophic impact is yet to come.

En yıkıcı etki ise henüz ortaya çıkmadı.

Because in the next few hours, the world economy shuts down.

Çünkü birkaç saat içerisinde, dünya ekonomisi çöker.

Satellite-based timestamps play a critical part in everything

Uydu bazlı zaman damgaları; kredi kartı okuyucuları

ve menkul kıymetler borsasından işlemleri takip eden sistemlere kadar

from credit card readers and stock exchanges

to the systems that keep track of transactions.

her şeyde kritik bir rol oynar.

People are unable to withdraw cash or make electronic payments.

İnsanlar hesaplarından para çekemez ya da elektronik ödemeler yapamaz.

Logistics and supply chains for crucial goods like food and medicine fragment,

Gıda ve ilaç sektörü gibi önemli ürünler için lojistik ve tedarik zincirleri,

leaving people to survive on whatever is locally available.

insanları yerel olarak mevcut şeylerle hayatta kalmaları için terk eder.

Most countries declare a state of emergency

Çoğu ülke olağanüstü hal ilan eder

and call on the military to restore order.

ve orduyu, eski düzeni sağlayabilmesi için göreve çağırır.

That may take quite a while.

Bu, epey uzun sürebilir.

Most navigation and communication systems are no longer operational,

Navigasyon ve iletişim sistemlerinin çoğu artık çalışmaz,

so military chains of command may be in disarray.

bu yüzden askeri komuta zincirleri bir karmaşıklığın içine sürüklenebilir.

Many troops, including those actively deployed, are left to their own devices.

Aktif olarak konuşlandırılmış olanlar da dahil birçok askeri birlik

kendi haline bırakılır.

Commanders of nuclear submarines and missile control centers

Nükleer denizaltılar ve füze kontrol merkezlerinin komutanları,

wonder if the disruption is the result of a hostile attack.

yaşanan kesintinin bir düşman saldırısı olabileceğinden endişe duyarlar.

What sorts of decisions do they make with partial information?

Sınırlı bilgilerle ne tür kararlar alırlar?

Even in the best-case scenario,

Mümkün olabilecek en iyi senaryoda bile

our civilization gets set back by decades at the very least.

uygarlığımız en az onlarca yıl geriye gider.

That’s because, despite being a relatively new phenomenon,

Bunun sebebi, nispeten yeni bir fenomen olmasına rağmen

satellites have quickly replaced more traditional long range technologies.

uyduların geleneksel uzun menzilli teknolojilerin yerini hızlıca almasıdır.

The combination of global positioning and internet

GPS ile internetin birleşimi,

has allowed for near-instant signals that can be synchronized worldwide.

dünya çapında senkronize edilebilen

neredeyse anlık sinyallere yol açabilmektedir.

Many systems we use daily have been built upon this foundation.

Her gün kullandığımız sistemlerin çoğu bu temel üzerine inşa edilmektedir.

Going back to the communication systems of the mid-20th century

20. yüzyılın ortalarındaki iletişim sistemlerine geri dönüş

would not be a simple matter.

basit olmayacaktı.

In many cases, they’d have to be rebuilt from the ground up.

Çoğu durumda, sıfırdan başlayıp yeniden inşa etmek zorunda kalacaklardı.

While the sudden disappearance in this thought experiment is unlikely,

Bu düşünce deneyindeki ani kayboluşun gerçekleşmesi muhtemel olmasa da

there are two very real scenarios that could lead to the same results.

aynı sonuçlara yol açabilecek oldukça gerçek iki senaryo var.

The first is a solar flare so strong it fries satellite circuitry–

Birincisi, uydu devre sisteminin yanı sıra dünya çapındaki elektrik şebekelerini

as well as many other devices and power grids around the world.

ve diğer birçok cihazı yakabilecek güce sahip bir güneş patlamasıdır.

And the second is an orbital chain reaction of collisions.

İkincisi ise çarpışmalar nedeniyle oluşan bir yörüngesel zincirleme reaksiyondur.

With about 7,500 metric tons of defunct spacecraft, spent boosters,

İşlevini yitirmiş uzay araçlarının, harcanan destekleyici motorların

ve saatte 56.000 kilometre değişken hıza sahip,

and discarded equipment orbiting our planet

gezegenimizin yörüngesinde dolanan

at relative speeds up to 56,000 kilometers per hour,

atılmış ekipmanların yaklaşık 7500 tonluk miktarıyla

even small objects can be highly destructive.

küçük nesneler bile son derece yıkıcı olabilir.

A single collision in space could create thousands of new pieces of debris,

Uzayda gerçekleşecek tek bir çarpışma,

bir zincirleme reaksiyona yol açan binlerce yeni moloz parçaları yaratabilir.

leading to a chain reaction.

Space is huge, but many of the thousands of satellites currently in orbit

Uzay kocamandır ancak şu an yörüngede bulunan binlerce uydudan birçoğu

share the same orbital highways for their specific purposes.

belirli amaçları için aynı yörünge yollarını paylaşıyor

And since most objects sent to space are not designed with disposal in mind,

ve uzaya gönderilen nesnelerin çoğu imha edilmek üzere tasarlanmadığından,

these highways only become more congested over time.

bu yollar zamanla daha sıkışık hale geliyor.

The good news is, we can protect ourselves by studying our solar system,

İyi haber şu:

Güneş sistemi üzerine çalışarak, uydu ağlarımız için

yedekleme seçenekleri yaratarak ve ortak nesnelerden kaynaklanabilecek

creating backup options for our satellite networks,

and cooperating to avoid an orbital tragedy of the commons.

yörüngesel bir trajediyi önlemek için işbirliği yaparak kendimizi koruyabiliriz.

The space kilometers above our heads is like our forests,

Kafalarımızın kilometrelerce yukarısındaki uzay;

ormanlarımız, okyanusun biyoçeşitliliği ve temiz hava gibidir:

the ocean’s biodiversity and clean air:

If we don't treat it as a finite resource,

Ona sınırlı bir kaynak gibi davranmazsak

we may wake up one day to find we no longer have it at all.

bir gün uyandığımızda artık ona sahip olmadığımızı görebiliriz.