What does it mean to be a refugee? - Benedetta Berti and Evelien Borgman

Translator: Hsu Myat Thu Reviewer: sann tint

Around the globe,

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးမှာ

there are approximately 60 million people who have been forced to leave their homes

စစ်ပွဲ၊ အကြမ်းဖက်ညှင်းပန်းမှုကလွတ်ဖို့ ကိုယ့်နေရာကို မဖြစ်မနေစွန့်ခွာရတဲ့လူပေါင်း

to escape war, violence, and persecution.

သန်း ၆၀ လောက်ရှိနေပါတယ်။

The majority of them have become internally displaced persons,

သူတို့ အများစုက ပြည်တွင်းမှာပဲ အိမ်ရာ ပစ်ပြေးရသူတွေ ဖြစ်လာတာပါ။

which means they have fled their homes but are still within their own countries.

ဆိုလိုတာက နေရပ်ကနေထွက်ပြေးရပေမဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံထဲမှာ ရှိနေကြတဲ့သူတွေပါ။

Others have crossed a border and sought shelter outside of their own countries.

တချို့တွေကတော့နိုင်ငံနယ်နိမိတ်ကိုကျော်ပြီး အပြင်ဘက်မှာ နေစရာ ရှာကြတဲ့သူတွေပါ။

They are commonly referred to as refugees.

သူတို့ကို ပုံမှန်အားဖြင့် ဒုက္ခသည်လို့ ရည်ညွွှန်းကြပါတယ်

But what exactly does that term mean?

ဒါပေမဲ့ ဒီစကားလုံးရဲ့အတိအကျ ဆိုလိုရင်းကဘာလဲ။

The world has known refugees for millennia,

ကမ္ဘာက ဒုက္ခသည်တွေဆိုတာကို ထောင်စုနှစ်များစွာ သိခဲ့တယ်၊

but the modern definition was drafted in the UN's 1951 Convention

ဒါပေမဲ့ UN ရဲ့၏ ၁၉၅၁ သဘောတူညီချက်မှာ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှု၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြောင့်

relating to the status of refugees

ရွေ့ပြောင်းခဲ့ရတဲ့သူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

in response to mass persecutions and displacements of the Second World War.

ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခြေအန​ေကို အဓိပ္ပာယ်အသစ် ဖွင့်ဆိုခဲ့တယ်။

It defines a refugee as someone who is outside their country of nationality,

ဒုက္ခသည်တစ်ဦးကို သူတို့လူမျိုးစုရဲ့ နိုင်ငံအပြင်ဘက်မှာရှိပ​ြီး

and is unable to return to their home country

ညှင်းပန်းမှုခံရတာရဲ့ အခြေအမြစ်ရှိတဲ့ အကြောက်တရားကြောင့်

because of well-founded fears of being persecuted.

နိုင်ငံကိုပြန်မလာနိုင်တဲ့သူ တစ်ဦးအဖြစ် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်တယ်။

That persecution may be due to their race, religion, nationality,

ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုဆိုတာ လူမျိုး၊ ဘာသာရေး၊ လူမျိုးစု၊

membership in a particular social group, or political opinion,

လူမှုအဖွဲ့အစည်းတခုရဲ့အဖွဲ့ဝင်မှု ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံရေးအယူအဆကြောင့်ဖြစ်လောက်ပြီး

and is often related to war and violence.

မကြာခဏတော့ စစ်ပွဲ၊ အကြမ်းဖက်မှု တွေနဲ့လည်း ဆက်နွယ်နေပါတယ်

Today, roughly half the world's refugees are children,

အခုခေတ်မှာတော့ ကမ္ဘာ့ဒုက္ခသည် တစ်ဝက်လောက်က ကလေးတွေပါ။

some of them unaccompanied by an adult,

တချို့ကလေးတွေက လူကြီးမိဘတွေ အတူမပါကြဘူး။

a situation that makes them especially vulnerable to child labor

အထူးသဖြင့် ဒီအခြေအနေက ကလေးအလုပ်သမား ဒါမှမဟုတ်

or sexual exploitation.

လိင်အမြတ်ထုတ်ခံရမှုတွေဖြစ်စေပါတယ်။

Each refugee's story is different,

ဒုက္ခသည်တိုင်းရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေက မတူညီကြတော့

and many must undergo dangerous journeys with uncertain outcomes.

မသေချာတဲ့ရလဒ်တွေနဲ့ ရှည်လျားတဲ့ခရီးကို သူတို့ဆက်သွားရအုံးမှာပါပဲ။

But before we get to what their journeys involve,

ဒါပေမဲ့သူတို့လမ်းကြောင်းမှာ ဘာတ ွေပတ်သတ်ဦးမလဲ မသိခင်

let's clear one thing up.

ဒီတခုတော့ ရှင်းလင်းပေးကြရအောင်

There's a lot of confusion regarding the difference between the terms

"ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ"နဲ့ "ဒုက္ခသည်" စကားလုံးတွေက​ြားက မတူညီမှု

"migrant" and "refugee."

နဲ့ ပတ်သက်ပ​ြီး ရှုပ်ထွေးမှုအတော်ရှိတယ်။

"Migrants" usually refers to people who leave their country

"ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ" ဆိုတာ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေနဲ့မဆိုင်ပဲ

for reasons not related to persecution,

နိုင်ငံကနေထွက်သွားကြတဲ့သူတွေပါ

such as searching for better economic opportunities

ဥပမာ ပိုကောင်းတဲ့စီးပွားရေး အခွင့်အရေးတွေရှာဖို့ (သို့)

or leaving drought-stricken areas in search of better circumstances.

ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေတွေကိုရှာဖို့ မိုးခေါင်မှုဖိစီးတဲ့ဒေသတွေကို စွန့်ခွာတာပါ

There are many people around the world who have been displaced

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာကိုယ့်နေရပ်ကို စွန့်ကြတဲ့သူတွေ များပါတယ်

because of natural disasters,

သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြောင့်

food insecurities,

စားစရာမလုံလောက်မှုတွေနဲ့

and other hardships,

တခြားအခက်အခဲတွေကြောင့်ပါ

but international law, rightly or wrongly,

ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေကတော့ မှန်မှန်၊ မှားမှား

only recognizes those fleeing conflict and violence as refugees.

တိုက်ခိုက်အကြမ်းဖက်မှုကြောင့်ထွက်ပြေး ရသူကိုသာ ဒုက္ခသည်လို့အသိအမှတ်ပြုပါတယ်

So what happens when someone flees their country?

ဒါဆို လူတယောက်နိုင်ငံထဲကနေ ထွက်ပြေးတဲ့အခါ ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲ။

Most refugee journeys are long and perilous

ဒုက္ခသည်အများစုရဲ့ခရီးက ခိုလှုံနေရာ၊ ရေ၊စားစရာအကန့်အသတ်တွေနဲ့

with limited access to shelter, water, or food.

ရှည်လျားပြီးအန္တရာယ်များပါတယ်။

Since the departure can be sudden and unexpected,

ထွက်ပြေးတယ်ဆိုတာ ချက်ချင်း မမျှော်လင့်ဘဲ ဖြစ်တာမို့လို့

belongings might be left behind,

ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ထားခဲ့ရနိုင်ပါတယ်။

and people who are evading conflict often do not have the required documents,

တိုက်ခိုက်မှု ရှောင်ရတဲ့သူတွေက လေယာဉ် စီးဖို့၊တခြားနိုင်ငံကိုတရားဝင် ဝင်ဖို့

like visas, to board airplanes and legally enter other countries.

ဗီဇာလိုမျိုးလိုအပ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေမရှိတတ်ကြဘူး။

Financial and political factors can also prevent them from traveling

ငွေကြေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအကြောင်းအရာတွေက ပုံမှန် လမ်းကြောင်းနဲ့ ခရီးသွားဖို့ကို

by standard routes.

တားဆီးပိတ်ပင်နိုင်ပါတယ်။

This means they can usually only travel by land or sea,

ဒါကြောင့်သူတို့ဟာ ကုန်းလမ်း မဟုတ်ရင် ရေလမ်းနဲ့ပဲ သွားလာနိုင်ပြီး

and may need to entrust their lives to smugglers

နယ်နိမိတ်တွေကျော်ရာမှာ ကူညီဖို့ အသက်တွေကို မှောင်ခိုသမားတွေဆီမှာ

to help them cross borders.

အပ်နှင်းထားဖို့လိုပါတယ်။

Whereas some people seek safety with their families,

တချို့ကမိသားစုနဲ့အတူ လုံခြုံမှုကို ရှာကြပေမဲ့

others attempt passage alone and leave their loved ones behind

တချို့က တစ်ချိန်ပြန်ဆုံဖို့မျှော်လင့်ရင်း ကိုယ်ချစ်တဲ့သူတွေကို ထားပြီးတစ်ကိုယ်တည်း

with the hopes of being reunited later.

လမ်းကြောင်းရှာဖို့ အားထုတ်ကြပါတယ်

This separation can be traumatic and unbearably long.

ဒီလိုခွဲခွာရခြင်းက အတော်စိတ်ထိခိုက်ရပြီးမခံစားနိုင်စရာပါ။

While more than half the world's refugees are in cities,

ကမ္ဘာဒုက္ခသည်တစ်ဝက်ကျော်က မြို့တွေမှာရှိနေပေမဲ့

sometimes the first stop for a person fleeing conflict is a refugee camp,

တခါတလေစစ်ပြေးလာတဲ့သူတဦးရဲ့ ပထမဆုံးနားရပ်က ဒုက္ခသည်စခန်းဖြစ်ပြီး

usually run by the United Nations Refugee Agency or local governments.

အများအားဖြင့် အမေရိကန်ဒုက္ခသည်ဌာနနဲ့ ပြည်တွင်းအစိုးရကဦးဆောင်ပါတယ်။

Refugee camps are intended to be temporary structures,

ဒုက္ခသည်စခန်းတွေက ယာယီတည်ဆောက်မှုပုံစံတွေဖြစ်ပြီး

offering short-term shelter until inhabitants can safely return home,

ပြည်သူတွေလုံခြုံစွာအိမ်မရောက်ခင်၊ လက်ခံနိုင်ငံကိုချိတ်ဆက်ပေးလို့မရခင်

be integrated to the host country,

ဒါမှမဟုတ်အခြားနိုင်ငံ အခြေမချနိုင်ခင်အထိ

or resettle in another country.

ရေတိုခိုလှုံရာ နေရာပေးပါတယ်။

But resettlement and long-term integration options are often limited.

ဒါပေမဲ့ အခြေချဖို့နဲ့ရေရှည်နေထိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးက ကန့်သတ်ချက်တွေရှိပါတယ်။

So many refugees are left with no choice but to remain in camps for years

ဒုက္ခသည်အများစုကရွေးချယ်စရာမရှိဘဲ စခန်းမှာပဲ နှစ်တွေအကြာကြီး ဆက်နေရတယ်။

and sometimes even decades.

တခါတလေ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာပါတယ်။

Once in a new country, the first legal step for a displaced person

အိမ်ရာစွန့်ပြေးရသူတစ်ဦးအတွက် နိုင်ငံအသစ်မှာ ပထမဆုံးလုပ်ရမှာက

is to apply for asylum.

နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်လျှောက်ဖို့ပါ။

At this point, they are an asylum seeker

လျှောက်လွှာကိုလက်မခံမချင်း

and not officially recognized as a refugee until the application has been accepted.

နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်လျှောက်သူတွေကို တရားဝင်ဒုက္ခသည်အဖြစ်အသိအမှတ်မပြုပါဘူး။

While countries by and large agree on one definition of refugee,

ဧရိယာကြီးတဲ့နိုင်ငံတွေက သဘောတူထားကြတာကတော့

every host country is responsible for examining all requests for asylum

လက်ခံနိုင်ငံကခိုလှုံခွင့်တောင်းဆိုချက် အားလုံးကိုစစ်‌ဆေးဖို့တာဝန်ယူပြီး

and deciding whether applicants can be granted the status of refugee.

လျှောက်တဲ့သူတွေဟာ ဒုက္ခသည် ဖြစ်သင့်မဖြစ်သင့်ဆုံးဖြတ်ရပါတယ်။

Different countries guidelines can vary substantially.

နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့တစ်ခုလမ်းညွှန်ချက်တွေက သိသိသာသာပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်

Host countries have several duties

ဒုက္ခသည်တွေလို့သတ်မှတ်ထားတဲ့သူတွေအတွက်

towards people they have recognized as refugees,

လက်ခံနိုင်ငံကလူမျိုးခွဲခြားရေးမရှိဖို့၊ အခြေခံဆက်ဆံမှုမျိုး

like the guarantee of a minimum standard of treatment and non-discrimination.

ရရှိဖို့ အာမခံရတဲ့ တာဝန်လည်းရှိပါတယ်။

The most basic obligation towards refugees is non-refoulement,

အခြေခံအကျဆုံးစည်းမျဉ်းကတော့ Non-refoulement လို့ခေါ်ပြီး

a principle preventing a nation from sending an individual

နိုင်ငံခိုလှုံခွင့်တောင်းသူတဦးကို သူ့အသက်၊လွတ်လပ်မှုတွေကို

to a country where their life and freedom are threatened.

ခြိမ်းခြောက်မဲ့နိုင်ငံဆီစေလွှတ်ခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

In reality, however, refugees are frequently the victims

​ေလက်တွေ့မှာတော့ ဒုက္ခသည်တွေဟာ မကြာခဏ

of inconsistent and discriminatory treatment.

မတူမတန် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတဲ့ နစ်နာသူတွေ အဖြစ်ရှိနေကြပါတယ်။

They're increasingly obliged to rebuild their lives in the face of xenophobia

သူတို့ဘဝကိုပြန်တည်ဆောက်ဖို့ တိုင်းတပါးသား မုန်းတီးမှု၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုတွေကြား

and racism.

ကြိုးစားနေကြသူတွေပါ။

And all too often, they aren't permitted to enter the work force

မကြာခဏဆိုသလို သူတို့ကလုပ်ငန်းခွင် ဝင်ခွင့်လည်းမရရှိကြပဲ

and are fully dependent on humanitarian aid.

လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ အပေါ် အပြည့်အဝမှီခိုနေရသူတွေပါ

In addition, far too many refugee children are out of school

ဒါ့အပြင် ဒုက္ခသည်ကလေးငယ်အများစုက ပညာရေးအစီအစဉ်တွေအတွက်

due to lack of funding for education programs.

ထောက်ပံ့ငွေမရှိသောကြောင့်ကျောင်းမတက်ရပါဘူး

If you go back in your own family history,

တကယ်လို့ မင်းမိသားစုရဲ့ အတိတ်ကို ပြန်သွားမိရင်

chances are you will discover that at a certain point,

ဖြစ်နိုင်တာက သင့်ရဲ့ဘိုးဘေးစဉ်ဆက်ဟာ တစ်ချိန်တုန်းက စစ်ပွဲကလွတ်မြောက်ဖို့

your ancestors were forced from their homes,

ဒါမှမဟုတ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ညှင်းပန်းမှုကနေ မဖြစ်မနေ

either escaping a war or fleeing discrimination and persecution.

ထွက်ပြေးဖို့ အခြေအနေတွေ ရှိခဲ့တာကို တွေ့ရလိမ့်မယ်။

It would be good of us to remember their stories

ဒါက လက်ရှိမှာ အိမ်ရာပစ်ပြေးခဲ့တဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ပြီး

when we hear of refugees currently displaced,

အိမ်အသစ်တခုရှာဖွေနေကြောင်း သင်ကြားတဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ဇာတ်လမ်းကို

searching for a new home.

သတိပြုစေမိဖို့အတွက် ကောင်းမှာပါ။