Neil Harbisson: I listen to color

Neil Harbisson: Renkleri dinliyorum

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Diba Szamosi Gözden geçirme: Meric Aydonat

Well, I was born with a rare visual condition

Tam renk körlüğü; akromatopsi adlı nadir görülen

called achromatopsia, which is total color blindness,

bir hastalıkla doğdum;

so I've never seen color,

gri tonlu bir dünyadan geldiğim için

and I don't know what color looks like,

hiç renk görmedim

because I come from a grayscale world.

ve renk neye benzer bilmiyorum.

To me, the sky is always gray,

Benim için gökyüzü daima gridir,

flowers are always gray,

çiçekler daima gridir

and television is still in black and white.

ve televizyon hala siyah beyazdır.

But, since the age of 21,

Fakat 21 yaşımdan beri

instead of seeing color, I can hear color.

renkleri görmek yerine onları duyabiliyorum.

In 2003, I started a project

2003'te bilgisayar uzmanı Adam Montandon'la

with computer scientist Adam Montandon,

bir proje başlattım

and the result, with further collaborations

ve Slovenya'dan Peter Kese,

with Peter Kese from Slovenia

Barselona'dan Matias Lizana ile

and Matias Lizana from Barcelona,

işbirliği sonucunda

is this electronic eye.

bu elektronik göz ortaya çıktı.

It's a color sensor that detects

Bu, önümdeki renk frekansını

the color frequency in front of me — (Frequency sounds) —

saptayan bir renk sensörü-(Frekans sesleri)-

and sends this frequency to a chip installed

ve bu frekansları kafamın arkasına yerleştirilmiş

at the back of my head, and I hear the color in front of me

bir çipe yolluyor; böylece önümdeki rengi kemikten,

through the bone, through bone conduction.

kemik iletimi sayesinde duyabiliyorum.

(Frequency sounds) So, for example, if I have, like —

(Frekans sesleri) Örneğin, eğer önümde şu varsa--

This is the sound of purple. (Frequency sounds)

Bu morun sesi. (Frekans sesleri)

For example, this is the sound of grass. (Frequency sounds)

Mesela bu çimen rengi. (Frekans sesleri)

This is red, like TED. (Frequency sounds)

Bu kırmızı, TED gibi. (Frekans sesleri)

This is the sound of a dirty sock. (Laughter)

Bu kirli çorap sesi. (Gülüşmeler)

Which is like yellow, this one.

sarı gibi olan.

So I've been hearing color all the time for eight years,

2004'ten beri 8 yıldır renk duyuyorum;

since 2004, so I find it completely normal now

bu nedenle artık sürekli olarak renk duymayı

to hear color all the time.

normal buluyorum.

At the start, though, I had to memorize the names you give

Fakat başlangıçta her renge verdiğiniz ismi ezberlemek zorundaydım

for each color, so I had to memorize the notes,

ve notaları ezberlemek zorundaydım

but after some time, all this information

ama bir zaman sonra bütün bu bilgiler

became a perception.

algıya dönüştü.

I didn't have to think about the notes.

Notaları düşünmem gerekmiyordu.

And after some time, this perception became a feeling.

Bir zaman sonra ise bu algı his haline dönüştü.

I started to have favorite colors,

Favori renklerim olmaya başladı

and I started to dream in colors.

ve renkli rüyalar görmeye başladım.

So, when I started to dream in color is when I felt

Renkli rüya görmeye başladığım zaman

that the software and my brain had united,

yazılımın ve beynimin birleştiğini anladığım zamandı;

because in my dreams, it was my brain creating

çünkü rüyalarımda elektronik sesleri yaratan

electronic sounds. It wasn't the software,

beynimdi. Yazılım değil.

so that's when I started to feel like a cyborg.

İşte o zaman bir yarı-robot gibi hissetmeye başladım.

It's when I started to feel that the cybernetic device

O an bu sibernetik cihazın artık bir cihaz

was no longer a device.

olmadığını hissetmeye başladım.

It had become a part of my body,

Vücudumun bir parçası,

an extension of my senses,

hislerimin bir uzantısı olmuştu

and after some time, it even became a part

ve bir zaman sonra resmi fotoğrafımın

of my official image.

bile bir parçası haline geldi.

This is my passport from 2004.

Bu 2004 yılında pasaportum.

You're not allowed to appear on U.K. passports

Birleşik Krallık pasaportlarında elektronik aygıtlarla

with electronic equipment, but I insisted

görünmeye izin verilmiyor ama pasaport bürosuna

to the passport office that what they were seeing

gördükleri şeyin aslında vücudumun yeni bir parçası,

was actually a new part of my body,

beynimin bir uzantısı olduğu

an extension of my brain, and they finally accepted me

konusunda ısrar ettim ve sonunda pasaport fotoğrafında

to appear with the passport photo.

çıkmasına izin verdiler.

So, life has changed dramatically since I hear color,

Hayat, renkleri duymaya başladığımdan beri çarpıcı bir şekilde değişti

because color is almost everywhere,

çünkü renk neredeyse her yerde.

so the biggest change for example is

Örneğin en büyük değişim

going to an art gallery, I can listen to a Picasso,

resim sergisine gidip Picasso dinleyebilirim.

for example. So it's like I'm going to a concert hall,

Konser salonuna gider gibi

because I can listen to the paintings.

çünkü tabloları dinleyebiliyorum.

And supermarkets, I find this is very shocking,

Ve süpermarketler, bunu çok şaşırtıcı buluyorum,

it's very, very attractive to walk along a supermarket.

süpermarketlerde dolaşmak çok, çok çekici.

It's like going to a nightclub.

Bir gece kulübüne gitmek gibi.

It's full of different melodies. (Laughter) Yeah.

Bir sürü farklı melodiyle dolu. (Gülüşmeler)

Especially the aisle with cleaning products.

Özellikle temizlik ürünleri koridoru.

It's just fabulous. (Laughter)

Şahane. (Gülüşmeler)

Also, the way I dress has changed.

Ayrıca giyinme tarzım da değişti.

Before, I used to dress in a way that it looked good.

Önceden güzel görünen şekilde giyinirdim.

Now I dress in a way that it sounds good. (Laughter)

Artık kulağa hoş gelen şekilde giyiniyorum. (Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So today I'm dressed in C major,

Bugün üzerimde Do majör var;

so it's quite a happy chord. (Laughter)

gayet mutlu bir akor. (Gülüşmeler)

If I had to go to a funeral, though,

Fakat bir cenazeye gidecek olsaydım

I would dress in B minor, which would be

Si minör giyinirdim

turquoise, purple and orange. (Laughter)

yani; turkuaz, mor ve turuncu. (Gülüşmeler)

Also, food, the way I look at food has changed,

Ayrıca, yemeğe bakış şeklim değişti

because now I can display the food on a plate,

çünkü artık tabaktaki yemeği düzenleyip

so I can eat my favorite song. (Laughter)

en sevdiğim şarkıyı yiyebiliyorum. (Gülüşmeler)

So depending on how I display it,

Sergileme şekline bağlı olarak

I can hear and I can compose music with food.

duyabiliyor ve yemekle müzik besteleyebiliyorum.

So imagine a restaurant where we can have, like,

Aperitif olarak Lady Gaga salatası yiyebileceğimiz

Lady Gaga salads as starters. (Laughter) I mean,

bir restoran düşünün. (Gülüşmeler) Bence

this would get teenagers to eat their vegetables, probably.

bu muhtemelen gençlerin sebze yemesini sağlardı.

And also, some Rachmaninov piano concertos

Ayrıca ana yemek olarak Rachmaninov piyano konçertoları

as main dishes, and some Bjork or Madonna desserts,

ve tatlı olarak Bjork veya Madonna;

that would be a very exciting restaurant

gerçekten şarkı yiyebileceğiniz

where you can actually eat songs.

ilginç bir restoran olurdu.

Also, the way I perceive beauty has changed,

Aynı zamanda güzelliği algılayış şeklim değişti,

because when I look at someone, I hear their face,

çünkü birine baktığımda yüzlerini duyuyorum;

so someone might look very beautiful but sound terrible.

bu nedenle bir kişi çok güzel gözüküp kulağa korkunç gelebilir.

(Laughter) And it might happen the opposite,

(Gülüşmeler) Bunun zıttı da olabilir,

the other way around. So I really enjoy creating, like,

tam tersi. İnsanların ses portrelerini

sound portraits of people.

yaratmaktan çok hoşlanıyorum.

Instead of drawing someone's face, like drawing the shape,

Şekil çizer gibi birinin suratını çizmektense

I point at them with the eye and I write down

gözlerimi onlara doğrultuyorum ve

the different notes I hear, and then I create sound portraits.

duyduğum notaları not alıyorum. Sonrasında ses portreleri yaratıyorum.

Here's some faces.

İşte birkaç surat.

(Musical chords)

(Akorlar)

Yeah, Nicole Kidman sounds good. (Laughter)

Evet, Nicole Kidman kulağa hoş geliyor. (Gülüşmeler)

Some people, I would never relate, but they sound similar.

Asla alakalı bulamayacağım bazı kişiler benzer duyuluyor.

Prince Charles has some similarities with Nicole Kidman.

Prens Charles'ın, Nicole Kidman'la bazı benzerlikleri var.

They have similar sound of eyes.

Gözlerinin sesi benziyor.

So you relate people that you wouldn't relate,

Aralarında ilişki bulamayacağınız insanların arasında ilişki buluyorsunuz

and you can actually also create concerts

ve seyircilerin suratına bakarak

by looking at the audience faces.

konser yaratabiliyorsunuz.

So I connect the eye, and then I play the audience's faces.

Ve ben gözü bağlayıp, seyircilerin yüzlerini oynatıyorum.

The good thing about this is,

Bunun en iyi yanı,

if the concert doesn't sound good, it's their fault.

konser kulağa hoş gelmiyorsa, bu onların suçu.

It's not my fault, because — (Laughter)

Benim değil, çünkü -- (Gülüşmeler)

And so another thing that happens is that

Diğer bir olan şey de

I started having this secondary effect

normal sesleri renklere dönüştüren

that normal sounds started to become color.

ikincil bir etki hissetmeye başladım.

I heard a telephone tone, and it felt green

Telefon sesi duyardım ve onu yeşil hissederdim

because it sounded just like the color green.

çünkü tıpkı yeşil rengi gibi duyuluyordu.

The BBC beeps, they sound turquoise,

BBC'deki bipler turkuaz duyuluyor

and listening to Mozart became a yellow experience,

ve Mozart dinlemek sarı bir deneyime dönüştü.

so I started to paint music and paint people's voices,

Böylece müzik ve insanların seslerini resmetmeye başladım

because people's voices have frequencies

çünkü insan sesleri renklerle bağdaştırdığım

that I relate to color.

frekanslara sahipler.

And here's some music translated into color.

İşte renge çevrilmiş birkaç müzik parçası.

For example, Mozart, "Queen of the Night," looks like this.

Örneğin Mozart'ın "Queen of the Night"ı buna benziyor.

(Music) Very yellow and very colorful,

(Müzik) Çok sarı ve renkli,

because there's many different frequencies.

çünkü birçok farklı frekans var.

(Music)

(Müzik)

And this is a completely different song.

Bu ise tamamen farklı bir şarkı.

(Music) It's Justin Bieber's "Baby." (Laughter)

(Müzik) Justin Bieber'dan "Baby. (Gülüşmeler)

(Music)

(Müzik)

It is very pink and very yellow.

Pembe ve sarı ağırlıkta.

So, also voices, I can transform speeches into color,

Ayrıca konuşmaları da renge çevirebiliyorum.

for example, these are two very well-known speeches.

Örneğin bunlar çok ünlü iki konuşma.

One of them is Martin Luther King's "I Have A Dream,"

Biri Martin Luther King'in "Bir Hayalim Var" konuşması

and the other one is Hitler.

diğeri ise Hitler'e ait.

And I like to exhibit these paintings in the exhibition halls

Bu tabloları galerilerde etiketsiz olarak sergilemekten

without labels, and then I ask people,

ve sonra insanlara "Hangisini seçersiniz?"

"Which one do you prefer?"

diye sormaktan hoşlanıyorum.

And most people change their preference

Çoğu insan da onlara soldakinin Hitler,

when I tell them that the one on the left is Hitler

sağdakinin Martin Luther King olduğunu söylediğimde

and the one on the right is Martin Luther King.

kararlarını değiştiriyor.

So I got to a point when I was able to perceive 360 colors,

360 rengi algılayabildiğim bir noktaya ulaştım,

just like human vision.

tıpkı insan görüşü gibi.

I was able to differentiate all the degrees of the color wheel.

Renk çemberinin bütün derecelerini ayırt edebiliyordum.

But then, I just thought that

Ama düşündüm ki

this human vision wasn't good enough.

insan görüşü yeteri kadar iyi değil.

There's many, many more colors around us

Çevremizde bizim algılayamadığımız

that we cannot perceive,

ama elektronik gözün algılayabildiği

but that electronic eyes can perceive.

birçok renk var.

So I decided to continue extending my color senses,

Bu yüzden renk sensörlerini genişletmeye karar verdim,

and I added infrared and I added ultraviolet

ve kızılötesi ve morötesini de renk-ses skalasına

to the color-to-sound scale, so now I can hear colors

ekledim ve artık insan gözünün göremediği

that the human eye cannot perceive.

renkleri de duyabiliyorum.

For example, perceiving infrared is good because you can

Kızılötesini duymak gerçekten iyi çünkü bu sayede

actually detect if there's movement detectors in a room.

odada hareket dedektörü olup olmadığını fark edebiliyorum.

I can hear if someone points at me with a remote control.

Birisi uzaktan kumandayı bana çevirdiğinde bunu duyabiliyorum.

And the good thing about perceiving ultraviolet is that

Morötesini duymanın iyi yönü ise

you can hear if it's a good day or a bad day to sunbathe,

güneşlenmek için iyi bir gün olup olmadığını duyabilmeniz,

because ultraviolet is a dangerous color,

çünkü morötesi tehlikeli bir renk,

a color that can actually kill us, so I think we should all have this wish

bizi öldürebilecek bir renk; bu nedenle hepimiz algılayamadığımız

to perceive things that we cannot perceive.

şeyleri algılayabilmeyi dilemeliyiz.

That's why, two years ago,

İşte bu yüzden, iki yıl önce

I created the Cyborg Foundation,

Cyborg Foundation'ı kurdum,

which is a foundation that tries to help people

bu, insanların birer yarı-makine olmalarına

become a cyborg, tries to encourage people

yardım eden ; insanları, teknolojiyi vücutlarının

to extend their senses

bir parçasıymış gibi kullanarak

by using technology as part of the body.

duyularını genişletmeye yüreklendiren bir vakıf.

We should all think that knowledge comes from our senses,

Bilginin duyularımızdan geldiğini hepimizin bilmesi gerekir,

so if we extend our senses,

yani duyularımızı geliştirirsek,

we will consequently extend our knowledge.

bilgimizi de bunun sonucu olarak arttırmış olacağız.

I think life will be much more exciting

Bence, cep telefonlarımız için uygulama üretmeyi

when we stop creating applications for mobile phones

bırakıp, kendi vücutlarımız için uygulamalar üretmeye

and we start creating applications for our own body.

başladığımız zaman hayat daha heyecanlı olacak.

I think this will be a big, big change

Sanırım bu yüzyıl içinde

that we will see during this century.

göreceğimiz büyük bir değişim olacak.

So I do encourage you all to think about which senses

Şimdi sizden hangi duyularınızı geliştirmek istediğinizi

you'd like to extend.

düşünmenizi istiyorum.

I would encourage you to become a cyborg.

Sizi birer yarı-makine olmaya çağırıyorum.

You won't be alone. Thank you. (Applause)

Yalnız olmayacaksınız. Teşekkür ederim. (Alkışlar)

(Applause)

(Alkışlar)