Neil Harbisson: I listen to color

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Monika Kozlowska Korekta: Marta Krzeminska

Well, I was born with a rare visual condition

Urodziłem się z rzadką wadą wzroku.

called achromatopsia, which is total color blindness,

Achromatopsja to całkowita ślepota barwna.

so I've never seen color,

Nie widzę kolorów.

and I don't know what color looks like,

Nie wiem jak wyglądają.

because I come from a grayscale world.

Pochodzę z szarego świata.

To me, the sky is always gray,

Niebo jest zawsze szare.

flowers are always gray,

Kwiaty też.

and television is still in black and white.

Telewizja nadal czarno-biała.

But, since the age of 21,

Od 21 roku życia

instead of seeing color, I can hear color.

słyszę kolory zamiast je widzieć.

In 2003, I started a project

W 2003 roku rozpocząłem projekt

with computer scientist Adam Montandon,

razem z informatykiem Adamem Montandonem.

and the result, with further collaborations

Przy współpracy kolejnych osób:

with Peter Kese from Slovenia

Piotra Kese ze Słowacji

and Matias Lizana from Barcelona,

i Matiasa Lizana z Barcelony,

is this electronic eye.

powstało elektroniczne oko.

It's a color sensor that detects

To czujnik kolorów,

the color frequency in front of me — (Frequency sounds) —

który wykrywa częstotliwość kolorów

and sends this frequency to a chip installed

i przesyła tę informację do czipa z tyłu głowy.

at the back of my head, and I hear the color in front of me

Sygnał przechodzi przez moje kości.

through the bone, through bone conduction.

W rezultacie słyszę kolory.

(Frequency sounds) So, for example, if I have, like —

(Dźwięk) Wydają one różne dźwięki.

This is the sound of purple. (Frequency sounds)

Tak brzmi fioletowy. (Dźwięk)

For example, this is the sound of grass. (Frequency sounds)

To dźwięk trawy. (Dźwięk)

This is red, like TED. (Frequency sounds)

Czerwony jak TED. (Dźwięk)

This is the sound of a dirty sock. (Laughter)

A to brudna skarpeta. (Śmiech)

Which is like yellow, this one.

Kolor żółty.

So I've been hearing color all the time for eight years,

Kolory słyszę już od 8 lat, od 2004 roku.

since 2004, so I find it completely normal now

Teraz to dla mnie normalne,

to hear color all the time.

że je słyszę, a nie widzę.

At the start, though, I had to memorize the names you give

Na początku musiałem zapamiętać nazwę każdego koloru

for each color, so I had to memorize the notes,

i przypisane im dźwięki.

but after some time, all this information

Po pewnym czasie

became a perception.

robiłem to automatycznie.

I didn't have to think about the notes.

Nie musiałem myśleć o dźwiękach.

And after some time, this perception became a feeling.

Zacząłem podświadomie je rozpoznawać.

I started to have favorite colors,

Odkryłem swoje ulubione kolory.

and I started to dream in colors.

Mam kolorowe sny.

So, when I started to dream in color is when I felt

Kiedy pojawiły się one w moich snach

that the software and my brain had united,

mózg zjednoczył się z urządzeniem.

because in my dreams, it was my brain creating

Wytwarzał dźwięki w snach

electronic sounds. It wasn't the software,

zastępując program komputerowy.

so that's when I started to feel like a cyborg.

Poczułem się jak cyborg.

It's when I started to feel that the cybernetic device

Cybernetyczne urządzenie

was no longer a device.

nie było już czymś osobnym.

It had become a part of my body,

Stało się częścią mnie.

an extension of my senses,

Przedłużeniem moich zmysłów.

and after some time, it even became a part

Po pewnym czasie

of my official image.

także częścią ubioru.

This is my passport from 2004.

To mój paszport z 2004 roku.

You're not allowed to appear on U.K. passports

Na zdjęciu nie wolno umieszczać

with electronic equipment, but I insisted

urządzeń elektrycznych.

to the passport office that what they were seeing

Tłumaczyłem urzędnikom,

was actually a new part of my body,

że to część mojego ciała,

an extension of my brain, and they finally accepted me

niemal element mózgu.

to appear with the passport photo.

W końcu dostałem pozwolenie.

So, life has changed dramatically since I hear color,

Odkąd słyszę kolory moje życie ogromnie się zmieniło.

because color is almost everywhere,

One są prawie wszędzie.

so the biggest change for example is

Gdy idę do galerii

going to an art gallery, I can listen to a Picasso,

mogę posłuchać Picassa.

for example. So it's like I'm going to a concert hall,

Czuję się prawie jak na koncercie,

because I can listen to the paintings.

bo słucham obrazów.

And supermarkets, I find this is very shocking,

Wizyty w supermarketach

it's very, very attractive to walk along a supermarket.

są dla mnie szczególnie atrakcyjne.

It's like going to a nightclub.

Czuję się jak w klubie nocnym.

It's full of different melodies. (Laughter) Yeah.

Pełno tam różnych melodii. (Śmiech)

Especially the aisle with cleaning products.

Najwięcej w dziale chemicznym.

It's just fabulous. (Laughter)

Tam jest bajecznie. (Śmiech)

Also, the way I dress has changed.

Zmieniłem też sposób ubierania się.

Before, I used to dress in a way that it looked good.

Wcześniej ubranie miało dobrze wyglądać.

Now I dress in a way that it sounds good. (Laughter)

Teraz ma dobrze brzmieć. (Śmiech)

(Applause)

(Okalski)

So today I'm dressed in C major,

Dziś ubrałem się w tonacji C-dur.

so it's quite a happy chord. (Laughter)

Wyszedł z tego wesoły akord. (Śmiech)

If I had to go to a funeral, though,

Gdybym szedł na pogrzeb,

I would dress in B minor, which would be

ubrałbym się w tonacji B-dur.

turquoise, purple and orange. (Laughter)

W turkus, filet i pomarańcz. (Śmiech)

Also, food, the way I look at food has changed,

Zmieniłem też sposób patrzenia na jedzenie.

because now I can display the food on a plate,

Umiem tak dobrać produkty,

so I can eat my favorite song. (Laughter)

żeby powstała moja ulubiona piosenka. (Śmiech)

So depending on how I display it,

Zmieniając ich kompozycję,

I can hear and I can compose music with food.

tworzę nową kompozycję muzyczną.

So imagine a restaurant where we can have, like,

Wyobraźcie sobie restaurację,

Lady Gaga salads as starters. (Laughter) I mean,

serwującą sałatki a'la Lady Gaga. (Śmiech)

this would get teenagers to eat their vegetables, probably.

Może nastolatki zaczęłyby jeść warzywa.

And also, some Rachmaninov piano concertos

Koncerty Rachmaninowa jako danie główne.

as main dishes, and some Bjork or Madonna desserts,

Bjork i Madonna na deser.

that would be a very exciting restaurant

Wspaniale byłoby zjeść

where you can actually eat songs.

w takiej restauracji.

Also, the way I perceive beauty has changed,

Inaczej postrzegam też urodę.

because when I look at someone, I hear their face,

Patrząc na czyjąś twarz słyszę jak wygląda.

so someone might look very beautiful but sound terrible.

Zdarza się, że ktoś jest piękny, a brzmi fatalnie.

(Laughter) And it might happen the opposite,

(Śmiech) Może też być na odwrót.

the other way around. So I really enjoy creating, like,

Bardzo lubię

sound portraits of people.

tworzyć dźwiękowe portrety.

Instead of drawing someone's face, like drawing the shape,

Badam twarze moim sztucznym okiem

I point at them with the eye and I write down

i zapisuję dźwięki, które słyszę.

the different notes I hear, and then I create sound portraits.

W ten sposób powstaje dźwiękowy portret.

Here's some faces.

Oto kilka z nich.

(Musical chords)

(Akordy muzyczne)

Yeah, Nicole Kidman sounds good. (Laughter)

Nicole Kidman przyjemnie brzmi. (Śmiech)

Some people, I would never relate, but they sound similar.

Niektórzy ludzie nie są podobni, a brzmią prawie identycznie.

Prince Charles has some similarities with Nicole Kidman.

Książę Karol ma w sobie coś z Nicole Kidman.

They have similar sound of eyes.

Ich oczy brzmią tak samo.

So you relate people that you wouldn't relate,

Widać inne podobieństwa.

and you can actually also create concerts

Mogę komponować koncerty

by looking at the audience faces.

patrząc na ludzkie twarze.

So I connect the eye, and then I play the audience's faces.

Włączam moje oko i gram na twarzach publiczności.

The good thing about this is,

Jeśli koncert brzmi okropnie

if the concert doesn't sound good, it's their fault.

to przynajmniej nie z mojej winy.

It's not my fault, because — (Laughter)

To nie moja wina. (Śmiech)

And so another thing that happens is that

Inna sprawa

I started having this secondary effect

to efekty uboczne.

that normal sounds started to become color.

Zwykłe dźwięki odbieram jako kolory.

I heard a telephone tone, and it felt green

Słyszałem telefon i widziałem zielony,

because it sounded just like the color green.

bo dźwięk był podobny do tego koloru.

The BBC beeps, they sound turquoise,

Sygnał BBC brzmi jak turkusowy,

and listening to Mozart became a yellow experience,

a muzyka Mozarta jest żółta.

so I started to paint music and paint people's voices,

Zacząłem malować muzykę i ludzkie głosy.

because people's voices have frequencies

Ton głosu też mogę przyporządkować kolorom.

that I relate to color.

Ton głosu też mogę przyporządkować kolorom.

And here's some music translated into color.

"Królowa Nocy" Mozarta

For example, Mozart, "Queen of the Night," looks like this.

to taki obraz.

(Music) Very yellow and very colorful,

(Muzyka) Z przewagą żółcieni.

because there's many different frequencies.

Z powodu różnorodności dźwięków.

(Music)

(Muzyka)

And this is a completely different song.

A to zupełnie inna muzyka.

(Music) It's Justin Bieber's "Baby." (Laughter)

(Muzyka) "Baby" Justina Biebera. (Śmiech)

(Music)

(Muzyka)

It is very pink and very yellow.

Jest mocno różowa i mocno żółta.

So, also voices, I can transform speeches into color,

Głosy też umiem namalować.

for example, these are two very well-known speeches.

Oto dwie znane przemowy.

One of them is Martin Luther King's "I Have A Dream,"

Martin Luther King - "Mam marzenie",

and the other one is Hitler.

i wystąpienie Hitlera.

And I like to exhibit these paintings in the exhibition halls

Pokazuję te dwa niepodpisane obrazy na wystawie

without labels, and then I ask people,

i pytam ludzi,

"Which one do you prefer?"

który wolą.

And most people change their preference

Większość zmienia zdanie,

when I tell them that the one on the left is Hitler

gdy im mówię, że ten po lewej to Hitler,

and the one on the right is Martin Luther King.

a po prawej Martin Luter King.

So I got to a point when I was able to perceive 360 colors,

Rozpoznaję już 360 kolorów,

just like human vision.

zupełnie jak ludzkie oko.

I was able to differentiate all the degrees of the color wheel.

Rozróżniam wszystkie odcienie z koła barw.

But then, I just thought that

Pomyślałem jednak,

this human vision wasn't good enough.

że to wciąż za mało.

There's many, many more colors around us

Wokół nas jest o wiele więcej kolorów,

that we cannot perceive,

których my nie dostrzegamy,

but that electronic eyes can perceive.

a moje elektryczne oko tak.

So I decided to continue extending my color senses,

Postanowiłem rozwinąć zmysł widzenia

and I added infrared and I added ultraviolet

i dodać do kolorowo-dźwiękowej skali podczerwień i ultrafiolet.

to the color-to-sound scale, so now I can hear colors

i dodać do kolorowo-dźwiękowej skali podczerwień i ultrafiolet.

that the human eye cannot perceive.

Słyszę kolory, których oko nie widzi.

For example, perceiving infrared is good because you can

Podczerwień pozwala mi zobaczyć

actually detect if there's movement detectors in a room.

czy w pokoju znajdują się detektory ruchu.

I can hear if someone points at me with a remote control.

Słyszę jak ktoś wskazuje mnie pilotem.

And the good thing about perceiving ultraviolet is that

Odbieranie ultrafioletu umożliwia mi

you can hear if it's a good day or a bad day to sunbathe,

przewidzenie dobrej pogody na opalanie.

because ultraviolet is a dangerous color,

Promienie UV są przecież szkodliwe.

a color that can actually kill us, so I think we should all have this wish

Mogą przyczynić się do naszej śmierci.

to perceive things that we cannot perceive.

Dobrze jest widzieć więcej.

That's why, two years ago,

2 lata temu

I created the Cyborg Foundation,

założyłem Fundację Cyborgów.

which is a foundation that tries to help people

Pomaga ona ludziom

become a cyborg, tries to encourage people

stać się cyborgami.

to extend their senses

Zachęca do rozwinięcia zmysłów

by using technology as part of the body.

przez zastosowanie nowoczesnych urządzeń.

We should all think that knowledge comes from our senses,

Pamiętajmy, że wiedza pochodzi od zmysłów.

so if we extend our senses,

Gdy je rozwijamy,

we will consequently extend our knowledge.

przybywa nam też wiedzy.

I think life will be much more exciting

Życie stanie się ciekawsze,

when we stop creating applications for mobile phones

gdy zamiast telefonów komórkowych,

and we start creating applications for our own body.

zaczniemy doskonalić nasze ciała.

I think this will be a big, big change

Myślę, że XXI wiek

that we will see during this century.

przyniesie duże zmiany.

So I do encourage you all to think about which senses

Pomyślcie, które zmysły chcielibyście wyostrzyć.

you'd like to extend.

Pomyślcie, które zmysły chcielibyście wyostrzyć.

I would encourage you to become a cyborg.

Zachęcam do zostania cyborgami.

You won't be alone. Thank you. (Applause)

Nie będziecie sami. Dziękuję. (Oklaski)

(Applause)

(Oklaski)