Neil Harbisson: I listen to color

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Artur Tatsianin Reviewer: Hanna Baradzina

Я не бачу колераў з самага нараджэння.

Well, I was born with a rare visual condition

called achromatopsia, which is total color blindness,

Гэта завецца ахроматопсія.

Такім чынам, я ніколі не бачыў аніводнага колеру

so I've never seen color,

and I don't know what color looks like,

і не ведаю, як яны выглядаюць,

because I come from a grayscale world.

таму што мой свет шэры.

To me, the sky is always gray,

У ім неба і кветкі

заўседы шэрыя,

flowers are always gray,

а тэлебачанне засталося чорна-белым.

and television is still in black and white.

But, since the age of 21,

Але ў 21 год я пачаў не бачыць,

instead of seeing color, I can hear color.

а чуць колеры.

У 2003 я пачаў супрацоўнічаць

In 2003, I started a project

with computer scientist Adam Montandon,

з кампутарным навукоўцам Адамам Монтандонам.

and the result, with further collaborations

У выніку нашай працы і пры дапамозе

with Peter Kese from Slovenia

Петра Кешэ са Славеніі

і Маціяса Лізана з Барселоны

and Matias Lizana from Barcelona,

мы атрымалі вось гэтае вока.

is this electronic eye.

It's a color sensor that detects

Гэта колеравы датчык, які ловіць

частоты колераў вакол мяне

the color frequency in front of me — (Frequency sounds) —

і дасылае іх ў прыстасаванне,

and sends this frequency to a chip installed

усталяванае ў мяне на патыліцы,

at the back of my head, and I hear the color in front of me

і я чую колер праз костку,

through the bone, through bone conduction.

праз яе гукавую праводнасць.

(Frequency sounds) So, for example, if I have, like —

Напрыклад,

This is the sound of purple. (Frequency sounds)

так гучыць фіялетавы.

For example, this is the sound of grass. (Frequency sounds)

А гэта гук травы.

А вось чырвоны, як ТЭД.

This is red, like TED. (Frequency sounds)

This is the sound of a dirty sock. (Laughter)

А так я чую брудныя шкарпэткі.

Which is like yellow, this one.

Менавіта гэтыя - жоўтыя.

So I've been hearing color all the time for eight years,

Такім чынам, я чую колеры апошнія восемь гадоў, з 2004.

since 2004, so I find it completely normal now

Тое, што я чую колеры

to hear color all the time.

стала для мяне штодзённасцю.

At the start, though, I had to memorize the names you give

Спачатку я мусіў запомніць назвы,

якія вы даяце кожнаму колеру, а таксама ноты.

for each color, so I had to memorize the notes,

but after some time, all this information

Але ўрэшце ўся гэта інфармацыя стала

became a perception.

часткай майго ўспрымання.

I didn't have to think about the notes.

Мне больш не патрэбна было думаць пра ноты.

And after some time, this perception became a feeling.

Праз нейкі час гэта ўспрыманне стала пачуццём.

I started to have favorite colors,

У мяне нават з'явіліся любімыя колеры,

and I started to dream in colors.

я нават пачаў бачыць каляровыя сны.

So, when I started to dream in color is when I felt

Я пачаў думаць колерамі адначасова з разуменнем таго, што

праграмнае забяспечанне і мой мозг аб'ядналіся,

that the software and my brain had united,

because in my dreams, it was my brain creating

таму што падчас сну мой мозг ствараў электронныя гукі.

electronic sounds. It wasn't the software,

Менавіта мозг, не праграмнае забяспечанне.

so that's when I started to feel like a cyborg.

Тады я адчуў сябе кібаргам.

It's when I started to feel that the cybernetic device

Кібернестычная прылада

was no longer a device.

перастала быць прыладай,

яна стала часткай майго цела,

It had become a part of my body,

яшчэ адным з маіх пачуццяў.

an extension of my senses,

and after some time, it even became a part

Праз нейкі час яна стала яшчэ і

афіцыйнай часткай майго вонкавага выгляду.

of my official image.

Вось мой пашпарт 2004 года.

This is my passport from 2004.

You're not allowed to appear on U.K. passports

У Аб'яднаным Каралеўстве забаронена

фатаграфавацца на пашпарт з электроннымі прыладамі.

with electronic equipment, but I insisted

Але я здолеў пераканаць супрацоўнікаў пашпартнага стала,

to the passport office that what they were seeing

was actually a new part of my body,

што гэта прылада стала

новай часткай майго цела,

an extension of my brain, and they finally accepted me

дадаткам да мозгу.

І яны дазволілі мне быць з прыладай у пашпарце.

to appear with the passport photo.

So, life has changed dramatically since I hear color,

З гэтага часу маё жыццё змянілася кардынальна,

because color is almost everywhere,

бо цяпер колеры паўсюль.

Змены адбыліся велізарныя, напрыклад,

so the biggest change for example is

калі я заходжу ў мастацкую галерэю, я чую, напрыклад, Пікасо.

going to an art gallery, I can listen to a Picasso,

for example. So it's like I'm going to a concert hall,

Я здольны чуць карціны,

because I can listen to the paintings.

быццам я на канцэрце.

And supermarkets, I find this is very shocking,

Супермаркеты здзіўляюць мяне яшчэ больш.

it's very, very attractive to walk along a supermarket.

Шпацыр па супермаркеце можа быць такім жа забаўляльным,

It's like going to a nightclub.

It's full of different melodies. (Laughter) Yeah.

як наведванне начнога клюбу.

Супермаркет насычаны разнастайнымі мелодыямі. (Смех)

Especially the aisle with cleaning products.

It's just fabulous. (Laughter)

Сапраўды! Асабліва шэрагі са сродкамі для чысткі.

Гэта неверагодна. ( Смех)

Also, the way I dress has changed.

Яшчэ я стаў інакш апранацца.

Before, I used to dress in a way that it looked good.

Раней я выбіраў адзенне, каб яно выглядала прыгожа.

Now I dress in a way that it sounds good. (Laughter)

Але зараз я выбіраю тое, што гучыць добра.

(Воплескі)

(Applause)

So today I'm dressed in C major,

Напрыклад, сёння я апрануты ў До мажор,

so it's quite a happy chord. (Laughter)

і гэта гучыць даволі жыццярадасна. ( Смех)

If I had to go to a funeral, though,

Калі мне давядзецца ісці на пахаванне,

I would dress in B minor, which would be

я апрануся ў Cі мінор, у колерах гэта бірузовы,

turquoise, purple and orange. (Laughter)

фіялетавы і аранжавы. (Смех)

Маё стаўленне да ежы таксама змянілася,

Also, food, the way I look at food has changed,

because now I can display the food on a plate,

таму што зараз я магу пакласці ежу на талерку

so I can eat my favorite song. (Laughter)

і з'есці любімую песню.

Такім чынам, у залежнасці ад таго, як я змяшчу ежу на талерцы,

So depending on how I display it,

I can hear and I can compose music with food.

я магу чуць і складаць музыку з ежы.

So imagine a restaurant where we can have, like,

Уявіце сабе рэстарацыю, дзе вы можаце замовіць

Lady Gaga salads as starters. (Laughter) I mean,

салат "Ледзі Гага" на закуску. (Смех)

this would get teenagers to eat their vegetables, probably.

Мабыць тады падлеткі будуць есці гародніну.

And also, some Rachmaninov piano concertos

Ці фартапіянныя канцэрты Рахманінава

as main dishes, and some Bjork or Madonna desserts,

на другое, або дысерты са спеваў Б'ёрк і Мадонны.

that would be a very exciting restaurant

Як захапляльна гэта б было,

where you can actually eat songs.

калі вы маглі б есці песні.

Also, the way I perceive beauty has changed,

Маё успрыманне прыгажосці таксама змянілася,

because when I look at someone, I hear their face,

бо, калі я гляджу на каго-небудзь, я чую яго ці яе твар.

so someone might look very beautiful but sound terrible.

Часам тыя, хто выглядае прыгожа, гучаць жудасна.

(Смех) А часам наадварот.

(Laughter) And it might happen the opposite,

the other way around. So I really enjoy creating, like,

Я сапраўды захоплены стварэннем

sound portraits of people.

гукавых выяваў людзей.

Instead of drawing someone's face, like drawing the shape,

Замест таго, каб намаляваць чыйсьці твар, выкарстоўваючы формы,

I point at them with the eye and I write down

я выкарыстоўваю сваё кібернестычнае вока і занатоўваю

the different notes I hear, and then I create sound portraits.

ноты, якія я чую. А пасля гэтага я ствараю гукавую выяву чалавека.

Here's some faces.

Вось што атрымалася.

(Musical chords)

( Музычныя акорды)

Yeah, Nicole Kidman sounds good. (Laughter)

Ніколь Кідман гучыць выдатна. (Смех)

Some people, I would never relate, but they sound similar.

Часам тыя, хто не мае ніякай сувязі, гучаць аднолькава.

Prince Charles has some similarities with Nicole Kidman.

Напрыклад, Прынц Чарльз гучыць падобна да Ніколь Кідман.

They have similar sound of eyes.

У іх аднолькавае гучанне вачэй.

So you relate people that you wouldn't relate,

То бок вы знаходзіце невідавочныя сувязі паміж людзьмі.

and you can actually also create concerts

Калі вы глядзіце на твары людзей,

by looking at the audience faces.

вы можаце ствараць канцэрты.

So I connect the eye, and then I play the audience's faces.

Я падключаю вока і ствараю музыку з твараў гледачоў.

The good thing about this is,

Што мне больш за ўсе падабаецца - гэта тое,

if the concert doesn't sound good, it's their fault.

што калі музыка атрымліваецца дрэннай,

It's not my fault, because — (Laughter)

то вінаватыя - яны, не я.

And so another thing that happens is that

Яшчэ я стаў адчуваць, што

I started having this secondary effect

звычайныя гукі сталі ператварацца

that normal sounds started to become color.

ў колеры.

I heard a telephone tone, and it felt green

Гук тэлефона здаецца мне зялёным,

because it sounded just like the color green.

таму што ён гучыць як зялёны колер.

The BBC beeps, they sound turquoise,

Сігналы ВВС здаюцца мне бірузовымі,

and listening to Mozart became a yellow experience,

а праслухоўванне Моцарта становіцца жоўтым.

so I started to paint music and paint people's voices,

Такім чынам, я пачаў маляваць музыку і галасы людзей,

because people's voices have frequencies

бо галасы людзей маюць частоты,

that I relate to color.

якія я атаясамляю з колерамі.

Вось каляровая інтэрпрэтацыя музыкі.

And here's some music translated into color.

Напрыклад, "Каралева ночы" Моцарта выглядае так.

For example, Mozart, "Queen of the Night," looks like this.

(Music) Very yellow and very colorful,

(Музыка) Вельмі жоўтая і вельмі каляровая

because there's many different frequencies.

праз вялікую колькасць частотаў.

(Music)

And this is a completely different song.

А гэта зусім іншая песня.

(Music) It's Justin Bieber's "Baby." (Laughter)

(Музыка)

Гэта "Дзетка" Джасціна Бібера (Смех)

(Music)

It is very pink and very yellow.

Яна сапраўды

ружовая і жоўтая.

So, also voices, I can transform speeches into color,

Таксама я магу ператвараць прамовы ў колеры.

Вось дзве вельмі вядомыя.

for example, these are two very well-known speeches.

One of them is Martin Luther King's "I Have A Dream,"

Адна з якіх "У мяне ёсць мара" Мартына Лютэра Кінга,

and the other one is Hitler.

And I like to exhibit these paintings in the exhibition halls

другая - Гітлера.

Мне падабаецца выстаўляць гэтыя малюнкі

ў выставачных залах без подпісу,

without labels, and then I ask people,

а затым задаваць наведвальнікам пытанні накшталт

"Which one do you prefer?"

"Якая з двух карцін вам больш падабаецца?".

And most people change their preference

Большасць людзей мяняе свае перавагі,

when I tell them that the one on the left is Hitler

калі я кажу ім, что карціна злева - прамова Гітлера,

and the one on the right is Martin Luther King.

а справа - Марціна Лютэра Кінга.

У выніку, я быў здольны ўспрымаць 360 колераў,

So I got to a point when I was able to perceive 360 colors,

just like human vision.

як зрок людзей, якія бачаць.

I was able to differentiate all the degrees of the color wheel.

Я мог адрозніваць усе ступені каляровага кола.

But then, I just thought that

Але праз нейкі час я зразумеў, што зрок чалавека

this human vision wasn't good enough.

не зусім ідэальны.

There's many, many more colors around us

Існуе вялікая колькасць колераў,

that we cannot perceive,

якія мы не ўспрымаем,

but that electronic eyes can perceive.

але гэта не праблема для электроннага вока.

So I decided to continue extending my color senses,

І я вырашыў працягнуць пашырэнне функцыянальнасці майго вока.

and I added infrared and I added ultraviolet

Я дадаў інфрачырвоны і ультрафіялет

да сваёй "колера-гукавой" сістэмы.

to the color-to-sound scale, so now I can hear colors

Так, я магу пачуць колеры, якія чалавечае вока не ўспрымае.

that the human eye cannot perceive.

For example, perceiving infrared is good because you can

Напрыклад, адчуванне інфрачырвонага можа быць вельмі карысным,

таму что яно дапамагае выявіць наяўнасць дэтэктараў руху ў пакоі.

actually detect if there's movement detectors in a room.

Я чую, калі хто-небудзь паказвае

I can hear if someone points at me with a remote control.

на мяне прыладай для дыстанцыйнага кіравання.

And the good thing about perceiving ultraviolet is that

Галоўная перавага адчування ультрафіялета ў тым,

you can hear if it's a good day or a bad day to sunbathe,

што ён дапамагае зразумець, ці трэба ісці на пляж, каб пазагараць.

because ultraviolet is a dangerous color,

Бо ультрафіялет - небяспечны колер,

a color that can actually kill us, so I think we should all have this wish

які можа забіць вас.

Таму я лічу, што кожны з нас

павінен жадаць адчуваць колеры, якія мы не здольныя ўспрымаць.

to perceive things that we cannot perceive.

That's why, two years ago,

Менавіта з-за гэтага два гады таму

I created the Cyborg Foundation,

я стварыў "Фонд Кібаргаў",

which is a foundation that tries to help people

якія спрабуе натхніць людзей на

become a cyborg, tries to encourage people

пашырэнне сваіх пачуццяў

to extend their senses

by using technology as part of the body.

з выкарыстаннем сучасных тэхналогій

ў якасці частак цела.

We should all think that knowledge comes from our senses,

Важна ўсведамляць, што мы атрымліваем веды з дапамогай нашых пачуццяў,

so if we extend our senses,

і калі мы пашыраем гэтыя пачуцці,

we will consequently extend our knowledge.

у выніку мы пашыраем свае веды.

I think life will be much more exciting

Я веру, што жыццё магло б быць больш захапляльным,

when we stop creating applications for mobile phones

калі б замест распрацоўкі прылад для мабільных тэлефонаў

and we start creating applications for our own body.

мы пачалі б ствараць прылады для нашага цела.

I think this will be a big, big change

Гэта прывяло б да грунтоўных зменаў

that we will see during this century.

яшчэ ў гэтым стагоддзі.

So I do encourage you all to think about which senses

Такім чынам, падумайце, якое з пачуццяў

you'd like to extend.

вы б жадалі развіць.

I would encourage you to become a cyborg.

Я нават заклікаю вас стаць у пэўным сэнсе кібаргамі.

You won't be alone. Thank you. (Applause)

І вы не будзеце самотнымі.

Дзякуй.

(Воплескі)

(Applause)