Memory Banda: A Warrior’s Cry Against Child Marriage | TED

Çeviri: Şâkir Aşçı Gözden geçirme: güney örnek

I'll begin today

Bugün konuşmama

by sharing a poem

bir şiiri paylaşarak başlayacağım,

written by my friend from Malawi,

Malavili arkadaşım

Eileen Piri.

Eileen Piri yazdı.

Eileen is only 13 years old,

Eileen yalnızca 13 yaşında,

but when we were going through the collection of poetry that we wrote,

ama yazdığımız şiirleri gözden geçirirken,

I found her poem so interesting,

onun şiirini çok ilginç buldum,

so motivating.

çok harekete geçirici.

So I'll read it to you.

Bu yüzden size okuyacağım.

She entitled her poem "I'll Marry When I Want."

"Ne Zaman İstersem O Zaman Evlenirim" başlığını koymuş şiirine.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"I'll marry when I want.

"Ne zaman istersem o zaman evlenirim.

My mother can't force me to marry.

Annem beni zorla evlendiremez.

My father cannot force me to marry.

Babam beni zorla evlendiremez.

My uncle, my aunt,

Amcam, teyzem,

my brother or sister,

erkek ya da kız kardeşim

cannot force me to marry.

beni zorla evlendiremez.

No one in the world

Dünyadaki hiç kimse

can force me to marry.

beni zorla evlendiremez.

I'll marry when I want.

Ne zaman istersem o zaman evlenirim.

Even if you beat me,

Beni dövseniz bile,

even if you chase me away,

kovsanız bile,

even if you do anything bad to me,

bana kötü şeyler yapsanız bile,

I'll marry when I want.

ne zaman istersem o zaman evlenirim.

I'll marry when I want,

Ne zaman istersem o zaman evlenirim,

but not before I am well educated,

iyi bir eğitim almadan

and not before I am all grown up.

ve yetişkin olmadan değil.

I'll marry when I want."

Ne zaman istersem o zaman evlenirim."

This poem might seem odd,

Bu şiir tuhaf gelebilir,

written by a 13-year-old girl,

13 yaşında bir kızın yazdığı bir şiir,

but where I and Eileen come from,

fakat Eileen ile benim geldiğim yerde,

this poem, which I have just read to you,

şimdi size okuduğum bu şiir,

is a warrior's cry.

bir savaşçının çığlığıdır.

I am from Malawi.

Ben Malaviliyim.

Malawi is one of the poorest countries,

Malavi en yoksul ülkelerden birisi,

very poor,

çok yoksul,

where gender equality is questionable.

burada cinsiyet eşitliği konusu kuşkuludur.

Growing up in that country,

Bu ülkede büyürken

I couldn't make my own choices in life.

yaşamda kendi seçimlerimi yapamam.

I couldn't even explore

Hatta yaşamdaki kişisel fırsatları

personal opportunities in life.

bile keşfedemem.

I will tell you a story

Size iki farklı kızın

of two different girls,

hikâyesini anlatacağım,

two beautiful girls.

iki güzel kızın.

These girls grew up

Bu kızlar

under the same roof.

aynı çatının altında büyüdü.

They were eating the same food.

Aynı yiyecekleri yediler.

Sometimes, they would share clothes,

Kimi zaman, elbiselerini paylaştılar,

and even shoes.

hatta ayakkabılarını bile.

But their lives ended up differently,

Fakat yaşamları bambaşka

in two different paths.

iki yola ayrıldı.

The other girl is my little sister.

Kızlardan biri benim küçük kız kardeşim.

My little sister was only 11 years old

Küçük kız kardeşim, hamile kaldığında

when she got pregnant.

yalnızca 11 yaşındaydı.

It's a hurtful thing.

Çok can acıtıcı bir şey.

Not only did it hurt her, even me.

Yalnızca onun değil, benim de canımı acıttı.

I was going through a hard time as well.

Ben de zor zamanlar yaşadım.

As it is in my culture,

Kültürümde olduğu için,

once you reach puberty stage,

ergenliğe ulaşınca

you are supposed to go to initiation camps.

cinselliğe hazırlık kamplarına gitmek zorundasınız.

In these initiation camps,

Bu hazırlık kamplarında,

you are taught how to sexually please a man.

size, bir erkeğe nasıl zevk vereceğiniz öğretiliyor.

There is this special day,

Özel bir gün var.

which they call "Very Special Day"

adına "Çok Özel Gün" deniyor,

where a man who is hired by the community

toplum tarafından kiralanan bir adam

comes to the camp

bu kampa geliyor

and sleeps with the little girls.

ve küçük kızlarla yatıyor.

Imagine the trauma that these young girls

Bu küçük kızların her gün yaşadığı

go through every day.

incinmeyi bir hayal edin.

Most girls end up pregnant.

Çoğu kız hamile kalıyor.

They even contract HIV and AIDS

Hatta bu kızlar HIV, AIDS ve diğer

and other sexually transmitted diseases.

cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanıyor.

For my little sister, she ended up being pregnant.

Benim küçük kız kardeşim hamile kalanlardan oldu.

Today, she's only 16 years old

Bugün, yalnızca 16 yaşında

and she has three children.

ve üç çocuğu var.

Her first marriage did not survive,

Ne ilk evliliği,

nor did her second marriage.

ne de ikincisi devam etmedi.

On the other side, there is this girl.

Diğer bir tarafta, diğer bir kız var.

She's amazing.

İnsanı hayrete düşürüyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

I call her amazing because she is.

Hayrete düşürüyor diyorum çünkü öyle.

She's very fabulous.

Olağanüstü birisi.

That girl is me. (Laughter)

O kız benim. (Gülüşmeler)

When I was 13 years old,

13 yaşındayken,

I was told, you are grown up,

artık büyüdüğüm,

you have now reached of age,

yaşımın geldiği,

you're supposed to go to the initiation camp.

hazırlık kampına gitmem gerektiği söylendi.

I was like, "What?

Bense "Ne?

I'm not going to go to the initiation camps."

Hazırlık kampına falan gitmeyeceğim" dedim.

You know what the women said to me?

Kadın bana ne dedi biliyor musunuz?

"You are a stupid girl. Stubborn.

"Aptal bir kızsın. İnatçı şey.

You do not respect the traditions of our society, of our community."

Halkımızın, toplumumuzun geleneklerine saygı göstermiyorsun."

I said no because I knew where I was going.

Hayır dedim, çünkü nereye gideceğimi biliyordum.

I knew what I wanted in life.

Yaşamda ne istediğimi biliyordum.

I had a lot of dreams as a young girl.

Genç bir kız olarak birçok hayalim vardı.

I wanted to get well educated,

İyi bir eğitim almak istiyordum,

to find a decent job in the future.

gelecekte iyi bir iş bulmak için.

I was imagining myself as a lawyer,

Kendimi avukat olarak hayal ediyordum,

seated on that big chair.

o büyük sandalyede oturarak.

Those were the imaginations that

Bunlar, her gün

were going through my mind every day.

kafamın içinde dolanan hayallerimdi.

And I knew that one day,

Ve biliyordum ki bir gün,

I would contribute something, a little something to my community.

toplumuma, bir şey; küçük bir şey katacaktım.

But every day after refusing,

Fakat her günkü reddeşimden sonra,

women would tell me,

kadın bana,

"Look at you, you're all grown up. Your little sister has a baby.

"Kendine bir bak, büyüdün artık. Küçük kız kardeşinin bebeği var.

What about you?"

Sen ne yapacaksın?"

That was the music that I was hearing every day,

Bu, her gün kulaklarımda dolanan sesti

and that is the music that girls hear every day

ve bu sesi; her kız, her gün

when they don't do something that the community needs them to do.

toplumun yapmalarını istediği bir şeyi yapmadıklarında duyuyordu.

When I compared the two stories between me and my sister,

Kız kardeşimle benim hikâyelerimizi kıyaslayınca

I said, "Why can't I do something?

dedim ki, "Neden bir şeyler yapamıyorum?

Why can't I change something that has happened for a long time

Neden toplumumuzda uzun süredir olan bir şeyi

in our community?"

değiştiremiyorum?"

That was when I called other girls

İşte o zaman diğer kızları;

just like my sister, who have children,

kız kardeşim gibi çocuğu olan,

who have been in class but they have forgotten how to read and write.

okula gitmiş ama okumayı ve yazmayı unutmuş olan kızları aradım.

I said, "Come on, we can remind each other

Dedim ki, "Haydi, birbirimize

how to read and write again,

okumayı ve yazmayı;

how to hold the pen, how to read, to hold the book."

kalemi tutmayı, okumayı, kitabı tutmayı yeniden hatırlatabiliriz.

It was a great time I had with them.

Onlarla çok güzel vakit geçirdiğim zamanlardı.

Nor did I just learn a little about them,

Onlar hakkında yalnızca azıcık bir şeyler öğrenmedim,

but they were able to tell me their personal stories,

bana kendi hikâyelerini anlatma fırsatı buldular,

what they were facing every day

her gün anne olarak

as young mothers.

karşılaştıkları zorlukları.

That was when I was like,

Tam o sırada,

'Why can't we take all these things that are happening to us

"Neden başımıza gelen her şeyi bir araya toplayıp

and present them and tell our mothers, our traditional leaders,

annelerimize, geleneğimizin büyüklerine sunarak

that these are the wrong things?"

bunların yanlış olduğunu anlatmıyoruz?"

It was a scary thing to do,

Bunu yapmak çok korkutucuydu,

because these traditional leaders,

çünkü geleneğimizin büyükleri,

they are already accustomed to the things

zaten uzun zamandır bulunan şeylere

that have been there for ages.

alışmış durumdaydılar.

A hard thing to change,

Değiştirmesi zor bir şeydi,

but a good thing to try.

ama denemeye değerdi.

So we tried.

Bu yüzden biz de denedik.

It was very hard, but we pushed.

Çok zordu, ama şansımızı zorladık.

And I'm here to say that in my community,

Ve benim halkımda, kızlar, geleneksel büyüklerimize

it was the first community after girls

bu kadar baskı yaptıktan sonra,

pushed so hard to our traditional leader,

büyüklerimizin bizim haklarımızı savunup

and our leader stood up for us and said no girl has to be married

18'inden önce hiçbir kız evlenmek zorunda değildir diyen ilk topluluk olduğunu

before the age of 18.

söylemek için buradayım.

(Applause)

(Alkış)

In my community,

Benim halkımda,

that was the first time a community,

bir topluluğun

they had to call the bylaws,

yönetmelik çıkarmak,

the first bylaw that protected girls

kızları koruyan ilk yönetmeliği çıkarmak zorunda kaldığı

in our community.

ilk andı.

We did not stop there.

Bununla yetinmedik.

We forged ahead.

Daha da ileri gittik.

We were determined to fight for girls not just in my community,

Yalnızca topluluğumdaki kızlar için değil, diğer küçük topluluklar için de

but even in other communities.

mücadelede kararlıydık.

When the child marriage bill was being presented in February,

Çocuk evliliğiyle ilgili yasa önergesi Şubat'ta sunulduğunda

we were there at the Parliament house.

biz de Meclis'teydik.

Every day, when the members of Parliament were entering,

Her gün, Meclis üyeleri içeri girerken,

we were telling them, "Would you please support the bill?"

onlara "Lütfen önergeyi destekler misiniz?" diyorduk.

And we don't have much technology like here,

Ve buradaki gibi teknolojimiz yok,

but we have our small phones.

ama küçük telefonlarımız var.

So we said, "Why can't we get their numbers and text them?"

Biz de "Numaralarını bulup telefonlarına ileti göndersek ya." dedik.

So we did that. It was a good thing.

Ve bunu yaptık. İyi de oldu.

(Applause)

(Alkış)

So when the bill passed, we texted them back,

Yasa önergesi meclisten geçince, yeniden ileti gönderdik,

"Thank you for supporting the bill."

"Önergeyi desteklediğiniz için teşekkürler."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And when the bill was signed by the president,

Ve önerge cumhurbaşkanı tarafından imzalanıp

making it into law, it was a plus.

yasalaştığında, bu olumlu bir gelişmeydi.

Now, in Malawi, 18 is the legal marriage age, from 15 to 18.

Artık, Malavi'de, evlenme yaşı 15'ten 18'e çıktı.

(Applause)

(Alkış)

It's a good thing to know that the bill passed,

Önergenin yasalaştığını bilmek güzel,

but let me tell you this:

ama size şunu diyeceğim:

There are countries where 18 is the legal marriage age,

Yasal evlenme yaşının 18 olduğu ülkeler var,

but don't we hear cries of women and girls every day?

ama her gün kadınların ve kızların çığlıklarını duymuyor muyuz?

Every day, girls' lives are being wasted away.

Her gün, kızların yaşamları hiç ediliyor.

This is high time for leaders to honor their commitment.

Yöneticilerin sorumluluklarını şereflendirmelerinin tam zamanı.

In honoring this commitment,

Bu sorumluluğu şereflendirmek demek,

it means keeping girls' issues at heart every time.

kızların sorunlarını her zaman en öncelikli sorun olarak görmek demektir.

We don't have to be subjected as second,

İkincil olarak görülmemeliyiz,

but they have to know that women, as we are in this room,

bilmeleri gerekiyor ki, bu odada olduğumuz gibi, biz kadınlar

we are not just women, we are not just girls,

yalnızca kadın değiliz, yalnızca kız değiliz,

we are extraordinary.

biz sıradışıyız.

We can do more.

Daha fazlasını yapabiliriz.

And another thing for Malawi,

Ve Malavi'ye,

and not just Malawi but other countries:

yalnızca Malavi'ye değil, diğer ülkelere de:

The laws which are there,

Var olan yasalarla ilgili olarak,

you know how a law is not a law until it is enforced?

bir yasa uygulanana kadar yasa değildir.

The law which has just recently passed

Daha yeni meclisten geçen yasamızın

and the laws that in other countries have been there,

ve diğer ülkelerde uzun süredir bulunan yasaların;

they need to be publicized at the local level,

yerel çapta ve kızların sorunlarının çok çarpıcı olduğu

at the community level,

topluluk çapında

where girls' issues are very striking.

halka duyurusu yapılmalıdır.

Girls face issues, difficult issues, at the community level every day.

Kızlar sorunlarla, büyük sorunlarla topluluk çapında her gün karşılaşıyor.

So if these young girls know that there are laws that protect them,

Eğer bu genç kızlar yasaların onları koruduğunu bilirlerse,

they will be able to stand up and defend themselves

kendilerini savunabilecekler,

because they will know that there is a law that protects them.

çünkü onları koruyan bir yasanın olduğunu bilecekler.

And another thing I would say is that

Ve söyleyeceğim diğer bir şey olarak,

girls' voices and women's voices

kızların ve kadın sesini çıkarması

are beautiful, they are there,

güzel, varlıklarını gösteriyorlar,

but we cannot do this alone.

ama bunu tek başımıza yapamayız.

Male advocates, they have to jump in,

Erkek destekçilerin dahil olması,

to step in and work together.

adım atması ve birlikte çalışması gerekiyor.

It's a collective work.

Bu işbirliği gerektiren bir iş.

What we need is what girls elsewhere need:

İstediğimiz, her yerdeki kızların istediğiyle aynı:

good education, and above all, not to marry whilst 11.

iyi eğitim ve her şey bir yana, 11'indeyken evlenmemek.

And furthermore,

Ve daha da ötesi,

I know that together,

biliyorum ki birlikte,

we can transform the legal,

kızları haklarından alıkoyan

the cultural and political framework

yasal, kültürel ve siyasî yapıyı

that denies girls of their rights.

değiştirebiliriz.

I am standing here today

Bugün burada dikiliyorum

and declaring that we can end child marriage in a generation.

ve çocuk evliliklerini bir nesilde bitirebileceğimizi söylüyorum.

This is the moment

Tam şu an,

where a girl and a girl, and millions of girls worldwide,

bir kızın, bir kızın daha, dünya genelindeki milyonlarca kızın

will be able to say,

şunu diyebileceği an:

"I will marry when I want."

"Ne zaman istersem o zaman evlenirim."

(Applause)

(Alkış)

Thank you. (Applause)

Teşekkür ederim. (Alkış)