Alison Gopnik: What do babies think?

Alison Gopnik: Bebekler ne düşünüyor?

Çeviri: Ahmet Mesut ATEŞ Gözden geçirme: osman oguz ahsen

What is going on

Bu bebeğin aklından

in this baby's mind?

neler geçiyor?

If you'd asked people this 30 years ago,

bunu 30 yıl önce insanlara sorsanız

most people, including psychologists,

psikologlar da dahil birçok insan

would have said that this baby was irrational,

bu bebeğin irrasyonel, mantıksız

illogical, egocentric --

ve ben merkezli olduğunu söylerdi

that he couldn't take the perspective of another person

başka bir insanın perspektifini göremeyeceğini

or understand cause and effect.

ya da neden sonuç ilişkisini anlamayacağını.

In the last 20 years,

Son 20 yılda

developmental science has completely overturned that picture.

gelişen bilim bu görüşü tamamen tersine çevirdi.

So in some ways,

Yani bazı yönlerden

we think that this baby's thinking

bu bebeğin en zeki bilim adamları

is like the thinking of the most brilliant scientists.

gibi düşündüğünü varsayıyoruz.

Let me give you just one example of this.

Bunun bir örneğini göstereyim size.

One thing that this baby could be thinking about,

Bu bebeğin düşünüyor olabileceği şey

that could be going on in his mind,

aklından geçiyor olabilecek şey

is trying to figure out

başka bir bebeğin aklından

what's going on in the mind of that other baby.

ne geçtiğini anlamaya çalışmak.

After all, one of the things that's hardest for all of us to do

Sonuçta, bizim için anlaşılması en güç şeylerden birisi

is to figure out what other people are thinking and feeling.

diğer insanların düşünce ve hislerini anlamaktır.

And maybe the hardest thing of all

Ve belki de en zoru

is to figure out that what other people think and feel

diğer insanların düşünüp hissettikerlerinin

isn't actually exactly like what we think and feel.

bizim düşünme ve hissetme şeklimizle aynı olmadığıdır.

Anyone who's followed politics can testify

Politikayı takip eden herhangi birisi bunu anlamanın

to how hard that is for some people to get.

bazı insanlar için ne kadar zor olduğunu doğrulayabilir.

We wanted to know

Bebekler ve küçük çocukların

if babies and young children

diğer insanlarla ilgili bu derin bilgiyi gerçekten

could understand this really profound thing about other people.

nasıl anlayabildiklerini öğrenmek istiyoruz.

Now the question is: How could we ask them?

Şimdi sorun şu: Onlara bunu nasıl sorabiliriz?

Babies, after all, can't talk,

Sonuçta bebekler konuşamaz

and if you ask a three year-old

ve üç yaşında bir çocuğa ne

to tell you what he thinks,

düşündüğü soracak olursanız

what you'll get is a beautiful stream of consciousness monologue

sihirli atlar ve doğum günleri ve bunun gibi şeyler hakkında

about ponies and birthdays and things like that.

güzel bir anlamsız monolog deryasıyla karşılaşırsınız.

So how do we actually ask them the question?

Yani bu soruyu onlara gerçekten nasıl sorarız?

Well it turns out that the secret was broccoli.

Meğersem işin sırrı brokoliymiş.

What we did -- Betty Rapacholi, who was one of my students, and I --

Öğrencilerimden biri olan Betty Rapacholi ve benim yaptığımız şey

was actually to give the babies two bowls of food:

aslında bebeklere iki kase yiyecek vermekti:

one bowl of raw broccoli

bir kase çiğ brokoli

and one bowl of delicious goldfish crackers.

ve bir kase lezzetli balık krakeri.

Now all of the babies, even in Berkley,

Şimdi bütün bebekler, Berkley'dekiler bile

like the crackers and don't like the raw broccoli.

krakeri sever ve çiğ brokoliyi sevmez.

(Laughter)

(gülüşmeler)

But then what Betty did

Ama sonra Betty'nin yaptığı

was to take a little taste of food from each bowl.

iki kasedekinin de tadına bakmaktı.

And she would act as if she liked it or she didn't.

Ve sonra sevip sevmediğini göstermek.

So half the time, she acted

Yani bazen, krakeri sevmiş

as if she liked the crackers and didn't like the broccoli --

brokoliyi sevmemiş gibi davrandı

just like a baby and any other sane person.

bir bebek ya da başka bir mantıklı insanın yapacağı gibi.

But half the time,

Ama bazen de yaptığı

what she would do is take a little bit of the broccoli

küçük bir parça brokoli alıyor

and go, "Mmmmm, broccoli.

"Hmmm brokoli,

I tasted the broccoli. Mmmmm."

brokoliyi beğendim. Hmmm" diyordu.

And then she would take a little bit of the crackers,

Ve sonra biraz kraker alıyor ve

and she'd go, "Eww, yuck, crackers.

"Iyy, bööğh, kraker

I tasted the crackers. Eww, yuck."

krakeri denedim. Iyy, iğrenç" diyordu.

So she'd act as if what she wanted

Yani bebeklerinin istediğinin

was just the opposite of what the babies wanted.

tam aksini istiyor gibi yapıyordu.

We did this with 15 and 18 month-old babies.

Bunu 15 ve 18 aylık bebeklerle beraber uyguladık.

And then she would simply put her hand out and say,

Ve sonra elini bebeğe doğru açıyor

"Can you give me some?"

"Biraz verir misin?" diyor.

So the question is: What would the baby give her,

Sorumuz şu: "Bebek ona ne verecek

what they liked or what she liked?

kendi sevdiğini mi yoksa onun sevdiğini mi?

And the remarkable thing was that 18 month-old babies,

Dikkat edilmesi gereken 18 aylık,

just barely walking and talking,

zar zor yürüyüp konuşan bebeklerin

would give her the crackers if she liked the crackers,

ona eğer kraker seviyorsa krakeri

but they would give her the broccoli if she liked the broccoli.

ama brokoli seviyorsa brokoliyi vermesiydi.

On the other hand,

Diğer taraftan

15 month-olds would stare at her for a long time

15 aylık bebekler, brokoliyi sever gibi

if she acted as if she liked the broccoli,

yaptığında bunu anlayamamış gibi

like they couldn't figure this out.

uzun uzun yüzüne bakıyordu.

But then after they stared for a long time,

Ama uzun bir süre bakıştıktan sonra

they would just give her the crackers,

ona sadece kraker veriyorlar

what they thought everybody must like.

herkesin sevdiğini düşündükleri şeyi yani.

So there are two really remarkable things about this.

Bununla ilgili takdire şayan iki husus var.

The first one is that these little 18 month-old babies

İlki 18 aylık bebeklerin

have already discovered

insan doğasıyla ilgili bu derin gerçeği

this really profound fact about human nature,

her zaman aynı şeyi istemediğimizi

that we don't always want the same thing.

hali hazırda keşfetmiş oldukları.

And what's more, they felt that they should actually do things

Ve dahası, diğer insanlara istediklerini almaları için

to help other people get what they wanted.

yardım etmeleri gerekiyor gibi hissettikleri.

Even more remarkably though,

Daha da önemli olan

the fact that 15 month-olds didn't do this

15 aylıklar bebekler 18 aylıkların 3 ay

suggests that these 18 month-olds had learned

içinde öğrendikleri insan doğası hakkındaki

this deep, profound fact about human nature

bu derin kavrayışla ilgili

in the three months from when they were 15 months old.

önermeleri yapmadılar.

So children both know more and learn more

Yani çocuklar bizim öğretebileceklerimizden

than we ever would have thought.

daha fazlasını biliyor ve öğreniyor.

And this is just one of hundreds and hundreds of studies over the last 20 years

Ve bu çalışma son 20 yılda bunu gösteren

that's actually demonstrated it.

yüzlerce çalışmadan sadece bir tanesi.

The question you might ask though is:

Şunu da sorabilirsiniz tabii:

Why do children learn so much?

Neden çocuklar bu kadar çok öğreniyor?

And how is it possible for them to learn so much

Ve bu kadar kısa sürede bu kadar

in such a short time?

şeyi nasıl öğrenebiliyorlar?

I mean, after all, if you look at babies superficially,

Yani sonuçta bebeklere üstün körü bakacak olursanız

they seem pretty useless.

baya yararsız duruyorlar.

And actually in many ways, they're worse than useless,

Ve birçok yönden aslında, yararsızdan da beterler

because we have to put so much time and energy

çünkü onları sadece hayatta tutmak için

into just keeping them alive.

o kadar fazla zaman ve enerji harcamamız gerekiyor ki.

But if we turn to evolution

Ancak neden bu işe yaramaz

for an answer to this puzzle

bebeklere bakmak için bu kadar

of why we spend so much time

zaman harcadığımız sorusuna bir cevap

taking care of useless babies,

bulmak için evrime yönelecek olursak

it turns out that there's actually an answer.

aslında bir cevap olduğu ortaya çıkıyor.

If we look across many, many different species of animals,

Eğer bir çok hayvan türüne bakacak olursak

not just us primates,

sadece biz primatlara değil

but also including other mammals, birds,

ayrıca diğer memelilere, kuşlara

even marsupials

hatta keselilere

like kangaroos and wombats,

kanguru ve wombat gibilere

it turns out that there's a relationship

bir türün ne kadar uzun bir çocukluğa

between how long a childhood a species has

sahip olduğuyla vücutlarına göre beyinlerinin

and how big their brains are compared to their bodies

büyüklüğü arasında ve ne kadar zeka ve çevik oldukları

and how smart and flexible they are.

arasında bir bağlantı olduğu ortaya çıkıyor.

And sort of the posterbirds for this idea are the birds up there.

Ve bu fikir için bariz örnekler havadaki kuşlar.

On one side

Bir tarafta

is a New Caledonian crow.

Yeni Kaledonya kargası var.

And crows and other corvidae, ravens, rooks and so forth,

Ve kargalar ve diğer kargagiller, kuzgun, gökkarga ve diğerleri

are incredibly smart birds.

çok zeki kuşlar.

They're as smart as chimpanzees in some respects.

Bazı yönlerden şempanzeler kadar zekiler.

And this is a bird on the cover of science

Ve bu Science kapağındaki

who's learned how to use a tool to get food.

yemek almak için bir aracı kullanmayı öğrenen bir kuş.

On the other hand,

Diğer tarafta

we have our friend the domestic chicken.

dostumuz evcil tavuklar var.

And chickens and ducks and geese and turkeys

Ve tavuklar ve ördekler ve kazlar ve hindiler

are basically as dumb as dumps.

resmen ot kadar aptaldırlar.

So they're very, very good at pecking for grain,

Yani tahıl didiklemede çok çok iyiler

and they're not much good at doing anything else.

ve başka şeylerde hiç iyi değiller.

Well it turns out that the babies,

Öyle görünüyorki bebekler

the New Caledonian crow babies, are fledglings.

Yani Kaledonya karga yavruları, tecrübesiz çaylaklar,

They depend on their moms

açık ağzılarına kurt bırakması

to drop worms in their little open mouths

için annelerine bağımlılar

for as long as two years,

iki yıl kadar,

which is a really long time in the life of a bird.

ki bu bir kuşun hayatında çok uzun bir zaman.

Whereas the chickens are actually mature

Oysa ki tavuklar bir kaç ay içinde

within a couple of months.

gayet yetişkin oluyorlar.

So childhood is the reason

Yani kargaların Science kapağında

why the crows end up on the cover of Science

tavukların ise çorba kasesinde son bulmasının

and the chickens end up in the soup pot.

sebebi çocukluk.

There's something about that long childhood

Bu uzun çocuklukta bilgi

that seems to be connected

ve öğrenmeyle bağlantılı

to knowledge and learning.

olan bir şey var.

Well what kind of explanation could we have for this?

Peki bunun için nasıl bir açıklama yapabiliriz?

Well some animals, like the chicken,

Bazı hayvanlar, tavuk mesela,

seem to be beautifully suited

sadece bir şeyi çok iyi yapmakla

to doing just one thing very well.

çok güzel uyuşuyorlar.

So they seem to be beautifully suited

Yani bir ortamda tahıl didiklemeye

to pecking grain in one environment.

çok iyi yakışıyorlar.

Other creatures, like the crows,

Kargalar gibi diğer yaratıklar

aren't very good at doing anything in particular,

belirli bir konuda çok iyi değiller

but they're extremely good

ama diğer ortamların yasalarını

at learning about laws of different environments.

öğrenmede aşırı derecede iyiler.

And of course, we human beings

Ve tabii ki biz insanlar

are way out on the end of the distribution like the crows.

kargalar gibi türlerin çok ötesindeyiz.

We have bigger brains relative to our bodies

Vücudumuza göre bütün diğer hayvanlardan

by far than any other animal.

çok daha büyük bir beyne sahibiz.

We're smarter, we're more flexible,

Daha zekiyiz, daha esneğiz

we can learn more,

daha fazla öğrenebiliyoruz

we survive in more different environments,

daha farklı ortamlarda yaşam mücadelesi verebiliyoruz

we migrated to cover the world and even go to outer space.

dünyayı çevrelemek ve hatta uzaya gitmek için göç edebiliyoruz.

And our babies and children are dependent on us

Ve bebeklerimiz ve çocuklarımız diğer türlerin

for much longer than the babies of any other species.

bebeklerinden çok daha uzun süre bize bağımlılar.

My son is 23.

Oğlum 23 yaşında.

(Laughter)

(gülüşmeler)

And at least until they're 23,

En azından 23 yaşına kadar

we're still popping those worms

açılmış küçük ağızlarına

into those little open mouths.

kurtları atıyoruz.

All right, why would we see this correlation?

Pekala, bu bağlantıyı neden görüyoruz?

Well an idea is that that strategy, that learning strategy,

Şöyle bir fikrimiz var bu strateji, bu öğrenme stratejisi

is an extremely powerful, great strategy for getting on in the world,

dünyada yaşamak için çok güçlü, mükemmel bir strateji

but it has one big disadvantage.

ama büyük bir dezavantajı var.

And that one big disadvantage

Ve bu büyük dezavantaj şu

is that, until you actually do all that learning,

bütün bu öğrenimi gerçekleştirene kadar

you're going to be helpless.

aciz olacaksınız.

So you don't want to have the mastodon charging at you

Yani mamut size doğru koşarken

and be saying to yourself,

"Mancınık ya da mızrak işe yarayabilir.

"A slingshot or maybe a spear might work. Which would actually be better?"

Hangisi daha iyi olur?" diye düşünmek istemiyorsunuz.

You want to know all that

Bütün bunları mamutlar

before the mastodons actually show up.

daha ortaya çıkmadan bilmek istiyorsunuz.

And the way the evolutions seems to have solved that problem

Ve evrimler bu problemi bir çeşit iş bölümüyle

is with a kind of division of labor.

çözmüş gibi görünüyor.

So the idea is that we have this early period when we're completely protected.

Mantık şu ki bu erken periyodu tamamen korunurken yaşıyoruz.

We don't have to do anything. All we have to do is learn.

Bir şey yapmamıza gerek yok. Tek yapmamız gereken öğrenmek.

And then as adults,

Ve yetişkinler olarak

we can take all those things that we learned when we were babies and children

bebeklikte ve çocuklukta öğrendiğimiz bütün bu şeyleri alıp

and actually put them to work to do things out there in the world.

gerçek hayatta işleri yapmak için kullanabiliriz.

So one way of thinking about it

Bunu bebeklerin ve küçük çocukların

is that babies and young children

insan türünün araştırma ve geliştirme

are like the research and development division of the human species.

bölümü olduğu olarak görebiliriz.

So they're the protected blue sky guys

Yani onlar dışarı çıkıp öğrenmesi ve iyi fikir edinmesi

who just have to go out and learn and have good ideas,

gereken korunmuş gökyüzü insanları

and we're production and marketing.

ve biz de üretip pazarlıyoruz.

We have to take all those ideas

Çocukken öğrenmiş olduğumuz

that we learned when we were children

bütün bu fikirleri almalı

and actually put them to use.

ve onları gerçekten kullanmalıyız.

Another way of thinking about it

Bebekler ve çocukları noksan

is instead of thinking of babies and children

yetişkinler olarak düşünmek

as being like defective grownups,

yerine onları aynı türün

we should think about them

gelişmekte olan farklı bir

as being a different developmental stage of the same species --

aşaması olarak da düşünebiliriz

kind of like caterpillars and butterflies --

tırtıllar ve kelebekler gibi yani

except that they're actually the brilliant butterflies

tabii onlar etrafta uçuşan ve

who are flitting around the garden and exploring,

keşfeden çok zeki kelebekler

and we're the caterpillars

ve bizler de dar, yetişkin yolunda

who are inching along our narrow, grownup, adult path.

yavaşça ilerleyen tırtıllarız.

If this is true, if these babies are designed to learn --

Bu doğruysa, eğer bebekler öğrenmek için yaratılmışsa

and this evolutionary story would say children are for learning,

ve bu evrimsel hikaye çocukların öğrenmek için olduğunu söylüyor

that's what they're for --

bu iş için yaratıldıklarını -

we might expect

onların gerçekten güçlü bir öğrenim

that they would have really powerful learning mechanisms.

mekanizmasına sahip olduklarını düşünebiliriz.

And in fact, the baby's brain

Ve aslında, bir bebeğin beyni

seems to be the most powerful learning computer

gezegen üzerindeki en güçlü

on the planet.

öğrenim bilgisayarı gibi görünüyor.

But real computers are actually getting to be a lot better.

Ama gerçek bilgisayarlar giderek daha iyi hale geliyorlar.

And there's been a revolution

Ve son dönemlerde makinelerin

in our understanding of machine learning recently.

öğrenimi anlayışımızda bir devrim gerçekleşti.

And it all depends on the ideas of this guy,

Ve hepsi bu adamın fikirlerine dayanıyor

the Reverend Thomas Bayes,

18. yüzyılda bir istatistikçi ve matematikçi olan

who was a statistician and mathematician in the 18th century.

muhterem Thomas Bayes.

And essentially what Bayes did

Bayes'in yaptığı şey esasında

was to provide a mathematical way

bilim adamlarının dünyayı irdeleme şeklini

using probability theory

olasılık yöntemini kullanarak

to characterize, describe,

karakterize etmek ve tanımlamak

the way that scientists find out about the world.

için matematiksel bir yol sunmaktı.

So what scientists do

Bilim adamlarını yaptığı şey başlangıç

is they have a hypothesis that they think might be likely to start with.

olabileceğini düşündükleri bir hipoteze sahip olmak.

They go out and test it against the evidence.

Bu hipotezi alıyor ve bulgulara karşı deniyorlar.

The evidence makes them change that hypothesis.

Bulgular onlara bu hipotezi değiştirtiyor.

Then they test that new hypothesis

Sonra bu yeni hipotezi deniyorlar

and so on and so forth.

ve böyle devam ediyor.

And what Bayes showed was a mathematical way that you could do that.

Bayes'in yaptığı bunu yapabileceğiniz bir matematiksel bir yol göstermekti.

And that mathematics is at the core

Ve bu matematik şu anda sahip olduğumuz

of the best machine learning programs that we have now.

en iyi makine öğrenimi programlarının çekirdeğini oluşturuyor.

And some 10 years ago,

Bir 10 yıl önce

I suggested that babies might be doing the same thing.

bebeklerin de aynı şeyi yapıyor olabileceğini öne sürdüm.

So if you want to know what's going on

Yani bu güzel kahverengi gözlerin

underneath those beautiful brown eyes,

arkasında nelerin olup bittiğini anlamak istiyorsanız

I think it actually looks something like this.

sanırım gerçekte bunun gibi görünüyor.

This is Reverend Bayes's notebook.

Bu muhterem Bayes'in not defteri.

So I think those babies are actually making complicated calculations

Bence bu bebekler dünyanın nasıl işlediğini

with conditional probabilities that they're revising

anlamak için gözlemledikleri şartlı olsalıklar ile

to figure out how the world works.

gerçekten karışık hesaplamalar yapıyorlar.

All right, now that might seem like an even taller order to actually demonstrate.

Pekala, bunu göstermek için gerçekten daha uzun bir sıra gibi görünebilir.

Because after all, if you ask even grownups about statistics,

Çünkü sonuçta, yetişkinlere bile istatistik hakkında sorduğunuzda

they look extremely stupid.

aşırı derecede aptal görünüyorlar.

How could it be that children are doing statistics?

Bu çocuklar nasıl olurda istatistik yapıyor olabilir?

So to test this we used a machine that we have

Bunu test etmek için Blicket algılayıcı

called the Blicket Detector.

dediğimiz bir makineyi kullandık.

This is a box that lights up and plays music

Bu üzerine belirli bir nesneyi koyduğunuzda

when you put some things on it and not others.

ışıkları yanan ve müzik çalan bir kutu.

And using this very simple machine,

Ve bu çok basit makineyi kullanarak

my lab and others have done dozens of studies

benim labaratuarım ve diğerleri bebeklerin

showing just how good babies are

dünya hakkında öğrenmede ne kadar

at learning about the world.

başarılı olduklarını gösteren yüzlerce çalışma yaptı.

Let me mention just one

Öğrencim Tumar Kushner ile yaptığım

that we did with Tumar Kushner, my student.

bir deneyden bahsedeyim size sadece.

If I showed you this detector,

Size bu algılayıcıyı gösterseydim

you would be likely to think to begin with

muhtemelen algılayıcının çalışması için

that the way to make the detector go

algılayıcının üzerine bir blok koymak

would be to put a block on top of the detector.

gerektiğini düşünmeye başlayacaktınız.

But actually, this detector

Ama aslında bu algılayıcı

works in a bit of a strange way.

biraz garip bir şekilde çalışıyor.

Because if you wave a block over the top of the detector,

Çünkü eğer algılayıcının üzerinden bir blok geçirirseniz

something you wouldn't ever think of to begin with,

asla düşünemeyeceğiniz bir şeyle başlarsak

the detector will actually activate two out of three times.

algılayıcı aslında üç seferde iki kere aktif olacak.

Whereas, if you do the likely thing, put the block on the detector,

Halbu ki mantıklı olanı yapıp bloğu üzerine koysanız

it will only activate two out of six times.

altı defada sadece iki kere aktif olacak.

So the unlikely hypothesis

Yani olasılık dışı olan hipotez

actually has stronger evidence.

aslında daha fazla kanıta sahip.

It looks as if the waving

Üzerinden geçirmek diğer taktikten

is a more effective strategy than the other strategy.

daha etkili bir taktikmiş gibi görünüyor.

So we did just this; we gave four year-olds this pattern of evidence,

Biz de şöyle yaptık, 4 yaşındaki deneklere bu bulgu örneğini verdik

and we just asked them to make it go.

ve sadece çalıştırmalarını istedik.

And sure enough, the four year-olds used the evidence

Ve umduğumuz gibi, dört yaşındaki denekler bu

to wave the object on top of the detector.

bulguyu nesneleri algılayıcının üzerinden gerçimek için kullandı.

Now there are two things that are really interesting about this.

Şimdi bununla ilgili çok ilginç iki şey var.

The first one is, again, remember, these are four year-olds.

İlki, tekrarlıyorum, unutmayın bunlar 4 yaşında denekler.

They're just learning how to count.

Saymayı daha yeni öğreniyorlar.

But unconsciously,

Ama bilinçsiz olarak

they're doing these quite complicated calculations

onlara koşullu olasılık oranını verecek

that will give them a conditional probability measure.

gayet karmaşık hesaplamaları yapıyorlar.

And the other interesting thing

Ve diğer ilginç şey

is that they're using that evidence

dünya hakkında bir fikir, bir hipotez edinmek için

to get to an idea, get to a hypothesis about the world,

bulguları değerlendiriyorlar

that seems very unlikely to begin with.

başlangıç için pek alışıldık görünmüyor bu.

And in studies we've just been doing in my lab, similar studies,

Ve labaratuarımda yaptığım benzer çalışmalarda

we've show that four year-olds are actually better

bu dört yaşındaki deneklerin aynı görevi verdiğimizde

at finding out an unlikely hypothesis

olası olmayan bir hipotezi bulmakta

than adults are when we give them exactly the same task.

aslında yetişkinlerden daha iyi olduklarını gösterdik.

So in these circumstances,

Bu koşullar altında

the children are using statistics to find out about the world,

çocuklar dünyayı anlamak için istatistik kullanıyorlar

but after all, scientists also do experiments,

ama neticede bilim adamları aynı zamanda deney da yapar

and we wanted to see if children are doing experiments.

ve biz çocukların da yapıp yapmadığını öğrenmek istedik.

When children do experiments we call it "getting into everything"

Çocuklar deney yaptıkları zaman biz buna "her şeye karışma"

or else "playing."

ya da "oyun oynama" diyoruz.

And there's been a bunch of interesting studies recently

Ve son zamanlarda bu etrafta

that have shown this playing around

oynamanın bir çeşit deneysel

is really a kind of experimental research program.

araştırma olduğunu gösteren bir çok çalışma yapıldı.

Here's one from Cristine Legare's lab.

Bu Cristine Legare'nin labartuarından bir çalışma.

What Cristine did was use our Blicket Detectors.

Cristiene'nin yaptığı bizim Blicket algılayıcımızı kullanmaktı.

And what she did was show children

Ve çocuklara gösterdiği sarı olanların

that yellow ones made it go and red ones didn't,

makineyi çalıştırdığı kırmızıların ise çalıştırmadığı

and then she showed them an anomaly.

sonra da onlara bir anomali gösterdi.

And what you'll see

Ve şimdi göreceğiniz

is that this little boy will go through five hypotheses

bu küçük çocuğun iki dakika içinde

in the space of two minutes.

beş hipotez deneyeceği.

(Video) Boy: How about this?

(Video) Çocuk: Buna ne dersin?

Same as the other side.

Diğer tarafla aynı.

Alison Gopnik: Okay, so his first hypothesis has just been falsified.

Allison Gopnik: Tamam, ilk hipotezi biraz önce değiştirildi.

(Laughter)

(gülüşmeler)

Boy: This one lighted up, and this one nothing.

Çocuk: Bu ışık yandı ve bu şey.

AG: Okay, he's got his experimental notebook out.

AG: Tamam, deney defterini ortaya koydu.

Boy: What's making this light up.

Çocuk: Bu ışığı ne yakıyor?

(Laughter)

(gülüşmeler)

I don't know.

Bilmiyorum.

AG: Every scientist will recognize that expression of despair.

AG: Her araştırmacı bu umutsuzluk ifadesini tanıyacaktır.

(Laughter)

(gülüşmeler)

Boy: Oh, it's because this needs to be like this,

Çocuk: Ah, çünkü bunun böyle olması gerekiyor

and this needs to be like this.

ve bunun da böyle olması.

AG: Okay, hypothesis two.

AG: Tamam, ikinci hipotez.

Boy: That's why.

Çocuk: Bu yüzden oluyor.

Oh.

Ah.

(Laughter)

(gülüşmeler)

AG: Now this is his next idea.

AG: Şimdi bu onun yeni fikri.

He told the experimenter to do this,

Deney sorumlusuna bunu yapmasını söyledi

to try putting it out onto the other location.

onu başka bir yere koymasını.

Not working either.

Bu da çalışmıyor.

Boy: Oh, because the light goes only to here,

Çocuk: Ah, çünkü ışık sadece buraya geliyor

not here.

buraya değil.

Oh, the bottom of this box

Ah, kutunun altında

has electricity in here,

burada elektrik var

but this doesn't have electricity.

ama bunun elektriği yok.

AG: Okay, that's a fourth hypothesis.

AG: Şimdi bu dördüncü hipotez.

Boy: It's lighting up.

Çocuk: Çalışıyor.

So when you put four.

Yani dördünü koyunca.

So you put four on this one to make it light up

Yani yanması için buraya dördünü koyuyorsun

and two on this one to make it light up.

ve buraya da yanması için iki tane.

AG: Okay,there's his fifth hypothesis.

AG: Bu da beşinci hipotezi.

Now that is a particularly --

Şimdi bu bilhassa --

that is a particularly adorable and articulate little boy,

bu özellikle şirin ve konuşkan küçük bir çocuk

but what Cristine discovered is this is actually quite typical.

ama Cristine'in keşfettiği aslında gayet normal.

If you look at the way children play, when you ask them to explain something,

Çocukların oynama şekline bakarsanız, bir şeyi açıklamalarını istediğinizde

what they really do is do a series of experiments.

yaptıkları aslında bir takım deney gerçekleştirmek.

This is actually pretty typical of four year-olds.

Bu aslında dört yaşındakiler için oldukça normal.

Well, what's it like to be this kind of creature?

Peki, böyle bir yaratık olmak nasıl bir şey?

What's it like to be one of these brilliant butterflies

İki dakika içinde beş hipotezi deneyebilen

who can test five hypotheses in two minutes?

bu zeki kelebeklerden birisi olmak nasıl bir şey?

Well, if you go back to those psychologists and philosophers,

Eğer psikologlara ve düşünerlere dönersek

a lot of them have said

bir çoğu bebeklerin ve küçük

that babies and young children were barely conscious

çocukların bilinçli olsalar dahi

if they were conscious at all.

çok çok az bilinçli olduklarını söylediler.

And I think just the opposite is true.

Ve bence tam tersi doğru.

I think babies and children are actually more conscious than we are as adults.

Bence bebekler ve çocuklar aslında biz yetişkinlerden daha bilinçliler.

Now here's what we know about how adult consciousness works.

Şimdi yetişkin bilincinin nasıl çalıştığına dair bildiklerimiz bunlar.

And adults' attention and consciousness

Ve yetişkinlerin dikkat ve idrakı

look kind of like a spotlight.

bir sahne ışığı gibi duruyor.

So what happens for adults

Yani yetişkinler için olan

is we decide that something's relevant or important,

bir şeyin uygun ya da önemli olduğuna

we should pay attention to it.

ona dikkat etmemiz gerektiğine karar veriyoruz.

Our consciousness of that thing that we're attending to

Ona verdiğimiz idrak aşırı derecede

becomes extremely bright and vivid,

parlak ve canlı hale geliyor

and everything else sort of goes dark.

ve diğer her şey kararıyor.

And we even know something about the way the brain does this.

Ve beynin bunu nasıl yaptığıyla ilgili bir şey de biliyoruz aslında.

So what happens when we pay attention

Yani dikkatimizi topladığımızda olan şey

is that the prefrontal cortex, the sort of executive part of our brains,

alın korteksi, bir nevi beynimizin idari merkezi

sends a signal

beynimizin küçük parçlarını daha

that makes a little part of our brain much more flexible,

esnek, daha biçimlenebilir ve

more plastic, better at learning,

daha iyi öğrenebilir yapan bir sinyal gönderiyor

and shuts down activity

ve beynimizin geri kalan kısmındaki

in all the rest of our brains.

aktiviteleri sona erdiriyor.

So we have a very focused, purpose-driven kind of attention.

Yani çok yoğun, amaca yönelik bir idrakımız var.

If we look at babies and young children,

Bebeklere ve küçük çocuklara bakarsak

we see something very different.

çok farklı bir şey görüyoruz.

I think babies and young children

Bence bebekler ve küçük çocuklar

seem to have more of a lantern of consciousness

sahne ışığı gibi bir idraktan çok

than a spotlight of consciousness.

fener gibi bir idrağa sahip görünüyor.

So babies and young children are very bad

Yani bebekler ve çocuklar bir şeye

at narrowing down to just one thing.

indirgemekte çok kötüler.

But they're very good at taking in lots of information

Ama aynı anda çok sayıda kaynaktan yüksek

from lots of different sources at once.

miktarda bilgi almakta çok iyiler.

And if you actually look in their brains,

Ve beyinlerine bakacak olursanız aslında

you see that they're flooded with these neurotransmitters

beyinlerinin bu nörotransmiterlerle kaynadığını

that are really good at inducing learning and plasticity,

ve bunların öğrenim biçimlendirmeyi tetiklemede çok iyi olduğunu

and the inhibitory parts haven't come on yet.

ve kısıtlayıcı kısımların daha oluşmadığını görüyorsunuz.

So when we say that babies and young children

Yani bebekler ve küçük çocukların dikkat

are bad at paying attention,

toplamada çok kötü olduklarını söylediğimizde

what we really mean is that they're bad at not paying attention.

gerçekten kast ettiğimiz şey dikkat etmemekte çok kötü oldukları.

So they're bad at getting rid

Yani onlara bir şeyler öğretebilecek bütün

of all the interesting things that could tell them something

ilginç şeyleri başlarından savmada ve sadece önemli

and just looking at the thing that's important.

olanlara bakmakta kötüler.

That's the kind of attention, the kind of consciousness,

Bu öğrenmek için yaratılan

that we might expect

kelebeklerden bekleyebileceğimiz bir

from those butterflies who are designed to learn.

dikkat ve idrak türü.

Well if we want to think about a way

Eğer bebek idrakının nasıl bir şey olduğunu

of getting a taste of that kind of baby consciousness as adults,

bir yetişkin olarak anlamanın bir yolunu düşünecek olursak

I think the best thing is think about cases

sanırım en iyisi daha önce asla bulunmadığımız

where we're put in a new situation that we've never been in before --

bir durumda bulunduğumuz veya

when we fall in love with someone new,

yeni birisine aşık olduğumuz ya da

or when we're in a new city for the first time.

bir şehri ilk kez ziyaret ettiğimiz durumları düşünmek olur.

And what happens then is not that our consciousness contracts,

Ve sonrasında olan şey idrakımız daralmıyor

it expands,

genişliyor yani

so that those three days in Paris

Paris'teki bu üç gün

seem to be more full of consciousness and experience

yürüme, konuşma, zombi gibi okuldan eve gidip gelmeyle

than all the months of being

geçen bir aydan daha dazla

a walking, talking, faculty meeting-attending zombie back home.

bilinçli ve deneyim dolu duruyor.

And by the way, that coffee,

Ve bu arada, kahve

that wonderful coffee you've been drinking downstairs,

aşağıda içtiğiniz şu şahane kahve

actually mimics the effect

aslında bu bebek nörotransmiterlerin

of those baby neurotransmitters.

davranışlarını taklit ediyor.

So what's it like to be a baby?

Bir bebek olmak nasıl birşey?

It's like being in love

Üç duble ekspreso içtikten

in Paris for the first time

sonra ilk defa Paris'te

after you've had three double-espressos.

aşkı yaşamak gibi.

(Laughter)

(gülüşmeler)

That's a fantastic way to be,

Hayal gibi bir yaşama şekli

but it does tend to leave you waking up crying at three o'clock in the morning.

ama gecenin üçünde sizin ağlıyarak uyanmanıza yol açıyor.

(Laughter)

(gülüşmeler)

Now it's good to be a grownup.

Şimdi, yetişkin olmak iyi.

I don't want to say too much about how wonderful babies are.

Bebeklerin ne kadar şahane olduklarıyla ilgili çok fazla konuşmak istemiyorum.

It's good to be a grownup.

Bir yetişkin olmak iyi.

We can do things like tie our shoelaces and cross the street by ourselves.

Ayakkabı bağını bağlamak ve karşıdan karşıya geçmek gibi şeyleri tek başımıza yapabiliyoruz.

And it makes sense that we put a lot of effort

Ve yetişkinler gibi düşünen bebekleri yapmak

into making babies think like adults do.

için o kadar çaba sarf etmemiz anlamlı geliyor.

But if what we want is to be like those butterflies,

Ama eğer istediğimiz bu kelebekler gibi olmaksa

to have open-mindedness, open learning,

açık fikirli olmak, öğrenmeye açık olmak

imagination, creativity, innovation,

hayal gücü, yaratıcılık, yenilik sahibi olmak

maybe at least some of the time

belki de en azından bazı zamanlar

we should be getting the adults

yetişkinlerin daha çok çocuklar gibi

to start thinking more like children.

düşünmesini sağlamalıyız.

(Applause)

(alkış)