Alison Gopnik: What do babies think?

Tłumaczenie: Agata Leśnicka Korekta: Michał Scheffs

What is going on

Co się dzieje

in this baby's mind?

w umyśle tego dziecka?

If you'd asked people this 30 years ago,

Gdybyście zapytali o to ludzi 30 lat temu,

most people, including psychologists,

większość z nich, łącznie z psychologami,

would have said that this baby was irrational,

powiedziałoby, że to dziecko jest irracjonalne,

illogical, egocentric --

nielogiczne, egocentryczne -

that he couldn't take the perspective of another person

że nie może ono przyjąć perspektywy innej osoby

or understand cause and effect.

czy zrozumieć przyczynę i skutek.

In the last 20 years,

W ostatnich 20 latach,

developmental science has completely overturned that picture.

nauki o rozwoju całkowicie odwróciły ten obraz.

So in some ways,

Więc w pewien sposób,

we think that this baby's thinking

uważamy, że myślenie tego dziecka

is like the thinking of the most brilliant scientists.

jest jak rozumowanie najbardziej błyskotliwych naukowców.

Let me give you just one example of this.

Pozwólcie dać mi tylko jeden przykład na to.

One thing that this baby could be thinking about,

Taką rzeczą, o której może myśleć niemowlę,

that could be going on in his mind,

która może chodzić mu po głowie,

is trying to figure out

jest próba wywnioskowania

what's going on in the mind of that other baby.

co chodzi po głowie innemu niemowlęciu.

After all, one of the things that's hardest for all of us to do

W końcu jedną z najtrudniejszych dla nas wszystkich rzeczy

is to figure out what other people are thinking and feeling.

jest wywnioskowanie co inni ludzie myślą i czują.

And maybe the hardest thing of all

I może najtrudniejszą rzeczą z wszystkich

is to figure out that what other people think and feel

jest dojście do wniosku, że to co myślą i czują inni ludzie

isn't actually exactly like what we think and feel.

nie jest dokładnie takie jak my myślimy i czujemy.

Anyone who's followed politics can testify

Każdy kto zajmował się polityką może potwierdzić

to how hard that is for some people to get.

jak trudno jest to niektórym osiągnąć.

We wanted to know

Chcieliśmy wiedzieć,

if babies and young children

czy niemowlęta i małe dzieci

could understand this really profound thing about other people.

są w stanie zrozumieć tą naprawdę głęboką prawdę o innych ludziach.

Now the question is: How could we ask them?

Teraz pytanie brzmi: Jak możemy je o to zapytać?

Babies, after all, can't talk,

Niemowlęta nie potrafią przecież mówić,

and if you ask a three year-old

a jeśli poprosicie trzylatka

to tell you what he thinks,

by powiedział co myśli,

what you'll get is a beautiful stream of consciousness monologue

otrzymacie piękny monolog będący strumieniem świadomości

about ponies and birthdays and things like that.

o kucykach i urodzinach i takich tam rzeczach.

So how do we actually ask them the question?

Więc jak dokładnie zadajemy im to pytanie?

Well it turns out that the secret was broccoli.

Okazuje się, że sekretem były brokuły.

What we did -- Betty Rapacholi, who was one of my students, and I --

To, co zrobiłyśmy - Betty Rapacholi, która była moją studentką i ja-

was actually to give the babies two bowls of food:

to podanie dzieciom dwóch miseczek z jedzeniem:

one bowl of raw broccoli

jednej miseczki z surowymi brokułami

and one bowl of delicious goldfish crackers.

i jednej z pysznymi krakersami w kształcie złotych rybek.

Now all of the babies, even in Berkley,

Wszystkie dzieci, nawet w Berkley,

like the crackers and don't like the raw broccoli.

lubią krakersy, a nie lubię surowych brokułów.

(Laughter)

(Śmiech)

But then what Betty did

Ale Betty

was to take a little taste of food from each bowl.

próbowała po trochu jedzenia z każdej miseczki.

And she would act as if she liked it or she didn't.

I zachowywała się jakby jej to smakowało lub nie.

So half the time, she acted

Więc w połowie przypadków zachowywała się

as if she liked the crackers and didn't like the broccoli --

jakby lubiła krakersy, a nie lubiła brokułów -

just like a baby and any other sane person.

zupełnie jak dziecko czy każda inna rozsądna osoba.

But half the time,

Ale w połowie przypadków

what she would do is take a little bit of the broccoli

jadła trochę brokułów

and go, "Mmmmm, broccoli.

i mówiła: "Mmmmm, brokuły.

I tasted the broccoli. Mmmmm."

Spróbowałam brokułów. Mmmmm."

And then she would take a little bit of the crackers,

A potem brała trochę krakersów

and she'd go, "Eww, yuck, crackers.

i mówiła: "Ble! Krakersy.

I tasted the crackers. Eww, yuck."

Spróbowałam krakersów. Ble!"

So she'd act as if what she wanted

Więc zachowywała się jak gdyby to, czego chce

was just the opposite of what the babies wanted.

było dokładnie przeciwne do tego, czego chciały dzieci.

We did this with 15 and 18 month-old babies.

Zrobiliśmy to z 15 i 18-miesięcznymi niemowlętami.

And then she would simply put her hand out and say,

A potem wyciągała po prostu rękę i mówiła:

"Can you give me some?"

"Możesz mi trochę dać?"

So the question is: What would the baby give her,

Pytanie więc brzmi: Co da jej dziecko,

what they liked or what she liked?

to co samo lubi, czy to co ona lubi?

And the remarkable thing was that 18 month-old babies,

I niezwykłe było to, że 18-miesięczne dzieci,

just barely walking and talking,

ledwo chodzące i mówiące,

would give her the crackers if she liked the crackers,

dawały jej krakersy jeśli lubiła krakersy,

but they would give her the broccoli if she liked the broccoli.

ale dawały jej brokuły jeśli lubiła brokuły.

On the other hand,

Z drugiej strony,

15 month-olds would stare at her for a long time

15-miesięczne dzieci patrzyły się na nią długo,

if she acted as if she liked the broccoli,

kiedy zachowywała się jakby lubiła brokuły,

like they couldn't figure this out.

jakby nie mogły tego pojąć.

But then after they stared for a long time,

Ale potem po patrzeniu przez długi czas,

they would just give her the crackers,

po prostu dawały jej krakersy,

what they thought everybody must like.

czyli to, co uważały, że każdy musi lubić.

So there are two really remarkable things about this.

Są więc dwie naprawdę niesamowite rzeczy jeśli o to chodzi.

The first one is that these little 18 month-old babies

Pierwszą jest to, że te 18-miesięczne dzieci

have already discovered

już odkryły

this really profound fact about human nature,

tą naprawdę głęboką prawdę o naturze ludzkiej,

that we don't always want the same thing.

że nie zawsze chcemy tej samej rzeczy.

And what's more, they felt that they should actually do things

A co więcej, te dzieci czuły, że powinny robić coś,

to help other people get what they wanted.

by pomóc innym ludziom w osiągnięciu tego, czego oni chcą.

Even more remarkably though,

Co nawet bardziej niesamowite,

the fact that 15 month-olds didn't do this

fakt, że 15-miesięczne dzieci nie zrobiły tego

suggests that these 18 month-olds had learned

sugeruje, że te 18-miesięczne nauczyły się

this deep, profound fact about human nature

tego głębokiego faktu o ludzkiej naturze

in the three months from when they were 15 months old.

przez trzy miesiące czasu od kiedy miały 15 miesięcy.

So children both know more and learn more

Więc dzieci zarówno wiedzą jak i uczą się więcej

than we ever would have thought.

niż kiedykolwiek byśmy pomyśleli.

And this is just one of hundreds and hundreds of studies over the last 20 years

A to tylko jedno z setek i setek badań z ostatnich 20 lat,

that's actually demonstrated it.

które to rzeczywiście wykazało.

The question you might ask though is:

Pytanie, które moglibyście jednak zadać brzmi:

Why do children learn so much?

Dlaczego dzieci tak wiele się uczą?

And how is it possible for them to learn so much

I jak to możliwe, że uczą się tak wiele

in such a short time?

w tak krótkim czasie?

I mean, after all, if you look at babies superficially,

To znaczy, jeśli powierzchownie patrzy się na dzieci,

they seem pretty useless.

wydają się całkiem bezużyteczne.

And actually in many ways, they're worse than useless,

I w rzeczywistości, na wiele sposobów są bardziej niż bezużyteczne,

because we have to put so much time and energy

ponieważ musimy inwestować tak wiele czasu i energii

into just keeping them alive.

w utrzymanie ich po prostu przy życiu.

But if we turn to evolution

Ale jeśli zwrócimy się do ewolucji

for an answer to this puzzle

po odpowiedź na tą zagadkę

of why we spend so much time

dlaczego spędzamy tak wiele czasu

taking care of useless babies,

opiekując się bezużytecznymi niemowlętami,

it turns out that there's actually an answer.

okazuje się, że jest jednak odpowiedź.

If we look across many, many different species of animals,

Jeśli przejrzymy wiele, wiele różnych gatunków zwierząt,

not just us primates,

nie tylko nas naczelnych,

but also including other mammals, birds,

ale także inne ssaki, ptaki,

even marsupials

nawet torbacze

like kangaroos and wombats,

jak kangury i wombaty,

it turns out that there's a relationship

okazuje się, że jest związek

between how long a childhood a species has

między tym, jak długo trwa dzieciństwo w danym gatunku,

and how big their brains are compared to their bodies

a wielkością ich mózgu w porównaniu do reszty ciała,

and how smart and flexible they are.

i jak mądre i elastyczne są.

And sort of the posterbirds for this idea are the birds up there.

I rodzajem przykładu na to są ptaki u góry.

On one side

Po jednej stronie

is a New Caledonian crow.

jest wrona brodata.

And crows and other corvidae, ravens, rooks and so forth,

I wrony oraz inne krukowate, kruki, gawrony i tak dalej

are incredibly smart birds.

są niesamowicie mądrymi ptakami.

They're as smart as chimpanzees in some respects.

W pewnych aspektach są tak mądre jak szympansy.

And this is a bird on the cover of science

A to ptak na okładce "Science",

who's learned how to use a tool to get food.

który nauczył się jak używać narzędzia by zdobyć jedzenie.

On the other hand,

Z drugiej strony,

we have our friend the domestic chicken.

mamy naszego przyjaciela kurę domową.

And chickens and ducks and geese and turkeys

I kurczaki oraz kaczki i gęsi i indyki

are basically as dumb as dumps.

są głupie jak but.

So they're very, very good at pecking for grain,

Są więc bardzo, bardzo dobre w dziobaniu ziarna

and they're not much good at doing anything else.

i niezbyt dobre w robieniu czegokolwiek innego.

Well it turns out that the babies,

Okazuje się, że dzieci,

the New Caledonian crow babies, are fledglings.

dzieci wron brodatych to pisklęta.

They depend on their moms

Są zależne od matek,

to drop worms in their little open mouths

które wrzucają robaki do ich otwartych dziobów

for as long as two years,

aż przez dwa lata,

which is a really long time in the life of a bird.

co jest naprawdę długim czasem w życiu ptaka.

Whereas the chickens are actually mature

Podczas gdy kurczaki są w zasadzie dojrzałe

within a couple of months.

w ciągu kilku miesięcy.

So childhood is the reason

Więc dzieciństwo jest powodem,

why the crows end up on the cover of Science

dla którego wrony kończą na okładce "Science",

and the chickens end up in the soup pot.

a kurczaki w rosole.

There's something about that long childhood

Jest coś w tym długim dzieciństwie,

that seems to be connected

co wydaje się być powiązane

to knowledge and learning.

z wiedzą i uczeniem.

Well what kind of explanation could we have for this?

Jakie wytłumaczenie możemy na to mieć?

Well some animals, like the chicken,

Cóż, niektóre zwierzęta, jak kurczaki,

seem to be beautifully suited

wydają się pięknie predestynowane

to doing just one thing very well.

do robienia bardzo dobrze tylko jednej rzeczy.

So they seem to be beautifully suited

Więc wydają się pięknie wyposażone

to pecking grain in one environment.

do dziobania ziarna w jednym środowisku.

Other creatures, like the crows,

Inne zwierzęta, jak wrony,

aren't very good at doing anything in particular,

nie są bardzo dobre w robieniu szczególnie jednej rzeczy,

but they're extremely good

ale są bardzo dobre

at learning about laws of different environments.

w uczeniu się praw różnych środowisk.

And of course, we human beings

I oczywiście, my ludzie

are way out on the end of the distribution like the crows.

jesteśmy na końcu tej samej strony rozkładu co wrony.

We have bigger brains relative to our bodies

Mamy większe mózgi w stosunku do wielkości ciała

by far than any other animal.

znacznie bardziej niż jakiekolwiek inne zwierzę.

We're smarter, we're more flexible,

Jesteśmy sprytniejsi, bardziej elastyczni,

we can learn more,

możemy się więcej nauczyć,

we survive in more different environments,

jesteśmy w stanie przetrwać w bardziej różnorodnych środowiskach,

we migrated to cover the world and even go to outer space.

migrowaliśmy żeby zdobywać świat, a nawet kosmos.

And our babies and children are dependent on us

A nasze niemowlęta i dzieci są od nas zależne

for much longer than the babies of any other species.

przez znacznie dłuższy czas niż dzieci jakiegokolwiek gatunku.

My son is 23.

Mój syn ma 23 lata.

(Laughter)

(Śmiech)

And at least until they're 23,

I przynajmniej do kiedy mają 23 lata,

we're still popping those worms

wciąż wpychamy te robaczki

into those little open mouths.

w te małe, otwarte usta.

All right, why would we see this correlation?

Dlaczego dostrzegamy taką korelację?

Well an idea is that that strategy, that learning strategy,

Cóż, ta strategia, strategia uczenia,

is an extremely powerful, great strategy for getting on in the world,

jest naprawdę silną, wielką strategią dawania sobie rady na świecie,

but it has one big disadvantage.

ale ma jedną wielką wadę.

And that one big disadvantage

I tą wielką wadą jest to,

is that, until you actually do all that learning,

że dopóki to całe uczenie naprawdę nie zajdzie,

you're going to be helpless.

będziesz bezradny.

So you don't want to have the mastodon charging at you

Więc nie chcecie podczas szarży mastodonta

and be saying to yourself,

mówić do siebie:

"A slingshot or maybe a spear might work. Which would actually be better?"

"Proca lub może dzida zadziała. Która właściwie byłaby lepsza?"

You want to know all that

Chcecie to wszystko wiedzieć

before the mastodons actually show up.

zanim mastodonty rzeczywiście się pojawią.

And the way the evolutions seems to have solved that problem

I sposób w jaki ewolucja rozwiązała ten problem

is with a kind of division of labor.

to rodzaj podziału pracy.

So the idea is that we have this early period when we're completely protected.

Mamy ten wczesny okres, kiedy jesteśmy całkowicie chronieni.

We don't have to do anything. All we have to do is learn.

Nie musimy nic robić. Wszystko co musimy to się uczyć.

And then as adults,

A potem jako dorośli,

we can take all those things that we learned when we were babies and children

możemy wziąć te wszystkie rzeczy, których się nauczyliśmy jako dzieci

and actually put them to work to do things out there in the world.

i autentycznie je zastosować do robienia rzeczy na świecie.

So one way of thinking about it

Więc jednym ze sposobów myślenia o tym

is that babies and young children

jest to, że niemowlęta i małe dzieci

are like the research and development division of the human species.

są jak dział badań i rozwoju gatunku ludzkiego.

So they're the protected blue sky guys

Więc są one chronionymi niebieskimi ptakami,

who just have to go out and learn and have good ideas,

które po prostu muszą wyjść, uczyć się i mieć dobre pomysły,

and we're production and marketing.

a my jesteśmy działem produkcji i marketingu.

We have to take all those ideas

Musimy wziąć te wszystkie pomysły,

that we learned when we were children

których nauczyliśmy się jako dzieci

and actually put them to use.

i użyć ich.

Another way of thinking about it

Innym sposobem myślenia o tym,

is instead of thinking of babies and children

jest zamiana myślenia o niemowlętach i dzieciach

as being like defective grownups,

jako nieudanych dorosłych,

we should think about them

na myślenie o nich

as being a different developmental stage of the same species --

jako odmiennym stadium rozwoju tego samego gatunku -

kind of like caterpillars and butterflies --

jak gąsienice i motyle -

except that they're actually the brilliant butterflies

z wyjątkiem tego, że to tak naprawdę błyskotliwe motyle,

who are flitting around the garden and exploring,

które trzepoczą po ogrodzie i eksplorują,

and we're the caterpillars

a my jesteśmy gąsienicami,

who are inching along our narrow, grownup, adult path.

które pełzają wąskimi, dorosłymi ścieżkami.

If this is true, if these babies are designed to learn --

Jeśli to prawda, jeśli te dzieci są stworzone do nauki -

and this evolutionary story would say children are for learning,

a ta historia ewolucyjna głosi, że dzieci są by się uczuć,

that's what they're for --

oto po co są -

we might expect

możemy oczekiwać,

that they would have really powerful learning mechanisms.

że będą miały naprawdę silne mechanizmy uczenia się.

And in fact, the baby's brain

I rzeczywiście mózg dziecka

seems to be the most powerful learning computer

wydaje się największym uczącym się komputerem

on the planet.

na całym świecie.

But real computers are actually getting to be a lot better.

Ale prawdziwe komputery stają się dużo lepsze.

And there's been a revolution

I zaszła niedawno rewolucja

in our understanding of machine learning recently.

w naszym rozumieniu uczenia się maszyn.

And it all depends on the ideas of this guy,

A to wszystko zależy od pomysłów tego gościa,

the Reverend Thomas Bayes,

wielebnego Thomasa Bayesa,

who was a statistician and mathematician in the 18th century.

który był statystykiem i matematykiem w XVIII wieku.

And essentially what Bayes did

I to, co zasadniczo zrobił Bayes

was to provide a mathematical way

było dostarczenie matematycznego sposobu,

using probability theory

przy użyciu teorii prawdopodobieństwa,

to characterize, describe,

by scharakteryzować, opisać,

the way that scientists find out about the world.

sposób w jaki naukowcy dowiadują się o świecie.

So what scientists do

Więc naukowcy

is they have a hypothesis that they think might be likely to start with.

mają hipotezę, o której myślą, że od niej warto zacząć.

They go out and test it against the evidence.

Idą i testują ją.

The evidence makes them change that hypothesis.

Dowody zmuszają ich do zmiany tej hipotezy.

Then they test that new hypothesis

Potem sprawdzają tą nową hipotezę

and so on and so forth.

i tak dalej.

And what Bayes showed was a mathematical way that you could do that.

I Bayes pokazał matematyczny sposób na zrobienie tego.

And that mathematics is at the core

I ta matematyka jest kluczowa

of the best machine learning programs that we have now.

dla najlepszych programów uczenia maszyn, które teraz mamy.

And some 10 years ago,

I jakieś 10 lat temu,

I suggested that babies might be doing the same thing.

sugerowałam, że niemowlęta mogą robić to samo.

So if you want to know what's going on

Więc jeśli chcecie wiedzieć co zachodzi

underneath those beautiful brown eyes,

za tymi pięknymi brązowymi oczami,

I think it actually looks something like this.

myślę, że w rzeczywistości wygląda to jak to.

This is Reverend Bayes's notebook.

To notes wielebnego Bayesa.

So I think those babies are actually making complicated calculations

Myślę, ze te niemowlęta w rzeczywistości robią skomplikowane obliczenia

with conditional probabilities that they're revising

z warunkowymi prawdopodobieństwami, które

to figure out how the world works.

badają jak działa świat.

All right, now that might seem like an even taller order to actually demonstrate.

W porządku, to może się wydawać jeszcze trudniejszym zadaniem do wykazania.

Because after all, if you ask even grownups about statistics,

Ponieważ ostatecznie, jeśli zapytacie nawet dorosłych o statystykę,

they look extremely stupid.

wyglądają bardzo głupio.

How could it be that children are doing statistics?

Jak to możliwe, że dzieci używają statystyki?

So to test this we used a machine that we have

Więc by to sprawdzić użyliśmy maszyny, którą posiadamy

called the Blicket Detector.

nazywają Blicket Detector.

This is a box that lights up and plays music

To pudełko, które świeci i gra muzykę,

when you put some things on it and not others.

kiedy umieści się na nim pewne rzeczy, ale nie inne.

And using this very simple machine,

I przy użyciu tego bardzo prostego urządzenia,

my lab and others have done dozens of studies

moje laboratorium i inne przeprowadzili dziesiątki badań

showing just how good babies are

wykazując jak dobre są dzieci

at learning about the world.

w uczeniu się o świecie.

Let me mention just one

Pozwólcie mi wspomnieć jeszcze jedno,

that we did with Tumar Kushner, my student.

które zrobiliśmy z Tumarem Kushnerem, moim studentem.

If I showed you this detector,

Gdybym pokazała wam ten detektor

you would be likely to think to begin with

prawdopodobnie zaczęlibyście myśleć,

that the way to make the detector go

że by go uruchomić

would be to put a block on top of the detector.

trzeba umieścić klocek na jego szczycie.

But actually, this detector

Ale w rzeczywistości ten detektor

works in a bit of a strange way.

pracuje trochę dziwnie.

Because if you wave a block over the top of the detector,

Ponieważ jeśli pomachacie klockiem nad detektorem,

something you wouldn't ever think of to begin with,

coś od czego w życiu byście nie zaczęli,

the detector will actually activate two out of three times.

detektor uruchomi się dwa na trzy razy.

Whereas, if you do the likely thing, put the block on the detector,

Podczas gdy robiąc coś prawdopodobnego, umieszczając klocek na detektorze,

it will only activate two out of six times.

uruchomi się on tylko dwa na sześć razy.

So the unlikely hypothesis

Więc mało prawdopodobną hipotezę

actually has stronger evidence.

popierają silniejsze dowody.

It looks as if the waving

Wygląda jakby machanie

is a more effective strategy than the other strategy.

było bardziej efektywną strategią niż ta druga.

So we did just this; we gave four year-olds this pattern of evidence,

Więc to właśnie zrobiliśmy, daliśmy 4-latkom takie dowody

and we just asked them to make it go.

i po prostu ich poprosiliśmy by go uruchomili.

And sure enough, the four year-olds used the evidence

I zgodnie z przypuszczeniem, 4-latki wykorzystały dowody,

to wave the object on top of the detector.

by pomachać nad detektorem.

Now there are two things that are really interesting about this.

Są dwie naprawdę interesujące rzeczy z tym związane.

The first one is, again, remember, these are four year-olds.

Pierwszą z nich jest, pamiętajcie, że to 4-latki.

They're just learning how to count.

Dopiero się uczą jak liczyć.

But unconsciously,

Ale nieświadomie,

they're doing these quite complicated calculations

dokonują tych całkiem skomplikowanych obliczeń,

that will give them a conditional probability measure.

które dadzą ich miarę warunkowego prawdopodobieństwa.

And the other interesting thing

Drugą interesującą rzeczą,

is that they're using that evidence

jest to, że wykorzystują te dowody

to get to an idea, get to a hypothesis about the world,

by dotrzeć do pomysłu, by otrzymać hipotezę o świecie,

that seems very unlikely to begin with.

która wydaje się początkowo bardzo mało prawdopodobna.

And in studies we've just been doing in my lab, similar studies,

I w badaniach, które właśnie przeprowadziliśmy w moim laboratorium, podobnych badaniach,

we've show that four year-olds are actually better

wykazaliśmy, że 4-latki są w rzeczywistości lepsze

at finding out an unlikely hypothesis

w wynajdowaniu nieprawdopodobnych hipotez

than adults are when we give them exactly the same task.

niż dorośli, kiedy daje się im dokładnie to samo zadanie.

So in these circumstances,

Więc w tych okolicznościach,

the children are using statistics to find out about the world,

dzieci wykorzystują statystykę by dowiedzieć się o świecie,

but after all, scientists also do experiments,

ale ostatecznie, naukowcy też prowadzą eksperymenty,

and we wanted to see if children are doing experiments.

i chcieliśmy zobaczyć, czy dzieci prowadzą eksperymenty.

When children do experiments we call it "getting into everything"

Kiedy dzieci przeprowadzają eksperymenty nazywamy to "dochodzeniem do wszystkiego"

or else "playing."

lub "zabawą".

And there's been a bunch of interesting studies recently

I było ostatnio trochę interesujących badań,

that have shown this playing around

które wykazały, że te zabawy

is really a kind of experimental research program.

to w rzeczywistości rodzaj badawczego programu eksperymentalnego.

Here's one from Cristine Legare's lab.

Oto jedno z laboratorium Cristine Legare.

What Cristine did was use our Blicket Detectors.

Cristine użyła naszych Blicket Detectors.

And what she did was show children

I pokazała dzieciom,

that yellow ones made it go and red ones didn't,

że żółte klocki je uruchamiają, a czerwone nie,

and then she showed them an anomaly.

a potem pokazała im anomalię.

And what you'll see

I to co widzicie,

is that this little boy will go through five hypotheses

to że ten mały chłopiec przejdzie przez pięć hipotez

in the space of two minutes.

w ciągu dwóch minut.

(Video) Boy: How about this?

(Film) Chłopiec: A co gdy zrobię tak?

Same as the other side.

To samo co po drugiej stronie.

Alison Gopnik: Okay, so his first hypothesis has just been falsified.

Alison Gopnik: OK, więc jego pierwsza hipoteza właśnie została sfalsyfikowana.

(Laughter)

(Śmiech)

Boy: This one lighted up, and this one nothing.

Chłopiec: Ten się zaświecił, a ten nic.

AG: Okay, he's got his experimental notebook out.

AG: OK, wyciągnął swój eksperymentalny notes.

Boy: What's making this light up.

Chłopiec: Co sprawia, że to się świeci.

(Laughter)

(Śmiech)

I don't know.

Nie wiem.

AG: Every scientist will recognize that expression of despair.

AG: Każdy naukowiec rozpozna ten wyraz rozpaczy.

(Laughter)

(Śmiech)

Boy: Oh, it's because this needs to be like this,

Chłopiec: O! To dlatego, że to powinno być tak,

and this needs to be like this.

a to tak.

AG: Okay, hypothesis two.

AG: OK, hipoteza numer dwa.

Boy: That's why.

Chłopiec: Oto dlaczego.

Oh.

O!

(Laughter)

(Śmiech)

AG: Now this is his next idea.

AG: To jego następny pomysł.

He told the experimenter to do this,

Powiedział eksperymentatorowi by zrobił coś takiego,

to try putting it out onto the other location.

by pomóc mu to przełożyć na inne miejsce.

Not working either.

Też nie działa.

Boy: Oh, because the light goes only to here,

Chłopiec: O, ponieważ światło dochodzi tylko tutaj,

not here.

nie tutaj.

Oh, the bottom of this box

O, dół tego pudełka

has electricity in here,

ma tu elektryczność,

but this doesn't have electricity.

ale to nie ma.

AG: Okay, that's a fourth hypothesis.

AG: OK, to czwarta hipoteza.

Boy: It's lighting up.

Chłopiec: Zapala się.

So when you put four.

Więc jeśli położysz na nim cztery.

So you put four on this one to make it light up

Kładzie się cztery na tym, by go zapalić,

and two on this one to make it light up.

a dwa na tamtym by się zapaliło.

AG: Okay,there's his fifth hypothesis.

AG: OK, to jego piąta hipoteza.

Now that is a particularly --

To wyjątkowo -

that is a particularly adorable and articulate little boy,

to wyjątkowo uroczy i wygadany mały chłopiec,

but what Cristine discovered is this is actually quite typical.

ale Cristine odkryła, że to typowe.

If you look at the way children play, when you ask them to explain something,

Jeśli spojrzycie na sposób w jaki bawią się dzieci, jeśli prosi się je o wyjaśnienie czegoś,

what they really do is do a series of experiments.

to naprawdę przeprowadzają serię eksperymentów.

This is actually pretty typical of four year-olds.

To naprawdę całkiem typowe dla 4-latków.

Well, what's it like to be this kind of creature?

Jak to jest być kimś takim?

What's it like to be one of these brilliant butterflies

Jak to jest być jednym z tych błyskotliwych motyli,

who can test five hypotheses in two minutes?

które są w stanie przetestować pięć hipotez w dwie minuty?

Well, if you go back to those psychologists and philosophers,

Jeśli wrócimy to tych psychologów i filozofów,

a lot of them have said

wielu z nich powiedziało,

that babies and young children were barely conscious

że niemowlęta i małe dzieci są ledwo przytomne,

if they were conscious at all.

jeśli w ogóle są.

And I think just the opposite is true.

A ja myślę, że dokładnie przeciwne twierdzenie jest prawdą.

I think babies and children are actually more conscious than we are as adults.

Myślę, że niemowlęta i dzieci są w rzeczywistości bardziej świadome niż my jako dorośli.

Now here's what we know about how adult consciousness works.

Oto co wiemy o tym, jak działa świadomość.

And adults' attention and consciousness

I uwaga dorosłych oraz świadomość

look kind of like a spotlight.

wygląda jak światło reflektora.

So what happens for adults

Więc u dorosłych

is we decide that something's relevant or important,

jeśli zdecydujemy, że coś jest trafne lub ważne,

we should pay attention to it.

powinniśmy zwrócić na to uwagę.

Our consciousness of that thing that we're attending to

Nasza świadomość tej rzeczy, na którą uważamy

becomes extremely bright and vivid,

staje się bardzo jasna i żywa,

and everything else sort of goes dark.

a wszystko inne staje się ciemne.

And we even know something about the way the brain does this.

I wiemy nawet coś o tym jak mózg to robi.

So what happens when we pay attention

Więc jeśli zwracamy na coś uwagę,

is that the prefrontal cortex, the sort of executive part of our brains,

kora przedczołowa, rodzaj części wykonawczej naszego mózgu,

sends a signal

wysyła sygnał,

that makes a little part of our brain much more flexible,

który sprawia, że mała część naszego mózgu staje się dużo elastyczniejsza,

more plastic, better at learning,

bardziej plastyczna, lepsza w uczeniu

and shuts down activity

i wyłącza aktywność

in all the rest of our brains.

całej reszty naszych mózgów.

So we have a very focused, purpose-driven kind of attention.

Więc mamy bardzo skoncentrowaną, nastawioną na cel uwagę.

If we look at babies and young children,

Jeśli spojrzymy na niemowlęta i małe dzieci,

we see something very different.

widzimy coś całkiem innego.

I think babies and young children

Myślę, że niemowlęta i małe dzieci

seem to have more of a lantern of consciousness

wydają się mieć świadomość bardziej w stylu latarni

than a spotlight of consciousness.

niż światła reflektora świadomości.

So babies and young children are very bad

Więc niemowlęta i małe dzieci są bardzo kiepskie

at narrowing down to just one thing.

w ograniczaniu się do tylko jednej rzeczy.

But they're very good at taking in lots of information

Ale są dobre w przyjmowaniu masy informacji

from lots of different sources at once.

z wielu różnych źródeł na raz.

And if you actually look in their brains,

I jeśli spojrzeć w ich mózgi,

you see that they're flooded with these neurotransmitters

widać, że są zalewane tymi neurotransmiterami,

that are really good at inducing learning and plasticity,

które są świetne we wdrażaniu uczenia i plastyczności,

and the inhibitory parts haven't come on yet.

a struktury hamujące jeszcze się nie wykształciły.

So when we say that babies and young children

Więc kiedy mówimy, że niemowlęta i małe dzieci

are bad at paying attention,

są kiepskie w zwracaniu uwagi,

what we really mean is that they're bad at not paying attention.

mamy naprawdę na myśli to, że są kiepskie w nie zwracaniu uwagi.

So they're bad at getting rid

Są więc kiepskie w porzucaniu

of all the interesting things that could tell them something

tych wszystkich interesujących rzecz, które mogą im coś powiedzieć

and just looking at the thing that's important.

i patrzeniu tylko na to co ważne.

That's the kind of attention, the kind of consciousness,

To rodzaj uwagi, rodzaj świadomości,

that we might expect

której możemy oczekiwać

from those butterflies who are designed to learn.

od tych motyli, które są stworzone do nauki.

Well if we want to think about a way

Jeśli chcemy pomyśleć o sposobie

of getting a taste of that kind of baby consciousness as adults,

zasmakowania tego rodzaju świadomości dziecka jako dorośli,

I think the best thing is think about cases

myślę, że najlepiej jest myśleć o przypadkach,

where we're put in a new situation that we've never been in before --

w których znajdujemy się w nowej sytuacji, w której nigdy przedtem nie byliśmy -

when we fall in love with someone new,

kiedy zakochujemy się w kimś nowym,

or when we're in a new city for the first time.

lub gdy jesteśmy w nowym mieście po raz pierwszy.

And what happens then is not that our consciousness contracts,

I wówczas nasza świadomość nie kurczy się,

it expands,

a rozszerza,

so that those three days in Paris

tak, że te trzy dni w Paryżu

seem to be more full of consciousness and experience

wydają się bardziej pełne świadomości i doświadczeń

than all the months of being

niż wszystkie miesiące bycia

a walking, talking, faculty meeting-attending zombie back home.

chodzącym, mówiący, chodzącym na zebrania wydziału zombie w domu.

And by the way, that coffee,

A przy okazji, ta kawa,

that wonderful coffee you've been drinking downstairs,

ta wspaniała kawa, którą piliście na dole,

actually mimics the effect

naśladuje efekt

of those baby neurotransmitters.

tych dziecięcych neurotransmiterów.

So what's it like to be a baby?

Więc jak to jest być dzieckiem?

It's like being in love

To jak być zakochanym,

in Paris for the first time

po raz pierwszy w Paryżu,

after you've had three double-espressos.

po trzech podwójnych espresso.

(Laughter)

(Śmiech)

That's a fantastic way to be,

To fantastyczny sposób bycia,

but it does tend to leave you waking up crying at three o'clock in the morning.

ale wydaje się to zostawiać cię budzącego się z płaczem o trzeciej rano.

(Laughter)

(Śmiech)

Now it's good to be a grownup.

Dobrze jest być dorosłym

I don't want to say too much about how wonderful babies are.

Nie chcę mówić za wiele o tym jak wspaniałe są dzieci.

It's good to be a grownup.

Dobrze jest być dorosłym.

We can do things like tie our shoelaces and cross the street by ourselves.

Możemy robić takie rzeczy jak wiązanie sznurówek i samodzielnie przechodzić przez ulicę.

And it makes sense that we put a lot of effort

I ma to sens, że wkładamy wiele wysiłku

into making babies think like adults do.

w sprawianie, by dzieci myślały tak, jak dorośli.

But if what we want is to be like those butterflies,

Ale jeśli chcemy być jak te motyle,

to have open-mindedness, open learning,

być otwarci, otworzyć uczenie sie,

imagination, creativity, innovation,

wyobraźnię, twórczość, innowację,

maybe at least some of the time

może przynajmniej przez jakiś czas

we should be getting the adults

powinniśmy sprawiać by dorośli

to start thinking more like children.

zaczęli myśleć bardziej jak dzieci.

(Applause)

(Oklaski)