Homeopathy, quackery and fraud | James Randi | TED

James Randi'nin hararetle şarlatan medyumları alaşağı etmesi

Çeviri: Isil Arican Gözden geçirme: Ayşe Demirel

Good morning.

Günaydın.

Happy to see so many fine folks out here

Bu kadar müthiş insanları ve gülen yüzleri

and so many smiling faces.

bir arada gördüğüme sevindim.

I have a very peculiar

Eskiden illüzyonist

background, attitude and approach

olduğum için dünyaya karşı

to the real world

kendine özgü bir

because I am a conjurer.

bakış açım var.

Now, I prefer that term over magician,

Bu terimi sihirbaz kelimesine tercih ediyorum,

because if I were a magician, that would mean

çünkü eğer sihirbaz olsaydım bu

that I use spells and incantations

büyü yapmak için tuhaf hareketler,

and weird gestures

büyülü sözcük ve efsunlar

in order to accomplish real magic.

kullandığım anlamına gelirdi.

No, I don't do that; I'm a conjurer,

Ama ben bunları yapmıyorum, ben bir illüzyonistim,

who is someone who pretends to be

gerçek bir sihirbazı taklit

a real magician. (Laughter)

eden biri.

Now, how do we go about that sort of thing?

Bunu nasıl açıklayabiliriz?

We depend on the fact

Bizler, sizin gibi bir seyirci gruplarının

that audiences, such as yourselves,

varsayımlarda bulunacağına

will make assumptions.

güveniriz.

For example, when I walked up here

Örneğin, buraya gelip de

and I took the microphone from the stand

mikrofonu yuvasından çıkarıp

and switched it on,

elime aldığımda

you assumed this was a microphone, which it is not.

bunun bir mikrofon olduğunu varsaydınız, oysa değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

As a matter of fact, this is something

Aslında bu, hemen hemen sizlerin yarınız

that about half of you, more than half of you will not be familiar with.

hatta yarıdan fazlanızın aşina olmadığı bur cihaz.

It's a beard trimmer, you see?

Bir sakal kesme cihazı (trimmer), bakın.

And it makes a very bad microphone;

ve mikrofon olarak da hiç iyi değil,

I've tried it many times. (Laughter)

çok defalar denedim.

The other assumption that you made --

Yaptığınız bir diğer varsayım da --

and this little lesson is to show you

bu küçük ders uygun şekilde size

that you will make assumptions.

sunulan verilerden yola çıkarak

Not only that you can, but that you will

varsayımlarda bulunabileceğinizi

when they are properly suggested to you.

hatta bulunacağınızı göstermek için--

You believe I'm looking at you.

Size baktığımı düşünüyorsunuz.

Wrong. I'm not looking at you. I can't see you.

Yanlış. Size bakmıyorum. Sizi göremiyorum.

I know you're out there, they told me backstage, it's a full house and such.

Oralarda bir yerdesiniz, biliyorum, sahne arkasında yerleri hepsinin dolduğunu söylediler.

I know you're there because I can hear you,

Orada olduğunuzu biliyorum, öünkü sizi duyuyorum.

but I can't see you because I normally wear glasses.

Ama sizi göremiyorum, çünkü normalde gözlük kullanırım.

These are not glasses, these are empty frames. (Laughter)

Bunlar gözlük değil, içi boş çerçeveler,

Quite empty frames.

sadece çerçeve, bakın.

Now why would a grown man appear before you

Şimdi, yetişkin bir adam neden karşınıza

wearing empty frames on his face?

camları olmayan bir çerçeveyle çıkar ki?

To fool you, ladies and gentlemen,

Sizi kandırmak için baylar ve bayanlar,

to deceive you, to show that you, too,

sizi aldatmak için, size varsayımlarda

can make assumptions.

bulunduğunuzu kanıtlamak için.

Don't you ever forget that.

Bunu hiç unutmayın.

Now, I have to do something -- first of all, switch to real glasses

Şimdi yapmam gereken bir şey var, ama önce gerçek gözlüklerimi

so I can actually see you,

takayım ki sizi görebileyim.

which would probably be a convenience. I don't know.

Muhtemelen çok daha iyi olacak. Bilemiyorum tabi.

I haven't had a good look. Well, it's not that great a convenience.

Çok iyi bakamadım. O kadar da iyi değilmiş.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I have to do something now, which seems

Şimdi yapmam gereken bir şey var,

a little bit strange for a magician.

bir sihirbaz için tuhaf görünebilir.

But I'm going to take some medication.

Biraz ilaç almam lazım.

This is a full bottle of

Bu bir kutu dolusu

Calms Forte.

Calms Forte.

I'll explain that in just a moment.

Biraz sonra açıklayacağım.

Ignore the instructions,

Kullanım kılavuzunu boşverin.

that's what the government has to put in there

Sizlerin kafasını karıştırmak için

to confuse you, I'm sure.

devletin koyduğu bir kağıt olduğuna eminim.

I will take enough of these. Mm.

Şimdi bunlardan yeterince içeyim. Mmmmm...

Indeed, the whole container.

Evet, tüm kutuyu içtim.

Thirty-two tablets of Calms Forte.

32 tane Calm's Forte tableti aldım.

Now that I've done that -- I'll explain it in a moment --

Şimdi bunu yaptığıma göre -- biraz sonra açıklayacağım--

I must tell you that

sıze şunu söylemeliyim ki

I am an actor.

ben bir aktörüm.

I'm an actor who plays a specific part.

Özel bir rolü oynayan bir aktörüm,

I play the part of a magician,

bir sihirbazın rolünü oynuyorum.

a wizard, if you will, a real wizard.

gerçek bir sihirbaz.

If someone were to appear on this stage in front of me

Eğer burada, sahnede karşımda biri olsa ve

and actually claim to be

gerçekte Hamlet ismindeki

an ancient prince of Denmark named Hamlet,

antik bir Danimarka prensi olduğunu söylese

you would be insulted

hakarete uğramış hissedersiniz,

and rightly so.

ve haklısınız da.

Why would a man assume that you would believe

Neden bir adam böylesine tuhaf bir şeye

something bizarre like this?

inanacağınızı varsaysın ki?

But there exists out there

Ama dışarılarda bir yerde

a very large population

oldukça kalabalık bir grup insan

of people who will tell you

var ki, sizlere psişik, sihirli

that they have psychic, magical powers

güçleri olduğunu, geleceği görebildiklerini

that they can predict the future,

ve ölülerle iletişim kurabildiklerini

that they can make contact with the deceased.

söylüyorlar.

Oh, they also say

Ayrıca size astroloji veya

they will sell you astrology

diğer kahanet yöntemlerini

or other fortunetelling methods.

pazarlıyorlar. Bunu seve

Oh, they gladly sell you that, yes.

seve yaptıklarından emin olabilirsiniz.

And they also say

Bunlar, size aynı zamanda

that they can give you perpetual motion machines

devri-daim makinaları ve sonsuz enerji sistemleri

and free energy systems.

verebilecelerini de söylüyorlar.

They claim to be psychics,

Medyum olduklarını iddia ediyorlar

or sensitives, whatever they can.

ya da algılarının çok açık olduğunu.

But the one thing that has made a big comeback

Ama son zamanlarda

just recently

en popüler hale gelen şeylerden

is this business of

biri de şu

speaking with the dead.

ölülerle konuşma olayı.

Now, to my innocent mind,

Şimdi benim safiyane bilgime göre

dead implies

ölü olmak

incapable of communicating. (Laughter)

iletişim kuramamak demek.

You might agree with me on that.

Bu konuda bana katılıyor olabilirsiniz.

But these people, they tend to tell you that

Ama bu insanlar, size sadece ölülerle

not only can they communicate with the dead --

karşılıklı iletişim kurmayı bırakın --

"Hi, there" --

Selam, naber --

but they can hear the dead as well,

ölüleri duyabildiklerini ve bu bilgiyi

and they can relay this information back to the living.

biz ölümlülere aktarabildiklerine de inanırlar.

I wonder if that's true.

Bu gerçek mi merak ediyorum.

I don't think so, because

Gerçek olduğunu sanmıyorum

this subculture of people

çünkü bu gruba dahil insanlar

use exactly the same gimmicks that we magicians do,

biz sahne sihirbazlarının yaptığı hilelere başvuruyorlar,

exactly the same --

tamamen aynısı,

the same physical methods, the same psychological methods --

aynı fiziksel yöntemler, anı psikolojik yöntemler.

and they effectively and profoundly

Ve etkili ve derinlemesine bir şekilde

deceive millions of people around the earth,

dünyanın dört bir yanındaki insanları

to their detriment.

kandırıyor ve zarar veriyorlar.

They deceive these people,

Bu insanları dolandırarak

costs them a lot of money,

bir sürü paralarını alıyorlar.

cost them a lot of emotional anguish.

Onları emosyonel olarak hırpalıyorlar.

Billions of dollars are spent

Dünyanın dört bir yanında her yıl

every year, all over the globe,

bu şarlatanlara milyarlarca

on these charlatans.

dolar akıyor.

Now, I have two questions

Şimdi, eğer imkanım olsa

I would like to ask these people

bu insanlara iki soru sorardım.

if I had the opportunity to do so.

İlk soru şu:

First question: If I want to ask them to call up --

Eğer onlardan anneannemin hayaletini

because they do hear them through the ear.

çağırmalarını istesem --

They listen to the spirits like this --

çünkü ruhları bu şekilde dinliyorlar--

I'm going to ask you to call up the ghost of my grandmother

anneannemin ruhunu istesem, çünkü ölmeden

because, when she died, she had the family will,

vasiyetini bir yerlere saklamış, nerede bilmiyoruz,

and she secreted it someplace. We don't know where it is,

Hiçbirimiz bulamıyoruz. Diyelim ki bunu sorduk

so we ask Granny, "Where is the will, Granny?"

anneanneme, "Vasiyet nerede, Anneanne?"

What does Granny say? She says, "I'm in heaven and it's wonderful.

Anneanne ne cevap verir? Der ki, "Cennetteyim ve burası harika,

I'm here with all my old friends, my deceased friends,

Eski arkadaşlarım, vefat etmiş yakınlarım,

and my family

ailem,

and all the puppy dogs and the kittens that I used to have when I was a little girl.

çocukken sahip olduğum yavru köpek ve kediler, hepsi burada.

And I love you, and I'll always be with you.

Ve sizi çok seviyorum, her zaman sizinle olacağım.

Good bye."

Hoşçakalın."

And she didn't answer the damn question!

lanet olası soruya cevap bile vermedi.

Where is the will?

Vasiyet nerede?

Now, she could easily have said,

Şimdi biliyorsunuz aslında kolayca,

"Oh, it's in the library on the second shelf, behind the encyclopedia,"

"Oh, kütüphanede, ikinci rafta, ansiklopedilerin arkasında." diyebilirdi.

but she doesn't say that. No, she doesn't.

Ama bunu söylemiyor, hayır söylemiyor.

She doesn't bring any useful information to us.

Bize herhangi faydalı bir bilgi vermiyor.

We paid a lot of money for that information,

Bu bilgi için bir sürü para vermiş durumdayız

be we didn't get it.

ama bu bilgiyi öğrenemedik.

The second question that I'd like to ask, rather simple:

Sormak istediğim ikinci soru ise daha basit,

Suppose I ask them to contact

Diyelim ki örnek olarak vefat etmiş

the spirit of my deceased father-in-law, as an example.

olan kayınpederimin ruhu ile iletişime geçmelerini istedim.

Why do they insist on saying --

Neden şöyle demekte israr ediyorlar?

remember, they speak into this ear --

"İsmi J ya da M ile başlayan biri...--

why do they say, "My name starts with J or M?"

Unutmayın kulağa fısıldıyorlar...

Is this a hunting game?

Neden soruyorlar bunu?

Hunting and fishing? What is it?

Adam asmaca mı oynuyoruz? Ne ki bu?

Is it 20 questions? No, it's more like 120 questions.

20 soru mu? Yok daha doğrusu 120 soru...

But it is a cruel, vicious,

Bu çok acımsızca, kötü niyetli

absolutely conscienceless --

ve tamamen şuursuz birşey.

I'll be all right, keep your seats (Laughter) --

İyiyim merak etmeyin, rahatsız olmayın --

game that these people play.

bu çok kötü niyetli bir şey.

And they take advantage of the innocent, the naive,

Ve bu insanlar masum, saf

the grieving, the needy people out there.

yas tutan, muhtaç insanları suistimal ediyorlar.

Now, this is a process

Bu süreç, soğuk okuma

that is called cold reading.

denen bir süreç.

There's one fellow out there,

Dışarıda Van Praagh diye bir adam var,

Van Praagh is his name, James Van Praagh.

James van Praagh.

He's one of the big practitioners of this sort of thing.

Bu işle uğraşan en bilinen kişilerden biri.

John Edward, Sylvia Browne

John Edward, Sylvia Browne

and Rosemary Altea, they are other operators.

ve Rosemary Altea bunlar da diğerleri.

There are hundreds of them all over the earth, but in this country,

Dünyada bunlardan yüzlerce var, ama bu ülkedeki en büyükleri

James Van Praagh is very big.

James Van Praagh.

And what does he do? He likes to tell you

Peki ne yapıyor? Size ölen kişinin

how the deceased got deceased,

nasıl öldüğünü anlatıyor.

the people he's talking to through his ear, you see?

Kulağına fısıldayan insanların ağzından anlatıyor bunu.

So what he says is, very often, is like this: he says,

Genelde söylediği şöyle bir şey,

"He tells me, he tells me, before he passed,

"Bana diyor ki... tam diğer tarafa geçmeden önce

that he had trouble breathing."

nefes alamaz olmuş."

Folks, that's what dying is all about!

Ahali, bu ölmenin ta kendisi değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You stop breathing, and then you're dead.

Yani nefes alamaz olursunuz ve ölürsünüz.

It's that simple.

Bu kadar basit.

And that's the kind of information they're going to bring back to you?

Medyumların size öbür taraftan verebilecekleri tek bilgi bu mu?

I don't think so.

Sanmıyorum.

Now, these people will make guesses, they'll say things like,

bakın, bu insanlar tahminlerde bulunurlar. Şöyle şeyler derler,

"Why am I getting electricity?

"Neden elektriksel birşey hissediyorum?"

He's saying to me, 'Electricity.'

Bana 'Elektriksel' diyor.

Was he an electrician?" "No."

Elektrikçi miydi? " Hayır.

"Did he ever have an electric razor?" "No."

"Elektrikli traş makinesi mi vardı?" Hayır.

It was a game of hunting questions like this.

Bunun gibi bi kelime avı işte.

This is what they go through.

Takip ettikleri oyun bu.

Now, folks often ask us

Şimdi, insanların bana

at the James Randi Educational Foundation,

James Randi Eğitim Vakfı'nda sıklıkla sorduğu

they call me, they say, "Why are you so concerned about this, Mr. Randi?

soru şu: "Niye bu konuyu böylesine önemsiyorsunuz Bay Randi?

Isn't it just a lot of fun?"

Bunlar aslında eğlenceli değil mi?"

No, it is not fun. It is a cruel farce.

Hayır, değil. Ancak kötü bir komedi olabilir.

Now, it may bring a certain amount of comfort,

Bundan medet uman insanlara az da olsa bir

but that comfort lasts

rahatlık verebilir, ama bu rahatlık

only about 20 minutes or so.

kısa sürüyor, 20 dk kadar

And then the people look in the mirror, and they say,

Sonra insanlar aynaya bakıyorlar ve diyorlar ki,

I just paid a lot of money for that reading.

bu seansa tonlarca para ödedim.

And what did she say to me? 'I love you!'"

ve bana ne dedi? "Seni Seviyorum!"

They always say that.

Ruhlar her zaman bunu söylerler.

They don't get any information,

Ve kurbanlar başka bir bilgi edinemezler,

they don't get any value for what they spend.

ödedikleri paranın karşılığını alamazlar.

Now, Sylvia Browne is the big operator.

Şimdi, Sylvia Browne başta gelen medyumlardan.

We call her "The Talons."

Ona "Pençe" adını taktık.

Sylvia Browne -- thank you --

Sylvia Browne -- Teşekkürler--

Sylvia Browne is the big operator

Sylvia Browne şu anda, bu alanda

in this field at this very moment.

çalışan en büyük isimlerden biri.

Now, Sylvia Browne -- just to show you --

Sylvia Browne -- sadece size göstermek istiyorum--

she actually gets 700 dollars

telefon üzerinden yaptığı 20 dk süren

for a 20 minute reading over the telephone,

her bir seans için 700 dolar para alıyor.

she doesn't even go there in person,

Gerçek anlamda müşterinin yanına bile gitmeden.

and you have to wait up to two years because

Ve onunla görüşmek için iki yıl kadar beklemelisiniz

she's booked ahead that amount of time.

çünkü o tarihe kadar randevuları dolu.

You pay by credit card or whatever,

Kredi kartı ya da neyle isterseniz

and then she will call you

parasını ödüyorsunuz, o da iki yıl

sometime in the next two years.

sonra bir ara sizi arıyor.

You can tell it's her. "Hello, this is Sylvia Browne."

Arayanın o olduğunu hemen alyabilirsiniz. "Alo, ben Sylvia Browne."

That's her, you can tell right away.

Bu o, hemen bileceksiniz zaten.

Now, Montel Williams is an intelligent man.

Montel Williams akıllı bir adam,

We all know who he is on television.

Hepimiz onu televizyondan tanıyoruz.

He's well educated, he's smart,

İyi eğitimli, akıllı.

he knows what Sylvia Browne is doing

Sylvia Browne'nin neler karıştırdığını biliyor,

but he doesn't give a damn.

ama umursamıyor.

He just doesn't care.

Zerre kadar umurunda değil.

Because, the bottom line is, the sponsors love it,

Çünkü, olayın esası şu ki, sponsorlar buna bayılıyorlar,

and he will expose her

ve onu televizyonda

to television publicity all the time.

göstermeye devam edecek.

Now, what does Sylvia Browne give you for that 700 dollars?

Sylvia Browne, ona verdiğiniz 700 dolar karşılığında size ne söylüyor?

She gives you the names of your guardian angels, that's first.

Önce koruyucu meleklerin adlarından başlıyor, bu ilki.

Now, without that, how could we possibly function? (Laughter)

Şimdi, bu bilgi olmadan bir seans nasıl yürüyecek?

She gives you the names of previous lives,

Size eski yaşantınızda kim olduğunuzu söylüyor,

who you were in previous lives.

daha önceki yaşamınızdaki isimlerinizi.

Duh.

Vay be.

It turns out that the women

Görünen o ki bu seanslara katılan

that she gives readings for

bütün kadınlar önceki hayatlarında

were all Babylonian princesses, or something like that.

Babil prensesi ya da buna benzer biri imişler.

And the men were all Grecian warriors

Erkeklerin tamamı da Agamemnon ile

fighting with Agamemnon.

savaşan Yunan askerleri.

Nothing is ever said about

Nedense kimse de eski hayatında Londra'nın

a 14 year-old bootblack in the streets of London

arka sokaklarında açlıktan ölen 14 yaşındaki

who died of consumption.

ayakkabı boyacısı çocuklar olmuyor.

He isn't worth bringing back, obviously.

Onları geri getirmenin bir kıymeti yok anlaşılan.

And the strange thing -- folks, you may have noticed this too.

ve en tuhaf olanı da -- ki bunu siz de fark etmiş olabilirsiniz --

You see these folks on television --

bu televizyonda gördüğünüz insanlar

they never call anybody back from hell. (Laughter)

cehennemden kimseyi çağırmıyorlar.

Everyone comes back from heaven, but never from hell.

Herkes cennetten geliyor, cehennemden gelen yok.

If they call back any of my friends,

Asında benim arkadaşlarımı çağırsalar

they're not going to... Well, you see the story.

onlar.... neyse anladınız ne demek istediğimi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now, Sylvia Browne is an exception,

Aslında, Sylvia Brown bir istisna,

an exception in one way,

şu anlamda bir istisna.

because the James Randi Educational Foundation, my foundation,

James Randi Eğitim Vakfı, benim kurduğum vakıf,

offers a one million dollar prize in negotiable bonds.

bir milyon dolarlık bir ödül vaadediyor.

Very simply won.

Kazanması çok kolay.

All you have to do is prove any paranormal, occult

Tek yapmanız gereken, herhangi bir paranormal,

or supernatural event or power of any kind

okkült, doğaüstü yeteneğinizi

under proper observing conditions.

uygun gözlem şartları çerçevesinde ispat etmek.

It's very easy, win the million dollars.

Bu parayı kazanmak çok kolay.

Sylvia Browne is an exception in that

Sylvia Brown, bir istisna çünkü

she's the only professional psychic

bütün dünyada bu çağrımızı

in the whole world

açıkça kabul eden

that has accepted our challenge.

tek profesyonel medyum.

She did this on the "Larry King Live" show on CNN

Bu açıklamayı CNN'de, Larry King Lıve programında

six and a half years ago.

altı buçuk yıl önce yaptı.

And we haven't heard from her since. Strange.

ve o tarihten beri de kendisiyle iletişim kuramadık.

She said that, first of all, that she didn't know how to contact me.

Önce dedi ki, bana ulaşamıyormuş.

Duh.

Vay be.

A professional psychic who speaks to dead people,

Ölülerle iletişim kurduğunu iddia eden bir prefesyonel medyum

she can't reach me?

benimle iletişime geçemiyor ha?

(Laughter)

(GÜlüşmeler)

I'm alive, you may have noticed.

Fark etmiş olmalısınız, oldukça hayattayım halen.

Well, pretty well anyway.

Yani, neredeyse...

She couldn't reach me. Now she says she doesn't want to reach me

Bana ulaşamıyormuş. Şimdi ise bana ulaşmak istemediğini söylüyor.

because I'm a godless person.

nedeni benim tanrıtanımaz olmammış.

All the more reason to take the million dollars,

Sylvia, benden bir milyor doları almak için

wouldn't you think, Sylvia?

daha iyi bir neden olabilir mi?

Now these people need to be stopped, seriously now.

Bu insanların durdurulması lazım, gerçekten.

They need to be stopped because this is a cruel farce.

Durdurulmaları lazım, çünkü bu kara mizah.

We get people coming to the foundation all the time.

Vakıfa sürekli yeni insanlar geliyor

They're ruined financially and emotionally

maddi ve manevi olarak mahfolmuşlar

because they've given their money and their faith

çünkü bütün paralarını ve inançlarını

to these people.

bu insanlara bağlamışlar.

Now, I popped some pills earlier.

Hatırlarsanız konuşmanın başında bazı haplar aldım

I have to explain that to you.

şimdi size bunu aşıklayacağım.

Homeopathy, let's find out what that's all about.

Homeopati, biraz da bundan bahsedelim.

Hmm. You've heard of it.

Hmmm, bunu duymuşsunuz.

It's an alternative form of healing, right?

Bu bir alternatif tedavi yöntemi değil mi?

Homeopathy actually consists -- and that's what this is.

Homeopati... şunu içerir -- aslında bu kutu

This is Calms Forte,

Calmis Forte

32 caplets of sleeping pills! I forgot to tell you that.

32 tane uyku hapı içeriyor -- size söylemeyi unuttum.

I just ingested

Biraz önce altı buçuk günlük doz

six and a half days worth of sleeping pills.

uyku hapı aldım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Six and a half days, that certainly is a fatal dose.

Altı buçuk gün, bu kesinlikle öldürücü dozaj olmalı.

It says right on the back here,

Kutunun arkasında şöyle yazılı,

"In case of overdose,

"Doz aşımı halinde,

contact your poison control center immediately,"

derhal zehir kontrol merkezi ile iltişime geçin."

and it gives an 800 number.

ve bir de 800'lü numara vermişler.

Keep your seats -- it's going to be okay.

Endişelenmeyin, bana birşey olmayacak.

I don't really need it

Bu numaraya ihtiyacım yok

because I've been doing this stunt

çünkü bu gösteriyi dünyanın her yerindeki

for audiences all over the world

sayısız seyirciye yaklaşık

for the last eight or 10 years,

8-10 yıldır yapıyorum.

taking fatal doses of homeopathic sleeping pills.

Ölümcül dozda homeopatik uyku hapları alıyorum.

Why don't they affect me?

Beni neden etkilemiyor?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

The answer may surprise you.

Yanıt sizi şaşırtabilir.

What is homeopathy?

Homeopati nedir?

It's taking a medicine that really works

Bu, gerçekte işe yarıyan bir ilacı alıp

and diluting it down

taaa ki Avagadro sayısını

well beyond Avogadro's limit.

aşana kadar sulandırmak anlamına geliyor.

Diluting it down to the point

O kadar sulandırıyorsunuz ki

where there's none of it left. (Laughter)

artık ilaçtan hiç kalmıyor elinizde.

Now folks, this is not

Bakın, size anlattığım bir benzetme (metafor)

just a metaphor I'm going to give you now, it's true.

filan değil. Gerçeği söylüyorum.

It's exactly equivalent to taking

Bu anlattığım şuna denk. Bir 325 mg

one 325 milligram aspirin tablet,

aspirin tableti alıyorsunuz ve

throwing it into the middle of Lake Tahoe,

Tahoe Gölüne bu tableti atıyorsunuz.

and then stirring it up, obviously with a very big stick,

Sonra karıştırıyorsunuz, tabi epey büyük bir kaşıkla,

and waiting two years or so

çözeltinin homojen hale gelmesi

until the solution is homogeneous.

için iki yıl filan bekliyorsunuz.

Then, when you get a headache,

Sonra, başınız ağrıdığında

you take a sip of this water, and -- voila! -- it is gone.

bu sudan bir yudum içiyorsunuz ve... baş ağrınız geçiveriyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now that is true. That is what homeopathy is all about.

Ciddiyim. Homoepati bundan ibaret.

And another claim that they make -- you'll love this one --

Bir diğer iddiaları da şu -- buna bayılacaksınız--

the more dilute the medicine is, they say,

diyorlar ki, ilacı ne kadr sulandırırsanız

the more powerful it is.

o kadar güçlü hale geliyor.

Now wait a minute, we heard about a guy in Florida.

Durun bir dakika, Florida'daki şu adamı duydunuz mu?

The poor man, he was on homeopathic medicine.

Zavallaı adam, homeopatik ilaç kullanıyormuş

He died of an overdose.

ve doz aşımından (overdoz) ölmüş,

He forgot to take his pill.

çünkü ilaçlarını almayı unutmuş.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Work on it. Work on it.

Benzerlerini düşünün işte.

It's a ridiculous thing. It is absolutely ridiculous.

Tamamen komediden ibaret. Tamamen komedi.

I don't know what we're doing,

Bu saçmalıklara yıllardır inanmakla

believing in all this nonsense over all these years.

ne kazandığımızı anlayabilmiş değilim.

Now, let me tell you,

Şimdi, size şunu söyleyeyim

The James Randi Educational Foundation

James Randi Eğitim Vakfı'nda

is waving this very big carrot,

bu koca havucu sallıyoruz ama,

but I must say, the fact that nobody

belirtmeliyim ki, henüz kimsenin

has taken us up on this offer

bu teklifi kabul etmemesi

doesn't mean that the powers don't exist.

bu tip güçlerin var olmadığı anlamına gelmez.

They might, some place out there.

Bu güçlerin dışarılarda bir yerlerde mevcut olma ihtimali var.

Maybe these people are just independently wealthy.

Belki bu güçlere sahip olanlar çok zenginler,

Well, with Sylvia Browne I would think so.

Sylvia Browne için doğru olduğunu düşünüyorum bunun.

You know, 700 dollars for a 20 minute reading

Biliyorsunuz, telefonla yapılan 20 dakikalık

over the telephone --

bir seansa 700 dolar

that's more than lawyers make!

bu pek çok avukatın kazancından bile fazla.

I mean that's a fabulous amount of money.

Müthüş bir rakam, bunu söylemeye çalışıyorum.

These people don't need the million dollars perhaps,

Belki bu gibi insanların bir milyon dolara ihtiyacı olmayabilir,

but wouldn't you think they'd like to take it

ama sadece beni şapşal göstermek için bu parayı

just to make me look silly?

almak istemeleri gerekmez mi sizce?

Just to get rid of this godless person out there

Sylvia Browne'nin durmadan bahsettiği şu tanrıtanımaz

that Sylvia Browne talks about all the time?

adamın çenesini kapatmak için mesela?

I think that something needs to be done about this.

Bu konuda birşeyler yapılmalı diye düşünüyorum.

We really would love to have suggestions from you folks

Sizlerden gelen önerilere gerçekten çok ihtiyacımız var.

on how to contact federal, state

Yerel, federal, eyaletsel otoritelere

and local authorities

birşeyler yapmaları için nasıl

to get them to do something.

ulaşabiliriz?

If you find out -- now I understand.

Bu yöntemleri bulursanız -- elbette anlıyorum--

We've seen people, even today, speaking to us

hergün bir sürü insan görüyoruz, bize

about AIDS epidemics

AIDS salgınını,

and starving kids around the world

dünyadaki açlık çeken çocukları

and impure water supplies that people have to suffer with.

insanların acı çekmelerine neden olan kirli su kaynaklarını anlatıyorlar.

Those are very important,

Bunlar çok önemli şeyler,

critically important to us.

bizim için hayati değeri var.

And we must do something about those problems.

Ve bu sorunlar için birşeyler yapmalıyız.

But at the same time,

Ama aynı zamanda...

as Arthur C. Clarke said,

Arthur C. Clarke'nin dediği gibi,

The rotting of the human mind,

"Çürümekte olan insan zihni" için de.

the business of believing in the paranormal and the occult

Paranormal, okkült, ve doğaüstü inanışlara

and the supernatural --

dayalı bütün işlere,

all of this total nonsense,

bu saçmalıkların tamamına,

this medieval thinking --

ortaçağa yakışan bu düşünce şekline,

I think something should be done about that,

bunlara da bir şeyler yapmamız gerekiyor.

and it all lies in education.

ve bunun kaynağında da eğitim var.

Largely, it's the media

En çok da medya

who are to blame for this sort of thing.

bu tip şeylerin sorumlusu aslında.

They shamelessly promote

Utanmadan bu tip saçmalıkları

all kinds of nonsense of this sort

destekliyorlar, çünkü bu sponsorların

because it pleases the sponsors.

hoşuna gidiyor.

It's the bottom line, the dollar line.

Hepsinin kökeninde dolar işareti var.

That's what they're looking at.

Hepsinin baktığı yer orası.

We really must do something about this.

Bu konuda cidden birşeyler yapmalıyız.

I'm willing to take your suggestions,

Önerilerinizi almayı çok isterim,

and I'm willing to have you

sizi web sitemizde görmeyi

tune in to our webpage.

çok isterim.

It's www.randi.org.

Adresi www.randi.org

Go in there and look at the archives,

Siteye girin ve arşivlere bakın,

and you will begin to understand much more

bu gün size anlatmaya çalıştığım şeyi

of what I've been talking about today.

çok daha iyi anlayacaksınız.

You will see the records that we have.

Tuttuğumuz kayıtları göreceksiniz.

There's nothing like sitting in that library

O kütüphanenin başında iken,

and having a family appear there

annenin bütün aile servetini

and say that Mum gave away all the family fortune.

çekler yazarak, hisse senetleri ve yatırımlarını devrederek

She cashed in the CDs,

bu insanlarda verdiği

she gave away the stocks and the certificates.

ailelerle karşılaşacaksınız.

That's really sad to hear,

Bunu duymak çok üzücü

and it hasn't helped them one bit,

ama dinlemek onlara yardım etmiyor

hasn't solved any of their problems.

sorunlarını çözmüyor.

Yes, there could be a rotting of the American mind,

Evet, eğer bu konular hakkında sağduyulu bir şekilde

and of the minds all the way around the earth,

düşünmezsek, Amerikan zihni ve dünyanın her

if we don't start to think sensibly about these things.

yanındaki diğer zihinler çürümeye devam edecek.

Now, we've offered this carrot,

Şimdi biz bu havucu yarattık,

as I say, we've dangled the carrot.

onu sopanın ucundan sallandırıyoruz

We're waiting for the psychics to come forth and snap at it.

medyumların gelip onu kapmasını bekliyoruz.

Oh, we get lots of them,

Ah, gelenler de çok sayıda,

hundreds of them every year come by.

her yıl yüzlercesi geliyor.

These are dowsers and people

Çubukla su arayanlar, ölülerle

who think that they can talk to the dead as well,

konuştuklarını iddia edenler, ama bu kişiler

but they're amateurs; they don't know how to evaluate

kendi sözde güçlerini bile nasıl sınayabileceklerinden

their own so-called powers.

tamamen habersizler.

The professionals never come near us,

Profesyoneller ise bize asla gelmiyor,

except in that case of Sylvia Browne

belki Sylvia Browne hariç,

that I told you about a moment ago.

ki ne olduğunu size demin anlattım.

She did accept and then backed away.

Önce kabul etti ama sonra yan çizdi.

Ladies and gentlemen,

Baylar ve bayanlar,

I'm James Randi,

benim adım James Randi,

and I'm waiting.

ve bekliyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)