Mike Biddle: We can recycle plastic

Mike Biddle: Plastiği geri dönüştürebiliriz

Çeviri: Hidayet Utkan Tan Gözden geçirme: YELDA ERISKEN

I'm a garbage man.

Ben bir çöp toplayıcısıyım.

And you might find it interesting that I became a garbage man,

Çöp toplayıcılığına başlamamın, atıklardan kesinlikle nefret ediyor olmamdan kaynaklanması

because I absolutely hate waste.

size ilginç gelebilir.

I hope, within the next 10 minutes,

Önümüzdeki 10 dakika içinde

to change the way you think

hayatınızdaki birçok şey ile ilgili

about a lot of the stuff in your life.

fikrinizi değiştirmeyi umuyorum.

And I'd like to start at the very beginning.

Ta en baştan başlamak istiyorum.

Think back when you were just a kid.

Küçük bir çocuk olduğunuz günleri düşünün.

How did look at the stuff in your life?

Hayatınızdaki eşyalar sizin için ne ifade ediyordu?

Perhaps it was like these toddler rules:

Belki de her bebekte olduğu gibi

It's my stuff if I saw it first.

"Önce ben gördüm, o benim!"

The entire pile is my stuff if I'm building something.

"Eğer bir şeyi ben yapıyorsam o benimdir."

The more stuff that's mine, the better.

"Ne kadar çok şeyim olursa, o kadar iyi."

And of course, it's your stuff if it's broken.

"Ve eğer bir şey bozulmuşsa, tabi ki o senindir." biçiminde kurallarınız vardı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Well after spending about 20 years in the recycling industry,

Geri dönüşüm sektöründe 20 yıl geçirdikten sonra,

it's become pretty clear to me

yetişkinliğe geçerken

that we don't necessarily leave these toddler rules behind

aslında bu bebek kurallarını

as we develop into adults.

bir türlü terkedemediğimizi çok açık olarak anladım.

And let me tell you why I have that perspective.

Müsaadenizle size neden böyle düşündüğümü anlatayım.

Because each and every day

Şöyle ki, her gün

at our recycling plants around the world

tüm dünyadaki geri dönüşüm tesislerimizde

we handle about one million pounds

insanların ürettiği yaklaşık 450.000 tonluk

of people's discarded stuff.

atığı elden geçiriyoruz.

Now a million pounds a day sounds like a lot of stuff,

Şimdi, günde 450.000 ton size çok fazla gibi gelebilir,

but it's a tiny drop of the durable goods

ancak bu miktar, tüm dünyada her yıl çöpe atılan

that are disposed each and every year around the world --

dayanıklı tüketim mallarının çok küçük bir kısmını oluşturmaktadır.

well less than one percent.

Yani toplamın yüzde birinden çok daha az bir miktar.

In fact, the United Nations estimates

Esasen, Birleşmiş Milletler'in tahminlerine göre

that there's about 85 billion pounds a year

dünya genelinde her yıl yaklaşık 38,5 milyon ton

of electronics waste

hurda elektronik cihaz

that gets discarded around the world each and every year --

çöpe atılmaktadır.

and that's one of the most rapidly growing parts of our waste stream.

Elektronik atıklar, atık kolları içinde en hızlı artış gösterenlerden biridir.

And if you throw in other durable goods like automobiles and so forth,

Ve eğer otomobil ve benzeri dayanıklı malları da dahil edecek olursanız

that number well more than doubles.

bu sayı rahatlıkla iki katını aşacaktır.

And of course, the more developed the country,

Ve tabii ki bir ülke ne kadar çok gelişmiş ise

the bigger these mountains.

bu atık yığınları da o kadar büyük oluyor.

Now when you see these mountains,

Aslında birçok insan bu yığınlara baktığında

most people think of garbage.

çöp görür.

We see above-ground mines.

Biz ise yer-üstü madenleri görüyoruz.

And the reason we see mines is because there's a lot of valuable raw materials

Bizim bunları maden olarak görmemizin sebebi

that went into making all of this stuff in the first place.

bunların yapımında bir sürü değerli hammadde kullanılmış olmasındandır.

And it's becoming increasingly important

Bu hammaddeleri, karmakarışık atık yığınlarının içinden

that we figure out how to extract these raw materials

nasıl ayıracağımız

from these extremely complicated waste streams.

her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır.

Because as we've heard all week at TED,

Zira bütün hafta TED'de de duyduğumuz üzere

the world's getting to be a smaller place with more people in it

dünyamız, insanların artan nüfusu ve ihtiyaçlarıyla birlikte

who want more and more stuff.

gittikçe daha da küçülüyor.

And of course, they want the toys and the tools

Ve insanlar zaten doğal ihtiyaç olarak görülen

that many of us take for granted.

yeni araç ve gereç beklentileri içine giriyor.

And what goes into making those toys and tools

Peki bizim her gün kullandığımız bu araç ve gereçlerin yapımında

that we use every single day?

ne kullanılıyor?

It's mostly many types of plastics and many types of metals.

Çoğunlukla farklı türlerde plastik ve metal malzemeler kullanılıyor.

And the metals, we typically get

Ve bu metalleri genellikle

from ore that we mine

dünyanın çeşitli yerlerinde kazdığımız ve

in ever widening mines

gittikçe daha fazla genişleyen ve derinleşen

and ever deepening mines around the world.

madenlerden elde ediyoruz.

And the plastics, we get from oil,

Plastiği de daha ücra yerlere gidip daha derin

which we go to more remote locations

kuyular kazarak çıkardığımız petrolden

and drill ever deeper wells to extract.

elde ediyoruz.

And these practices have

Ve bu yöntemlerin

significant economic and environmental implications

daha bugünden görmeye başladığımız

that we're already starting to see today.

önemli ekonomik ve çevresel sonuçları vardır.

The good news is we are starting to recover materials from our end-of-life stuff

Buradaki iyi haber şu ki, ömrünü doldurmuş maddeleri artık geri kazanmaya ve

and starting to recycle our end-of-life stuff,

yeniden değerlendirmeye başlıyoruz.

particularly in regions of the world like here in Europe

Ve bunu da özellikle Avrupa gibi,

that have recycling policies in place

sorumlu bir şekilde

that require that this stuff be recycled

geri dönüşümü zorunlu kılan politikaların bulunduğu

in a responsible manner.

bölgelerde yapıyoruz.

Most of what's extracted from our end-of-life stuff,

Geri dönüşüm tesislerinde, ömrünü tamamlamış şeyler arasından

if it makes it to a recycler, are the metals.

ayırabildiklerimizin çoğu metaldir.

To put that in perspective --

Daha açık ifade etmek gerekirse--

and I'm using steel as a proxy here for metals,

bu arada ben metallerden bahsederken çeliği kastediyorum

because it's the most common metal --

çünkü çelik en yaygın metal türüdür--

if your stuff makes it to a recycler,

eğer atık malzemeler geri dönüşüme gidiyorsa

probably over 90 percent of the metals

muhtemelen metal olanların %90'ı kurtarılacaktır

are going to be recovered and reused for another purpose.

ve başka bir amaç için tekrar kullanılacaktır.

Plastics are a whole other story:

Plastiklerde ise durum tamamen farklıdır.

well less than 10 percent are recovered.

Bunların %10'dan çok daha azı geri kazanılmaktadır.

In fact, it's more like five percent.

Aslında, bu rakam daha çok %5 civarındadır.

Most of it's incinerated or landfilled.

Büyük bir kısmı yakılıyor veya gömülüyor.

Now most people think that's because plastics are a throw-away material,

Şimdi insanların çoğu bunun sebebinin plastiğin tek kullanımlık ve

have very little value.

ve nispeten daha ucuz olmasından kaynaklandığını düşünmektedir.

But actually, plastics are several times more valuable than steel.

Ama aslında plastikler çelikten birkaç kat daha değerlidirler.

And there's more plastics produced and consumed

Ve tüm dünyada her yıl,

around the world on a volume basis

çelikten daha fazla hacimde plastik

every year than steel.

üretilip tüketilmektedir.

So why is such a plentiful and valuable material

Peki bu kadar bol ve değerli bir madde,

not recovered at anywhere near the rate

daha az değerli maddelere kıyasla neden çok daha az

of the less valuable material?

bir oranda geri dönüştürülmektedir?

Well it's predominantly because

Bunun başlıca sebebi

metals are very easy to recycle

metalleri diğer maddelerden ve birbirlerinden

from other materials and from one another.

ayırmanın çok kolay olmasıdır denilebilir.

They have very different densities.

Metallerin yoğunlukları birbirinden çok farklıdır.

They have different electrical and magnetic properties.

Farklı elektriksel ve manyetik özellikleri vardır.

And they even have different colors.

Ve hatta farklı renkleri vardır.

So it's very easy for either humans or machines

Bu sebeple, insanlar veya makineler için metalleri

to separate these metals

birbirlerinden ve

from one another and from other materials.

diğer maddelerden ayırmak çok kolaydır.

Plastics have overlapping densities over a very narrow range.

Plastiklerin ise birbiriyle örtüşen ve çok dar bir aralıkta değişen yoğunlukları vardır.

They have either identical or very similar

Aynı veya çok benzer

electrical and magnetic properties.

elektriksel ve manyetik özellik taşırlar.

And any plastic can be any color,

Sizin de gayet iyi bildiğiniz gibi

as you probably well know.

plastikler farklı renklerde olabilirler.

So the traditional ways of separating materials

Dolayısıyla malzemeleri ayırmak için kullanılan geleneksel yöntemler

just simply don't work for plastics.

plastikler için işe yaramamaktadır.

Another consequence of metals being so easy to recycle by humans

Metallerin insanlar tarafından geri dönüştürülmesinin

is that a lot of our stuff from the developed world --

çok kolay oluşunun bir başka nedeni de

and sadly to say, particularly from the United States,

gelişmiş ülkelerin atıklarının -- ki üzülerek söylüyorum, özellikle

where we don't have any recycling policies in place like here in Europe --

Avrupa'daki gibi geri dönüşüm politikalarının olmadığı A.B.D'den gelen bir çok atığın --

finds its way to developing countries

düşük maliyetli geri dönüşüm için

for low-cost recycling.

gelişmekte olan ülkelere gönderilmesidir.

People, for as little as a dollar a day, pick through our stuff.

İnsanlar, günde bir dolar gibi bir ücrete, bizim atıklarımızı ayırmaktadırlar.

They extract what they can, which is mostly the metals --

Bu kişiler çıkarabildiklerini çıkarıyorlar, ki bunların çoğunluğu

circuit boards and so forth --

devre kartları ve benzeri şeylerdir,

and they leave behind mostly what they can't recover,

ve kurtaramadıklarını da, ki bunların da çoğu plastiklerdir,

which is, again, mostly the plastics.

bırakıyorlar.

Or they burn the plastics to get to the metals

Veya burada gördüğünüz yakım evlerinde

in burn houses like you see here.

plastiği yakarak metalleri ayırıyorlar.

And they extract the metals by hand.

Bu metalleri elleriyle ayırıyorlar.

Now while this may be the low-economic-cost solution,

Şimdi bu yöntem düşük maliyetli bir çözümken,

this is certainly not the low-environmental

çevresel açıdan veya

or human health-and-safety solution.

insan sağlığı ve güvenliği açısından kesinlikle uygun bir çözüm değildir.

I call this environmental arbitrage.

Ben buna çevresel arbitraj diyorum.

And it's not fair, it's not safe

Ve bu adil ve güvenilir birşey değil.

and it's not sustainable.

Makul de değil.

Now because the plastics are so plentiful --

Plastikler çok çeşitli olduğundan

and by the way,

geleneksel yöntemler

those other methods don't lead to the recovery of plastics, obviously --

plastiğin geri kazanımını sağlayamamaktadır.

but people do try to recover the plastics.

Buna rağmen insanlar yine de plastiği geri kazanmaya çalışmaktadır.

This is just one example.

Bu gördüğünüz sadece örneklerden bir tanesi.

This is a photo I took standing on the rooftops

Bu benim, dünyanın en büyük varoşlarından birinin olduğu

of one of the largest slums in the world in Mumbai, India.

Hindistan'ın Bombay şehrindeki bir binanın çatısından çektiğim bir fotoğraf.

They store the plastics on the roofs.

Plastikleri çatılarda depoluyorlar.

They bring them below those roofs into small workshops like these,

Daha sonra aşağıya buna benzer atölyelere indiriyorlar,

and people try very hard to separate the plastics,

ve insanlar bu plastikleri rengine, şekline, niteliğine

by color, by shape, by feel,

veya bildikleri herhangi başka bir tekniğe göre

by any technique they can.

ayırmaya çalışıyorlar.

And sometimes they'll resort to what's known as the "burn and sniff" technique

Ve bazen plastiği yakıp dumanını koklayarak

where they'll burn the plastic and smell the fumes

plastiğin çeşidini tespit etmeye çalıştıkları

to try to determine the type of plastic.

"yak ve kokla" tekniği diye bilinen bir yola başvuruyorlar.

None of these techniques result in any amount of recycling

Bu tekniklerin hiçbirisi önemli diyebilecegimiz bir miktarda

in any significant way.

geri dönüşüm sağlayamamaktadır.

And by the way,

Ve bu arada lütfen

please don't try this technique at home.

bu yöntemi evde denemeyin.

So what are we to do about this space-age material,

Peki, bu uzay çağı maddesini, en azından önceleri uzay çağı maddesi

at least what we used to call a space-aged material, these plastics?

diye adlandırdığımız bu maddeleri yani plastikleri ne yapacağız?

Well I certainly believe that it's far too valuable and far too abundant

Aslında, ben plastiğin toprağa gömülemeyecek

to keep putting back in the ground

ve yakarak israf edilemeyecek kadar değerli

or certainly send up in smoke.

olduğunu düşünüyorum.

So about 20 years ago, I literally started in my garage tinkering around,

Takriben bundan 20 sene önce, bu birbirine çok benzeyen maddeleri

trying to figure out how to separate

birbirinden nasıl ayıracağımı bulmak için,

these very similar materials from each other,

garajımda denemeler yapmaya başladım

and eventually enlisted a lot of my friends,

ve en sonunda maden ve plastik dünyasından

in the mining world actually, and in the plastics world,

bir çok arkadaşımla beraber dünyanın çesitli yerlerindeki

and we started going around to mining laboratories around the world.

madencilik laboratuvarlarını gezmeye başladık.

Because after all, we're doing above-ground mining.

Ne de olsa neticede yer üstü madenciliği yapıyoruz.

And we eventually broke the code.

Ve sonunda şifreyi çözdük.

This is the last frontier of recycling.

Bu geri dönüşümün en ileri safhası.

It's the last major material

Plastikler, dünya üzerinde büyük miktarlarda geri kazanılan

to be recovered in any significant amount on the Earth.

önemli malzemelerin en sonuncusudur.

And we finally figured out how to do it.

Ve biz nihayet bunun nasıl yapılacağını bulduk.

And in the process, we started recreating

Ve bu süreçte, plastik endüstrisinin

how the plastics industry makes plastics.

plastik malzemeleri üretme yöntemini yeniden yapılandırdık.

The traditional way to make plastics

Plastik üretmenin en yaygın yöntemi

is with oil or petrochemicals.

petrol veya petrokimyasallar kullanmaktır.

You breakdown the molecules, you recombine them in very specific ways,

Hergün yararlandığımız bütün bu harika plastikler

to make all the wonderful plastics that we enjoy each and every day.

önce plastiği moleküllerine ayırıp daha sonra da özel yöntemlerle geri birleştirilerek yapılıyor.

We said, there's got to be a more sustainable way to make plastics.

Biz plastikleri üretmenin daha sürdürülebilir bir yöntemi olmalı diye düşündük.

And not just sustainable from an environmental standpoint,

Bu yöntem sadece çevresel açıdan değil,

sustainable from an economic standpoint as well.

aynı zamanda ekonomik açıdan da sürdürülebilir olmalıydı.

Well a good place to start is with waste.

Atıklar bunun için iyi bir başlangıç noktası olabilir mesela.

It certainly doesn't cost as much as oil,

Bu kaynak kesinlikle petrol kadar pahalı değil,

and it's plentiful,

ve fotoğraftan da gördüğünüz üzere

as I hope that you've been able to see from the photographs.

bol miktarda mevcut.

And because we're not breaking down the plastic into molecules

Bu yöntemde, plastikleri moleküllerine ayırmadığımız ve

and recombining them,

tekrar birleştirmediğimiz için,

we're using a mining approach to extract the materials.

tamamen madencilik yaklaşımını kullanmış oluyoruz.

We have significantly lower capital costs

Tesis ekipmanlarımızın yatırım maliyeti de

in our plant equipment.

oldukça düşük.

We have enormous energy savings.

Ciddi miktarda enerji tasarrufu söz konusu.

I don't know how many other projects on the planet right now

Şu an dünya üzerinde

can save 80 to 90 percent of the energy

geleneksel yöntemlere kıyasla yüzde 80-90 enerji tasarrufu sağlayabilecek

compared to making something the traditional way.

bunun gibi daha kaç tane proje vardır bilmiyorum.

And instead of plopping down several hundred million dollars

Bir kaç yüz milyon dolar havaya atılarak kurulan bir kimyasal tesis,

to build a chemical plant

kurulduğu andan itibaren

that will only make one type of plastic for its entire life,

sadece tek bir tip plastik üretirken

our plants can make any type of plastic we feed them.

bizim tesiste ne tür atık plastiği kullanırsanız o çeşit plastik üretebilirsiniz.

And we make a drop-in replacement

Ve biz atıkları kullanarak, petrokimyasallardan yapılan plastiklerle

for that plastic that's made from petrochemicals.

aynı özelliklere sahip plastikler üretiyoruz.

Our customers get to enjoy

Müşterilerimiz de, karbondioksit salınımındaki azalmaya katkımızdan dolayı

huge CO2 savings.

gayet memnunlar.

They get to close the loop with their products.

Bizim ürünlerimizi kullandıklarında bu katkıyı gerçekten hissediyorlar ve

And they get to make more sustainable products.

daha sürdürülebilir ürünler üretebiliyorlar.

In the short time period I have,

Geri kalan bu kısıtlı vakitte

I want to show you a little bit of a sense about how we do this.

sizlere bunu nasıl yaptığımıza dair biraz bilgi vermek istiyorum.

It starts with metal recyclers who shred our stuff into very small bits.

İşlem, metal geri dönüştürücülerin atıkları çok küçük parçalara bölmesiyle başlar.

They recover the metals

Bu dönüştürücüler, metalleri ayırırken

and leave behind what's called shredder residue -- it's their waste --

çok çeşitli malzemenin karışımından oluşan ancak

a very complex mixture of materials,

çoğunluğu plastik olan

but predominantly plastics.

ve parçalayıcı atığı denen kısmı geçirirler.

We take out the things that aren't plastics,

Bunlardan plastik olmayan yani

such as the metals they missed, carpeting, foam, rubber,

dönüştürücülerin ayıramadığı metaller, döşeme malzemeleri, sünger, lastik,

wood, glass, paper, you name it.

tahta, cam, kağıt gibi malzemeler ayırılır.

Even an occasional dead animal, unfortunately.

Hatta arada bir maalesef bunların arasında ölü bir hayvan bile olabiliyor.

And it goes in the first part of our process here, which is more like traditional recycling.

Kalanlar ise, daha çok geleneksel geri dönüşümü andıran ve işlemin ilk aşamasının yapıldığı bölüme alınır.

We're sieving the material, we're using magnets,

Burada mıknatıslar ve hava püskürtme kullanılarak

we're using air classification.

malzemeler elenir.

It looks like the Willy Wonka factory at this point.

Bu görünümüyle Willy Wonka fabrikası gibidir.

At the end of this process, we have a mixed plastic composite:

Bu sürecin sonunda, farklı plastikleri içeren bir karışım elde edilir.

many different types of plastics

Bu karışımda farklı kalitelerde

and many different grades of plastics.

çok çeşitli plastik malzemeler vardır.

This goes into the more sophisticated part of our process,

Bu da daha karmaşık işlemlerin yapıldığı bölüme alınır ve

and the really hard work, multi-step separation process begins.

işin zor kısmı yani çok-aşamalı ayırma süreci burada başlar.

We grind the plastic down to about the size of your small fingernail.

Plastik, serçe parmak tırnağı küçüklüğünde öğütülür.

We use a very highly automated process

Buradaki plastikleri, sadece çeşit olarak değil

to sort those plastics,

aynı zamanda kalite bakımından da ayırmak için

not only by type, but by grade.

çok yüksek düzeyde otomasyona dayalı bir süreç kullanıyoruz.

And out the end of that part of the process

Ve bu sürecin sonunda

come little flakes of plastic:

tek çeşit ve aynı kalitede

one type, one grade.

küçük plastik pullar elde edilir.

We then use optical sorting to color sort this material.

Daha sonra optik ayırıcı kullanarak bunları rengine göre sınıflandırırız ve

We blend it in 50,000-lb. blending silos.

22.680 tonluk harmanlama silolarında harmanlarız.

We push that material to extruders where we melt it,

Harmanlanan malzemeyi ekstruder'e gönderir ve orada eriterek

push it through small die holes,

spagetti benzeri plastik çubuklar oluşturmak için

make spaghetti-like plastic strands.

küçük delikli kalıplardan geçiririz.

And we chop those strands

Sonra da bu çubukları

into what are called pellets.

pelet adını verdiğimiz şekle sokmak için keseriz.

And this becomes the currency of the plastics industry.

Bu gördükleriniz plastik endüstrisinde para demektir.

This is the same material

Bu sizin petrolden üreteceğiniz

that you would get from oil.

malzemenin aynısıdır.

And today,

Ve bugün,

we're producing it from your old stuff,

biz bunu sizin kullanıp attığınız nesnelerden elde ediyoruz ve

and it's going right back into your new stuff.

yine sizin kullanacağınız yeni eşyaların üretiminde kullanıyoruz.

(Applause)

(Alkışlar)

So now, instead of your stuff ending up

Dolayısıyla, artık atıklarınızı

on a hillside in a developing country

gelişmekte olan bir ülkedeki bir arazide

or literally going up in smoke,

veya duman olarak havada değil de

you can find your old stuff

masanızın üzerindeki yeni eşyalarda,

back on top of your desk in new products,

ofisinizde,

in your office,

ya da

or back at work in your home.

evinizde bulabilirsiniz.

And these are just a few examples

Bu gördükleriniz,

of companies that are buying our plastic,

yeni ürünler yapmak için petrolden üretilen plastikten vazgeçip

replacing virgin plastic,

bizim ürettiğimiz plastiği kullanmaya başlayan firmalardan

to make their new products.

sadece birkaç örnektir.

So I hope I've changed the way you look at

Bütün bunlardan sonra, en azından hayatınızdaki bazı şeylere bakışınızı

at least some of the stuff in your life.

değiştirdiğimi umuyorum.

We took our clues from mother nature.

Bizim ilham kaynağımız tabiatın kendisidir.

Mother nature wastes very little,

Tabiata baktığımızda, kaynak sarfının çok az olduğunu ve

reuses practically everything.

hemen hemen herşeyin tekrar kullanıldığını görürüz.

And I hope that you stop looking at yourself as a consumer --

Umarım siz de kendinizi bir tüketici olarak değil de

that's a label I've always hated my entire life --

--ki bu bütün hayatım boyunca her zaman nefret ettiğim bir etiket oldu--

and think of yourself as just using resources in one form,

belirli bir biçime sokulmuş kaynakları

until they can be transformed to another form

ileride daha başka bir biçime dönüştürülene kadar kullanan

for another use later in time.

kişiler olarak görürsünüz.

And finally, I hope you agree with me

Ve son olarak, umarım bebeklerle ilgili bahsettiğimiz son kuralı

to change that last toddler rule just a little bit

biraz değiştirip

to: "If it's broken, it's my stuff."

"Ve eğer bir şey bozulmuşsa, o benimdir." şekline getirme konusunda bana katılırsınız.

Thank you for your time.

Zamanınız için teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)