Elliot Krane: The mystery of chronic pain

Elliot Krane: Kronik Ağrının gizemi

Çeviri: Isil Arican Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I'm a pediatrician and an anesthesiologist,

Ben bir çocuk hastalıkları uzmanıyım, aynı zamanda da bir anestezi doktoruyum,

so I put children to sleep for a living.

yani hayatımı çocukları uyutarak kazanıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I'm an academic, so I put audiences to sleep for free.

Aynı zamanda öğretim görevlisiyim, böylece seyircileri de bedavaya uyutabiliyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But what I actually mostly do

Ama esas uğraştığım şey

is I manage the pain management service

Palo Alto Packard Çocuk Hastanesi'nde

at the Packard Children's Hospital up at Stanford in Palo Alto.

ağrı merkezini yönetmek.

And it's from the experience

Bu işi yaptığım 20-25 yıl boyunca

from about 20 or 25 years of doing that

edindiğim tecrübe ile size

that I want to bring to you the message this morning,

şu mesaji vermek istiyoum ki

that pain is a disease.

ağrı bir hastalıktır.

Now most of the time,

Çoğu zaman

you think of pain as a symptom of a disease,

ağrıyı bir hastalığın belirtisi olarak düşünürsünüz.

and that's true most of the time.

Ve bu genelde doğrudur da.

It's the symptom of a tumor or an infection

Bazen bir tümörün, bir enfeksiyonun

or an inflammation or an operation.

bir yangısal sürecin ya da ameliyatın semptomudur.

But about 10 percent of the time,

Ama yaklaşık %10 vakada

after the patient has recovered from one of those events,

hastanın bu rahatsızlıkları iyileştiği halde

pain persists.

ağrı kalır.

It persists for months

Bazen aylarca,

and oftentimes for years,

bazen de yıllarca kalır.

and when that happens,

Bu durumda, o artık

it is its own disease.

kendi başına bir hastalıktır.

And before I tell you about how it is that we think that happens

Size bunun neden olduğunu veya

and what we can do about it,

bu durumda neler yapılabileceğini anlatmadan önce

I want to show you how it feels for my patients.

hastalarımın neler hissettiğini göstermek istiyorum.

So imagine, if you will,

Şunu düşünün, diyelim ki

that I'm stroking your arm with this feather,

kolunuzda bir kuş tüyü gezdiriyorum

as I'm stroking my arm right now.

şu anda koluma yaptığım gibi.

Now, I want you to imagine

Şu anda kolunuza bu şekilde

that I'm stroking it with this.

dokunduğumu düşünün.

Please keep your seat.

Lütfen sandalyenizden kalkmayın.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

A very different feeling.

Çok farklı bir his değil mi.

Now what does it have to do with chronic pain?

Bunun kronik ağrı ile ne ilgisi var peki?

Imagine, if you will, these two ideas together.

Şimdi bu iki kavramın birlikte olduğunu hayal edin.

Imagine what your life would be like

Düşünün ki ben kolunuza

if I were to stroke it with this feather,

bu şekilde dokunmama rağmen

but your brain was telling you

beyniniz size

that this is what you are feeling --

size aslında böyle hissettiğinizi söylüyor --

and that is the experience of my patients with chronic pain.

işte krinik ağrı çeken hastalarımın başına gelen bu.

In fact, imagine something even worse.

Aslında daha da kötüsünü hayal edin.

Imagine I were to stroke your child's arm with this feather,

Düşünün kü ben çocuğunuzun koluna bu tüy ile dokunuyorum,

and their brain [was] telling them

ve onun beyni aslında hissetiklerinin

that they were feeling this hot torch.

kızgın bir alev olduğunu söylüyor.

That was the experience of my patient, Chandler,

Resimde gördüğünüz Chandler isimli hastamın

whom you see in the photograph.

deneyimi bu şekilde idi.

As you can see, she's a beautiful, young woman.

Gördüğünüz gibi çok güzel, genç bir kız.

She was 16 years old last year when I met her,

Ona rastladığımda 16 yaşındaydı,

and she aspired to be a professional dancer.

ve profesyonel dansçı olmak istiyordu.

And during the course of one of her dance rehearsals,

Ama dans provalarının biri sırasında

she fell on her outstretched arm and sprained her wrist.

uzanmış kolunun üzerine düştü ve bileğini burktu.

Now you would probably imagine, as she did,

Siz de eminin o zaman onun da düşündüğü gibi

that a wrist sprain is a trivial event

bilek burkulmasının bir insan için

in a person's life.

oldukça sıradan bir olay olduğu görüşündesiniz.

Wrap it in an ACE bandage,

Elastik bandajla sarıp

take some ibuprofen for a week or two,

bir iki hafta ibuprofen aldınız mı

and that's the end of the story.

olay biter.

But in Chandler's case, that was the beginning of the story.

Ama Chandler için bu sadece hikayenin başlangıcıydı.

This is what her arm looked like

Bana, elini burktuktan üç ay sonra geldiğinde

when she came to my clinic about three months after her sprain.

kolu böyle görünüyordu.

You can see that the arm is discolored,

Kolun rengine dikkat edin, normal değil,

purplish in color.

rengi mora kaçıyor.

It was cadaverically cold to the touch.

Kolu bir kadavra kolu kadar soğuktu.

The muscles were frozen, paralyzed --

Kasları donmuştu, adeta felç olmuşlardı --

dystonic is how we refer to that.

bu duruma distonik diyoruz.

The pain had spread from her wrist to her hands,

Ağrı bileğinden ellerine, oradan da parmak uçlarına,

to her fingertips, from her wrist up to her elbow,

bileğinden dirseğine ve hatta neredeyse

almost all the way to her shoulder.

omuzuna kadar çıkmıştı.

But the worst part was,

Ama en kötüsü,

not the spontaneous pain that was there 24 hours a day.

24 saat kesintisiz olarak süren ağrı hissinden daha da kötüsü

The worst part was that she had allodynia,

beraberinde allodini sorunu da vardı.

the medical term for the phenomenon that I just illustrated

Bu size demin bahsettiğim olayın tıbbi adı,

with the feather and with the torch.

tüy ve alev ile iglili olan durum.

The lightest touch of her arm --

Koluna en hafif bir dokunma --

the touch of a hand,

elle hafifçe değme,

the touch even of a sleeve, of a garment, as she put it on --

ya da giyinirken koluna değen kıyafetinin kolunun teması --

caused excruciating, burning pain.

inanılmaz, yakıcı bir ağrı oluşturuyordu.

How can the nervous system get this so wrong?

Sinir sistemi nasıl bu kadar yanılabilir?

How can the nervous system

Sinir sistemi nasıl olur da

misinterpret an innocent sensation

elin hafifçe değmesi gibi

like the touch of a hand

masum bir hissi

and turn it into the malevolent sensation

alevle yanmaya benzer böylesine korkunç

of the touch of the flame?

bir algılamaya çevirebilir?

Well you probably imagine that the nervous system in the body

Muhtemelen sinir sisteminin vücudunuzda

is hardwired like your house.

evinizdeki kablolar gibi olduğunu düşünüyorsunuz.

In your house, wires run in the wall,

Evinizde kablolar duvarın içinden geçiyor,

from the light switch to a junction box in the ceiling

elektrik anahtarından tavandaki bağlantı kutusuna,

and from the junction box to the light bulb.

oradan da elektrik ampulüne gidiyor.

And when you turn the switch on, the light goes on.

Anahtarı açtığınızda ışık yanıyor.

And when you turn the switch off, the light goes off.

Kapadığınızda da ışık sönüyor.

So people imagine the nervous system is just like that.

İnsanlar sinir sisteminin de aynen böyle olduğunu hayal ediyorlar.

If you hit your thumb with a hammer,

Eğer elinize çekiç ile vuracak olursanız,

these wires in your arm -- that, of course, we call nerves --

kolunuzdaki kablolar -- ki elbette biz onlara sinir diyoruz--

transmit the information into the junction box in the spinal cord

sinyali omurilikteki bağlantı noktasına taşırlar,

where new wires, new nerves,

burada yeni kablolar, yeni sinirler,

take the information up to the brain

bu bilgiyi alıp beyne götürürler

where you become consciously aware that your thumb is now hurt.

böylece parmağınızın zedelenmiş olduğunu bilinçli olarak fark edersiniz.

But the situation, of course, in the human body

Ama elbette, insan vücudundaki durum

is far more complicated than that.

bundan çok daha karmaşıktır.

Instead of it being the case

Omurilikte bulunan bağlantı noktası

that that junction box in the spinal cord

bir sinirin diğer sinire bire bir bağlandığı

is just simple where one nerve connects with the next nerve

ve doğrusal olarak iletilen nörotransmitter denen

by releasing these little brown packets

kimyasal bilgi içeren bu küçük kahverengi paketlerin

of chemical information called neurotransmitters

taşındığı bir yer değildir,

in a linear one-on-one fashion,

aksine burada

in fact, what happens

nörotrasnmitterler her üç boyuta da

is the neurotransmitters spill out in three dimensions --

yayılırlar -- omurilik boyunca yatay, dikey,

laterally, vertically, up and down in the spinal cord --

aşağıya ve yukarıya doğru yayılırlar --

and they start interacting

ve yakındaki diğer hücrelerle

with other adjacent cells.

etkileşime geçmeye başlarlar.

These cells, called glial cells,

Glial hücreler denen bu hücrelerin

were once thought to be

eskiden omuriliğin önemsiz

unimportant structural elements of the spinal cord

alt yapı hücreleri olduğu zannediliyordu,

that did nothing more than hold all the important things together,

onların sinirler gibi önemli yapıları bir arada tutmaktan başka bir işe

like the nerves.

yaramadığını sanıyorduk.

But it turns out

Ama şunu öğrendik ki

the glial cells have a vital role

bu glial hücreler duyusal deneyimleri

in the modulation, amplification

düzenleme, artırma ve ağrı konusunda olduğu gibi

and, in the case of pain, the distortion

başkalaştırma gibi görevler

of sensory experiences.

üstleniyorlar.

These glial cells become activated.

Bu glial hücreler aktive oluyor.

Their DNA starts to synthesize new proteins,

DNA'ları yeni proteinler sentez ediyor ve,

which spill out

yakındaki diğer hücrelerle

and interact with adjacent nerves,

iletişim kurmak için bu prteinler etrafa saçılıyor.

and they start releasing their neurotransmitters,

Böylece nörotransmitter salgılamaya başlıyorlar.

and those neurotransmitters spill out

Bu nörotransmitterler de hücre dışına sızıyor ve onlar da

and activate adjacent glial cells, and so on and so forth,

başka glial hücreleri aktive ediyor,

until what we have

böylece pozitif bir

is a positive feedback loop.

geri bildirim döngüsü ortaya çıkıyor.

It's almost as if somebody came into your home

Bu şunun gibi birşey, diyelim ki evinize biri geldi

and rewired your walls

ve evinize elektrik kablosu döşedi,

so that the next time you turned on the light switch,

elektrik anahtarını ilk açtığınız anda

the toilet flushed three doors down,

üç kat alttaki tuvaletin sifonu çalıştı,

or your dishwasher went on,

ya da bulaşık makineniz çalışmaya başladı,

or your computer monitor turned off.

ya da bilgisayar monitorunuz kapandı.

That's crazy,

Çılgınca değil mi,

but that's, in fact, what happens

ama kronik ağrı vakalarında olan

with chronic pain.

gerçekte bu.

And that's why pain becomes its own disease.

Bu nedenle ağrının kendisi bir hastalık haline geliyor.

The nervous system has plasticity.

Sinir sistemi adapte olabilir.

It changes, and it morphs

Değişir, şekil değiştirir,

in response to stimuli.

ve uyaranlara yanıt verir.

Well, what do we do about that?

Peki bu konuda ne yapmak lazım?

What can we do in a case like Chandler's?

Chandler gibi hastalara nasıl yardım edebiliriz?

We treat these patients in a rather crude fashion

Şu anda bu tip hastaları çok genel yöntemlerle

at this point in time.

tedavi ediyoruz.

We treat them with symptom-modifying drugs --

genelde semptom giderici ilaçlar veriyoruz --

painkillers --

ağrı kesiciler --

which are, frankly, not very effective

ağrı kesicileri doğrusunu isterseniz bu tip ağrılarda

for this kind of pain.

pek etkili değiller.

We take nerves that are noisy and active

Biz de sessiz durmaları gerekirken gürültü yapan ve

that should be quiet,

aktif olan sinirleri buluyoruz ve

and we put them to sleep with local anesthetics.

onları lokal anesteziklerle uyutuyoruz.

And most importantly, what we do

Daha da önemlisi, uzun ve zahmetli

is we use a rigorous, and often uncomfortable, process

ve oldukça zor bir fizik tedavi

of physical therapy and occupational therapy

ve uğraşı tedavisi uyguluyoruz

to retrain the nerves in the nervous system

böylece sinir sistemindeki sinirleri günlük hayatın

to respond normally

bir parçası olan

to the activities and sensory experiences

normal aktivitelere ve duyusal deneyimlere

that are part of everyday life.

uygun yanıt verecek şekilde eğitiyoruz.

And we support all of that

Bütün bunları yoğun bir psikoterapi programı

with an intensive psychotherapy program

ile destekleyerek yapıyoruz,

to address the despondency, despair and depression

böylece ağır ve kronik ağrılı durumlarda

that always accompanies

her zaman görülen umutsuzluk, mutsuzluk ve depresyon gibi

severe, chronic pain.

durumlarla ilgilenebiliyoruz.

It's successful,

Chandler'in bu videosunda

as you can see from this video of Chandler,

görebileceğiniz gibi epey başarılı,

who, two months after we first met her,

onunla tanışmamızdan iki ay sonra

is now doings a back flip.

geri takla atmaya başladı.

And I had lunch with her yesterday

Dün onunla öğlen yemeği yedim,

because she's a college student studying dance at Long Beach here,

çünkü burada Long Beach üniversitesinde dans eğitimi alıyor.

and she's doing absolutely fantastic.

ve gerçekten çok başarılı.

But the future is actually even brighter.

Geleceği ise çok daha parlak.

The future holds the promise

Gelecek umut vaadediyor

that new drugs will be developed

yeni ilaçlar geliştirilecek

that are not symptom-modifying drugs

bunlar bugün kullanılanlar gibi

that simply mask the problem,

sadece belirtileri gizleyen semptom giderici

as we have now,

ilaçlar değil,

but that will be disease-modifying drugs

sorunun kökenine inip

that will actually go right to the root of the problem

bu glial hücrelere saldıran ya da

and attack those glial cells,

glial hücrelerden salınan

or those pernicious proteins

ve merkezi sinir sistemini

that the glial cells elaborate,

allak bullak eden bu zararlı

that spill over and cause this central nervous system wind-up,

proteinlere yönelik ilaçlar olacak,

or plasticity,

ya da bizim ağrı dediğimiz

that so is capable

bu duyusal deneyime,

of distorting and amplifying

onun esnekliğine ve değişkenliğine

the sensory experience that we call pain.

yönelik ilaçlar olacak.

So I have hope

Bu nedenle

that in the future,

gelecekten ümitliyim,

the prophetic words of George Carlin will be realized,

George Carlin'in şu unutulmaz sözleri gerçek olacak,

who said, "My philosophy:

"Acı yoksa, acı yok."

No pain, no pain."

demişti.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)