Elliot Krane: The mystery of chronic pain

243,328 views ・ 2011-05-19

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Marcin Cwikla Korekta: Marcin Kasiak
00:15
I'm a pediatrician and an anesthesiologist,
0
15260
2000
Jestem pediatrą i anestezjologiem,
00:17
so I put children to sleep for a living.
1
17260
2000
więc zawodowo kładę dzieci do snu.
00:19
(Laughter)
2
19260
2000
(Śmiech)
00:21
And I'm an academic, so I put audiences to sleep for free.
3
21260
3000
Jestem też naukowcem, więc usypiam audiencję za darmo.
00:24
(Laughter)
4
24260
4000
(Śmiech)
00:28
But what I actually mostly do
5
28260
2000
Ale czym się głównie zajmuję
00:30
is I manage the pain management service
6
30260
2000
to zarządzam usługą radzenia sobie z bólem
00:32
at the Packard Children's Hospital up at Stanford in Palo Alto.
7
32260
3000
w Dziecięcym Szpitalu Packar w Stanford, Palo Alto.
00:35
And it's from the experience
8
35260
2000
I to właśnie z doświadczenia
00:37
from about 20 or 25 years of doing that
9
37260
2000
z około 20 lub 25 lat robienia tego
00:39
that I want to bring to you the message this morning,
10
39260
2000
chciałbym podzielić się z wami wiadomością tego poranka,
00:41
that pain is a disease.
11
41260
2000
że ból to choroba.
00:43
Now most of the time,
12
43260
2000
Teraz, przez większość czasu
00:45
you think of pain as a symptom of a disease,
13
45260
2000
myślicie, że ból jest symptomem choroby.
00:47
and that's true most of the time.
14
47260
2000
I jest to prawda w większości przypadków.
00:49
It's the symptom of a tumor or an infection
15
49260
3000
Jest to objaw raka lub infekcji,
00:52
or an inflammation or an operation.
16
52260
2000
zapalenia lub operacji.
00:54
But about 10 percent of the time,
17
54260
3000
Lecz przez około 10 procent czasu
00:57
after the patient has recovered from one of those events,
18
57260
3000
po tym jak pacjent wyzdrowiał z jednego z tych przypadków,
01:00
pain persists.
19
60260
2000
ból utrzymuje się.
01:02
It persists for months
20
62260
2000
Utrzymuje się przez miesiące,
01:04
and oftentimes for years,
21
64260
2000
a czasami przez lata.
01:06
and when that happens,
22
66260
2000
I kiedy to się dzieje,
01:08
it is its own disease.
23
68260
2000
jest to choroba sama w sobie.
01:10
And before I tell you about how it is that we think that happens
24
70260
3000
I zanim powiem wam, jak nam się wydaje, że to zachodzi
01:13
and what we can do about it,
25
73260
2000
i co możemy z tym zrobić,
01:15
I want to show you how it feels for my patients.
26
75260
3000
chciałbym pokazać wam jak odczuwają to moi pacjenci.
01:18
So imagine, if you will,
27
78260
2000
Wyobraźcie więc sobie,
01:20
that I'm stroking your arm with this feather,
28
80260
2000
że przesuwam tym piórkiem po waszym ramieniu,
01:22
as I'm stroking my arm right now.
29
82260
3000
tak jak robię to teraz po swoim.
01:25
Now, I want you to imagine
30
85260
2000
Teraz wyobraźcie sobie,
01:27
that I'm stroking it with this.
31
87260
2000
że przesuwam po nim tym.
01:29
Please keep your seat.
32
89260
2000
Proszę siedzieć na swoich miejscach.
01:31
(Laughter)
33
91260
2000
(Śmiech)
01:33
A very different feeling.
34
93260
2000
Bardzo odmienne uczucie.
01:35
Now what does it have to do with chronic pain?
35
95260
2000
Ale co to ma wspólnego z przewlekłym bólem?
01:37
Imagine, if you will, these two ideas together.
36
97260
3000
Wyobraźcie sobie te dwa pomysły razem.
01:40
Imagine what your life would be like
37
100260
2000
Wyobraźcie sobie jak wyglądałoby wasze życie
01:42
if I were to stroke it with this feather,
38
102260
3000
jeśli przesunąłbym tym piórkiem,
01:45
but your brain was telling you
39
105260
2000
a wasz mózg mówiłby wam,
01:47
that this is what you are feeling --
40
107260
2000
że to jest to co właśnie czujecie.
01:49
and that is the experience of my patients with chronic pain.
41
109260
3000
I tego właśnie doświadczają moi pacjenci z bólem przewlekłym.
01:52
In fact, imagine something even worse.
42
112260
2000
W sumie, wyobraźcie sobie coś jeszcze gorszego.
01:54
Imagine I were to stroke your child's arm with this feather,
43
114260
3000
Wyobraźcie sobie, że przesuwałbym tym piórkiem po ręce waszego dziecka,
01:57
and their brain [was] telling them
44
117260
2000
a ich mózg mówiłby im,
01:59
that they were feeling this hot torch.
45
119260
3000
że czują tą gorącą pochodnię.
02:02
That was the experience of my patient, Chandler,
46
122260
2000
To było doświadczenie mojego pacjenta, Chandler'a,
02:04
whom you see in the photograph.
47
124260
2000
którego widzicie na fotografii.
02:06
As you can see, she's a beautiful, young woman.
48
126260
2000
Jak widzicie jest piękną, młodą kobietą.
02:08
She was 16 years old last year when I met her,
49
128260
2000
Miała 16 lat, gdy ją poznałem
02:10
and she aspired to be a professional dancer.
50
130260
3000
i chciała zostać profesjonalną tancerką.
02:13
And during the course of one of her dance rehearsals,
51
133260
2000
I podczas jednej z prób,
02:15
she fell on her outstretched arm and sprained her wrist.
52
135260
3000
upadła na rozpostarte ramię i zwichnęła sobie nadgarstek.
02:18
Now you would probably imagine, as she did,
53
138260
2000
Pewnie myślicie, tak ja ona,
02:20
that a wrist sprain is a trivial event
54
140260
2000
że zwichnięcie jest błahym wydarzeniem
02:22
in a person's life.
55
142260
2000
w życiu człowieka.
02:24
Wrap it in an ACE bandage,
56
144260
2000
Zawiń to w bandaż elastyczny,
02:26
take some ibuprofen for a week or two,
57
146260
2000
łykaj ibuprofen przez tydzień czy dwa
02:28
and that's the end of the story.
58
148260
2000
i koniec opowieści.
02:30
But in Chandler's case, that was the beginning of the story.
59
150260
3000
Lecz w przypadku Chandler, to był dopiero początek.
02:34
This is what her arm looked like
60
154260
2000
Tak wyglądało jej ramię,
02:36
when she came to my clinic about three months after her sprain.
61
156260
3000
gdy przyszła do mojej kliniki trzy miesiące po zwichnięciu.
02:39
You can see that the arm is discolored,
62
159260
2000
Możecie zobaczyć, że ramię zmieniło kolor,
02:41
purplish in color.
63
161260
2000
że jest purpurowe.
02:43
It was cadaverically cold to the touch.
64
163260
2000
Było zimne w dotyku.
02:45
The muscles were frozen, paralyzed --
65
165260
2000
Mięśnie były zmrożone, sparaliżowane,
02:47
dystonic is how we refer to that.
66
167260
3000
dystoniczne jak to określamy.
02:50
The pain had spread from her wrist to her hands,
67
170260
3000
Ból rozprzestrzenił się z jej nadgarstka do dłoni,
02:53
to her fingertips, from her wrist up to her elbow,
68
173260
3000
końcówek palców, z nadgarstka po łokieć,
02:56
almost all the way to her shoulder.
69
176260
2000
prawię do ramienia.
02:58
But the worst part was,
70
178260
2000
Ale najgorsza częścią
03:00
not the spontaneous pain that was there 24 hours a day.
71
180260
3000
nie był samoistny ból przez 24 godziny na dobę.
03:03
The worst part was that she had allodynia,
72
183260
3000
Najgorsze było to, że miała allodynię,
03:06
the medical term for the phenomenon that I just illustrated
73
186260
3000
jest to medyczny termin na zjawisko, które dopiero co opisałem
03:09
with the feather and with the torch.
74
189260
2000
za pomocą piórka i pochodni.
03:11
The lightest touch of her arm --
75
191260
2000
Najdelikatniejsze dotknięcie jej ręki,
03:13
the touch of a hand,
76
193260
2000
dotknięcie dłoni,
03:15
the touch even of a sleeve, of a garment, as she put it on --
77
195260
3000
nawet rękawa, odzieży, jak się ubierała
03:18
caused excruciating, burning pain.
78
198260
4000
sprawiał jej rozdzierający, palący ból.
03:22
How can the nervous system get this so wrong?
79
202260
3000
Jak system nerwowy może działać tak źle?
03:25
How can the nervous system
80
205260
2000
Jak może system nerwowy
03:27
misinterpret an innocent sensation
81
207260
2000
źle interpretować niewinne wrażenia,
03:29
like the touch of a hand
82
209260
2000
jak dotyk dłoni,
03:31
and turn it into the malevolent sensation
83
211260
3000
i zmienić je w nieprzyjemne wrażenia
03:34
of the touch of the flame?
84
214260
2000
dotyku pochodni.
03:36
Well you probably imagine that the nervous system in the body
85
216260
3000
Wyobrażacie sobie prawdopodobnie, że system nerwowy w ciele
03:39
is hardwired like your house.
86
219260
2000
jest okablowany jak wasz dom.
03:41
In your house, wires run in the wall,
87
221260
2000
W waszym domu, kable są w ścianach,
03:43
from the light switch to a junction box in the ceiling
88
223260
3000
od włącznika do do skrzynki w suficie,
03:46
and from the junction box to the light bulb.
89
226260
3000
a ze skrzynki do żarówki.
03:49
And when you turn the switch on, the light goes on.
90
229260
2000
I kiedy włączacie, światło się zapala.
03:51
And when you turn the switch off, the light goes off.
91
231260
3000
Kiedy wyłączacie, światło gaśnie.
03:54
So people imagine the nervous system is just like that.
92
234260
4000
Ludzie wyobrażają sobie, że tak działa system nerwowy.
03:58
If you hit your thumb with a hammer,
93
238260
2000
Jeśli uderzycie się w kciuk młotkiem,
04:00
these wires in your arm -- that, of course, we call nerves --
94
240260
3000
te kable w waszej ręce, które oczywiście nazywamy nerwami,
04:03
transmit the information into the junction box in the spinal cord
95
243260
3000
przekazują informację z skrzynki do rdzenia kręgowego,
04:06
where new wires, new nerves,
96
246260
2000
gdzie nowe kable, nowe nerwy,
04:08
take the information up to the brain
97
248260
2000
przekazują informację do mózgu,
04:10
where you become consciously aware that your thumb is now hurt.
98
250260
4000
gdzie stajesz się świadomy, że boli Cię kciuk.
04:14
But the situation, of course, in the human body
99
254260
2000
Ale ta sytuacja w ludzkim ciele
04:16
is far more complicated than that.
100
256260
3000
jest bardziej skomplikowana niż to.
04:19
Instead of it being the case
101
259260
2000
Zamiast tego,
04:21
that that junction box in the spinal cord
102
261260
2000
zamiast skrzynki w rdzeniu kręgowym,
04:23
is just simple where one nerve connects with the next nerve
103
263260
3000
która łączy jeden nerw z innym
04:26
by releasing these little brown packets
104
266260
2000
poprzez wypuszczanie małych brązowych pakietów
04:28
of chemical information called neurotransmitters
105
268260
3000
chemicznych informacji zwanych neurotransmiterami
04:31
in a linear one-on-one fashion,
106
271260
3000
w liniowym porządku jeden-na-jednego,
04:34
in fact, what happens
107
274260
2000
w rzeczywistości, to co się dzieje
04:36
is the neurotransmitters spill out in three dimensions --
108
276260
2000
to, to że neurotransmittery rozlewają się w trzech wymiarach,
04:38
laterally, vertically, up and down in the spinal cord --
109
278260
3000
horyzontalnie, wertykalnie, w górę i dół rdzenia kręgowego
04:41
and they start interacting
110
281260
2000
i zaczynają wzajemnie oddziaływać
04:43
with other adjacent cells.
111
283260
3000
z innymi przylegającymi komórkami.
04:46
These cells, called glial cells,
112
286260
2000
Te komórki, zwane glejowymi,
04:48
were once thought to be
113
288260
2000
kiedyś uważano za
04:50
unimportant structural elements of the spinal cord
114
290260
2000
nieznaczące elementy strukturalne rdzenia kręgowego,
04:52
that did nothing more than hold all the important things together,
115
292260
2000
które nie robią nic innego niż tylko utrzymywanie ważnych rzeczy razem,
04:54
like the nerves.
116
294260
2000
takich jak nerwy.
04:56
But it turns out
117
296260
2000
Ale okazuje się,
04:58
the glial cells have a vital role
118
298260
2000
że te komórki glejowe pełnią istotną funkcję
05:00
in the modulation, amplification
119
300260
2000
w modulacji, amplifikacji
05:02
and, in the case of pain, the distortion
120
302260
3000
i, w przypadku bólu, wypaczania
05:05
of sensory experiences.
121
305260
3000
doświadczeń zmysłowych.
05:08
These glial cells become activated.
122
308260
2000
Te komórki glejowe aktywują się.
05:10
Their DNA starts to synthesize new proteins,
123
310260
2000
Ich DNA zaczyna syntezować nowe białka,
05:12
which spill out
124
312260
2000
które rozlewają się
05:14
and interact with adjacent nerves,
125
314260
2000
i wchodzą w interakcję z przylegającymi nerwami.
05:16
and they start releasing their neurotransmitters,
126
316260
3000
I one zaczynają wydzielać swoje neuroprzekaźniki.
05:19
and those neurotransmitters spill out
127
319260
2000
I te neuroprzekaźniki rozlewają się
05:21
and activate adjacent glial cells, and so on and so forth,
128
321260
3000
i aktywują przyległe komórki glejowe i tak dalej,
05:24
until what we have
129
324260
2000
aż to co mamy,
05:26
is a positive feedback loop.
130
326260
2000
to pozytywne sprzężenie zwrotne.
05:28
It's almost as if somebody came into your home
131
328260
2000
To prawie tak, jakby ktoś przyszedł do was do domu
05:30
and rewired your walls
132
330260
2000
i ponownie poprowadził kable w ścianach,
05:32
so that the next time you turned on the light switch,
133
332260
2000
tak, że gdy następnym razem, gdy zapalasz światło
05:34
the toilet flushed three doors down,
134
334260
2000
spuszcza się woda w toalecie trzy pomieszczenia dalej
05:36
or your dishwasher went on,
135
336260
2000
lub włącza się zmywarka
05:38
or your computer monitor turned off.
136
338260
2000
lub wyłącza się monitor.
05:40
That's crazy,
137
340260
2000
To jest szalone
05:42
but that's, in fact, what happens
138
342260
2000
ale tak się dzieje w rzeczywistości
05:44
with chronic pain.
139
344260
2000
z bólem przewlekłym.
05:46
And that's why pain becomes its own disease.
140
346260
3000
I właśnie dlatego ból staje się sam chorobą.
05:49
The nervous system has plasticity.
141
349260
2000
System nerwowy jest plastyczny.
05:51
It changes, and it morphs
142
351260
2000
Zmienia się
05:53
in response to stimuli.
143
353260
2000
wobec bodźców.
05:55
Well, what do we do about that?
144
355260
2000
Więc, co możemy z tym zrobić?
05:57
What can we do in a case like Chandler's?
145
357260
3000
Co możemy zrobić w przypadku takim jak u Chandler?
06:00
We treat these patients in a rather crude fashion
146
360260
2000
Leczymy tych pacjentów w raczej surowy sposób
06:02
at this point in time.
147
362260
2000
w tym momencie.
06:04
We treat them with symptom-modifying drugs --
148
364260
3000
Leczymy ich za pomocą leków zmieniających symptomy,
06:07
painkillers --
149
367260
2000
leków przeciwbólowych,
06:09
which are, frankly, not very effective
150
369260
2000
które, szczerze, nie są zbytnio efektywne
06:11
for this kind of pain.
151
371260
2000
na ten rodzaj bólu.
06:13
We take nerves that are noisy and active
152
373260
2000
Bierzemy nerwy, które są głośne i aktywne,
06:15
that should be quiet,
153
375260
2000
a powinny być ciche
06:17
and we put them to sleep with local anesthetics.
154
377260
2000
i usypiamy je za pomocą miejscowego znieczulenia.
06:19
And most importantly, what we do
155
379260
3000
A najważniejsze, to co robimy
06:22
is we use a rigorous, and often uncomfortable, process
156
382260
4000
to używanie rygorystycznego i często nieprzyjemnego procesu
06:26
of physical therapy and occupational therapy
157
386260
3000
fizjoterapii i terapii zajęciowej
06:29
to retrain the nerves in the nervous system
158
389260
3000
by przekwalifikować nerwy w układzie nerwowym
06:32
to respond normally
159
392260
3000
by odpowiadały normalnie
06:35
to the activities and sensory experiences
160
395260
3000
na czynności i bodźce
06:38
that are part of everyday life.
161
398260
2000
będące częścią codziennego dnia.
06:40
And we support all of that
162
400260
2000
Wspieramy wszystko
06:42
with an intensive psychotherapy program
163
402260
3000
programem intensywnej psychoterapii
06:45
to address the despondency, despair and depression
164
405260
3000
celem zwalczenia przygnębienia, rozpaczy i depresji,
06:48
that always accompanies
165
408260
2000
która zawsze towarzyszy
06:50
severe, chronic pain.
166
410260
2000
ciężkiemu, przewlekłemu bólowi.
06:52
It's successful,
167
412260
2000
Jest to skuteczne,
06:54
as you can see from this video of Chandler,
168
414260
2000
jak widać na tym wideo z Chandler,
06:56
who, two months after we first met her,
169
416260
2000
która to po dwóch miesiącach od pierwszego spotkania
06:58
is now doings a back flip.
170
418260
2000
robi teraz salta w tył.
07:00
And I had lunch with her yesterday
171
420260
2000
Jadłem z nią lunch wczoraj
07:02
because she's a college student studying dance at Long Beach here,
172
422260
3000
ponieważ studiuje taniec tutaj w Long Beach.
07:05
and she's doing absolutely fantastic.
173
425260
2000
I idzie jej fantastycznie.
07:07
But the future is actually even brighter.
174
427260
4000
Ale przyszłość jest jeszcze jaśniejsza.
07:11
The future holds the promise
175
431260
3000
Przyszłość niesie obietnicę,
07:14
that new drugs will be developed
176
434260
2000
że zostaną rozwinięte nowe leki
07:16
that are not symptom-modifying drugs
177
436260
3000
nie modyfikujące jedynie symptomów,
07:19
that simply mask the problem,
178
439260
2000
co jedynie maskuje problem
07:21
as we have now,
179
441260
2000
jak robi się to teraz,
07:23
but that will be disease-modifying drugs
180
443260
3000
ale będą lekami zmieniającymi chorobę
07:26
that will actually go right to the root of the problem
181
446260
2000
które dotrą do źródła problemu,
07:28
and attack those glial cells,
182
448260
2000
i zaatakują te komórki glejowe
07:30
or those pernicious proteins
183
450260
2000
lub te złośliwe białka,
07:32
that the glial cells elaborate,
184
452260
3000
które przerabiają komórki glejowe,
07:35
that spill over and cause this central nervous system wind-up,
185
455260
3000
które rozlewają się i powodują zamieszanie w ośrodkowym układzie nerwowym
07:38
or plasticity,
186
458260
2000
lub plastyczność,
07:40
that so is capable
187
460260
2000
która jest zdolna
07:42
of distorting and amplifying
188
462260
2000
do zaburzenia i amplifikacji
07:44
the sensory experience that we call pain.
189
464260
2000
doświadczeń zmysłowych, które nazywamy bólem.
07:46
So I have hope
190
466260
2000
Mam nadzieję,
07:48
that in the future,
191
468260
2000
że w przyszłości
07:50
the prophetic words of George Carlin will be realized,
192
470260
3000
spełnią się prorocze słowa Georg'a Carlin'a,
07:53
who said, "My philosophy:
193
473260
2000
który powiedział: "Moja filozofia:
07:55
No pain, no pain."
194
475260
3000
brak bólu, brak bólu."
07:59
Thank you very much.
195
479260
2000
Dziękuję bardzo.
08:01
(Applause)
196
481260
6000
(Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7