Kiran Bedi: How I remade one of India's toughest prisons

Translator: Jeta Rudi Reviewer: Helena Bedalli

Now I'm going to give you a story.

Tani do t'iu tregoj një histori.

It's an Indian story about an Indian woman and her journey.

Është një histori indiane për një grua dhe udhëtimin e saj.

Let me begin with my parents.

Më lejoni të filloj me prindërit e mi.

I'm a product of this

Jam produkt i këtyre

visionary mother and father.

prindërve largpamës.

Many years ago, when I was born in the '50s --

Para shumë vitesh, kur u linda në vitet e 50ta,

'50s and '60s

vitet e 50ta dhe 60ta

didn't belong to girls in India.

nuk u takonin vajzave në Indi.

They belonged to boys.

Ato u takonin djemëve.

They belonged to boys who would join business

U takonin djemëve që do t'iu bashkoheshin biznesit

and inherit business from parents,

apo të trashëgonin biznese nga prindërit,

and girls would be dolled up to get married.

dhe vajzat do bëheshin si kukulla për t'u martuar.

My family, in my city,

Familja ime, në qytetin tim,

and almost in the country, was unique.

dhe mbase në të gjithë vendin, ishte e veçantë.

We were four of us, not one,

Ishim katër, jo vetëm një,

and fortunately no boys.

dhe fatmirësisht asnjë djalë.

We were four girls and no boys.

Ishim pra katër vajza dhe asnjë djalë.

And my parents were part

Prindërit ishin pjesë e një familje

of a landed property family.

me prona dhe truaj.

My father defied his own grandfather,

Babai im nuk e përfilli gjyshin,

almost to the point of disinheritance,

gati në pikën që do ta linte pa trashëgimi,

because he decided to educate

ngase ai vendosi të na arsimonte

all four of us.

neve të katërtave.

He sent us to one of the best schools in the city

Ai na dërgoi në njërën nga shkollat më të mira në qytet

and gave us the best education.

dhe na dha arsimimin më të mirë.

As I've said, when we're born, we don't choose our parents,

Sikurse thashë, kur lindim, ne nuk mund të zgjedhim prindërit,

and when we go to school, we don't choose our school.

dhe kur shkojmë në shkollë, nuk zgjedhim dot shkollën.

Children don't choose a school.

Fëmijët nuk zgjedhin shkollën.

They just get the school which parents choose for them.

Ata vetëm se shkojnë në shkollën që zgjedhin prindërit e tyre.

So this is the foundation time which I got.

Pra kjo eshte koha kur u rrita.

I grew up like this, and so did my other three sisters.

U rrita kështu, dhe kështu u rritën edhe tri motrat e mia.

And my father used to say at that time,

Dhe babai im thoshte në atë kohë,

"I'm going to spread all my four daughters in four corners of the world."

"Do t'i shpërndaj vajzat e mia në të katër anët e botës."

I don't know if he really meant [that], but it happened.

Nuk e di nëse vërtetë e dëshironte atë, por ashtu ndodhi.

I'm the only one who's left in India.

Unë jam e vetmja që mbeti në Indi.

One is a British, another is an American

Njëra është në Britani, tjetra në Amerikë

and the third is a Canadian.

dhe e treta në Kanada.

So we are four of us in four corners of the world.

Kështu që jemi të gjitha të shpërndara në katër anët e botës.

And since I said they're my role models,

Dhe meqë thashë që ato i kam si modele,

I followed two things which my father and mother gave me.

kam ndjekur dy gjëra që më dhanë prindërit.

One, they said, "Life is on an incline.

E para, më thanë: "Jeta është në pjerrtësi.

You either go up,

Ose ngjitesh lartë,

or you come down."

ose bie poshtë."

And the second thing, which has stayed with me,

Dhe gjëja e dytë që më ka mbetur

which became my philosophy of life,

që u bë filosofia ime në jetë,

which made all the difference,

dhe që shtyu ndryshimin,

is: 100 things happen in your life, good or bad.

eshte : 100 gjera ndodhin ne jete, mire ose keq.

Out of 100, 90 are your creation.

Nga 100, 90 janë të bëmat e tua.

They're good. They're your creation. Enjoy it.

Ato janë të mira. Janë krijesat e tua. Kënaqu me to.

If they're bad, they're your creation. Learn from it.

Nëse janë të këqija, janë krijesat e tua. Mëso nga to.

Ten are nature-sent over which you can't do a thing.

Kurse 10 dërgohen nga natyra, s'ke ç'të bësh.

It's like a death of a relative,

Është sikurse vdekja e një anëtari të familjes,

or a cyclone, or a hurricane, or an earthquake.

ose një stuhi, uragan apo tërmet.

You can't do a thing about it.

Nuk mund të bësh asgjë në ato raste.

You've got to just respond to the situation.

Vetëm se duhet t'i përgjigjesh situatës.

But that response comes out of those 90 points.

Por ajo përgjigje vjen nga ato 90 pikët.

Since I'm a product of this philosophy,

Meqenëse jam produkt i kësaj filosofie,

of 90/10,

të 90/10,

and secondly, "life on an incline,"

dhe së dyti: "jeta është në pjerrtësi,"

that's the way I grew up

kështu jam rritur

to be valuing what I got.

të çmoj atë që kam.

I'm a product of opportunities,

Jam produkt i mundësive,

rare opportunities in the '50s and the '60s,

mundësi të rralla në vitet e 50-ta e 60-ta,

which girls didn't get,

që vajzat s'i kishin dot,

and I was conscious of the fact that what my parents were giving me

dhe isha e vetëdijshme që ajo që më dhanë prindërit

was something unique.

ishte diçka e veçantë.

Because all of my best school friends were getting dolled up

Ngaqë të gjitha shoqet e mia të shkollës po bëheshin gati

to get married with a lot of dowry,

për t'u martuar me prikë të lartë,

and here I was with a tennis racket and going to school

unë shkoja në shkolle dhe e kisha mendjen te lozja tenis

and doing all kinds of extracurricular activities.

dhe mirrja pjesë nëpër lloj-lloj aktivitetesh jashtë shkollore.

I thought I must tell you this.

Mendova që më duhet të iu tregoj këtë.

Why I said this, is the background.

Këto që iu thashë ishin sfondi.

This is what comes next.

Ja se çfarë vjen më pas.

I joined the Indian Police Service as a tough woman,

Unë iu bashkova Shërbimit Policor të Indisë si një grua e fortë,

a woman with indefatigable stamina,

një grua me qëndresë të palodhshme,

because I used to run for my tennis titles, etc.

sepse më parë kisha garuar për tituj në tenis, etj.

But I joined the Indian Police Service,

Por iu bashkova Shërbimit Policor të Indisë,

and then it was a new pattern of policing.

dhe atëherë kishte një strukturë tjetër në polici.

For me the policing stood for power to correct,

Për mua të qenit polic do të thoshte të kishe fuqinë për të korrigjuar,

power to prevent and power to detect.

fuqinë për të parandaluar dhe për të zbuluar.

This is something like a new definition ever given in policing in India --

Kjo është një përkufizim i ri i dhënë policisë në Indi,

the power to prevent.

fuqia për të parandaluar.

Because normally it was always said, power to detect, and that's it,

Ngaqë zakonisht thuhej vetëm fuqia për të zbuluar dhe aq,

or power to punish.

ose fuqia për të ndëshkuar.

But I decided no, it's a power to prevent,

Por unë vendosa që jo, është fuqia për të parandaluar,

because that's what I learned when I was growing up.

sepse kjo ishte ajo që kisha mësuar kur isha duke u rritur.

How do I prevent the 10 and never make it more than 10?

Si të parandaloj 10 dhe të mos lejoj që asnjëherë të shkoi mbi 10?

So this was how it came into my service,

Kjo ishte se si erdhi në shërbim,

and it was different from the men.

dhe ishte ndryshe nga meshkujt.

I didn't want to make it different from the men, but it was different,

Nuk doja që ta bëja ndryshe nga meshkujt, por ishte ndryshe,

because this was the way I was different.

për arsye se kjo ishte mënyra se si unë isha ndryshe nga ta.

And I redefined policing concepts in India.

Dhe unë i përkufizova sërish konceptet e policisë në Indi.

I'm going to take you on two journeys,

Do t'iu dërgoj nëpër dy rrugëtime,

my policing journey and my prison journey.

rrugëtimi im në polici, dhe ai në burg.

What you see, if you see the title

Ajo që shihni, po të shikoni titullin

called "PM's car held."

quhet" "Mbahet makina e Kryeministrit."

This was the first time a prime minister of India

Kjo ishte hera e parë që një kryeministër i Indisë

was given a parking ticket.

kishte marrë një tiketë trafiku.

(Laughter)

(Të qeshura)

That's the first time in India,

Ishte hera e parë në Indi,

and I can tell you, that's the last time you're hearing about it.

dhe them që kjo është hera e fundit që do të dëgjoni për këtë.

It'll never happen again in India,

Nuk do të ndodhë më kurrë në Indi,

because now it was once and forever.

sepse ishte njëherë dhe përgjithmonë.

And the rule was, because I was sensitive,

Dhe rregulla ishte, që për shkak se isha e ndjeshme,

I was compassionate, I was very sensitive to injustice,

isha e mëshirshme, isha e ndjeshme ndaj padrejtësisë,

and I was very pro-justice.

dhe isha shumë pro-drejtësisë.

That's the reason, as a woman, I joined the Indian Police Service.

Kjo ishte arsyeja pse si femër iu bashkova Shërbimit Policor të Indisë.

I had other options, but I didn't choose them.

Kisha mundësi te tjera, por nuk i zgjodha ato.

So I'm going to move on.

Pra do të vazhdoj me tutje.

This is about tough policing, equal policing.

Kjo ka të bëjë me policinë e fortë por të barabartë.

Now I was known as "here's a woman that's not going to listen."

Tani njihesha si: "gruaja që nuk vë vesh".

So I was sent to all indiscriminate postings,

Kështu që vihesha në detyra të ndryshme,

postings which others would say no.

detyra për të cilat të tjerët thoshin jo.

I now went to a prison assignment as a police officer.

Shkova në një detyrë në një burg si police.

Normally police officers don't want to do prison.

Zakonisht policët s'duan të punojnë nëpër burgje.

They sent me to prison to lock me up,

Ata më dërguan të punoj në burg që të më mbyllnin,

thinking, "Now there will be no cars

duke menduar: "Tani s'do të ketë me

and no VIPs to be given tickets to.

bileta trafiku për makinat e njerëzve të rëndësishëm.

Let's lock her up."

Le ta mbyllim."

Here I got a prison assignment.

Ndaj më cuan me detyrë në burg.

This was a prison assignment which was one big den of criminals.

Më kishin caktuar me detyrë në burg, në çerdhen e kriminelëve.

Obviously, it was.

Kështu dukej.

But 10,000 men,

Por 10.000 persona.

of which only 400 were women -- 10,000 --

Nga të cilët vetëm 400 ishin femra.

9,000 plus about 600

Pra rreth 9000 plus 600

were men.

ishin meshkuj.

Terrorists, rapists,

Terroristë, dhunues,

burglars, gangsters --

hajdute, gangstere--

some of them I'd sent to jail

Disa prej tyre i kisha dërguar vetë në burg

as a police officer outside.

sa isha police jashtë.

And then how did I deal with them?

Dhe, si u mora me ta?

The first day when I went in,

Ditën e parë kur fillova,

I didn't know how to look at them.

Ditën e parë kur fillova, nuk dija si t'i shikoja.

And I said, "Do you pray?" When I looked at the group, I said, "Do you pray?"

Dhe iu thashë: "A luteni?" Kur shikova grupin dhe iu thashë "A luteni?"

They saw me as a young, short woman wearing a pathan suit.

Ata më panë si një grua të re, të shkurtër, të veshur me kostum.

I said, "Do you pray?"

Iu thashë: "A luteni?"

And they didn't say anything.

Ata nuk thanë asgjë.

I said, "Do you pray? Do you want to pray?"

Thashë: "A luteni? A dëshironi të luteni?"

They said, "Yes." I said, "All right, let's pray."

Ata thanë: "Po." Unë iu thashë: "Në rregull, le të lutemi."

I prayed for them, and things started to change.

Unë u luta për ta dhe gjërat filluan të ndryshojnë.

This is a visual of education inside the prison.

Kjo është një fotografi e arsimimit brenda burgut.

Friends, this has never happened,

Miq, kjo gjë nuk ka ndodhur kurrë,

where everybody in the prison studies.

ku që të gjithë në burg të studiojnë.

I started this with community support.

E fillova këtë me mbështetjen e komunitetit.

Government had no budget.

Qeveria nuk kishte buxhet.

It was one of the finest, largest volunteerism

Ishte një nga projektet vullnetare më të mira

in any prison in the world.

dhe më të mëdha në ndonjë burg në botë.

This was initiated in Delhi prison.

Kjo nismë u ndërmor në burgun në Delhi.

You see one sample

Ju shihni një shembull

of a prisoner teaching a class.

te nje te burgosuri qe po jep mesim

These are hundreds of classes.

Këto janë me qindra klasa.

Nine to eleven, every prisoner went into the education program --

Nga 9 deri më 11, cdo i burgosur vijonte programin e edukimit.

the same den in which they thought

Në të njejtën fole ku menduan që

they would put me behind the bar and things would be forgotten.

do të më vendosnin pas hekurave dhe gjërat do të harroheshin.

We converted this into an ashram --

Ne e shndërruam këtë në si një qendër fetare të Hinduismit.

from a prison to an ashram through education.

Nga një burg në një si qendër fetare përmes arsimimit.

I think that's the bigger change.

Mendoj që ky ishte ndryshimi i madh.

It was the beginning of a change.

Ishte fillimi i një ndryshimi më të madh.

Teachers were prisoners. Teachers were volunteers.

Mësuesit ishin të burgosurit ose vullnetarët.

Books came from donated schoolbooks.

Librat mësimorë erdhën nga donacionet.

Stationery was donated.

Materialet për të shkruar na janë dhënë donacion.

Everything was donated,

Çdo gjë erdhi nga donacionet,

because there was no budget of education for the prison.

ngase nuk kishte buxhet për arsim nëpër burgje.

Now if I'd not done that,

Sikur të mos e kisha bërë këtë

it would have been a hellhole.

do të ishte vrimë ferri.

That's the second landmark.

Kjo është pamja e dytë.

I want to show you some moments of history in my journey,

Dua t'iu tregoj disa momente historike përgjatë udhëtimit tim.

which probably you would never ever get to see anywhere in the world.

Udhëtim të cilin mbase nuk mund ta shihni kurrë askund në botë.

One, the numbers you'll never get to see.

Së pari, numrat që s'do t'i shihni kurrë.

Secondly, this concept.

Së dyti, këtë koncept.

This was a meditation program inside the prison

Ky ishte një program meditimi brenda burgut,

of over 1,000 prisoners.

te 1000 te burgosurve.

One thousand prisoners who sat in meditation.

1.000 të burgosur të cilët u ulën të meditonin.

This was one of the most courageous steps

Ky ishte një ndër hapat më guximtarë që kam ndërmarrë,

I took as a prison governor.

si një udhëheqëse e burgut.

And this is what transformed.

Dhe kështu u shndërrua.

You want to know more about this,

Nëse dëshironi të dini më shumë për këtë,

go and see this film, "Doing Time, Doing Vipassana."

shkoni dhe shikoni këtë film: "Duke bërë më shumë, duke medituar."

You will hear about it, and you will love it.

Do të dëgjoni në lidhje me këtë, dhe ka për të iu pëlqyer.

And write to me on KiranBedi.com,

Dhe më shkruani tek KiranBedi.com

and I'll respond to you.

dhe do t'iu përgjigjem.

Let me show you the next slide.

Më lejoni të iu tregoj fotografinë tjetër.

I took the same concept of mindfulness,

Mora të njëjtin koncept të vëmendjes,

because, why did I bring meditation into the Indian prison?

ngase, pse solla meditimin në burgjet e Indisë?

Because crime is a product of a distorted mind.

Ngase krimi është produkt i një mendjeje që nuk është në rregull.

It was distortion of mind which needed to be addressed to control.

Është çrregullimi në mendje që duhej të adresohej për t'u kontrolluar.

Not by preaching, not by telling,

Jo duke predikuar, jo duke iu treguar,

not by reading, but by addressing your mind.

jo duke lexuar, por duke adresuar mendjen tënde.

I took the same thing to the police,

Solla të njëjtën gjë në polici,

because police, equally, were prisoners of their minds,

sepse edhe policët ishin po aq të burgosur të mendjeve të tyre,

and they felt as if it was "we" and "they,"

dhe ata ndiheshin sikur të ishte "ne" kundër "ata",

and that the people don't cooperate.

dhe që njerëzit nuk bashkëpunojnë.

This worked.

Kjo funksionoi.

This is a feedback box called a petition box.

Kjo është një kuti për reagime, quhet kuti për kërkesa.

This is a concept which I introduced

Ky është një koncept që e kam ndërmarrë në mënyrë që

to listen to complaints, listen to grievances.

t'i dëgjoj ankesat dhe pakënaqësitë.

This was a magic box.

Kjo ishte kuti magjike.

This was a sensitive box.

Kjo ishte kuti e ndjeshme.

This is how a prisoner drew how they felt about the prison.

Kjo është se si a ka portretizuar një i burgosur atë se si ndjehej në lidhje me burgun.

If you see somebody in the blue --

Dhe nëse mund të shihni personin e veshur me të kaltërt -

yeah, this guy --

po, këtë personin këtu,

he was a prisoner, and he was a teacher.

ai ishte një i burgosur, dhe ishte mësues.

And you see, everybody's busy. There was no time to waste.

Dhe siç e shihni, të gjithë janë të zënë. Nuk ka kohë për të humbur.

Let me wrap it up.

Më lejoni ta përfundoj.

I'm currently into movements,

Momentalisht jam e përfshirë nëpër lëvizje,

movements of education

lëvizje për arsimim

of the under-served children,

të fëmijëve me mundësi të kufizuara,

which is thousands -- India is all about thousands.

ka me mijëra të tillë - India ka të bëj gjithnjë me mijëra.

Secondly is about the anti-corruption movement in India.

Së dyti, lëvizje për anti-korrupsion në Indi.

That's a big way

Kjo është udhë e madhe.

we, as a small group of activists,

Ne si një grup i vogël aktivistësh nga India,

have drafted an ombudsman bill for the government of India.

kemi shkruar një draft të ligjit për Avokatin e Popullit në Indi.

Friends, you will hear a lot about it.

Miq, do të dëgjoni shumë në lidhje me këtë.

That's the movement at the moment I'm driving,

Kjo është momentalisht lëvizja që po e drejtoj,

and that's the movement and ambition of my life.

dhe kjo është lëvizja dhe misioni i jetës sime.

Thank you very much.

Ju faleminderit shumë!

(Applause)

(Duartrokitje)

Thank you. Thank you very much. Thank you.

Ju faleminderit! Ju faleminderit shumë!

Thank you. Thank you. Thank you.

Ju faleminderit! Ju faleminderit !