Teach girls bravery, not perfection | Reshma Saujani

Translator: Ibena Zeqja Reviewer: Helena Bedalli

So a few years ago,

Para disa vitesh,

I did something really brave,

bëra diçka shumë të guximshme,

or some would say really stupid.

ose disa do ta quanin budallallëk.

I ran for Congress.

Unë kandidova për Kongres.

For years, I had existed safely behind the scenes in politics

Për shumë vite, kam qënë në prapaskenat e politikës

as a fundraiser, as an organizer,

duke mbledhur fonde, duke organizuar

but in my heart, I always wanted to run.

por në zemër, gjithmonë doja të kandidoja.

The sitting congresswoman had been in my district since 1992.

Anëtarja e Kongresit në rrethin tim kishte që në 1992 aty.

She had never lost a race,

Nuk kishte humbur kurrë një garë

and no one had really even run against her in a Democratic primary.

dhe askush nuk kishte kandiduar kundër saj.

But in my mind, this was my way

Por në mendjen time, kjo ishte mënyra ime

to make a difference,

për të bërë një ndryshim,

to disrupt the status quo.

për të ndërhyrë në status kuo.

The polls, however, told a very different story.

Sondazhet ama tregonin histori tjetër.

My pollsters told me that I was crazy to run,

Anketuesit më thonin që isha e çmendur që po kandidoja,

that there was no way that I could win.

që nuk kisha asnjë mundësi për të fituar.

But I ran anyway,

Por kandidova gjithsesi,

and in 2012, I became an upstart in a New York City congressional race.

dhe në 2012, në garën për Kongres të New York City, u ngrita ne rankime.

I swore I was going to win.

U betova që do të fitoja.

I had the endorsement from the New York Daily News,

Kisha miratimin e New York Daily News,

the Wall Street Journal snapped pictures of me on election day,

Wall Street Journal bëri foto të miat në ditën e zgjedhjeve,

and CNBC called it one of the hottest races in the country.

dhe CNBC e quajti një nga garat më të nxehta në vend.

I raised money from everyone I knew,

Mblodha para nga gjithë njerëzit që njihja,

including Indian aunties

duke pëfshirë hallat indiane

that were just so happy an Indian girl was running.

që ishin shumë të lumtura që një indiane po kandidonte.

But on election day, the polls were right,

Por ditën e zgjedhjeve, sondazhet ishin të sakta

and I only got 19 percent of the vote,

dhe unë mora vetëm 19% të votave,

and the same papers that said I was a rising political star

dhe të njëjtat gazeta të cilat thonin që unë isha një yll në ngritje,

now said I wasted 1.3 million dollars

tani thonin që unë shpërdorova 1.3 milion dollarë në 6321 vota.

on 6,321 votes.

Don't do the math.

Mos bëni llogaritë.

It was humiliating.

Ishte turpëruese.

Now, before you get the wrong idea,

Para se të merrni idenë e gabuar,

this is not a talk about the importance of failure.

ky nuk është një fjalim për rëndësinë e dështimit.

Nor is it about leaning in.

Dhe as për përkuljen.

I tell you the story of how I ran for Congress

Ju tregoj historinë e kandidimit tim për Kongres

because I was 33 years old

sepse isha 33 vjeç

and it was the first time in my entire life

dhe ishte hera e parë në gjithë jetën time

that I had done something that was truly brave,

që unë kisha bërë dicka vërtet të guximshme

where I didn't worry about being perfect.

ku nuk u shqetësova për të qënë perfekte.

And I'm not alone:

Dhe nuk jam e vetmja:

so many women I talk to tell me

shumë femra më thonë

that they gravitate towards careers and professions

që shkojnë drejt karrierave dhe profesioneve

that they know they're going to be great in,

ku ato e dinë që do shkëlqejnë,

that they know they're going to be perfect in,

ku ato e dinë që do jenë perfekte,

and it's no wonder why.

dhe s'do mend.

Most girls are taught to avoid risk and failure.

Shumë vajza janë mësuar t'u shmangen riskut dhe dështimit.

We're taught to smile pretty,

Na kanë mësuar të buzëqeshim bukur,

play it safe, get all A's.

të jemi të sigurta, të marrim dhjeta në shkollë.

Boys, on the other hand,

Djemtë në anën tjetër,

are taught to play rough, swing high,

janë mësuar që të luajnë fort, të arrijnë majat

crawl to the top of the monkey bars and then just jump off headfirst.

të kacavirren nëpër paralele, e të hidhen me kokë.

And by the time they're adults,

Dhe kur rriten,

whether they're negotiating a raise or even asking someone out on a date,

nëse janë duke negociuar rritje rroge ose po i kërkojnë dikujt një takim,

they're habituated to take risk after risk.

janë mësuar duke marrë rrezik pas rreziku.

They're rewarded for it.

Ata shpërblehen për atë.

It's often said in Silicon Valley,

Shpesh thuhet në Silicon Valley,

no one even takes you seriously unless you've had two failed start-ups.

nuk të merr njeri seriozisht nëse nuk ke dy biznese të dështuara.

In other words,

Në fjalë të tjera,

we're raising our girls to be perfect,

ne po i rrisim vajzat tona për të qënë perfekte

and we're raising our boys to be brave.

dhe po rrisim djemtë tanë për të qënë të guximshëm.

Some people worry about our federal deficit,

Disa njerëz shqetësohen për deficitet federale,

but I, I worry about our bravery deficit.

une shqetësohem për mungesën tonë të guximit.

Our economy, our society, we're just losing out

Ekonomia jonë, shoqëria jonë, po humbet

because we're not raising our girls to be brave.

sepse nuk po i rrisim vajzat që të jenë të guximshme

The bravery deficit is why women are underrepresented in STEM,

Mungesa e guximit është pse femrat janë pak të përfaqësuara në shkenca,

in C-suites, in boardrooms, in Congress,

në trupa ekzekutivë, në borde,

and pretty much everywhere you look.

në Kongres dhe kudo.

In the 1980s, psychologist Carol Dweck

Në vitet 1980, psikologia Carol Dweck shikoi se si

looked at how bright fifth graders handled an assignment

nxënës të zgjuar në klasën e pestë

that was too difficult for them.

trajtonin një problem shumë të vështirë.

She found that bright girls were quick to give up.

Ajo gjeti se vjazat e zgjuara dorëzoheshin shpejt.

The higher the IQ, the more likely they were to give up.

Sa më e lartë IQ, aq më shpejt dorëzoheshin.

Bright boys, on the other hand,

Djemtë e zgjuar në anën tjetër,

found the difficult material to be a challenge.

materialin e vështirë e shihnin si sfidë.

They found it energizing.

U jepte energji.

They were more likely to redouble their efforts.

Kishin më shumë gjasa të dyfishonin përpjekjet.

What's going on?

Çfarë po ndodh?

Well, at the fifth grade level,

Epo, në klasën e pestë

girls routinely outperform boys in every subject,

vajzat janë më mirë se djemtë në cdo lëndë,

including math and science,

përfshirë matematikën dhe shkencat,

so it's not a question of ability.

pra nuk është një çështje aftësie.

The difference is in how boys and girls approach a challenge.

Ndryshimi është se si vajzat dhe djemtë trajtojnë një sfidë.

And it doesn't just end in fifth grade.

Dhe nuk është vetëm në klasën e pestë.

An HP report found that men will apply for a job

Një raport i HP tregoi që burrat do aplikonin në një punë

if they meet only 60 percent of the qualifications,

nëse kishin vetëm 60% të kualifikimeve,

but women, women will apply

por gratë, gratë do të aplikonin

only if they meet 100 percent of the qualifications.

vetëm nesë kishin 100% të kualifikimeve

100 percent.

100 %.

This study is usually invoked as evidence that, well,

Ky studim zakonisht merret si provë që

women need a little more confidence.

grave u duhet më shumë besim.

But I think it's evidence

Por unë mendoj që është provë

that women have been socialized to aspire to perfection,

që gratë janë shtyrë nga shoqëria që të aspirojnë për perfeksion,

and they're overly cautious.

dhe janë më të kujdesshme

(Applause)

se ç'duhet. (Duartrokitje)

And even when we're ambitious,

Dhe atëherë kur ne jemi ambicioze,

even when we're leaning in,

dhe atëhere kur priremi,

that socialization of perfection

kjo shtyrje për perfeksion

has caused us to take less risks in our careers.

na ka bërë që të marrim më pak rreziqe në karrierat tona.

And so those 600,000 jobs that are open right now

Dhe kështu ato në 600,000 vende pune të lira

in computing and tech,

në teknologji,

women are being left behind,

gratë po lihen pas,

and it means our economy is being left behind

dhe kjo do të thotë që dhe ekonomia jonë po lihet pas

on all the innovation and problems women would solve

në gjithë inovacionin dhe problemet që gratë do të zgjidhnin

if they were socialized to be brave

nëse do shtyheshin nga shoqeria për të qene të guximshme

instead of socialized to be perfect.

në vend të perfektes.

(Applause)

(Duartrokitje)

So in 2012, I started a company to teach girls to code,

Kështu në 2012 unë fillova një kompani që të mësoja vajzat të programonin,

and what I found is that by teaching them to code

dhe çfarë kuptova ishte që, duke i mësuar si të programojnë,

I had socialized them to be brave.

unë i kisha shtyrë të ishin të guximshme.

Coding, it's an endless process of trial and error,

Programimi është një proces i pafundëm prove dhe gabimesh,

of trying to get the right command in the right place,

perpjekje për të gjetur komandën e duhur në vendin e duhur,

with sometimes just a semicolon

ndonjëhere vetëm një pikëpresje

making the difference between success and failure.

bën ndryshimin midis suksesit dhe dështimit.

Code breaks and then it falls apart,

Kodi copëtohet,

and it often takes many, many tries

dhe shpesh kërkon shumë, shumë tentativa

until that magical moment

deri në momentin magjik

when what you're trying to build comes to life.

kur ajo ç'ka ti po përpiqesh të ndërtosh vjen në jetë.

It requires perseverance.

Kërkon këmbëngulje.

It requires imperfection.

Kërkon papërsosmëri.

We immediately see in our program

Menjëherë shohim te programi jonë

our girls' fear of not getting it right,

frikën e vajzave që nuk do e bëjne saktë,

of not being perfect.

që nuk do jenë perfekte.

Every Girls Who Code teacher tells me the same story.

Çdo mësuese në Girls Who Code më thotë të njëjtën histori.

During the first week, when the girls are learning how to code,

Javën e parë, kur vajzat po mësojne si të programojnë,

a student will call her over and she'll say,

një studente do t'i thotë:

"I don't know what code to write."

"Nuk di çfarë kodi të shkruaj."

The teacher will look at her screen,

Mësuesja do shikojë në ekranin e saj,

and she'll see a blank text editor.

një editor teksti bosh.

If she didn't know any better, she'd think that her student

Ajo mund të mendonte që studentja e saj

spent the past 20 minutes just staring at the screen.

harxhoi 20 minutat e fundit duke parë ekranin.

But if she presses undo a few times,

Por nëse ajo shtyp butonin "Zhbëj" disa herë,

she'll see that her student wrote code and then deleted it.

do të shohë se studentja e saj shkroi kod dhe më pas e fshiu.

She tried, she came close,

Ajo u përpoq, ajo iu afrua,

but she didn't get it exactly right.

por ajo nuk e kishte plotësisht të saktë.

Instead of showing the progress that she made,

Në vend që të tregonte progresin që kishte bërë

she'd rather show nothing at all.

ajo nuk tregoi gjë fare.

Perfection or bust.

Perfeksion ose dështim.

It turns out that our girls are really good at coding,

Del që vajzat janë shumë të mira në programim,

but it's not enough just to teach them to code.

por nuk është mjaftueshëm t'u mësojmë vetëm këtë

My friend Lev Brie, who is a professor at the University of Columbia

Lev Brie, një profesoreshë në Universitetin e Colombias

and teaches intro to Java

e cila jep Hyrje në Java,

tells me about his office hours with computer science students.

më tregon për konsultimet me studentët e shkencave kompjuterike.

Kur djemtë kanë vështirësi me një detyrë,

When the guys are struggling with an assignment,

vinë dhe thonë:

they'll come in and they'll say,

"Profesore, ka dicka gabim me kodin tim."

"Professor, there's something wrong with my code."

The girls will come in and say,

Vajzat vinë dhe thonë:

"Professor, there's something wrong with me."

"Profesore, ka dicka gabim me mua."

We have to begin to undo the socialization of perfection,

Duhet të fillojmë të rregullojmë perfeksionizmin,

but we've got to combine it with building a sisterhood

por duhet ta kombinojmë me krijimin e një lidhjeje

that lets girls know that they are not alone.

e cila u mëson vajzave që nuk janë vetëm.

Because trying harder is not going to fix a broken system.

Sepse duke u përpjekur më fort nuk do të rregullohet një sistem i prishur.

I can't tell you how many women tell me,

Se keni idenë sa shumë vajza më thonë:

"I'm afraid to raise my hand,

"Kam frikë të ngrej dorën,

I'm afraid to ask a question,

kam frikë të bëj një pyetje,

because I don't want to be the only one

sepse nuk dua të jem e vetmja

who doesn't understand,

që nuk kupton,

the only one who is struggling.

e vetmja që ka vështirësi.

When we teach girls to be brave

Kur i mësojmë vajzat të jenë të guximshme

and we have a supportive network cheering them on,

dhe kur kemi një rrjet që i mbështet dhe i inkurajon,

they will build incredible things,

ato do ndërtojnë gjëra të pabesueshme,

and I see this every day.

dhe e shoh këtë cdo ditë.

Take, for instance, two of our high school students

Merrni për shembull dy gjimnaziste

who built a game called Tampon Run --

të cilat ndërtuan një lojë të quajtur "Vrapi i Tamponit",

yes, Tampon Run --

po, Vrapi i Tamponit,

to fight against the menstruation taboo

për të luftuar kundër tabusë së menstruacioneve

and sexism in gaming.

dhe seksizmit në lojra.

Or the Syrian refugee

Ose refugjatja siriane

who dared show her love for her new country

e cila guxoi të tregoje dashuri për vendin e saj të ri

by building an app to help Americans get to the polls.

duke krijuar një program që ndihmon amerikanët me sondazhet.

Or a 16-year-old girl who built an algorithm

Ose vajza 16-vjeçare që ndërtoi një algoritëm

to help detect whether a cancer is benign or malignant

për të ndihmuar në zbulimin nëse një kancer ishte beninj ose malinj

in the off chance that she can save her daddy's life

me shpresat se do të mund të shpetojë jetën e babit te saj

because he has cancer.

sepse ai ka kancer.

These are just three examples of thousands,

Këto janë thjeshtë 3 shembuj nga mijra,

thousands of girls who have been socialized to be imperfect,

mijra vajza që janë mësuar me papërsosmërinë,

who have learned to keep trying, who have learned perseverance.

që kanë mësuar të vazhdojnë të provojnë, që kanë mësuar këmbënguljen.

And whether they become coders

Dhe nëse ato bëhen programuese

or the next Hillary Clinton or Beyoncé,

apo një Hilary Clinton ose Beyoncé e ardhshme,

they will not defer their dreams.

ato nuk do të lëshojnë ëndrrat e tyre.

And those dreams have never been more important for our country.

Dhe ato ëndrra s'kanë qënë kurrë më të rëndësishme për vendin tonë,

For the American economy, for any economy to grow,

për ekonominë amerikane, për cdo ekonomi,

to truly innovate,

që të ndryshojë vërtetë,

we cannot leave behind half our population.

ne nuk mund të lëmë pas gjysmën e popullsise sonë.

We have to socialize our girls to be comfortable with imperfection,

Ne duhet t'i mësojmë vajzat të jenë në rehati me papërsosmëritë,

and we've got to do it now.

dhe duhet ta bëjmë tani.

We cannot wait for them to learn how to be brave like I did

Nuk mund të presim që ato të mësojnë të bëhen të guximshme si unë

when I was 33 years old.

kur isha 33 vjeç.

We have to teach them to be brave in schools

Duhet t'i mësojmë të jenë të guximshme në shkolla

and early in their careers,

dhe herët në karrierë

when it has the most potential to impact their lives

atëherë kur ka më shumë potencial për të ndikuar në jetën e tyre

and the lives of others,

dhe në jetët e të tjerve,

and we have to show them that they will be loved and accepted

ne duhet t'i tregojmë që ato do të duhen dhe do të pranohen

not for being perfect

jo se janë perfekte

but for being courageous.

por të guximshme.

And so I need each of you to tell every young woman you know --

Dhe kështu dua që të gjithë ju t'i thoni cdo vajze që njihni

your sister, your niece, your employee, your colleague --

motrave, mbesave, nënpunëseve, kolegëve,

to be comfortable with imperfection,

që të jenë në rehati me papërsosmërinë,

because when we teach girls to be imperfect,

sepse kur ne i mësojmë të jenë të papërsosura,

and we help them leverage it,

dhe i mësojmë që ta përdorin,

we will build a movement of young women who are brave

ne do krijojmë një lëvizje të vajzave që janë të guximshme

and who will build a better world for themselves

dhe që do të ndërtojnë një botë më të mirë për veten e tyre

and for each and every one of us.

dhe për të gjithë ne.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)

Thank you.

Faleminderit.

Chris Anderson: Reshma, thank you.

Chris Anderson: Reshma, faleminderit.

It's such a powerful vision you have. You have a vision.

Ke një vizion kaq të fuqishëm. Ke një vizion.

Tell me how it's going.

Më thuaj si po shkon.

How many girls are involved now in your program?

Sa vajza janë përfshirë në programin tuaj?

Reshma Saujani: Yeah. So in 2012, we taught 20 girls.

Reshma Saujani: Në 2012 ne mësuam 20 vajza.

This year we'll teach 40,000 in all 50 states.

Këtë vit do mësojmë 40,000 në të gjithë 50 shtetet.

(Applause)

(Duartrokitje)

And that number is really powerful,

Dhe ky është një numër shumë i fuqishëm,

because last year we only graduated 7,500 women in computer science.

sepse vitin e kaluar u diplomuan 7,500 femra në shkencat kompjuterike.

Like, the problem is so bad

Problemi është kaq i madh

that we can make that type of change quickly.

por mund ta rregullojmë shumë shpejt.

CA: And you're working with some of the companies in this room even,

CA: Dhe ju po punoni me disa kompani që janë tani këtu,

who are welcoming graduates from your program?

të cilat po mirëpresin të diplomuara nga programi juaj?

RS: Yeah, we have about 80 partners,

RS: Po, kemi rreth 80 partnerë,

from Twitter to Facebook

nga Twitter deri në Facebook

to Adobe to IBM to Microsoft to Pixar to Disney,

në Adobe, IBM, Microsoft, Pixar, Disney,

I mean, every single company out there.

pra çdo kompani atje jashtë.

And if you're not signed up, I'm going to find you,

Dhe nëse nuk jeni regjistruar, unë do t'ju gjej,

because we need every single tech company

sepse ne duam çdo kompani në teknologji

to embed a Girls Who Code classroom in their office.

të marri një vajzë nga klasat e Girls Who Code në zyrat e tyre.

CA: And you have some stories back from some of those companies

CA: Ju keni disa histori nga ato kompani

that when you mix in more gender balance

ku keni rritur balancën mes gjinive

in the engineering teams, good things happen.

në ekipet e inxhinierëve, gjëra të mira kanë ndodhur.

RS: Great things happen.

RS: Gjëra të mrekullueshme.

I mean, I think that it's crazy to me to think about the fact

Për mua është pak çmenduri të mendosh për faktin që

that right now 85 percent of all consumer purchases are made by women.

85% e të gjitha blerjeve konsumatore bëhen nga femrat.

Women use social media at a rate of 600 percent more than men.

Femrat përdorin mediat sociale 600% më shumë se meshkujt.

We own the Internet,

Ne zotërojmë internetin,

and we should be building the companies of tomorrow.

dhe duhet të ndërtojmë kompanitë e së nesërmes.

And I think when companies have diverse teams,

Mendoj që kur kompanitë kanë ekipe diverse,

and they have incredible women that are part of their engineering teams,

dhe kanë femra të pabesueshme në ekipet e tyre të inxhinierëve,

they build awesome things, and we see it every day.

ato ndërtojnë gjëra mbreslënëse, dhe e shohim çdo ditë.

CA: Reshma, you saw the reaction there. You're doing incredibly important work.

CA: Reshma, ju e patë reagimin. Po bëni pune shumë të dobishme.

This whole community is cheering you on. More power to you. Thank you.

Ky komunitet i gjithi po ju nxit. Më shumë fuqi për ju. Faleminderit.

RS: Thank you.

RS: Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)