Stefan Sagmeister: 7 rules for making more happiness

Translator: Dita Bytyci Reviewer: Helena Bedalli

I spent the best part of last year

Kam kaluar pjesën më të madhe të vitit të kaluar

working on a documentary

duke punuar në një dokumentar

about my own happiness --

në lidhje me lumturinë time --

trying to see

duke u përpjekur të shihja

if I can actually train my mind

nëse unë në fakt mund të trajnoj mendjen time

in a particular way,

në një mënyrë të veçantë,

like I can train my body,

ashtu si mund ta trajnoj trupin tim,

so I can end up with an improved feeling

në mënyrë që të përfundoj me një ndjenjë

of overall well-being.

më të mirë për mirëqenien.

Then this January,

Pastaj këtë janar,

my mother died,

më vdiq nëna,

and pursuing a film like that

dhe të vazhdoja një film të tillë

just seemed the last thing that was interesting to me.

ishte gjëja e fundit që më interesonte.

So in a very typical, silly designer fashion,

Dhe, në një mënyrë shumë tipike për një dizajner,

after years worth of work,

pas aq vite pune,

pretty much all I have to show for it are the titles for the film.

pak a shumë e gjitha që duhet të tregoj për të janë titujt e filmit.

(Music)

(Muzikë)

They were still done

Akoma po kryheshin

when I was on sabbatical with my company in Indonesia.

në kohën kur isha me kompaninë time në Indonezi.

We can see the first part here was designed here by pigs.

Ne mund të shohim pjesën e parë këtu të dizajnuar nga derrat.

It was a little bit too funky,

Kjo ishte pak shumë shokuese,

and we wanted a more feminine point of view

dhe deshëm një pikëpamje pak më femërore

and employed a duck

dhe morëm një rosë

who did it in a much more fitting way --

që e bëri atë në një mënyrë shumë

fashion.

më të përshtatshme.

My studio in Bali

Studio ime në Bali

was only 10 minutes away from a monkey forest,

ishte vetëm 10 minuta larg nga një pyll majmunësh.

and monkeys, of course,

Dhe majmunët, natyrisht,

are supposed to be the happiest of all animals.

mendohet të jenë më të lumturit nga të gjitha kafshët.

So we trained them to be able to do three separate words,

Ne i trajnuam të bënin tri fjalë të veçanta,

to lay out them properly.

dhe t’i vendosnin siç duhej.

You can see,

Mund të shihni

there still is a little bit of a legibility problem there.

se nuk mund të lexohet aq qartë.

The serif is not really in place.

Një linjë nuk është aty ku duhet të jetë.

So of course, what you don't do properly yourself

Por, natyrisht, atë që nuk e bëni siç duhet vetë,

is never deemed done really.

në realitet nuk bëhet asnjëherë.

So this is us climbing onto the trees

Pra, këta jemi ne duke u ngjitur mbi pemë

and putting it up over the Sayan Valley

dhe duke e vënë mbi Luginën Sayan

in Indonesia.

në Indonezi.

In that year, what I did do a lot

Në atë vit, ajo çfarë bëra ishte

was look at all sorts of surveys,

shikova shumë studime

looking at a lot of data on this subject.

që janë bërë mbi këtë temë.

And it turns out

Dhe rezulton se

that men and women

burrat dhe gratë

report very, very similar levels of happiness.

kanë nivele shumë, shumë të ngjashme të lumturisë.

This is a very quick overview

Kjo është një pasqyrë shumë e shpejtë

of all the studies that I looked at.

e të gjitha studimeve që i kam shikuar.

That climate plays no role.

Klima nuk luan asnjë rol.

That if you live in the best climate,

qoftë se jetoni në një klimë të mirë,

in San Diego in the United States,

në San Diego në Shtetet e Bashkuara,

or in the shittiest climate, in Buffalo, New York,

ose në klimë jo aq të mirë, në Buffalo, New York,

you are going to be just as happy

do jeni po aq i lumtur

in either place.

në cilindo vend.

If you make more than 50,000 bucks a year in the U.S.,

Nëse bëni më shumë se 50.000 dollarë në vit në SHBA,

any salary increase you're going to experience

çdo rritje page që do të keni do të ndikojë

will have only a tiny, tiny influence

shumë, shumë pak

on your overall well-being.

në mirëqenien tuaj.

Black people are just as happy as white people are.

Njerëz me ngjyrë janë po aq të lumtur sa njerëzit e bardhë.

If you're old or young

Nëse jeni të vjetër ose të rinj

it doesn't really make a difference.

nuk ka ndonjë dallim.

If you're ugly or if you're really, really good-looking

Nëse jeni të shëmtuar ose nëse jeni të shumë të bukur,

it makes no difference whatsoever.

nuk ka aspak dallim.

You will adapt to it and get used to it.

Do të adaptoheni dhe do të mësoheni me të.

If you have manageable health problems

Nëse keni probleme shëndetësore te kurueshme

it doesn't really matter.

nuk ka rëndësi.

Now this does matter.

Tani kjo ka rëndësi.

So now the woman on the right

Tani gruaja në të djathtë

is actually much happier than the guy on the left --

është në fakt shumë më e lumtur se sa djali në të majtë --

meaning that, if you have a lot of friends,

do të thotë se, në qoftë se ju keni shumë miq,

and you have meaningful friendships,

dhe keni miqësi të mira,

that does make a lot of difference.

kjo ka shumë rëndësi.

As well as being married -- you are likely to be much happier

Poashtu, nëse jeni të martuar -- do të jeni shumë më të lumtur

than if you are single.

sesa beqar.

A fellow TED speaker, Jonathan Haidt,

Njëri nga prezentuesit e TED, Jonathan Haidt,

came up with this beautiful little analogy

doli me një analogji të bukur

between the conscious and the unconscious mind.

mes vetëdijes dhe pavetëdijes.

He says that the conscious mind is this tiny rider

Ai thotë se mendja e vetëdijshme është një drejtues i vogël

on this giant elephant, the unconscious.

i një elefanti gjigant, pavetëdijes.

And the rider thinks

Dhe drejtuesi mendon

that he can tell the elephant what to do,

se mund t’i thotë elefantit se çfarë duhet të bëjë,

but the elephant really has his own ideas.

por elefanti në fakt ka idetë e tij.

If I look at my own life,

Nëse shikoj jetën time,

I'm born in 1962 in Austria.

unë kam lindur në 1962 në Austri.

If I would have been born a hundred years earlier,

Nëse do të kisha lindur njëqind vjet më parë,

the big decisions in my life would have been made for me --

vendimet e mëdha do të ishin marrë për mua --

meaning I would have stayed in the town that I was born in;

që do të thotë se do të kisha qëndruar në qytetin ku kam lindur,

I would have very much likely

do të kisha ndoshta profesionin

entered the same profession that my dad did;

e ngjashëm sikur babai;

and I would have very much likely married a woman

dhe do të isha martuar me ndonjë grua

that my mom had selected.

që do të ma kishte gjetur mëma.

I, of course, and all of us,

Unë, natyrisht, dhe të gjithë ne,

are very much in charge

i marrim vetë të gjitha vendimet

of these big decisions in our lives.

e mëdha në jetën tonë.

We live where we want to be --

Ne jetojmë, ku duam të jetojmë --

at least in the West.

të paktën në Perëndim.

We become what we really are interested in.

Ne merremi me atë që me të vërtetë na intereson.

We choose our own profession,

Ne zgjedhim vetë profesionet tona,

and we choose our own partners.

dhe zgjedhim vetë partnerët tanë.

And so it's quite surprising

Dhe është mjaft e çuditshme

that many of us

që shumë prej nesh

let our unconscious influence those decisions

lejojmë që pavetëdija jonë të ndikojë vendimet tona

in ways that we are not quite aware of.

në mënyra për të cilat nuk jemi aq të vetëdijshëm.

If you look at the statistics

Nëse shikoni statistikat

and you see that the guy called George,

dhe shihni njërin që quhet George,

when he decides on where he wants to live --

kur ai vendos se ku do të jetojë --

is it Florida or North Dakota? --

Florida apo North Dakota? --

he goes and lives in Georgia.

ai shkon dhe jeton në Georgia.

And if you look at a guy called Dennis,

Nëse shikoni Dennis,

when he decides what to become --

kur ai vendos se çfarë duhet të bëhet --

is it a lawyer, or does he want to become a doctor

avokat, doktor,

or a teacher? --

apo mësues? --

best chance is that he wants to become a dentist.

mundësia më e madhe është se dëshiron të bëhet dentist.

And if Paula decides

Dhe nëse Paula duhet të vendosi

should she marry Joe or Jack,

se a duhet të martohet me Joe apo Jack,

somehow Paul sounds the most interesting.

atëherë Paul tingëllon më interesant.

And so even if we make

Dhe kështu edhe në qoftë se

those very important decisions

i marrim ato vendime të rëndësishme

for very silly reasons,

për arsye shumë pa kuptim,

it remains statistically true

mbetet statistikisht e vërtetë

that there are more Georges living in Georgia

se ka më shumë George-a që jetojnë në Gjeorgji

and there are more Dennises becoming dentists

dhe ka më shumë Dennis-a që bëhen dentistë,

and there are more Paulas who are married to Paul

dhe ka më shumë Paula tjera që janë martuar me Paul

than statistically viable.

sesa që mund të jetë statistikisht e mundshme.

(Laughter)

(Të qeshura)

Now I, of course, thought,

Tani, sigurisht, unë po mendoja

"Well this is American data,"

këto janë të dhëna amerikane.

and I thought, "Well, those silly Americans.

Dhe ata janë budallenjë amerikanë.

They get influenced by things

Ata ndikohen nga gjëra

that they're not aware of.

për të cilat nuk janë të vetëdijshëm.

This is just completely ridiculous."

Kjo është shumë qesharake.

Then, of course, I looked at my mom and my dad --

Pastaj, natyrisht, shikova nënën time dhe babanë --

(Laughter)

(Të qeshura)

Karolina and Karl,

Karolina dhe Karl,

and grandmom and granddad,

dhe gjyshen e gjyshin tim,

Josefine and Josef.

Josefine dhe Josef.

So I am looking still for a Stephanie.

Por ende jam duke kërkuar për një Stephanie.

I'll figure something out.

Do t’ia bëj disi.

If I make this whole thing a little bit more personal

Nëse e bëj gjithë këtë pak më shumë personale

and see what makes me happy as a designer,

dhe shikoj se çfarë më bën të lumtur si një dizajner,

the easiest answer, of course,

përgjigja më e lehtë, natyrisht,

is do more of the stuff that I like to do

është të bëjë më shumë gjëra që dëshiroj t’i bëj

and much less of the stuff that I don't like to do --

sesa gjëra që nuk më pëlqen t’i bëj --

for which it would be helpful

gjë që do të ishte mirë të dija

to know what it is that I actually do like to do.

çfarë është që më pëlqen të bëj.

I'm a big list maker,

Unë jam një krijues i madh listash,

so I came up with a list.

dhe kështu bëra një listë.

One of them is to think without pressure.

Një prej tyre është të mendoj pa presion.

This is a project we're working on right now

Ky është një projekt në të cilin jemi duke punuar

with a very healthy deadline.

dhe kemi mjaft kohë për ta përfunduar.

It's a book on culture,

Është një libër mbi kulturën,

and, as you can see,

dhe, siç mund të shihni,

culture is rapidly drifting around.

kultura po lëviz shumë shpejt.

Doing things like I'm doing right now --

Të bëj gjëra të tilla siç jam duke bërë tani --

traveling to Cannes.

duke udhëtuar në Kanë.

The example I have here

Shembulli që kam këtu

is a chair that came out of the year in Bali --

është një karrige nga Bali --

clearly influenced by local manufacturing and culture,

ndikuar në mënyrë të qartë nga kultura dhe prodhimi vendas,

not being stuck behind

të mos jem i mbërthyer

a single computer screen all day long

pak ekranit të kompjuterit gjithë ditën

and be here and there.

dhe të jem gjithandej.

Quite consciously, design projects

Në mënyrë të vetëdijshme të dizajnoj projekte

that need an incredible amount of various techniques,

për një sasi të madhe të teknikave të ndryshme,

just basically to fight

realisht vetëm për të

straightforward adaptation.

luftuar adaptimin e drejtpërdrejtë.

Being close to the content --

Të jem i afërt me tematikën --

that's the content really is close to my heart.

diçka që e kam shumë për zemër.

This is a bus, or vehicle,

Ky është një autobus, ose automjet,

for a charity, for an NGO

bamirësie për një OJQ

that wants to double the education budget in the United States --

që dëshiron të dyfishojë buxhetin e edukimit në Shtetet e Bashkuara --

carefully designed,

i dizajnuar me kujdes,

so, by two inches, it still clears highway overpasses.

në mënyrë që për dy inç (5 cm), u hap rrugën tejkalimeve në autostradë.

Having end results -- things that come back from the printer well,

të kem rezultate përfundimtare -- gjëra që dalin mirë nga printeri,

like this little business card for an animation company

si kjo kartëvizitë e vogël për një kompani animacionesh

called Sideshow

e quajtur Sideshow

on lenticular foils.

në fletë lentilkulare.

Working on projects

Të punoj në projekte

that actually have visible impacts,

që kanë impakt të dukshëm,

like a book for a deceased German artist

si një libër për një artist të vdekur gjerman,

whose widow came to us

e veja e të cilit erdhi tek ne

with the requirement to make her late husband famous.

me kërkesën për ta bërë burrin e saj të famshëm.

It just came out six months ago,

Sapo ka dale gjashtë muaj më parë,

and it's getting unbelievable traction right now in Germany.

dhe është duke bërë bujë të madhe në Gjermani.

And I think that his widow

Dhe mendoj se ajo grua

is going to be very successful on her quest.

do të jetë shumë e suksesshme në kërkimin e saj.

And lately, to be involved in projects

Dhe së fundi, të jem i përfshirë në projekte

where I know about 50 percent of the project

për të cilat kam njohuri nga ana teknike

technique-wise

50 për qind,

and the other 50 percent would be new.

kurse 50 për qind do të jetë diçka e re.

So in this case,

Pra, në këtë rast,

it's an outside projection for Singapore

ky është një projektim I jashtëm për Singaporin

on these giant Times Square-like screens.

mbi këto ekrane gjigante sikur të Times Square.

And I of course knew stuff, as a designer,

unë sigurisht i dija gjërat, si një dizajner,

about typography,

në lidhje me tipografi,

even though we worked with those animals not so successfully.

edhe pse kishim punuar me ato kafshë jo me aq sukses.

But I didn't quite know

Por nuk kam ditur

all that much about movement or film.

aq shumë për lëvizjet apo filmin.

And from that point of view we turned it into a lovely project.

Dhe nga ky këndvështrim e kthyem në një projekt shumë të mirë.

But also because the content was very close.

Por po ashtu sepse konteksti ishte shumë i afërt.

In this case, "Keeping a Diary

Në këtë rast, mbajtja e një ditari

Supports Personal Development" --

mbështet zhvillimin personal.

I've been keeping a diary since I was 12.

Unë kam mbajtur ditar që kur kam qenë 12.

And I've found that it influenced my life and work

Dhe kam kuptuar që ka ndikuar në jetën dhe punën time

in a very intriguing way.

në një mënyrë shumë interesante.

In this case also because

Në këtë rast, po ashtu sepse

it's part of one of the many sentiments

është pjesë e një prej shumë

that we build the whole series on --

ndjenjave mbi të cilat kemi bërë një seri të tërë --

that all the sentiments originally had come out of the diary.

që të gjitha ndjenjat fillimisht kishin ardhur nga ditari.

Thank you so much.

Shumë faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)