John Searle: Our shared condition -- consciousness

Translator: Tharanga Wijethilake Reviewer: Dulini Mudunkotuwa

I'm going to talk about consciousness.

මම අද කතා කරන්නේ විඥානය/මනස පිළිඹඳවයි෴

Why consciousness?

ඇයි විඥානයගැන කතා කරන්නේ ?

Well, it's a curiously neglected subject,

හේතුව එය වැඩිවශයෙන් වැඩිදෙනෙක් අවධානය යොමු නොකරන මාතෘකාවක් වීම ,

both in our scientific and our philosophical culture.

විද්‍යාත්මක වගේම දාර්ශනික වශයෙන් ෴

Now why is that curious?

මේක කුතුහලය දනවන මාතෘකාවක් වෙන්නේ ඇයි ?

Well, it is the most important aspect of our lives

එය අපේ ජීවිතයේ ඉතා වැදගත් අංගයක්

for a very simple, logical reason,

සරලම තර්කානුකුල හේතු දක්වීමක් සඳහාම.

namely, it's a necessary condition on anything

නාමිකව බැලුවොත්, එය ඕනෑම කටයුත්තක් සඳහා අත්‍යවශ්‍යයි වාගේම

being important in our lives that we're conscious.

අප සවිඥානික වීම අපේ ජීවිත වලට ඉතාම වැදගත් ෴

You care about science, philosophy, music, art, whatever --

ඔබ විද්‍යාව, දර්ශනය සංගීතය, චිත්‍ර වැනි දේ වැදගත්කොට සලකනවා, රස විඳිනවා

it's no good if you're a zombie or in a coma, right?

ඔබට මනසක් නැති (අවිඥානාත්මක) සත්වයෙක්නම්, සිහියක් පතක් නැතිනම්, ඒ කිසි දෙයක් පලක් ඇත්තේ නැහැ,

So consciousness is number one.

ඒ නිසා විඥානය තමයි මූලිකම දේ ෴

The second reason is that when people do

දෙවැනි කාරණාව තමයි

get interested in it, as I think they should,

කෙනෙක් මේ සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කරනකොට ,

they tend to say the most appalling things.

සමහර කෙනෙක් ඉතාම බය හිතෙන දේවල් ප්‍රකාශ කරන්න පෙළඹෙනවා෴

And then, even when they're not saying appalling things

එවැනි ප්‍රකාශ නොකරන වෙලාවට,

and they're really trying to do serious research,

ඔවුන් පර්යේෂණ කටයුතු කරන්න උත්සහ කරනවා,

ඇත්තටම කියනව නම් වර්ධනය ඉතාම මන්දගාමී෴

well, it's been slow. Progress has been slow.

When I first got interested in this, I thought, well,

මම මුලින්ම මේ ගැන කල්පනා කරනකොට මම හිතුවේ

it's a straightforward problem in biology.

මේක ජීවවිද්‍යාවට අදාල සරල ගැටළුවක් කියල෴

Let's get these brain stabbers to get busy and figure out

අපි දැන් මේ ප්‍රහේලිකාව මහන්සි වෙලා විසඳල

how it works in the brain.

කොහොමද මොලය ඇතුලේ විඥානය/මනස පවතින්නේ කියල හොයන්න බලමු ෴

So I went over to UCSF and I talked to all

මම මේ සම්බන්ධයෙන් කැලිෆෝර්නියා විශ්ව විද්‍යාලයේ

සියලුම නම් දරපු ස්නායු සම්බන්ධ ජීව විද්‍යඥයින්ට කතා කලහම

the heavy-duty neurobiologists there,

and they showed some impatience,

ඒ ගොල්ල තරමක් නොඉවසිලිමත් ප්‍රතිචාර දැක්වුවා,

as scientists often do when you ask them embarrassing questions.

ඇතැම් විට මම ඔවුන් අපහසුතාවයට පත් වෙන ප්‍රශ්න අහපු නිසා වෙන්න පුළුවන් ෴

But the thing that struck me is, one guy said in exasperation,

එතැනදී මම වැඩිමනත්ම දැනුනේ , එක ප්‍රසිද්ද විද්‍යාඥයෙක් මට තරහින් වගේ කියැපු දෙයක්

a very famous neurobiologist, he said, "Look,

, "මේ ඔයා මුලින්ම විශ්ව විද්‍යාලයක පත්වීම හදා ගන්න.

in my discipline it's okay to be interested in consciousness,

ඊට පස්සේ විඥානය ගැන හොයන්න.

but get tenure first. Get tenure first."

හැබැයි මුලින්ම පත්වීම හදා ගන්න."

Now I've been working on this for a long time.

මේ වෙනකොට මම මේ කටයුත්ත පටන් අරන් සෑහෙන කාලයක් තිස්සේ කරගෙන යනවා ෴

I think now you might actually get tenure

මම හිතන්නේ දැන් නම් ඇත්තටම විශ්වවිද්‍යාලයක පත්වීමක් ගන්නත්

by working on consciousness.

විඥානය ගැන පර්යේෂණ කිරීම ප්‍රමාණවත් ෴

If so, that's a real step forward.

එහෙම වෙනවා නම් එක මේ අංශයෙන් පියවරක් ඉස්සරහට තැබීමක්෴

Okay, now why then is this curious reluctance

එහෙනම් විඥානය ගැන පර්යේෂණ ඇයි මෙච්චරම පසුගාමී වෙලා තියෙන්නේ,

and curious hostility to consciousness?

ඇයි ඒ පර්යේෂණ වලට එදිරිවාදිකම් කරන්නේ මොකද?

Well, I think it's a combination of two features

මම හිතන්නේ මේකට හේතුව පවතින එක්තරා කාරණා දෙකක එකතුවක් කියලයි

of our intellectual culture

අපේ බුද්ධිමත් සමාජය

that like to think they're opposing each other

මේවා විද්‍යාවට ප්‍රති විරුද්ධ දේවල් හැටියට සලකන්නේ

but in fact they share a common set of assumptions.

නමුත් මේ අංශ එකිනෙකට සමාන උපකල්පන භාවිත කරනවා ෴

One feature is the tradition of religious dualism:

මුල් කාරණාව තමයි සාම්ප්‍රදායික ආගමික පිළිගැනීම්:

Consciousness is not a part of the physical world.

විඥානය භෞතික ලෝකයේ කොටසක් නොවෙයි

It's a part of the spiritual world.

ඒක අධ්‍යාත්මික ලෝකයේ කොටසක් කියන එක කියන පිළිගැනීම තමයි ඒ ෴

It belongs to the soul,

විඥානය අයිති වෙන්නේ ආත්මයට,

and the soul is not a part of the physical world.

ආත්මය භෞතික ලෝකයේ කොටසක් නොවෙයි ෴

That's the tradition of God, the soul and immortality.

මේවා දෙවියන් , ආත්මය සහ සදාකාලික අමරණීයත්වය අඩංගු වන සම්ප්‍රදායන්

There's another tradition that thinks it's opposed to this

මෙම අදහසට ප්‍රතිවිරුද්ධ සම්ප්‍රදායකුත් තියෙනවා

but accepts the worst assumption.

මේ අදහස ඉතාම නරක උපකල්පනයක් පිලිගන්නවා

That tradition thinks that we are heavy-duty scientific materialists:

ඒ සම්ප්‍රදාය නිගමනය කරනවා අපි බැරෑරුම් විද්‍යාත්මක භෞතිකවාදීන් කියල:

Consciousness is not a part of the physical world.

විඥානය භෞතික ලෝකයේ කොටසක් නොවෙයි෴

Either it doesn't exist at all, or it's something else,

එක්කෝ එහෙම දෙයක් ඇත්තේ නැහැ , එහෙම නැත්නම් විඥානය කියන්නේ වෙනම දෙයක්

a computer program or some damn fool thing,

පරිගණක වැඩසටහනක් හරි වෙන පලක් නැති දෙයක් වෙන්නත් පුළුවන්,

but in any case it's not part of science.

කොහොම වුනත් විද්‍යාත්මක දෙයක් නොවෙයි ෴

And I used to get in an argument that really gave me a stomachache.

එත් එක්ක මට ඔලුවේ කැක්කුම හැදෙන තර්කයක් ඉදිරිපත් කරා ෴

Here's how it went.

මේකයි ප්‍රශ්නය,

Science is objective, consciousness is subjective,

විද්‍යාව වාස්ත්විකයි, විඥානය ආත්මීයයි

therefore there cannot be a science of consciousness.

එම නිසා විඥානයට අදාල වූ විද්‍යාවක් පවතින්න බැහැ ෴

Okay, so these twin traditions are paralyzing us.

කොහොමහරි මේ සම්ප්‍රදායන් දෙකම අපිව අඩපණ කරනවා

It's very hard to get out of these twin traditions.

මේවායින් මිදෙන්න හරිම අපහසුයි

And I have only one real message in this lecture,

මේ දේශනයේ ඇත්තටම එකම අරමුණයි තියෙන්නේ

and that is, consciousness is a biological phenomenon

එක තමයි, විඥානය කියන්නේ ජීව විද්‍යාත්මක සංසිද්ධියක් කියන එක

like photosynthesis, digestion, mitosis --

හරියට ප්‍රභාසංශ්ලේෂණය,අනූනන විභාජනය (සෛල න්‍යෂ්ටි බෙදීමෙන් වර්ණදේහ ඇති වීමේ ක්‍රියාවලිය) වගේ--

you know all the biological phenomena -- and once you accept that,

ඔබ දන්නවා, ජීව විද්‍යාත්මක සංසිද්ධීන් පිලිගත්තහම,

most, though not all, of the hard problems

බොහොමයක්, ඔක්කොම නොවුනත්, විඥානය සම්බන්ධ

about consciousness simply evaporate.

අමාරු ගැටළු නැතිවෙලා යනවා ෴

And I'm going to go through some of them.

මම ඒ අමාරු ගැටළු වලින් කොටසක් ගැන කතා කරනවා ෴

Okay, now I promised you to tell you some

මම යමක් කියන්න පොරොන්දු වුනා

of the outrageous things said about consciousness.

විඥානය ගැන බියජනක දේවල් කිහිපයක් ෴

One: Consciousness does not exist.

එක: විඥානය භෞතික පැවැත්මක් නැති දෙයක් ෴

It's an illusion, like sunsets.

මේක දෘෂ්ටි මායාවක් වගේ දෙයක් ,හරියට ඉර බහිනවා වගේ ෴

Science has shown sunsets and rainbows are illusions.

දේදුන්නක් කියන්නෙත් දෘෂ්ඨි මායාවක්,

So consciousness is an illusion.

ඒ වගේම විඥානය කියන්නෙත් එක්තරා ආකාරයක මායාවක් ෴

Two: Well, maybe it exists, but it's really something else.

දෙක: ඒක පවතිනවානම් පවතින්නේ වෙනත් ආකාරයකට ෴

It's a computer program running in the brain.

මොලය ඇතුලේ දුවන පරිගණක වැඩසටහනක් වාගේ ෴

Three: No, the only thing that exists is really behavior.

තුන : නියම ආකාරයෙන් පවතින්නේ එහි චර්යාවේ ඵලයන් සහ අතුරඵලයන් පමණයි ෴

It's embarrassing how influential behaviorism was,

එක අතකට චර්යාවාදය කොච්චර බලගතුයිද කියන එක හිතන්නත් අමාරුයි,

but I'll get back to that.

මම පසුව ඒ ගැන කතා කරන්නම් ෴

And four: Maybe consciousness exists,

හතර: විඥානය පවතිනවානම්,

but it can't make any difference to the world.

එකට ලෝකයේ කිසිම ක්‍රියාවක් වෙනස් කරන්න බැහැ ෴

භෞතික වස්තුවක් අධ්‍යාත්මිකව හොලවන්න බැහැනේ, නේද ?

How could spirituality move anything?

Now, whenever somebody tells me that, I think,

එහෙනම්, කවුරුහරි මට කියනවනම්,

you want to see spirituality move something?

ඔහුට හෝ ඇයට හම දෙයක් අධ්‍යත්මිකව චලනය කරන හැටි බලන්න ඕනේ කියල ,

ඔන්න බලන්න, මම හිතනව මගේ මනසින් මගේ අත උස්සන්න ඕනේ කියල

Watch. I decide consciously to raise my arm,

and the damn thing goes up. (Laughter)

මෙන්න බොලේ මගේ අත ඉස්සෙනවා ෴

Furthermore, notice this:

තව දුරටත් කියනවානම් :

We do not say, "Well, it's a bit like the weather in Geneva.

එක අකාලේ වහිනවා වගේ දෙයක් නෙවෙයි ෴

Some days it goes up and some days it doesn't go up."

සමහර වෙලාවට උඩ එනවා සමහර වෙලාවට නැහැ නෙවෙයි ෴

No. It goes up whenever I damn well want it to.

මට අවශ්‍ය හැම වෙලාවටම අත උඩට එනවා ෴

Okay. I'm going to tell you how that's possible.

හරි, මම දැන් කියන්න යන්නේ එහෙම කොහොමද වෙන්නේ කියන එකයි ෴

මම තවම කිසිම අර්ථකතනයක් දීල නැහැ ෴

Now, I haven't yet given you a definition.

You can't do this if you don't give a definition.

මේ වගේ දෙයක් කිසිම අර්ථ දැක්වීමක් නොකර කරන්න බැහැ ෴

People always say consciousness is very hard to define.

බොහොමයක් දෙනා කියන්නේ විඥානය අර්ථ දක්වන්න හරිම අමාරු දෙයක් කියල ෴

I think it's rather easy to define

මම හිතන්නේ නැහැ එක අමාරු වැඩක් කියල,

if you're not trying to give a scientific definition.

නමුත් විද්‍යාත්මක අර්ථ දැක්වීමක් දෙන්නේ නැත්නම් පමණයි ෴

We're not ready for a scientific definition,

අපි තවම විද්‍යාත්මක අර්ථ දැක්වීමකට සුදානම් නැහැ,

but here's a common-sense definition.

නමුත් අපිට සාමාන්‍ය දැනීමෙන් විඥානය අර්ථ දක්වන්න පුළුවනි෴

Consciousness consists of all those states of feeling

විඥානය හැඟීම් දැනීම සම්බන්ධ සියලුම දේ වලින් සමන්විතයි,

or sentience or awareness.

එහෙම හරි සම්ප්‍රජානනය හෝ සචේතනය සම්බන්ධ දේ වලින්෴

It begins in the morning when you wake up from a dreamless sleep,

කෙනෙක් රාත්‍රී සුව නින්දකට(සිහින දකින්නේ නැතිව ) පස්සේ,

and it goes on all day until you fall asleep

උදේ අවදි වුන මොහොතේ පටන් නැවත රාත්‍රියේ නින්දට යන තෙක්ම,

or die or otherwise become unconscious.

එහෙමත් නැත්නම් ඔහු/ඇය මිය යන තෙක්ම මනස කාර්යබහුලයි ෴

Dreams are a form of consciousness on this definition.

සිහින කියන්නෙත් විඥානයේ එක්තරා නිරූපණයක් ෴

Now, that's the common-sense definition. That's our target.

මේක සාමාන්‍ය දැනීමෙන් ව්‍යුත්පන්න වෙන අර්ථ දැක්වීමක් පමණයි. අපේ අරමුණත් එකයි ෴

If you're not talking about that, you're not talking about consciousness.

කෙනෙක් ඒ ගැන කතා කරන්නේ නැත්නම් ඔහු විඥානය ගැන කතා කරන්නේ නැහැ ෴

But they think, "Well, if that's it, that's an awful problem.

නමුත් ඔහු හිතන්න පුළුවන් " එක එහෙම නම්, එක බරපතල ප්‍රශ්නයක් "

How can such a thing exist as part of the real world?"

එහෙම දෙයක් තාත්වික ලෝකයේ පවතිනේ කොහොමද?"

And this, if you've ever had a philosophy course,

ඔබ දර්ශන වාදය විෂයක් ලෙස හදාරලා තියෙනවා නම්,

this is known as the famous mind-body problem.

එක තම කය සහ මනස පිළිඹඳ ගැටලුව කියල හඳුන්වන්නේ.

I think that has a simple solution too. I'm going to give it to you.

මම හිතන්නේ මේකට ඉතාම සරල විසඳුමක් තියෙනවා෴

And here it is: All of our conscious states, without exception,

මනසේ සියලුම ආකාරයන් සහ ක්‍රියාකාරිත්වයන් , කිසිම විශේෂත්වයක් නැතිව,

are caused by lower-level neurobiological processes in the brain,

ඇතිවෙන්නේ මොලයේ පහත මට්ටමේ ස්නායු වල (නියුරෝණ වල) ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා

and they are realized in the brain

මේවා හඳුනා ගැනෙන්නේ

as higher-level or system features.

මොලයේ ඉහල මට්ටමක එහෙමත් නැත්නම් පද්ධතියේ ලක්ෂණ විදියටයි ෴

It's about as mysterious as the liquidity of water.

එක වතුරේ තරලමය ස්වභාවය තරමටම ගුප්තයි ෴

Right? The liquidity is not an extra juice squirted out

තරලමය ස්වභාවය කියන්නේ

by the H2O molecules.

ජල අංශු වලින් පෙරා ගත් දෙයක් නොවෙයි෴

It's a condition that the system is in.

තරලමය ස්වභාවය කියන්නේ පද්ධතිය සමස්ථයක් විදියට පවතින ස්වභාවය෴

And just as the jar full of water can go from liquid to solid

සරාවක තියන තරලමය ජලය ඝන තත්වයට පත්වෙන්න පුළුවන්

depending on the behavior of the molecules,

අංශු වල හැසීරීමට අනුව,

ඒ වගේම ඔබේ මොළයටත් පුළුවනි සිහි ඇති තත්වයේ ඉඳන්

so your brain can go from a state of being conscious

to a state of being unconscious,

සිහි නැති තත්වයට යන්න පුළුවනි,

depending on the behavior of the molecules.

එහෙම වෙන්නෙත් අංශු වල හැසිරීම අනුව තමයි෴

The famous mind-body problem is that simple.

කය සහ මනස සම්බන්ධ ගැටලුවත් මේ තරම්ම සරලයි ෴

All right? But now we get into some harder questions.

හරි, දැන් අපි තරමක් ඊට වඩා අමාරු ගැටළු වලට යොමු වෙමු

Let's specify the exact features of consciousness,

අපි බලමු විශේෂ ලක්ෂණ මොනවද කියන එක , නියම වශයෙන්ම

so that we can then answer those four objections

අපිට පුළුවන් මුලින් සඳහන් කරපු කාරණා 4 ට පිලිතුරු දෙන්න

that I made to it.

අපිට පුළුවන් මුලින් සඳහන් කරපු කාරණා 4 ට පිලිතුරු දෙන්න෴

Well, the first feature is, it's real and irreducible.

මුල්ම ලක්ෂණය තමයි විඥානය තාත්විකයි, ඒ වගේම ඊට වඩා සරල කොටස් කරන්න බැහැ ෴

You can't get rid of it.

එක ඉවත් කරන්නත් බැහැ ෴

You see, the distinction between reality and illusion

යථාර්ථයේ සහ මායාවේ වෙනස තමයි

is the distinction between how things

මනසින් අපට යමක් වැටහෙන ආකාරය සහ තාත්වික වශයෙන් පවතින ආකාරයේ වෙනස

consciously seem to us and how they really are.

මනසින් අපට යමක් වැටහෙන ආකාරය සහ තාත්වික වශයෙන් පවතින ආකාරයේ වෙනස ෴

It consciously seems like there's --

අපිට පෙනෙන ආකාරයට නම් ;

I like the French "arc-en-ciel" —

මම "arc-en-ciel" කියන ප්‍රංශ වචනය පරිවර්ථනය කලොත් ;

it seems like there's an arch in the sky,

එකේ තේරුම තමයි අහස ආරුක්කුවක් ,

or it seems like the sun is setting over the mountains.

එහෙමත් නැත්නම් ඉර කඳු ඉස්මත්තෙන් බැහැල යනවා ෴

It consciously seems to us, but that's not really happening.

මේවා නියම ආකාරයෙන් ඒ විදියට සිද්ද වෙන්නේ නැහැ෴

But for that distinction between

නමුත් යථාර්තයේ සහ අපේ මනසට වැටහෙන ආකාරය අතර වෙනස නම්

how things consciously seem and how they really are,

නමුත් යථාර්තයේ සහ අපේ මනසට වැටහෙන ආකාරය අතර වෙනස නම්,

you can't make that distinction for the very existence of consciousness,

විඥානයේ පැවැත්ම තහවුරු කරන්න මේ තර්කය තහවුරු කරන්න භාවිතා කරන්න බැහැ

because where the very existence of consciousness is concerned,

විඥානයේ පැවැත්ම ගැන කතා කරනවා නම්

if it consciously seems to you that you are conscious,

ඔබට විඥානයක් තියෙනවා කියල ඔබේ වැටහෙනවා නම්

you are conscious.

ඔබට සවිඥානිකයි ෴

I mean, if a bunch of experts come to me and say,

විශේෂඥයින් කෙනෙකුට කිව්වොත්

"We are heavy-duty neurobiologists and we've done a study

"අපි ස්නායු සම්බන්ධ විශේෂඥයෝ , අපි පර්යේෂණයක් කරා

අපිට එකෙන් තහවුරු වුන දෙයක් තමයි ඔබ සවිඥානික නැහැ,

of you, Searle, and we're convinced you are not conscious,

you are a very cleverly constructed robot,"

ඔබ ඉතාමත් හොඳින් හදල තියෙන රෝබෝවක් කියල"

ඔහු හිතන්නේ නැහැ "සමහර විට ඔහු නිවැරදි ඇති " කියල

I don't think, "Well, maybe these guys are right, you know?"

I don't think that for a moment, because, I mean,

ඔබ මොහොතකටවත් එක ඇත්ත කියල හිතන්නේ නැහැ

Descartes may have made a lot of mistakes, but he was right about this.

ඩෙකාර්ට් කොච්චර වැරදි උනත් මේ කාරණාව සම්බන්ධයෙන් ඔහු වැරදි නැතිව ඇති

You cannot doubt the existence of your own consciousness.

කෙනෙක් කවදාවත් තමන්ට මනසක් නැතිව ඇති කියල පිලි ගන්නේ නැහැ ෴

Okay, that's the first feature of consciousness.

හරි එක තමයි විඥානය සම්බන්ධ පළමු ලක්ෂණය ෴

තාත්විකයි වගේම ඊට වඩා සරල ආකාරයක් පවතින්නේ නැහැ ෴

It's real and irreducible.

You cannot get rid of it by showing that it's an illusion

එක නැති කරන්න බැහැ එක මායාවක් කියල පෙන්නල දීල

in a way that you can with other standard illusions.

වෙනත් මායාවන් බොරු කියල පෙන්නලා දෙනවා වගේ

Okay, the second feature is this one

දෙවැනි ලක්ෂණය මේකයි

that has been such a source of trouble to us,

මේක අපිට ප්‍රශ්න විශාල ප්‍රමාණයක් ඇති කරපු කාරණාවක්

and that is, all of our conscious states

විඥානයේ සියලුම සංවේදනවලට

have this qualitative character to them.

ප්‍රමාණාත්මක ස්වභාවයක් තිබීම තිබීම ෴

There's something that it feels like to drink beer

බීර වීදුරුවක් බීම සම්බන්ධයෙන් දැනෙන දැනීම

which is not what it feels like to do your income tax

සහ තමන්ගේ අදායම් බදු ගණන් හදන එක සම්බන්ධයෙන් දැනේන දැනීම වෙනස්

or listen to music, and this qualitative feel

ඒ වගේමයි සංගීතයට ඇති කැමැත්ත, මේ ප්‍රමාණාත්මක හැගීම

automatically generates a third feature,

තුන් වෙනි ලක්ෂණයකට හේතු පාදක වෙනවා෴

namely, conscious states are by definition subjective

විඥානික තත්වයන් මුලික වශයෙන් මනෝමූලිකයි

in the sense that they only exist as experienced

ඒ කියන්නේ එක පවතින්නේ කෙනෙක් අත්දකින දෙයක් හැටියටයි

by some human or animal subject,

මිනිසෙක් හේ සතෙක් විසින්,

some self that experiences them.

යමක් ඇත දැකිය හැකි ප්‍රාණියෙක් ෴

Maybe we'll be able to build a conscious machine.

සමහරවිට අපිට සහිත සවිඥානික යන්ත්‍රයක් හදන්න පුළුවන් වේවි

Since we don't know how our brains do it,

නමුත් අපේ මොලය සවිඥානික වෙන්නේ කොහොමද කියන්න අපි දන්නේ නැහැ,

we're not in a position, so far, to build a conscious machine.

ඒ නිසා අපි තවම එහෙම යන්ත්‍රයක් නිර්මාණය කරන්න තත්වයක නැහැ෴

Okay. Another feature of consciousness

හරි, තවත් ලක්ෂණයක් තමයි

is that it comes in unified conscious fields.

විඥානය දැනෙන්නේ එකීකෘත ක්ෂේත්‍රයක් තුලින්෴

So I don't just have the sight of the people in front of me

එක නිසා මට මම ඉදිරිපිට ඉන්න අයගේ දර්ශනයක් තියෙනවා වගේම

and the sound of my voice and the weight of my shoes

මගේ කඩ හඬ , මගේ බර දෙපා වලට

against the floor, but they occur to me

පොළොවෙන් තෙරපන සංවේදනයත් තියෙනවා. නමුත් ඒවා මගේ දැනෙන්නේ

as part of one single great conscious field

එකම පරාසයක විහිදෙන සවිඥානික ක්ෂේත්‍රයක බලපෑමක් විදියට

that stretches forward and backward.

එකම පරාසයක විහිදෙන සවිඥානික ක්ෂේත්‍රයක බලපෑමක් විදියට෴

That is the key to understanding

මේක තමයි මූලිකම දේ

the enormous power of consciousness.

විඥානය සතු අති විශාල බලය තේරුම් ගන්න ෴

And we have not been able to do that in a robot.

අපිට තවම බැරි වෙලා තියෙනවා එවන් සංවේදනයක් ඇති රොබෝ කෙනෙක් නිර්මාණය කරන්න ෴

The disappointment of robotics derives from the fact

රොබෝ විද්‍යාවේ අසාර්ථකත්වයට හේතුවක් තමයි

that we don't know how to make a conscious robot,

අපි දන්නේ නැහැ කොහොමද සවිඥානික රොබෝ කෙනෙක් හදන්නේ කියල,

so we don't have a machine that can do this kind of thing.

එකේ ප්‍රතිඵලය තමයි අපිට තාම එවන් යන්ත්‍රයක් නැති වීම෴

Okay, the next feature of consciousness,

ඊළඟ ලක්ෂණය තමයි,

after this marvelous unified conscious field,

ඉස්සර වෙලා මම සඳහන් කරපු විශ්මිත සවිඥානික ක්ෂේත්‍රය

is that it functions causally in our behavior.

අපෙ හැසිරීමට හේතු පාදක වීම෴

I gave you a scientific demonstration by raising my hand,

මම මුලින් උදාහරණයක් දුන්න මගේ අත එසවීම ගැන

but how is that possible?

නමුත් එහෙම දෙයක් වෙන්නේ කොහොමද ?

How can it be that this thought in my brain

කොහොමද මගේ මොලේ ඇති වන සිතිවිල්ලක්

can move material objects?

භෞතික වස්තුවක් චලනය කරවන්නේ

Well, I'll tell you the answer.

මම කියන්නම් කොහොමද කියල ෴

I mean, we don't know the detailed answer,

අපි දන්නේ නැහැ සවිස්තරාත්මක උත්තරය,

but we know the basic part of the answer, and that is,

නමුත් අපි දන්නවා මුලික කාරණා මොනවද කියල,

there is a sequence of neuron firings,

නියුරෝන සමූහයක් උත්තේජනය වුණාම

and they terminate where the acetylcholine

එහි ප්‍රතිඵලය තමයි ඇසිට්යිල්-කොලින්

is secreted at the axon end-plates of the motor neurons.

නියුරෝනයේ ආවේගවාහකයේ කෙලවරින් පිටවීම

Sorry to use philosophical terminology here,

සමා වෙන්න දාර්ශනික වචන පාවිච්චි කරනවට,

but when it's secreted at the axon end-plates of the motor neurons,

නමුත් එහෙම උනහම,

a whole lot of wonderful things happen in the ion channels

ඒ සමගම සිද්ධ වෙන ක්‍රියාවලිය එක්කම තමයි

and the damned arm goes up.

අත එසවෙන්නෙ෴

Now, think of what I told you.

මම කියපු දේ ගැන තව ටිකක් හිතන්න

One and the same event,

මුලින් කතා කරපු,

my conscious decision to raise my arm

අත එසවීමේ ක්‍රියාවලිය සඳහා මම ගන්න තීරණයේ

has a level of description where it has all of these

ස්වභාවය , අනිත්

touchy-feely spiritual qualities.

බාහිර සංවේදනවල සහ අධ්‍යාත්මික හැගීම්වල ස්වභාවයට සමානයි

It's a thought in my brain, but at the same time,

එක මගේ හිතේ සිතුවිල්ලක් පමණයි, ඒත් එක්කම

it's busy secreting acetylcholine

මුලින් සඳහන් කරපු ඇසිටයිල් කොලින් පිටවීම වගේ

and doing all sorts of other things

අනෙකාකාර ක්‍රියාකාරකම් සිද්ධ වෙනවා

ඒ අතරේ තමයි සංඥාව මොලයේ ඉඳන්

as it makes its way from the motor cortex

down through the nerve fibers in the arm.

ස්නායු ඔස්සේ අතේ ස්නායු වලට එන්නේ෴

Now, what that tells us is that our traditional vocabularies

මේකෙන් අදහස් වෙන්නේ අපි මෙපමණ කාලයක් භාවිතා කරපු වචන මාලාව

for discussing these issues are totally obsolete.

අද වෙනකොට යල් පැනල෴

One and the same event has a level of description

එකම ක්‍රියාකාරකමක් සලකල බැලුවම, එක මට්ටමක් තියෙනවා

where it's neurobiological, and another level of description

ස්නායු සම්බන්ධ, තවත් මට්ටමක් තියෙනවා මානසිකව සිද්ධ වෙන ,

where it's mental, and that's a single event,

, නමුත් දෙකම එකම ක්‍රියාවකට සම්බන්ධයි,

and that's how nature works. That's how it's possible

එකයි ස්වභාවය. එක නිසා තමයි විඥානය ක්‍රියාවකට

for consciousness to function causally.

හේතු පාදක වෙන්නේ෴

Okay, now with that in mind,

හරි, දැන් අපි මේ කතා කල සියල්ල මතක තියාගෙන

with going through these various features of consciousness,

විඥානයේ ලක්ෂණත්

let's go back and answer some of those early objections.

අපි මුලින් කතා කල ප්‍රශ්න වල උත්තර හොයන්න බලමු ෴

Well, the first one I said was, consciousness doesn't exist,

මුල්ම ප්‍රශ්නය තමයි , විඥානයක් තියනවද නැතිද කියන එක

it's an illusion. Well, I've already answered that.

එක මිත්‍යාවක්ද කියන එක. අපි ඒක කතා කරපු නිසා

I don't think we need to worry about that.

ඒ ගැන තවත් කතා කරන්න අවශ්‍ය නැහැ ෴

But the second one had an incredible influence,

නමුත් ඉතාම වැදගත් ප්‍රශ්නය

and may still be around, and that is,

අපි කතා කරේ නැහැ,

"Well, if consciousness exists, it's really something else.

"විඥානය පවතිනවානම් එක අපි දන්නා දෙය නෙවෙයි "

It's really a digital computer program running in your brain

අපි දන්නා හැටියට විඥානය මොලය තුල වැඩ කරන පරිගණක වැඩසටහනක් වගේ

and that's what we need to do to create consciousness

කෙනෙක් හිතන්න පුළුවන් විඥානය නිර්මාණය කරන්න නම් අප කල යුත්තේ

is get the right program.

නිවැරදි වැඩසටහන තෝරා ගැනීමයි කියල ෴

Yeah, forget about the hardware. Any hardware will do

දෘඩකාංග එතරම් වැදගත් නැහැ෴

provided it's rich enough and stable enough to carry the program."

වැදගත් වෙන කාරණය තමයි වැඩසටහන දුවන්න තරම් දෘඩකාංග ප්‍රමානවත්ද කියන එකයි

Now, we know that that's wrong.

දැන් අපි දන්නවා ඒ අදහස නිවැරදි නොවෙන බව ෴

I mean, anybody who's thought about computers at all

පරිගණක ගැන සුළු වශයන් හෝ දන්න කෙනෙකුට

can see that that's wrong, because computation

මේක වැරදි බව හිතා ගන්න පුළුවනි ,හේතුව තමයි ගණනය කිරීම්

is defined as symbol manipulation,

අර්ථ දක්වල තියෙන්නේ සංකේත හැසිරවීම මගින් වීම,

usually thought of as zeros as ones, but any symbols will do.

සාමාන්‍ය පිලි ගැනීම තමයි බින්දු සහ එක සංකේත ඇසුරෙන් කියල නමුත් මේකට ඕනෙම සංකේතයක් භාවිතා කරන්න පුළුවනි ෴

You get an algorithm that you can program

ඇල්ගොරිතමයක් ගත්තොත් එක ක්‍රමලේඛනය කරන්න පුළුවන්

in a binary code, and that's the defining trait

ද්විමය අංකනයක් භාවිතයෙන් . එක පරිගණක වැඩසටහනක ප්‍රධාන ලක්ෂණයක්

of the computer program.

එක පරිගණක වැඩසටහනක ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් ෴

But we know that that's purely syntactical. That's symbolic.

නමුත් අපි දන්නවා එක හුදෙක් පද ගැලපීමක් . එක සංකේතාත්මකය දෙයක්

We know that actual human consciousness has something more than that.

අපි දන්නවා මනුෂ්‍ය විඥානය එතනින් ඔබ්බට යන දෙයක්

It's got a content in addition to the syntax.

එහි අන්තර්ගතයක් තියෙනවා පද ගැලපීමකට වඩා .

It's got a semantics.

එහි අර්ථයක් තියනවා විඥාන

Now that argument, I made that argument 30 --

මේ තර්කය මම භාවිතා කලා අවුරුදු 30

oh my God, I don't want to think about it —

හ්ම්ම්.. මට හරියටම කල්පනාවක් නැහැ

more than 30 years ago,

එත් අවුරුදු 30 කට එහා

but there's a deeper argument implicit in what I've told you,

නමුත් මම කියපු දෙයින් ඊට වඩා ගැඹුරු දෙයක් ගම්‍ය වෙනවා,

and I want to tell you that argument briefly, and that is,

මම ඒ තර්කය කෙටියෙන් ඉදිරිපත් කරන්නම්,

consciousness creates an observer-independent reality.

එක තමයි විඥානය ඇති කරන්නේ නිරීක්ෂකයා මත රඳා පවතින යථාර්තයක්

It creates a reality of money, property, government,

එයින් ඇති කරන යථාර්ථය මුදල්, දේපොළ , රජයන්

marriage, CERN conferences,

විවාහය , සම්මන්ත්‍රණ

cocktail parties and summer vacations,

මධුවිත සාද සහ නිවාඩු කාල වගේ දේවල් වෙන්න පුළුවන්,

and all of those are creations of consciousness.

මේ ඔක්කොම අපේ මනසේ නිර්මාණ෴

Their existence is observer-relative.

ඉහත සඳහන් කරපු සියලුම දේවල පැවැත්ම නිරීක්ෂකයට සාපේක්ෂයි෴

It's only relative to conscious agents that a piece of paper

අපි මනසට සාපේක්ෂ නිර්ණායක තුලින් කඩදාසි කොලයක්

is money or that a bunch of buildings is a university.

මුදල් කියල සහ ගොඩනැගිලි එකතුවක් විශ්ව විද්‍යාලයක් කියල අර්ථ කථනය කරගන්නවා෴

Now, ask yourself about computation.

දැන් ඔබ ඔබගෙන්ම අහල බලන්න ගණනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන්෴

Is that absolute, like force and mass and gravitational attraction?

ඒවා බලය , ස්කන්ධය ගුරුත්වාකර්ෂණ බලය වගේ නියතයන්ද?

Or is it observer-relative?

එහෙම නැතිනම් නිරික්ෂකයට සාපේක්ෂ දෙයක්ද?

Well, some computations are intrinsic.

ඇතැම් ගණනය කිරීම් නෛසර්ගිකයි෴

I add two plus two to get four.

දෙකයි දෙකයි එකතු කලහම උත්තරය හතරයි෴

That's going on no matter what anybody thinks.

එක ගණනය කිරීම කරන පුද්ගලයාගෙන් ස්වයත්තයි෴

But when I haul out my pocket calculator

නමුත් මම මගේ ගණක යන්ත්‍රය(කල්කියුලේටරය) මගින්

and do the calculation, the only intrinsic phenomenon

මේ ගණනය කිරීම කරනකොට සිද්ධ වෙන එකම නෛසර්ගික සංසිද්ධිය

is the electronic circuit and its behavior.

තමයි ඉලෙක්ට්‍රොනික පරිපථ සහ ඒවායේ හැසිරීම෴

That's the only absolute phenomenon.

එක තමයි එකම ස්වභාවික සිද්ධිය෴

All the rest is interpreted by us.

අනිත් සියලුම දේ අප විසින් අර්ථ කථනය කරගන්න දේවල්෴

Computation only exists relative to consciousness.

ගණනය කිරිම සිද්ධ වෙන්නේ සාපේක්ෂවයි෴

Either a conscious agent is carrying out the computation,

එක්කෝ සවිඥානික දෙයක් හෝ කෙනෙක් ගණනය කිරීම කරනවා,

or he's got a piece of machinery that admits of a computational interpretation.

එහෙමත් නැතිනම් ඔහුට හෝ ඇයට ගණනය කිරීම් අර්ථකථනය කරන යන්ත්‍රයක් තියෙනවා ෴

Now that doesn't mean computation is arbitrary.

එකෙන් අදහස් වෙන්නේ නැහැ ගණනය කිරීම් අහම්බයක් කියල ෴

I spent a lot of money on this hardware.

මම මුදල් ගොඩක් වියදම් කරනවා යම් දෘඩකාංග මිලදී ගන්න ෴

But we have this persistent confusion

අපිට කලක් ඉඳන් ව්‍යාකුල බවක් තියෙනවා,

between objectivity and subjectivity as features of reality

මානසිකත්වය සහ වාස්තවිකත්වය යථාර්ථයේ ලක්ෂණ විදියට සහ ප්‍රකාශ කරන ලද අදහස් වල ලක්ෂණ ලෙස සැලකුවොත් ෴

and objectivity and subjectivity as features of claims.

මානසිකත්වය සහ වාස්තවිකත්වය යථාර්ථයේ ලක්ෂණ විදියට සහ ප්‍රකාශ කරන ලද අදහස් වල ලක්ෂණ ලෙස සැලකුවොත් ෴

And the bottom line of this part of my talk is this:

මගේ කතාවේ මේ කොටසින් මම අදහස් කරන්නේ :

You can have a completely objective science,

විශයමුලික විද්‍යාවක් අපිට නිර්මාණය කිරීමේ හැකියාව තියෙනවා,

a science where you make objectively true claims,

සාධක සහන කරුණු මත පදනම් වූ නිගමන වලට එන විද්‍යාවක්,

about a domain whose existence is subjective,

මනොමුලික දේවල් පිලිඹඳව ,

whose existence is in the human brain

මොලය තුල පවතින,

consisting of subjective states of sentience

මානසික අවස්ථා වලින් හෝ සංවේදන හෝ සම්ප්‍රජානන වලින් සමන්විත ෴

or feeling or awareness.

මානසික අවස්ථා වලින් හෝ සංවේදන හේ සම්ප්‍රජානන වලින් සමන්විත ෴

So the objection that you can't have an objective science of consciousness

ඒ නිසා විඥානය පිලිඹඳ විෂයමූලික විද්‍යාවක් පවතින්න බැහැ කියන්න බැහැ

because it's subjective and science is objective, that's a pun.

මානසික තත්වයක් නමුත් විද්‍යාව විෂය මූලික නිසාය කියන කතාව විහිළුවක් බවට පත් වෙනවා ෴

That's a bad pun on objectivity and subjectivity.

ඒ විතරක් නෙවෙයි එක ඉතාම නරක විහිළුවක්෴

You can make objective claims

කෙනෙකුට පුළුවන් විෂය මූලික කරුණු ඉදිරිපත් කරන්න පුළුවනි,

about a domain that is subjective in its mode of existence,

පැවැත්ම මනොමුලික වූ විශයපතයක් සම්බන්ධව,

and indeed that's what neurologists do.

ඒක තමයි ස්නායු විශේෂඥයෝ කරන්නේ ෴

I mean, you have patients that actually suffer pains,

මම අදහස් කරන්නේ කෙනෙකුට වේදනාවෙන් දුක් විඳිනකොට

and you try to get an objective science of that.

ඒ ඔස්සේ නිගමන වලට එන්න තමයි ස්නායු විශේෂඥයෝ උත්සාහ කරන්නේ ෴

Okay, I promised to refute all these guys,

හොඳයි, මම කිව්වා මිත්‍යා මත බොරු කියල ඔප්පු කරනවා කියල

and I don't have an awful lot of time left,

නමුත් මට මහා විසාල කාලයක් නැහැ,

but let me refute a couple more of them.

මම තවත් කිහිපයක් ගැන කතා කරන්නම්෴

I said that behaviorism ought to be

මම කලින් කිව්වා චර්යාවාදය

one of the great embarrassments of our intellectual culture,

බුද්ධිමත් සමාජය ඉතාමත් අපහසුතාවයකට පත් කරපු කාරණාව වෙන්න පුළුවන් කියල,

because it's refuted the moment you think about it.

එක මොහොතක් ඒ ගැන කල්පනා කරනකොටම එක ප්‍රතික්ෂේප වෙනවා ෴

Your mental states are identical with your behavior?

කෙනෙකුගේ මනස හැසිරීමට සර්වප්‍රකාරයෙන් එකඟ වෙනවද ?

Well, think about the distinction between feeling a pain

හිතල බලන්න වේදනාව දැනීම සහ

and engaging in pain behavior.

වේදනාව දැනෙන කෙනෙකුගේ හැසිරීම් රටාව

I won't demonstrate pain behavior, but I can tell you

මම කරලා පෙන්නුවේ නැති උනත් කියන්න පුළුවන්

I'm not having any pains right now.

මට මහා වේදනාත්මක දෙයක් දැනෙන්නේ නැහැ කියල ෴

So it's an obvious mistake. Why did they make the mistake?

එහෙනම් එක පැහැදිලිවම වැරැද්දක්.ඇයි කෙනෙක් එහෙම වැරැද්දක් කරන්නේ ?

The mistake was — and you can go back and read

වැරැද්ද තමයි, කෙනෙකුට අවශ්‍ය නම මේ ගැන පසුව කියවන්න,

the literature on this, you can see this over and over —

ඔබට නැවත නැවතත් පෙනේවි , දත්ත දිහා බැලුවොත්

ඔබ හිතුවොත් මනස කියන්නේ ඊට වඩා කොටස් කරන්න බැරි දෙයක් කියල

they think if you accept the irreducible existence

of consciousness, you're giving up on science.

ඔබ විද්‍යාව නොසලකා හරිනවා

You're giving up on 300 years of human progress

ඔබ අවුරුදු 300 ක මිනිස් ඉතිහාසයේ මානව සංවර්ධනය පැත්තකට දානවා

and human hope and all the rest of it.

ඔබ අවුරුදු 300 ක මිනිස් ඉතිහාසයේ මානව සංවර්ධනය පැත්තකට දානවා

And the message I want to leave you with is,

මගේ මේ දේශන්යෙන් ඔබට කියන්න හදන්නේ,

consciousness has to become accepted

මනස කියන්නේ

as a genuine biological phenomenon,

සම්පුර්ණයෙන්ම ජීව විද්‍යාත්මක සංසිද්ධියක්

as much subject to scientific analysis

එය විද්‍යාත්මක ක්‍රමය ඔස්සේ විග්‍රහ කල යුතුයි

as any other phenomenon in biology,

අනෙත් සියලුම ජීව විද්‍යා විෂය පථයන් වගේ ,

or, for that matter, the rest of science.

හරියටම කියනවා නම් අනෙක් සියලුම විද්‍යාත්මක විෂයන් වගේ.

Thank you very much.

දේශනයට සවන් දුන් ඔබ සැමට බොහොම ස්තුතියි ෴

(Applause)

(අත්පොලසන්)