John Searle: Our shared condition -- consciousness

Tłumaczenie: Paweł PJ Janeczek Korekta: Małgosia Makowska

I'm going to talk about consciousness.

Będę mówił o świadomości.

Why consciousness?

Dlaczego o świadomości?

Well, it's a curiously neglected subject,

Bo to dziwnie lekceważony temat,

both in our scientific and our philosophical culture.

zarówno w nauce, jak i w filozofii.

Now why is that curious?

Dlaczego to ciekawe?

Well, it is the most important aspect of our lives

To jeden z najważniejszych aspektów życia,

for a very simple, logical reason,

z prostego i logicznego powodu,

namely, it's a necessary condition on anything

gdyż niezbędnym warunkiem

being important in our lives that we're conscious.

czegokolwiek ważnego w życiu jest świadomość.

You care about science, philosophy, music, art, whatever --

Interesuje cię nauka, filozofia, muzyka, sztuka, cokolwiek...

it's no good if you're a zombie or in a coma, right?

niedobrze, jeśli jesteś zombi albo w śpiączce.

So consciousness is number one.

Świadomość to podstawa.

The second reason is that when people do

Kiedy ludzi

get interested in it, as I think they should,

to zainteresuje,

they tend to say the most appalling things.

mówią przerażające rzeczy.

And then, even when they're not saying appalling things

A nawet jeśli nie mówią

and they're really trying to do serious research,

i zajmują się poważnymi badaniami,

postępy są bardzo wolne.

well, it's been slow. Progress has been slow.

When I first got interested in this, I thought, well,

Kiedy się tym zainteresowałem, pomyślałem,

it's a straightforward problem in biology.

że to proste zagadnienie biologiczne.

Let's get these brain stabbers to get busy and figure out

Niech przemądrzalcy wezmą się do roboty,

how it works in the brain.

żeby stwierdzić, jak to działa w mózgu.

So I went over to UCSF and I talked to all

Wybrałem się do Uniwersytetu Kalifornijskiego

i rozmawiałem z autorytetami neurobiologii.

the heavy-duty neurobiologists there,

and they showed some impatience,

Okazali pewną niecierpliwość,

as scientists often do when you ask them embarrassing questions.

typową w obliczu kłopotliwych pytań.

But the thing that struck me is, one guy said in exasperation,

Poraziły mnie rozdrażnione słowa

a very famous neurobiologist, he said, "Look,

bardzo znanego neurobiologa:

in my discipline it's okay to be interested in consciousness,

"W tej dziedzinie można interesować się świadomością,

but get tenure first. Get tenure first."

ale znajdź wpierw stałą posadę".

Now I've been working on this for a long time.

Zajmuję się tym od lat.

I think now you might actually get tenure

Sądzę, że można znaleźć posadę

by working on consciousness.

badając świadomość.

If so, that's a real step forward.

Jeżeli tak, to krok do przodu.

Okay, now why then is this curious reluctance

Skąd ta dziwna niechęć

and curious hostility to consciousness?

i osobliwa wrogość do świadomości?

Well, I think it's a combination of two features

Myślę, że to połączenie dwóch cech

of our intellectual culture

w naszej kulturze intelektualnej,

that like to think they're opposing each other

które wydają się sprzeczne,

but in fact they share a common set of assumptions.

jednak dzielą wspólne założenie.

One feature is the tradition of religious dualism:

Pierwsza to tradycja religijnego dualizmu.

Consciousness is not a part of the physical world.

Świadomość nie jest częścią fizycznego świata.

It's a part of the spiritual world.

Należy do świata duchowego.

It belongs to the soul,

Należy do duszy,

and the soul is not a part of the physical world.

a dusza nie jest częścią fizycznego świata.

That's the tradition of God, the soul and immortality.

To tradycja Boga, duszy i nieśmiertelności.

There's another tradition that thinks it's opposed to this

Istnieje przeciwna tradycja,

but accepts the worst assumption.

akceptująca najgorsze założenie.

That tradition thinks that we are heavy-duty scientific materialists:

Zakłada, że jesteśmy potężnymi naukowymi materialistami.

Consciousness is not a part of the physical world.

Świadomość nie jest częścią fizycznego świata.

Either it doesn't exist at all, or it's something else,

Lub w ogóle nie istnieje, albo jest czymś innym.

a computer program or some damn fool thing,

Programem komputerowym albo innym nonsensem,

but in any case it's not part of science.

ale w żadnym razie nie jest elementem nauki.

And I used to get in an argument that really gave me a stomachache.

Kłóciłem się nieraz o to, aż do bólu brzucha.

Here's how it went.

Oto wyjaśnienie.

Science is objective, consciousness is subjective,

Nauka jest obiektywna, świadomość jest subiektywna.

therefore there cannot be a science of consciousness.

Zatem nie ma mowy o nauce o świadomości.

Okay, so these twin traditions are paralyzing us.

Te dwa poglądy obezwładniają nas.

It's very hard to get out of these twin traditions.

Bardzo ciężko się od nich uwolnić.

And I have only one real message in this lecture,

Jedyne prawdziwe przesłanie tego wykładu mówi,

and that is, consciousness is a biological phenomenon

że świadomość jest fenomenem biologicznym,

like photosynthesis, digestion, mitosis --

jak fotosynteza, trawienie, mitoza...

you know all the biological phenomena -- and once you accept that,

Znacie te zjawiska. Kiedy to zaakceptujemy,

most, though not all, of the hard problems

większość problemów

about consciousness simply evaporate.

ze świadomością wyparuje.

And I'm going to go through some of them.

Przyjrzyjmy się im.

Okay, now I promised you to tell you some

Obiecałem opowiedzieć o niedorzecznościach

of the outrageous things said about consciousness.

mówionych o świadomości.

One: Consciousness does not exist.

Po pierwsze, świadomość nie istnieje.

It's an illusion, like sunsets.

Jest iluzją jak zachód słońca.

Science has shown sunsets and rainbows are illusions.

Nauka wykazała, że zachody słońca i tęcze są iluzją.

So consciousness is an illusion.

Zatem świadomość jest iluzją.

Two: Well, maybe it exists, but it's really something else.

Po drugie, może świadomość istnieje, lecz jest czymś innym.

It's a computer program running in the brain.

Programem komputerowym w mózgu.

Three: No, the only thing that exists is really behavior.

Po trzecie, naprawdę istnieje tylko zachowanie.

It's embarrassing how influential behaviorism was,

Niesamowite jak wpływowy był behawioryzm.

but I'll get back to that.

Wrócę do tego.

And four: Maybe consciousness exists,

Po czwarte, może świadomość istnieje,

but it can't make any difference to the world.

ale dla świata to bez znaczenia.

Jak duchowość mogłaby tu cokolwiek poruszyć?

How could spirituality move anything?

Now, whenever somebody tells me that, I think,

Kiedy tak mówią, myślę:

you want to see spirituality move something?

"Chcesz zobaczyć jak dusza coś poruszy?"

Spójrz! Świadomie decyduję podnieść rękę,

Watch. I decide consciously to raise my arm,

and the damn thing goes up. (Laughter)

i ta cholerna ręka się unosi. (Śmiech)

Furthermore, notice this:

Zauważcie jedno.

We do not say, "Well, it's a bit like the weather in Geneva.

Nie mówimy: "To jak z pogodą w Genewie,

Some days it goes up and some days it doesn't go up."

czasami się poprawia, czasami nie”.

No. It goes up whenever I damn well want it to.

Nie, psiakrew! Poruszam nią, kiedy chcę.

Okay. I'm going to tell you how that's possible.

Powiem, jak to możliwe.

Wciąż nie podałem definicji,

Now, I haven't yet given you a definition.

You can't do this if you don't give a definition.

a nie można tego przekazać bez definicji.

People always say consciousness is very hard to define.

Ludzie mówią, że trudno zdefiniować świadomość.

I think it's rather easy to define

Sądzę, że to proste,

if you're not trying to give a scientific definition.

jeżeli nie próbujemy podać definicji naukowej.

We're not ready for a scientific definition,

Nie jesteśmy gotowi na naukową definicję.

but here's a common-sense definition.

Oto definicja zdroworozsądkowa.

Consciousness consists of all those states of feeling

Świadomość składa się ze stanów odczuwania,

or sentience or awareness.

wrażenia Iub przytomności.

It begins in the morning when you wake up from a dreamless sleep,

Zaczyna się rano, po przebudzeniu,

and it goes on all day until you fall asleep

i trwa cały dzień, aż zaśniesz,

or die or otherwise become unconscious.

lub umrzesz lub inaczej staniesz się nieświadomy.

Dreams are a form of consciousness on this definition.

Sny w tej definicji są formą świadomości.

Now, that's the common-sense definition. That's our target.

To definicja zdroworozsądkowa. Nasz cel.

If you're not talking about that, you're not talking about consciousness.

Nie mówiąc w ten sposób, nie mówisz o świadomości.

But they think, "Well, if that's it, that's an awful problem.

Ktoś pomyśli, że to problem.

How can such a thing exist as part of the real world?"

"Jak coś takiego może należeć do realnego świata?"

And this, if you've ever had a philosophy course,

Jeżeli kiedyś zgłębialiście filozofię,

this is known as the famous mind-body problem.

to znana kwestia umysłu i ciała.

I think that has a simple solution too. I'm going to give it to you.

Myślę, że jest proste rozwiązanie.

And here it is: All of our conscious states, without exception,

Wszystkie nasze stany świadomości

are caused by lower-level neurobiological processes in the brain,

powstają w mózgu jako niższe procesy neuronalne

and they are realized in the brain

i tam są realizowane

as higher-level or system features.

jako wyższe czynności mózgowe.

It's about as mysterious as the liquidity of water.

To tak tajemnicze jak stan ciekły wody.

Right? The liquidity is not an extra juice squirted out

Stan ciekły to nie nadmiar soku

by the H2O molecules.

tryskający z cząsteczek wody.

It's a condition that the system is in.

To stan tego układu.

And just as the jar full of water can go from liquid to solid

Tak jak woda przechodzi ze stanu ciekłego w stały

depending on the behavior of the molecules,

w zależności od zachowania cząsteczek,

tak mózg może przejść ze stanu świadomego

so your brain can go from a state of being conscious

to a state of being unconscious,

do stanu nieświadomego,

depending on the behavior of the molecules.

w zależności od zachowania jego cząsteczek.

The famous mind-body problem is that simple.

Zagadnienie związku umysłu z ciałem jest tak proste.

All right? But now we get into some harder questions.

Przejdźmy do trudniejszych kwestii.

Let's specify the exact features of consciousness,

Sprecyzujmy cechy świadomości,

so that we can then answer those four objections

by przejść do czterech założeń,

that I made to it.

wysuniętych wcześniej.

Well, the first feature is, it's real and irreducible.

Pierwsza cecha: świadomość jest prawdziwa i wyłączna.

You can't get rid of it.

Nie można się jej pozbyć.

You see, the distinction between reality and illusion

Różnica pomiędzy rzeczywistością i iluzją

is the distinction between how things

jest różnicą między tym, czym rzeczy

consciously seem to us and how they really are.

świadomie się wydają, a czym naprawdę są.

It consciously seems like there's --

Świadomie wydaje się,

I like the French "arc-en-ciel" —

...lubię fracuski "arc-en-ciel"...

it seems like there's an arch in the sky,

że na niebie jest łuk,

or it seems like the sun is setting over the mountains.

lub że słońce zachodzi za górami.

It consciously seems to us, but that's not really happening.

Nam się świadomie wydaje, ale prawda jest inna.

But for that distinction between

Jednak rozróżnienia tego,

how things consciously seem and how they really are,

co się wydaje, a co rzeczywiście jest,

you can't make that distinction for the very existence of consciousness,

nie można dokonać w świadomości.

because where the very existence of consciousness is concerned,

Jeśli rozważamy świadomość,

if it consciously seems to you that you are conscious,

gdy czujesz, że jesteś świadomy,

you are conscious.

to jesteś świadomy. (Śmiech)

I mean, if a bunch of experts come to me and say,

Gdy eksperci powiedzą:

"We are heavy-duty neurobiologists and we've done a study

"Jesteśmy autorytetami neurobiologii i przeprowadziliśmy badania

na tobie i jesteśmy pewni, że nie masz świadomości.

of you, Searle, and we're convinced you are not conscious,

you are a very cleverly constructed robot,"

Jesteś mądrze skonstruowanym robotem",

nie pomyślę, że może mają rację.

I don't think, "Well, maybe these guys are right, you know?"

I don't think that for a moment, because, I mean,

Nie dopuszczę tej myśli na moment,

Descartes may have made a lot of mistakes, but he was right about this.

bo Kartezjusz, mimo wielu błędów, miał rację,

You cannot doubt the existence of your own consciousness.

że nie możemy kwestionować istnienia własnej świadomości.

Okay, that's the first feature of consciousness.

To pierwsza cecha świadomości.

Jest prawdziwa i wyłączna.

It's real and irreducible.

You cannot get rid of it by showing that it's an illusion

Nie można się jej pozbyć mówiąc, że jest iluzją,

in a way that you can with other standard illusions.

jak w przypadku klasycznych iluzji.

Okay, the second feature is this one

Druga cecha

that has been such a source of trouble to us,

jest bardzo kłopotliwa.

and that is, all of our conscious states

Wszystkie stany świadomości

have this qualitative character to them.

mają charakter jakościowy.

There's something that it feels like to drink beer

Doświadczenie picia piwa

which is not what it feels like to do your income tax

różni się od uczucia przy rozliczaniu podatku

or listen to music, and this qualitative feel

albo słuchaniu muzyki, i ta jakościowa różnica

automatically generates a third feature,

automatycznie stwarza trzecią cechę.

namely, conscious states are by definition subjective

Świadome stany są subiektywne,

in the sense that they only exist as experienced

istnieją jedynie doznania

by some human or animal subject,

odczuwane przez ludzi albo zwierzęta,

some self that experiences them.

które ich doświadczają.

Maybe we'll be able to build a conscious machine.

Może zbudujemy świadomą maszynę.

Since we don't know how our brains do it,

Nie wiemy jak mózg to robi,

we're not in a position, so far, to build a conscious machine.

więc nie udało się na razie zbudować tej maszyny.

Okay. Another feature of consciousness

Następna cecha świadomości

is that it comes in unified conscious fields.

to zjednoczenie świadomych obszarów.

So I don't just have the sight of the people in front of me

Nie tylko dostrzegam ludzi przede mną,

and the sound of my voice and the weight of my shoes

własny głos i ciężar butów,

against the floor, but they occur to me

ale te doznania

as part of one single great conscious field

są częścią większego obszaru świadomości,

that stretches forward and backward.

który rozciąga się wstecz i do przodu.

That is the key to understanding

To klucz do zrozumienia

the enormous power of consciousness.

potężnej siły świadomości.

And we have not been able to do that in a robot.

Nie udało się dokonać tego u robota.

The disappointment of robotics derives from the fact

Rozczarowanie robotyką wywodzi się

that we don't know how to make a conscious robot,

z niemożliwości skontruowania świadomego robota,

so we don't have a machine that can do this kind of thing.

dlatego też taka maszyna nie istnieje.

Okay, the next feature of consciousness,

Kolejną cechą świadomości,

after this marvelous unified conscious field,

po zjednoczonym obszarze świadomości,

is that it functions causally in our behavior.

jest funkcja przyczynowo-skutkowa w zachowaniu.

I gave you a scientific demonstration by raising my hand,

Naukowa demonstracja to podniesienie ręki.

but how is that possible?

Jak to możliwe?

How can it be that this thought in my brain

Jak myśl w moim mózgu

can move material objects?

może przesuwać materialne przedmioty?

Well, I'll tell you the answer.

Odpowiem na to.

I mean, we don't know the detailed answer,

Nie znamy szczegółowej odpowiedzi,

but we know the basic part of the answer, and that is,

ale znamy podstawową jej część.

there is a sequence of neuron firings,

Istnieje ciąg impulsów elektrycznych w neuronach,

and they terminate where the acetylcholine

które zanikają, kiedy neuroprzekaźnik acetylocholina

is secreted at the axon end-plates of the motor neurons.

jest wydzielany przez synapsy aksonów w neuronach ruchowych.

Sorry to use philosophical terminology here,

Wybaczcie terminologię filozoficzną, (Śmiech)

but when it's secreted at the axon end-plates of the motor neurons,

ale gdy jest ona wydzielana przez synapsy,

a whole lot of wonderful things happen in the ion channels

cudowne rzeczy dzieją sie w kanałach jonowych

and the damned arm goes up.

i ta pierońska ręka podnosi się.

Now, think of what I told you.

Pomyślcie o tym, co powiedziałem.

One and the same event,

To samo wydarzenie,

my conscious decision to raise my arm

świadoma decyzja, by podnieść rękę,

has a level of description where it has all of these

jest na tej samej płaszczyźnie opisu

touchy-feely spiritual qualities.

jak ckliwe cechy duchowe.

It's a thought in my brain, but at the same time,

Jest myśl w moim mózgu i jednocześnie

it's busy secreting acetylcholine

wytwarza się acetylocholina.

and doing all sorts of other things

Wywołuje ciąg czynności,

gdy przemierza drogę z kory ruchowej,

as it makes its way from the motor cortex

down through the nerve fibers in the arm.

w dół poprzez włókna nerwowe do ręki.

Now, what that tells us is that our traditional vocabularies

Nasze tradycyjne słownictwo,

for discussing these issues are totally obsolete.

w tej kwesti jest przestarzałe.

One and the same event has a level of description

Ten sam proces ma opis

where it's neurobiological, and another level of description

na poziomie neurobiologicznym,

where it's mental, and that's a single event,

i na poziomie psychicznym, a to ten sam proces.

and that's how nature works. That's how it's possible

Tak działa przyroda.

for consciousness to function causally.

Dlatego świadomość funkcjonuje przyczynowo.

Okay, now with that in mind,

Mając na uwadze

with going through these various features of consciousness,

te różne cechy świadomości,

let's go back and answer some of those early objections.

wróćmy do wcześniejszych zastrzeżeń.

Well, the first one I said was, consciousness doesn't exist,

Pierwsze mówiło, że świadomość nie istnieje,

it's an illusion. Well, I've already answered that.

że jest iluzją. Na to już odpowiedziałem.

I don't think we need to worry about that.

Nie martwmy się tym.

But the second one had an incredible influence,

Jednak drugi zarzut miał duże znaczenie,

and may still be around, and that is,

i wciąż ma.

"Well, if consciousness exists, it's really something else.

Jeżeli świadomość istnieje, to jest czymś innym.

It's really a digital computer program running in your brain

To program komputerowy w mózgu

and that's what we need to do to create consciousness

i aby tworzyć świadomość

is get the right program.

potrzebujemy właściwego programu.

Yeah, forget about the hardware. Any hardware will do

Sprzęt jest bez znaczenia. Każdy zadziała,

provided it's rich enough and stable enough to carry the program."

jeżeli jest na tyle mocny i stabilny aby udźwignąć oprogramowanie.

Now, we know that that's wrong.

Wiemy, że to nieprawda.

I mean, anybody who's thought about computers at all

Jeśli wiemy coś o komputerach,

can see that that's wrong, because computation

wiadomo, że jest to błędne. Przetwarzanie informacji

is defined as symbol manipulation,

jest zdefiniowane przez operowanie symbolami,

usually thought of as zeros as ones, but any symbols will do.

zwykle w kodzie binarnym, ale symbole wystarczą.

You get an algorithm that you can program

Dostajesz algorytm, który programujesz

in a binary code, and that's the defining trait

w kodzie binarnym, co określa działanie

of the computer program.

programu komputerowego.

But we know that that's purely syntactical. That's symbolic.

To czysta syntaktyka. Symboliczna.

We know that actual human consciousness has something more than that.

Prawdziwa ludzka świadomość to coś więcej.

It's got a content in addition to the syntax.

Ma treść oprócz składni.

It's got a semantics.

Posiada semantykę.

Now that argument, I made that argument 30 --

Czas na argument, który wysunąłem 30 lat temu,

oh my God, I don't want to think about it —

(nie chcę nawet o tym myśleć)

more than 30 years ago,

więcej niż 30.

but there's a deeper argument implicit in what I've told you,

To głębsze wyjaśnienie moich wcześniejszych słów.

and I want to tell you that argument briefly, and that is,

Przedstawię to pokrótce.

consciousness creates an observer-independent reality.

Świadomość tworzy dla obserwatora niezależną rzeczywistość.

It creates a reality of money, property, government,

Rzeczywistość pieniądza, posiadania, rządu,

marriage, CERN conferences,

małżeństwa, konferencji naukowych,

cocktail parties and summer vacations,

przyjęć i wakacji letnich.

and all of those are creations of consciousness.

Wszystko to wytwory świadomości.

Their existence is observer-relative.

Ich istnienie jest względne dla widza.

It's only relative to conscious agents that a piece of paper

Jest względne dla świadomych czynników, że papier to pięniądz

is money or that a bunch of buildings is a university.

albo że grupa budynków tworzy uniwersytet.

Now, ask yourself about computation.

Zapytacie o przetwarzanie informacji.

Is that absolute, like force and mass and gravitational attraction?

Czy jest bezwzględne jak siła, masa albo przyciąganie grawitacyjne?

Or is it observer-relative?

Czy raczej względne dla widza?

Well, some computations are intrinsic.

Niektóre obliczenia są oczywiste.

I add two plus two to get four.

Dodam 2 i 2 i mam 4.

That's going on no matter what anybody thinks.

Bez względu na to, co ktoś myśli.

But when I haul out my pocket calculator

Gdy wyciągnę kalkulator z kieszeni

and do the calculation, the only intrinsic phenomenon

i wykonam obliczenia, jedynym fenomenem

is the electronic circuit and its behavior.

jest działanie obwodu elektronicznego.

That's the only absolute phenomenon.

To zjawisko absolutne.

All the rest is interpreted by us.

Reszta to nasza interpretacja.

Computation only exists relative to consciousness.

Przetwarzanie informacji istnieje jedynie w powiązaniu ze świadomością.

Either a conscious agent is carrying out the computation,

Albo świadomy czynnik wykonał obliczenie

or he's got a piece of machinery that admits of a computational interpretation.

albo posiada urządzenie, które interpretuje obliczenia.

Now that doesn't mean computation is arbitrary.

Nie oznacza to narzucania obliczeń.

I spent a lot of money on this hardware.

Wydałem dużo na ten sprzęt.

But we have this persistent confusion

Mamy jednak ciągły zamęt

between objectivity and subjectivity as features of reality

między obiektywnością i subiektywnością jako cechami rzeczywistości.

and objectivity and subjectivity as features of claims.

A także obiektywnością i subiektywnością jako cechami deklaracji.

And the bottom line of this part of my talk is this:

Oto wniosek z tej prelekcji.

You can have a completely objective science,

Można dokonywać obiektywnych doświadczeń naukowych,

a science where you make objectively true claims,

może istnieć nauka z obiektywnymi deklaracjami,

about a domain whose existence is subjective,

na temat dziedziny, której istnienie jest subiektywne,

whose existence is in the human brain

która istnieje w ludzkim mózgu,

consisting of subjective states of sentience

i składa się z subiektywnych odczuć

or feeling or awareness.

lub uczuć albo spotrzeżeń.

So the objection that you can't have an objective science of consciousness

Stąd sprzeciw wobec obiektywnej nauki o świadomości

because it's subjective and science is objective, that's a pun.

jest subiektywny, a nauka jest obiektywna.

That's a bad pun on objectivity and subjectivity.

To nietrafiony kalambur o obiektywności i subiektywności.

You can make objective claims

Można wysuwać obiektywne twierdzenia

about a domain that is subjective in its mode of existence,

o dziedzinie subiektywnej w danym sposobie istnienia.

and indeed that's what neurologists do.

To jest praca neurologów.

I mean, you have patients that actually suffer pains,

Mamy pacjentów odczuwających ból

and you try to get an objective science of that.

i staramy się stworzyć obiektywną naukę w tej kwestii.

Okay, I promised to refute all these guys,

Obiecałem obalić wszystkie zarzuty,

and I don't have an awful lot of time left,

i nie mam za wiele czasu,

but let me refute a couple more of them.

ale spróbuję obalić jeszcze kilka.

I said that behaviorism ought to be

Powiedziałem, że behawioryzm

one of the great embarrassments of our intellectual culture,

to wielka żenada intelektualnej kultury.

because it's refuted the moment you think about it.

Obalasz go, gdy tylko o nim pomyślisz.

Your mental states are identical with your behavior?

Czy stany myślowe są identyczne z zachowaniem?

Well, think about the distinction between feeling a pain

Pomyślcie o rożnicy pomiędzy uczuciem bólu

and engaging in pain behavior.

i jego fizycznym odczuwaniem.

I won't demonstrate pain behavior, but I can tell you

Nie zademonstruję fizycznego bólu, ale wyznam,

I'm not having any pains right now.

że nie mam żadnych boleści.

So it's an obvious mistake. Why did they make the mistake?

Tkwi tu oczywisty błąd. Czemu go popełniono?

The mistake was — and you can go back and read

Błędem było myślenie, (możecie sięgnąć

the literature on this, you can see this over and over —

do literatury naukowej i zobaczyć w kółko powielany błąd),

że akceptacja wyłącznej egzystencji świadomości

they think if you accept the irreducible existence

of consciousness, you're giving up on science.

przekreśla naukę.

You're giving up on 300 years of human progress

Przekreśla 300 lat ludzkiego postępu,

and human hope and all the rest of it.

ludzkiej nadziei i całą resztę.

And the message I want to leave you with is,

Moje przesłanie mówi,

consciousness has to become accepted

że świadomość należy zaakceptować

as a genuine biological phenomenon,

jako realne biologiczne zjawisko,

as much subject to scientific analysis

poddane naukowej analizie,

as any other phenomenon in biology,

jak każde zjawisko,

or, for that matter, the rest of science.

jak cała nauka.

Thank you very much.

Dziękuję serdecznie.

(Applause)

(Oklaski)