Bring on the learning revolution! | Ken Robinson

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Marek Lewandowski

I was here four years ago,

Byłem tutaj cztery lata temu,

and I remember, at the time,

i pamiętam, że wtedy

that the talks weren't put online.

prelekcji nie było online;

I think they were given to TEDsters in a box,

wędrowały do fanów TED w pudełku

a box set of DVDs,

pełnym nagrań DVD,

which they put on their shelves, where they are now.

by spocząć na zapomnianych półkach.

(Laughter)

(Śmiech)

And actually, Chris called me a week after I'd given my talk, and said,

Tydzień po wystąpieniu

otrzymałem telefon od Chrisa,

"We're going to start putting them online. Can we put yours online?"

który pytał czy zgodzę się

udostępnić moją przemowę online.

And I said, "Sure."

And four years later,

Po czterech latach,

it's been downloaded four million times.

mój wykład obejrzano, a raczej

ściągnięto, cztery miliony razy.

Więc jeśli pomnożyć to razy 20

So I suppose you could multiply that by 20 or something

to get the number of people who've seen it.

będzie to liczba jego słuchaczy.

Chris powiedział, że jest moda

And, as Chris says, there is a hunger for videos of me.

na moje prezentacje.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

Don't you feel?

...mam rację?

(Laughter)

(Śmiech)

So, this whole event has been an elaborate build-up

To mnie skłoniło aby po raz kolejny

to me doing another one for you, so here it is.

podzielić się moimi przemyśleniami.

(Laughter)

(Śmiech)

Al Gore spoke at the TED conference I spoke at four years ago

Al Gore także przemawiał

na konferencji TED'a cztery lata temu

and talked about the climate crisis.

i poruszył temat kryzysu klimatycznego.

And I referenced that at the end of my last talk.

Nawiązałem do tego

pod koniec ostatniego wystąpienia.

So I want to pick up from there

Chciałbym rozpocząć od tego miejsca

because I only had 18 minutes, frankly.

ponieważ pozostało mi tylko 18 minut.

(Laughter)

So, as I was saying --

Więc, jak już mówiłem...

(Laughter)

(Śmiech)

Al Gore ma rację.

You see, he's right.

I mean, there is a major climate crisis, obviously,

Zmiany klimatyczne to poważny problem.

and I think if people don't believe it, they should get out more.

Jeśli ktoś w to nie wierzy to powinien częściej wychodzić z domu.

(Laughter)

(Śmiech)

Istnieje jeszcze inny kryzys klimatyczny,

But I believe there is a second climate crisis,

which is as severe,

jest równie drastyczny,

which has the same origins,

ma te same podstawy,

and that we have to deal with with the same urgency.

musimy go zwalczać z tą samą determinacją.

Mam na myśli...

And you may say, by the way,

Pewnie powiecie "Hej, o co ci chodzi.

"Look, I'm good.

Jest już jeden kryzys klimatyczny,

I have one climate crisis, I don't really need the second one."

nie chcę się przejmować kolejnym"

(Laughter)

But this is a crisis of, not natural resources --

Ale nie chodzi o surowce naturalne,

co też jest problemem,

though I believe that's true --

but a crisis of human resources.

ale chodzi o kryzys ludzkich zasobów.

I believe fundamentally,

Jestem głęboko przekonany,

as many speakers have said during the past few days,

jak to zauważyli moi przedmówców,

że prawie nie wykorzystujemy

that we make very poor use of our talents.

potencjału naszych talentów.

Very many people go through their whole lives

Większość ludzi w trakcie swojego życia

having no real sense of what their talents may be,

nie wie jakie posiadają uzdolnienia,

or if they have any to speak of.

i czy w ogóle je ma.

Spotykam różnych ludzi,

I meet all kinds of people

who don't think they're really good at anything.

którzy nie wierzą, że są w czymś dobrzy.

Actually, I kind of divide the world into two groups now.

Dzielę teraz ludzi na dwie grupy.

Jeremy Bentham, the great utilitarian philosopher,

Jeremy Bentham, wielki filozof,

once spiked this argument.

wyróżnił dwa rodzaje ludzi na świecie:

He said, "There are two types of people in this world:

wyróżnił dwa rodzaje ludzi na świecie:

those who divide the world into two types

tych co dzielą świat na dwa rodzaje

and those who do not."

i tych, którzy tak nie robią.

(Laughter)

(Śmiech)

Well, I do.

Ja dzielę ludzi na dwa rodzaje.

(Laughter)

(Śmiech)

I meet all kinds of people who don't enjoy what they do.

Spotykam wielu ludzi,

którzy nie lubią tego co robią.

They simply go through their lives getting on with it.

Biorą życie takie jakie jest.

Biorą życie takie jakie jest.

They get no great pleasure from what they do.

Nie odczuwają satysfakcji.

They endure it rather than enjoy it,

Zamiast odczuwać radość,

and wait for the weekend.

chcą przetrwać do weekendu.

But I also meet people

Ale spotykam także ludzi,

who love what they do and couldn't imagine doing anything else.

którzy kochają to co robią

i nie potrafią sobie wyobrazić innego życia.

If you said, "Don't do this anymore,"

Gdy powiesz żeby przestali pracować, nie rozumieją.

they'd wonder what you're talking about.

Dla nich to nie praca ale sens istnienia.

It isn't what they do, it's who they are.

They say, "But this is me, you know.

Mówią "Praca to ja,

It would be foolish to abandon this,

byłbym głupcem gdybym przestał,

because it speaks to my most authentic self."

jest częścią mnie a ja jej częścią"

And it's not true of enough people.

Dla większości to niezrozumiałe.

In fact, on the contrary, I think it's still true of a minority of people.

Tylko niewielu ludzi

tak postrzega pracę.

And I think there are many possible explanations for it.

I myślę, że istnieje wiele

przyczyn tego stanu rzeczy.

And high among them is education,

Chyba najważniejszym powodem

jest edukacja,

because education, in a way,

ponieważ to edukacja, w pewien sposób,

jest odpowiedzialna za ograbienie ludzi

dislocates very many people from their natural talents.

z ich naturalnych uzdolnień i talentów.

Te talenty można porównać do zasobów naturalnych,

And human resources are like natural resources;

występujących głęboko w ziemi.

they're often buried deep.

You have to go looking for them,

Trzeba je znaleźć i wydobyć z głębi.

they're not just lying around on the surface.

Nie leżą na powierzchni.

You have to create the circumstances where they show themselves.

Przy odpowiednich warunkach talenty rozkwitną.

And you might imagine education would be the way that happens,

Myślicie, że rozkwitają

dzięki edukacji?

but too often, it's not.

Jednak tak nie jest.

Every education system in the world is being reformed at the moment

Wszystkie systemy edukacji

na świecie są teraz ulepszane.

and it's not enough.

Ale to nie wystarczy.

Reform is no use anymore,

Ulepszanie już nie pomaga.

Ulepszanie złego systemu nie ma sensu.

because that's simply improving a broken model.

Potrzebujemy, jak słyszeliśmy w poprzednich prelekcjach,

What we need --

and the word's been used many times in the past few days --

Potrzebujemy, jak słyszeliśmy w poprzednich prelekcjach,

nie ewolucji tego systemu a rewolucji.

is not evolution,

nie ewolucji tego systemu a rewolucji.

but a revolution in education.

Edukacja musi być przekształcona

This has to be transformed into something else.

w coś zupełnie innego.

(Applause)

(Brawa)

One of the real challenges is to innovate fundamentally in education.

Największym wyzwaniem jest

zupełna odmiana

systemu edukacji.

Innovation is hard,

Innowacja jest trudna,

because it means doing something that people don't find very easy,

często oznacza robienie czegoś,

co jest niewygodne i niełatwe.

for the most part.

Oznacza kwestionowanie tego

It means challenging what we take for granted,

things that we think are obvious.

co uważamy za oczywiste.

The great problem for reform or transformation

Wielką przeszkodą w zmianie

czy transformacji

is the tyranny of common sense.

jest tyrania zdrowego rozsądku,

sposób myślenia ludzi,

Things that people think,

"It can't be done differently, that's how it's done."

"Nie można tego zrobić inaczej bo zawsze robiło się to w ten sposób"

Natknąłem się na myśl Abrahama Lincolna,

I came across a great quote recently from Abraham Lincoln,

who I thought you'd be pleased to have quoted at this point.

którego powitacie to z radością.

(Laughter)

(Śmiech)

He said this in December 1862 to the second annual meeting of Congress.

Powiedział to w grudniu roku 1862,

na drugim dorocznym spotkaniu kongresu.

I ought to explain that I have no idea what was happening at the time.

Powiem wam że nie mam pojęcia co się wtedy działo.

We don't teach American history in Britain.

Nie uczymy historii USA w Anglii.

(Laughter)

(Śmiech)

We suppress it. You know, this is our policy.

Dusimy ją. Zrozumcie, taka jest nasza polityka.

(Laughter)

(Śmiech)

No doubt, something fascinating was happening then,

Coś fascynującego musiało się wtedy dziać

which the Americans among us will be aware of.

część Amerykanów wśród nas

wie o czym mówię.

But he said this:

Ale wracając do myśli:

"The dogmas of the quiet past are inadequate to the stormy present.

"Dogmaty spokojnej przeszłości

"Dogmaty spokojnej przeszłości

nie mają zastosowania w burzliwej teraźniejszości.

Okazja do zmian

The occasion is piled high with difficulty,

pojawia się w rzadko

and we must rise with the occasion."

i musimy dać się jej ponieść."

Uwielbiam tą myśl.

I love that.

Not rise to it, rise with it.

Nie wykorzystać, a dać się jej ponieść.

"As our case is new,

"Mamy nową sytuację

so we must think anew and act anew.

więc musimy myśleć na nowo

i działać na nowo.

We must disenthrall ourselves,

Musimy się wyzwolić

and then we shall save our country."

a uratujemy nasz kraj."

I love that word, "disenthrall."

To słowo, "wyzwolić się",

You know what it means?

wiecie o co chodzi?

That there are ideas that all of us are enthralled to,

Jesteśmy niewolnikami idei,

which we simply take for granted as the natural order of things,

które uznajemy za oczywiste,

za naturalne i niezmienne.

the way things are.

And many of our ideas have been formed,

Wiele pomysłów narodziło się,

nie na potrzeby naszego wieku,

not to meet the circumstances of this century,

but to cope with the circumstances of previous centuries.

ale wieków poprzednich.

But our minds are still hypnotized by them,

Ale nadal w nie ślepo wierzymy.

and we have to disenthrall ourselves of some of them.

Musimy się wyzwolić.

Now, doing this is easier said than done.

Łatwiej powiedzieć niż zrobić.

It's very hard to know, by the way, what it is you take for granted.

Trudno zdać sobie sprawę z zakorzenionych przekonań,

And the reason is that you take it for granted.

gdy uważamy je za oczywiste.

(Laughter)

Żeby to udowodnić o coś spytam:

Let me ask you something you may take for granted.

How many of you here are over the age of 25?

Ilu z was ma mniej niż 25 lat?

That's not what you take for granted, I'm sure you're familiar with that.

To nie jedno z przekonań.

Bo to już wiedzieliście.

Are there any people here under the age of 25?

Czy jest ktoś młodszy niż 25?

A z tych, którzy skończyli 25,

Great. Now, those over 25,

could you put your hands up if you're wearing your wristwatch?

podnieście ręce jeśli nosicie zegarek.

Bardzo nas dużo.

Now that's a great deal of us, isn't it?

Ask a room full of teenagers the same thing.

Gdyby spytać nastolatków,

Teenagers do not wear wristwatches.

mało kto by się zgłosił.

I don't mean they can't,

Nie chodzi o to, że nie mogą,

they just often choose not to.

ale że nie chcą.

And the reason is we were brought up in a pre-digital culture,

Jest to spowodowane tym, że nasze pokolenie dorastało

przed erą cyfrową.

those of us over 25.

And so for us, if you want to know the time,

Jeśli chcemy wiedzieć która godzina,

you have to wear something to tell it.

to musimy mieć zegarek.

Kids now live in a world which is digitized,

Dzieci dorastają w cyfrowym świecie,

and the time, for them, is everywhere.

godzinę można sprawdzić wszędzie.

They see no reason to do this.

Nie widzą powodu by nosić zegarek.

And by the way, you don't need either;

Wy też nie musicie,

it's just that you've always done it and you carry on doing it.

ale zawsze jeden mieliście.

My daughter never wears a watch, my daughter Kate, who's 20.

Moja córka Kate ma 20 lat i nigdy nie nosi zegarka.

She doesn't see the point.

Nie widzi potrzeby.

As she says,

Bo, "To jednofunkcyjne urządzenie."

"It's a single-function device."

(Laughter)

(Śmiech)

"Like, how lame is that?"

"Po co mieć coś takiego?"

And I say, "No, no, it tells the date as well."

A ja odpowiadam "Nie, przecież podaje też datę"

(Laughter)

(Śmiech)

"It has multiple functions."

"Ma wiele funkcji."

(Laughter)

But, you see, there are things we're enthralled to in education.

W edukacji też tak jest.

Dam wam przykłady.

A couple of examples.

One of them is the idea of linearity:

Jednym jest liniowość,

that it starts here and you go through a track

to początek, to robi się następnie,

and if you do everything right,

a jeśli będzie dobrze, to będziesz

you will end up set for the rest of your life.

ustawiony do końca życia.

Everybody who's spoken at TED has told us implicitly,

Każdy mówca TED implikuje,

or sometimes explicitly, a different story:

lub mówi otwarcie o czymś innym,

that life is not linear; it's organic.

życie nie jest liniowe, jest organiczne.

We create our lives symbiotically

Tworzymy je symbiotycznie

as we explore our talents

gdy odkrywamy nasze talenty

in relation to the circumstances they help to create for us.

w odpowiednich do tego sytuacjach.

But, you know, we have become obsessed with this linear narrative.

Ale mamy obsesję

na punkcie liniowości.

And probably the pinnacle for education is getting you to college.

Uwieńczeniem edukacji,

są studia.

I think we are obsessed with getting people to college.

Mamy obsesję na punkcie studiów,

Certain sorts of college.

niektórych rodzajów studiów.

I don't mean you shouldn't go, but not everybody needs to go,

Nie chodzi o to by tam nie iść, ale nie wszyscy muszą,

or go now.

nie wszyscy muszą iść na studia od razu.

Maybe they go later, not right away.

Mogą pójść potem.

And I was up in San Francisco a while ago doing a book signing.

Byłem w San Francisco,

podpisywałem książki,

There was this guy buying a book, he was in his 30s.

facet około trzydziestki kupił jedną

I said, "What do you do?"

i zapytałem czym się zajmuje.

And he said, "I'm a fireman."

Powiedział "Jestem strażakiem."

I asked, "How long have you been a fireman?"

Spytałem od jak dawna.

"Always. I've always been a fireman."

"Od zawsze."

A kiedy się na to zdecydował?

"Well, when did you decide?" He said, "As a kid.

Powiedział "Jako dziecko. Nawet miałem problemy w szkole,

Actually, it was a problem for me at school,

because at school, everybody wanted to be a fireman."

bo wtedy wszyscy chcieli być strażakami."

(Laughter)

"Ale ja chciałem naprawdę."

He said, "But I wanted to be a fireman."

"Kiedy kończyłem szkołę,

And he said, "When I got to the senior year of school,

my teachers didn't take it seriously.

nikt nie brał tego na poważnie.

This one teacher didn't take it seriously.

Był taki jeden nauczyciel,

He said I was throwing my life away

twierdził, że marnuję swoje życie,

if that's all I chose to do with it;

wybierając taki zawód,

that I should go to college, I should become a professional person,

że powinienem iść na studia i zostać specjalistą,

that I had great potential

że miałem potencjał,

and I was wasting my talent to do that."

i nie powinienem go marnować."

He said, "It was humiliating.

To było dla niego upokarzające,

It was in front of the whole class and I felt dreadful.

bo nauczyciel mówił to przy wszystkich.

But it's what I wanted, and as soon as I left school,

Kontynuował "Ale tego chciałem,

I applied to the fire service and I was accepted.

przyjęli mnie do straży pożarnej."

You know, I was thinking about that guy recently,

"Ostatnio myślałem o tym nauczycielu,

just a few minutes ago when you were speaking, about this teacher,

kilka minut temu właściwie,

because six months ago, I saved his life."

bo pół roku temu

uratowałem mu życie"

(Laughter)

(Śmiech)

"Miał wypadek samochodowy,

He said, "He was in a car wreck, and I pulled him out, gave him CPR,

wyciągnąłem go i udzieliłem pomocy,

and I saved his wife's life as well."

uratowałem też jego żonę."

He said, "I think he thinks better of me now."

"Teraz może lepiej o mnie myśli."

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

You know, to me,

Społeczności ludzkie

human communities depend upon a diversity of talent,

opierają się na

różnorodności talentów,

not a singular conception of ability.

a nie jednym jego rodzaju.

And at the heart of our challenges --

To sedno naszych problemów.

(Applause)

(Brawa)

At the heart of the challenge

W centrum problemu

is to reconstitute our sense of ability and of intelligence.

leży zmiana postrzegania

umiejętności i inteligencji.

This linearity thing is a problem.

Liniowość to problem.

Kiedy przyjechałem do Los Angeles

When I arrived in L.A. about nine years ago,

dziewięć lat temu,

I came across a policy statement --

natknąłem się na twierdzenie,

pewnie z dobrą intencją:

very well-intentioned --

which said, "College begins in kindergarten."

"Studia zaczynają się w przedszkolu."

No, it doesn't.

Wcale nie.

(Laughter)

(Śmiech)

It doesn't.

Nie.

If we had time, I could go into this, but we don't.

Wyjaśniłbym to mając więcej czasu.

(Laughter)

(Śmiech)

Kindergarten begins in kindergarten.

W przedszkolu zaczyna się przedszkole.

(Laughter)

(Śmiech)

Mój przyjaciel powiedział,

A friend of mine once said,

"A three year-old is not half a six year-old."

"Trzylatek to nie pół sześciolatka."

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

They're three.

To trzylatek.

But as we just heard in this last session,

Jak już słyszeliśmy,

there's such competition now to get into kindergarten --

jest duże współzawodnictwo

to get to the right kindergarten --

by dostać się do przedszkola,

that people are being interviewed for it at three.

są rozmowy kwalifikacyjne.

Dzieci ze swoimi CV, siedzące przed

Kids sitting in front of unimpressed panels,

niewzruszonymi komisjami,

you know, with their resumes --

(Laughter)

(Śmiech)

Flicking through and saying, "What, this is it?"

które pytają: "Czy to wszystko?"

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

"You've been around for 36 months, and this is it?"

"Żyjesz już od 36 miesięcy i to tyle?"

(Laughter)

(Śmiech)

"You've achieved nothing -- commit.

"Nic nie osiągnąłeś,

(Laughter)

Spent the first six months breastfeeding, I can see."

pół roku spędzone na karmieniu piersią?"

(Laughter)

(Śmiech)

See, it's outrageous as a conception.

To śmieszne, ale ludzie to kupują.

The other big issue is conformity.

Następnie mamy konformizm.

We have built our education systems on the model of fast food.

Budujemy systemy edukacji,

na modelu fast foodów.

This is something Jamie Oliver talked about the other day.

Jamie Oliver o tym mówił.

There are two models of quality assurance in catering.

Są dwa modele ochrony jakości w cateringu.

Jeden to fast food,

One is fast food, where everything is standardized.

gdzie wszystko jest standardowe.

The other is like Zagat and Michelin restaurants,

Drugi to restauracje

where everything is not standardized,

w których nic nie jest standardowe,

they're customized to local circumstances.

ale dostosowane dla potrzeb lokalnych.

And we have sold ourselves into a fast-food model of education,

Teraz edukacja działa jak fast food.

and it's impoverishing our spirit and our energies

Ograbia nas z energii i dobrego nastroju,

as much as fast food is depleting our physical bodies.

jak fast foody wyczerpujące nasze ciała.

(Brawa)

(Applause)

Zdajmy sobie sprawę z kilku rzeczy.

We have to recognize a couple of things here.

Talenty są niesamowicie zróżnicowane.

One is that human talent is tremendously diverse.

People have very different aptitudes.

Ludzie mają różne zdolności.

I worked out recently that I was given a guitar as a kid

Ostatnio wyliczyłem,

że dostałem gitarę

at about the same time that Eric Clapton got his first guitar.

w tym samym czasie kiedy Eric Clapton dostał swoją.

(Laughter)

It worked out for Eric, that's all I'm saying.

Jemu to wyszło na dobre.

(Laughter)

(Śmiech)

In a way --

Mnie nie koniecznie.

it did not for me.

I could not get this thing to work

Nie mogłem sprawić żeby działała

no matter how often or how hard I blew into it.

nie ważne jak mocno w nią dmuchałem.

It just wouldn't work.

Nie działało.

(Laughter)

Ale nie tylko o to chodzi.

But it's not only about that.

It's about passion.

Chodzi o pasję.

Often, people are good at things they don't really care for.

Często ktoś jest dobry w czymś czego nie lubi.

Chodzi o pasję,

It's about passion,

and what excites our spirit and our energy.

która budzi naszą energię.

And if you're doing the thing that you love to do, that you're good at,

Jeśli robi się coś co się kocha,

time takes a different course entirely.

czas wydaje się inny.

My wife's just finished writing a novel,

Moja żona skończyła pisać książkę,

and I think it's a great book,

myślę, że jest świetna,

but she disappears for hours on end.

ale znikała na całe godziny.

You know this, if you're doing something you love,

Jeśli robi się coś co się kocha,

an hour feels like five minutes.

godzina jest jak pięć minut.

If you're doing something that doesn't resonate with your spirit,

Gdy robi się coś czym się nie pasjonujemy,

pięć minut wydaje się godziną.

five minutes feels like an hour.

And the reason so many people are opting out of education

Dużo ludzi rezygnuje z edukacji,

is because it doesn't feed their spirit,

bo nie karmi ich duszy,

it doesn't feed their energy or their passion.

nie napędza pasji i energii.

Musimy zmienić swoje metafory.

So I think we have to change metaphors.

We have to go from what is essentially an industrial model of education,

Przejść z modelu industrialnego,

nastawionego na wytwarzanie,

a manufacturing model,

which is based on linearity and conformity and batching people.

opartego na liniowości,

konformizmie i porcjowaniu ludzi,

We have to move to a model

musimy przejść do modelu

that is based more on principles of agriculture.

opartego na rolnictwie.

We have to recognize

Rozkwit nie jest

that human flourishing is not a mechanical process;

procesem mechanicznym,

it's an organic process.

to proces organiczny.

And you cannot predict the outcome of human development.

Nie da się przewidzieć wyniku;

można tylko, jak rolnik,

All you can do, like a farmer, is create the conditions

dostarczyć warunków

under which they will begin to flourish.

odpowiednich do rozwoju.

So when we look at reforming education and transforming it,

Reformowanie i transformacja edukacji

it isn't like cloning a system.

nie powinny przypominać klonowania.

There are great ones, like KIPP's; it's a great system.

Są systemy świetne jak KIPP.

There are many great models.

Jest ich dużo.

It's about customizing to your circumstances

Chodzi o dostosowanie do okoliczności

and personalizing education to the people you're actually teaching.

i o spersonalizowanie edukacji

dla potrzeb uczniów.

And doing that, I think, is the answer to the future

To byłoby rozwiązanie

przyszłych problemów,

because it's not about scaling a new solution;

nie chodzi o nowe rozwiązanie,

it's about creating a movement in education

ale o stworzenie nowego ruchu

in which people develop their own solutions,

w którym ludzie wymyślą własne rozwiązania,

but with external support based on a personalized curriculum.

bazujące na indywidualnym trybie nauczania.

Now in this room,

Na tej sali

there are people who represent extraordinary resources in business,

są ludzie reprezentujący sobą

niesamowite zasoby biznesowe,

in multimedia, in the Internet.

multimedialne i internetowe.

These technologies,

Te technologie,

combined with the extraordinary talents of teachers,

w połączeniu z utalentowanymi nauczycielami,

provide an opportunity to revolutionize education.

mogą zrewolucjonizować edukację.

And I urge you to get involved in it

Proszę byście się tym zajęli,

bo to istotne, nie tylko dla nas samych,

because it's vital, not just to ourselves, but to the future of our children.

ale dla przyszłości naszych dzieci.

But we have to change from the industrial model

Musimy zmienić model z industrialnego

na bardziej rolniczy,

to an agricultural model,

where each school can be flourishing tomorrow.

gdzie szkoły zaczną kwitnąć.

That's where children experience life.

To tam dzieci stykają się z życiem.

Or at home, if that's what they choose,

Albo w domu, jeśli wolą uczyć się

to be educated with their families or friends.

z rodziną i znajomymi.

There's been a lot of talk about dreams over the course of these few days.

W ciągu ostatnich dni,

dużo było mowy o marzeniach.

And I wanted to just very quickly --

Chcę tylko powiedzieć...

I was very struck by Natalie Merchant's songs last night,

Piosenki Natalii Merchant były niesamowite,

recovering old poems.

tchnęły życie w stare wiersze.

I wanted to read you a quick, very short poem

Chcę wam przeczytać wiersz

from W. B. Yeats, who some of you may know.

W.B. Yeatsa, pewnie go znacie.

He wrote this to his love, Maud Gonne,

Napisał go dla swojej miłości

Maud Gonne,

and he was bewailing the fact

opłakując fakt, że nie mógł jej dać

that he couldn't really give her what he thought she wanted from him.

tego czego ona potrzebowała.

And he says, "I've got something else, but it may not be for you."

Mówi "Mam coś innego, ale może to nie dla ciebie."

He says this:

Mówi to:

"Had I the heavens' embroidered cloths,

"Gdybym miał niebios wyszywaną szatę

Enwrought with gold and silver light,

Z nici złotego i srebrnego światła,

Z nici złotego i srebrnego światła,

The blue and the dim and the dark cloths

Ciemną i bladą, i błękitną szatę

Ciemną i bladą, i błękitną szatę

Of night and light and the half-light,

Ze światła, mroku, półmroku, półświatła,

Rozpostarłbym ci tę szatę pod stopy,

I would spread the cloths under your feet:

Lecz biedny jestem: me skarby – w marzeniach,

But I, being poor, have only my dreams;

Lecz biedny jestem: me skarby – w marzeniach,

I have spread my dreams under your feet;

Więc ci rzuciłem marzenia pod stopy,

Stąpaj ostrożnie, stąpasz po marzeniach."

Tread softly

because you tread on my dreams."

Stąpaj ostrożnie, stąpasz po marzeniach."

And every day, everywhere,

Codziennie, wszędzie

our children spread their dreams beneath our feet.

dzieci rzucają nam marzenia pod stopy.

And we should tread softly.

Powinniśmy stąpać ostrożnie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you very much.

(Applause)

Thank you.

(Applause)

Bardzo dziękuję.