Bring on the learning revolution! | Ken Robinson

Translator: Vilayphone Chouramany

I was here four years ago,

ຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍມາທີ່ນີ້ແລ້ວຕອນສີ່ປີກ່ອນ

and I remember, at the time,

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ຈື່ໄດ້ ໃນສະໄໝນັ້ນ

that the talks weren't put online.

ທີ່ບົດສະເໜີຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຖືກເອົາຂຶ້ນອິນເຕີເນັດເທື່ອ

I think they were given to TEDsters in a box,

ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າເພິ່ນໄດ້ເອົາໃສ່ໃນກັບໃຫ້ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ TED

a box set of DVDs,

ຊຸດບັນທຶກການສະເໜີໃນຮູບແບບ DVD

which they put on their shelves, where they are now.

ທີ່ຄົນເອົາເມືອບ້ານແລ້ວໄວ້ເທິງຫິ້ງ ແລະກໍ່ຍັງຢູ່ບ່ອນຫັ້ນບໍ່ມີໃຜຈັບມາເບິ່ງອີກ

(Laughter)

(ຫົວ)

And actually, Chris called me a week after I'd given my talk, and said,

ແລະອັນທີ່ຈິງ ຄຣິສ ໄດ້ໂທຫາຂ້າພະເຈົ້າ

ອາທິດໜຶ່ງຫຼັງຈາກທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຂຶ້ນສະເໜີ

"We're going to start putting them online. Can we put yours online?"

ແລະ ລາວເວົ້າວ່າ “ພວກເຮົາຈະເລີ່ມເອົາບັນທຶກພາບບົດສະເໜີຂຶ້ນອິນເຕີເນັດ

ພວກເຮົາເອົາບົດຂອງເຈົ້າຂຶ້ນໄດ້ບໍ” ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າເວົ້າວ່າ “ໄດ້ແທ້”

And I said, "Sure."

And four years later,

ແລະ ສີ່ປີຕໍ່ມາ

it's been downloaded four million times.

ຄືທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເວົ້າຫັ້ນລະ ມີຄົນເບິ່ງສີ່ ...

ອັນ ມີຄົນ ດາວໂຫຼດ ສີ່ລ້ານເທື່ອ

ຄັນຊັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ເຮົາອາດສາມາດຄູນ 20 ຫຼື ປະມານນັ້ນ

So I suppose you could multiply that by 20 or something

to get the number of people who've seen it.

ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຈຳນວນຂອງຄົນທີ່ໄດ້ເບິ່ງບົດສະເໜີຂອງຂ້າພະເຈົ້າແທ້

ແລະ ຄຣິສ ເວົ້າວ່າ ມີຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ

And, as Chris says, there is a hunger for videos of me.

ບັນທຶກພາບຂອງຂ້າພະເຈົ້າ

(Laughter)

(ຫົວ)

(Applause)

(ຕົບມື)

Don't you feel?

... ທ່ານບໍ່ຮູ້ສຶກບໍ

(Laughter)

(ຫົວ)

So, this whole event has been an elaborate build-up

ສະນັ້ນ ງານໃນເທື່ອນີ້ ຈິ່ງໄດ້ຖືກບັນຈົງຈັດຂຶ້ນ

to me doing another one for you, so here it is.

ເພື່ອໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າມາຢືນຢູ່ຕໍ່ໜ້າພວກທ່ານອີກເທື່ອໜຶ່ງ ສະນັ້ນ ກໍ່ແມ່ນໂອກາດນີ້ລະ

(Laughter)

(ຫົວ)

Al Gore spoke at the TED conference I spoke at four years ago

ທ່ານ ອາລ ກໍລ ໄດ້ກ່າວ

ທີ່ກອງປະຊຸມ TED ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຂຶ້ນກ່າວສີ່ປີກ່ອນ

and talked about the climate crisis.

ແລະ ເພິ່ນໄດ້ເວົ້າກ່ຽວກັບວິກິດສະພາບພູມອາກາດ

And I referenced that at the end of my last talk.

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ໄດ້ກ່າວພາດພິງເຖິງສິ່ງທີ່ເພິ່ນໄດ້ເວົ້າ

ໃນຕອນທ້າຍຂອງການສະເໜີຂອງຂ້າພະເຈົ້າ

So I want to pick up from there

ສະນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ຢາກສືບຕໍ່ຈາກຈຸດນັ້ນ

because I only had 18 minutes, frankly.

ເພາະຂ້າພະເຈົ້າມີເວລາແຕ່ 18 ນາທີ ເທົ່ານັ້ນ ເວົ້າແທ້

(Laughter)

So, as I was saying --

ສະນັ້ນ ດັ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າວ່າ

(Laughter)

(ຫົວ)

ຄືທີ່ທ່ານຮູ້, ເພິ່ນເວົ້າຖືກ

You see, he's right.

I mean, there is a major climate crisis, obviously,

ຂ້າພະເຈົ້າໝາຍຄວາມວ່າ ເຮົາມີວິກິດສະພາບພູມອາກາດອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ເຊິ່ງເຫັນໄດ້ແຈ້ງ

and I think if people don't believe it, they should get out more.

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າຖ້າຄົນບໍ່ເຊື່ອເລື່ອງນີ້ ເຂົາເຈົ້າຄວນອອກມາເບິ່ງຢູ່ນອນເຮືອນຫຼາຍຂຶ້ນ

(Laughter)

(ຫົວ)

ແຕ່ ຂ້າພະເຈົ້າເຊື່ອວ່າເຮົາຍັງມີວິກິດພູມອາກາດອັນທີສອງ

But I believe there is a second climate crisis,

which is as severe,

ເຊິ່ງກໍ່ຮ້າຍແຮງຄືກັນ

which has the same origins,

ເຊິ່ງມີຕົ້ນຕໍມາຈາກບ່ອນດຽວກັນ

and that we have to deal with with the same urgency.

ແລະ ເປັນອັນທີ່ພວກເຮົາຕ້ອງໄດ້ແກ້ໄຂຢ່າງຮີບດ່ວນຄືກັນ

ແລະ ສິ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໝາຍເຖິງນີ້ -

And you may say, by the way,

ແລະ ໃນດ້ານໜຶ່ງ ທ່ານອາດຈະເວົ້າວ່າ “ເບິ່ງດຸ ຂ້ອຍພໍແລ້ວ

"Look, I'm good.

ຂ້ອຍມີວິກິດພູມອາກາດອັນໜຶ່ງແລ້ວ

I have one climate crisis, I don't really need the second one."

ຂ້ອຍບໍ່ຕ້ອງການອັນທີສອງອີກ”

(Laughter)

But this is a crisis of, not natural resources --

ແຕ່ ອັນນີ້ແມ່ນວິກິດ ທີ່ບໍ່ແມ່ນຂອງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ

ເຖິງຂ້າພະເຈົ້າຈະເຊື່ອວ່ານັ້ນແມ່ນຄວາມຈິງ

though I believe that's true --

but a crisis of human resources.

ແຕ່ແມ່ນວິກິດຂອງຊັບພະຍາກອນບຸກຄົນ

I believe fundamentally,

ຂ້າພະເຈົ້າເຊື່ອ ຢ່າງເລິກເຊິ່ງ

as many speakers have said during the past few days,

ດັ່ງທີ່ຜູ້ສະເໜີຫຼາຍທ່ານໄດ້ຂຶ້ນມາກ່າວໃນຫຼາຍວັນທີ່ຜ່ານມາ

ວ່າພວກເຮົານຳໃຊ້

that we make very poor use of our talents.

ພູມປັນຍາຂອງພວກເຮົາ ແບບບໍ່ສົມບູນ

Very many people go through their whole lives

ຫຼາຍຄົນໃຊ້ຊີວິດທັງໝົດຂອງພວກເຂົາໄປ

having no real sense of what their talents may be,

ໂດຍທີ່ບໍ່ມີການສຳຜັດເຖິງພູມປັນຍາອັນແທ້ຈິງຂອງເຂົາເອງວ່າແມ່ນຫຍັງແທ້

or if they have any to speak of.

ຫຼືວ່າມີອັນໃດທີ່ສາມາດເວົ້າເຖິງໄດ້

ຂ້າພະເຈົ້າພົບປະກັບຄົນທຸກປະເພດ

I meet all kinds of people

who don't think they're really good at anything.

ທີ່ບໍ່ຄິດວ່າເຂົາເຮັດຫຍັງໄດ້ດີເລີຍ

Actually, I kind of divide the world into two groups now.

ອັນທີ່ຈິງ ໄລຍະນີ້ ຂ້າພະເຈົ້າຂ້ອນຂ້າງແບ່ງໂລກນີ້ອອກເປັນສອງປະເພດ

Jeremy Bentham, the great utilitarian philosopher,

ເຈເຣມີ ເບັນແທັມ ນັກປັດຊະຍາປະໂຫຍດ

once spiked this argument.

ຄັ້ງໜຶ່ງໄດ້ປ້ອງກັນການຖົກຖຽງເລື່ອງນີ້

He said, "There are two types of people in this world:

ເພິ່ນໄດ້ເວົ້າວ່າ “ໃນໂລກນີ້ມີຄົນຢູ່ສອງປະເພດ

those who divide the world into two types

ພວກທີ່ແບ່ງໂລກອອກເປັນສອງສ່ວນ

and those who do not."

ແລະ ພວກທີ່ບໍ່ແບ່ງ”

(Laughter)

(ຫົວ)

Well, I do.

ອັນ ຂ້າພະເຈົ້າແບ່ງ

(Laughter)

(ຫົວ)

I meet all kinds of people who don't enjoy what they do.

ຂ້າພະເຈົ້າພົບປະກັບຄົນທຸກປະເພດ

ທີ່ບໍ່ມັກໃນສິ່ງທີ່ພວກເຂົາເຮັດ

They simply go through their lives getting on with it.

ພວກເຂົາພຽງແຕ່ໃຊ້ຊີວິດ

ໄປກັບມັນ

They get no great pleasure from what they do.

ພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຄວາມສຸກຈາກສິ່ງທີ່ພວກເຂົາເຮັດ

They endure it rather than enjoy it,

ພວກເຂົາອົດທົນກັບມັນ ແທນທີ່ຈະມ່ວນກັບມັນ

and wait for the weekend.

ແລະ ລໍຖ້າວັນພັກທ້າຍອາທິດ

But I also meet people

ແຕ່ ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ໄດ້ພົບກັບຄົນ

who love what they do and couldn't imagine doing anything else.

ທີ່ຮັກສິ່ງທີ່ພວກເຂົາເຮັດ

ແລະ ບໍ່ຄິດວ່າພວກເຂົາຈະຢາກເຮັດອັນອື່ນໄດ້

If you said, "Don't do this anymore,"

ຖ້າທ່ານບອກພວກເຂົາວ່າ “ບໍ່ຕ້ອງເຮັດອັນນີ້ອີກ” ພວກເຂົາຄືຊິສົງໄສວ່າທ່ານເວົ້າເຖິງຫຍັງ

they'd wonder what you're talking about.

ເພາະມັນບໍ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ເຂົາເຮັດ ມັນແມ່ນສິ່ງທີ່ພວກເຂົາເປັນ ພວກເຂົາຈະເວົ້າວ່າ

It isn't what they do, it's who they are.

They say, "But this is me, you know.

“ແຕ່ນີ້ແມ່ນຂ້ອຍ ເຈົ້າຮູ້ບໍ່

It would be foolish to abandon this,

ມັນຄືຊິເປັນເລື່ອງໂງ່ທີ່ຂ້ອຍຈະຖິ້ມມັນໄປ ເພາະວ່າ

because it speaks to my most authentic self."

ມັນເຂົ້າເຖິງຄວາມເປັນຕົວຂ້ອຍທີ່ແທ້ຈິງ”

And it's not true of enough people.

ແລະ ຄົນທີ່ເປັນແບບນີ້ກໍ່ບໍ່ມີຫຼາຍ

In fact, on the contrary, I think it's still true of a minority of people.

ອັນທີ່ຈິງ ໃນດ້ານກົງກັນຂ້າມ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ

ມີພຽງຄົນກຸ່ມນ້ອຍທີ່ເປັນແນວນີ້

And I think there are many possible explanations for it.

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າມີຫຼາຍ

ຄຳອະທິບາຍສຳລັບສິ່ງທີ່ເປັນຢູ່

And high among them is education,

ແລະ ສູງສຸດໃນນັ້ນ

ແມ່ນການສຶກສາ

because education, in a way,

ຍ້ອນວ່າການສຶກສາ ໃນທາງໜຶ່ງ

ແຍກຫຼາຍໆຄົນອອກ

dislocates very many people from their natural talents.

ຈາກພອນສະຫວັນໂດຍທຳມະຊາດຂອງເຂົາ

ແລະ ຊັບພະຍາກອນບຸກຄົນ ກໍ່ຄືກັບ ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ

And human resources are like natural resources;

ມັນມັກຖືກຝັງຢູ່ເລິກໆ

they're often buried deep.

You have to go looking for them,

ເຈົ້າຕ້ງອໄປຊອກຫາມັນ

they're not just lying around on the surface.

ມັນບໍ່ນອນຊະຊາຍຢູ່ເທິງພື້ນຜິວ

You have to create the circumstances where they show themselves.

ເຈົ້າຕ້ອງສ້າງເຫດການແວດລ້ອມໃຫ້ມັນສະແດງຕົວອອກມາ

And you might imagine education would be the way that happens,

ແລະ ທ່ານອາດຄິດວ່າ

ການສຶກສາຈະເປັນຫົນທາງທີ່ຈະສ້າງໃຫ້ມັນເກີດຂຶ້ນ

but too often, it's not.

ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍ ບໍ່ແມ່ນ

Every education system in the world is being reformed at the moment

ລະບົບການສຶກສາທຸກອັນໃນໂລກ

ໃນຂະໜະນີ້ ກຳລັງຖືກປະຕິຮູບ

and it's not enough.

ແລະ ມັນຍັງບໍ່ພໍ

Reform is no use anymore,

ການປະຕິຮູບແມ່ນບໍ່ມີປະໂຫຍດຫຍັງໝົດ

ຍ້ອນວ່າມັນພຽງແຕ່ຍົກລະດັບຮູບແບບທີ່ໃຊ້ບໍ່ໄດ້

because that's simply improving a broken model.

ສິ່ງທີ່ພວກເຮົາຕ້ອງການ -

What we need --

and the word's been used many times in the past few days --

ແລະ ຄຳນີ້ກໍ່ໄດ້ຖືກນຳໃຊ້ຫຼາຍເທື່ອໃນຫຼາຍວັນທີ່ຜ່ານມາ -

ບໍ່ແມ່ນການວິວັດທະນາການ

is not evolution,

ແຕ່ແມ່ນການປະຕິວັດທາງການສຶກສາ

but a revolution in education.

ສິ່ງນີ້ຕ້ອງໄດ້ແປງຮູບ

This has to be transformed into something else.

ໄປເປັນແນວໃໝ່

(Applause)

(ຕົບມື)

One of the real challenges is to innovate fundamentally in education.

ສິ່ງທ້າທາຍແທ້ໆອັນໜຶ່ງ

ແມ່ນການປ່ຽນແປງຂັ້ນພື້ນຖານ

ໃນການສຶກສາ

Innovation is hard,

ການປ່ຽນແປງແມ່ນຍາກ

because it means doing something that people don't find very easy,

ຍ້ອນມັນໝາຍຄວາມເຖິງການເຮັດຫຍັງ

ທີ່ຄົນບໍ່ເຫັນວ່າມັນງ່າຍເປັນສ່ວນຫຼາຍ

for the most part.

ມັນໝາຍເຖິງການທ້າທາຍສິ່ງທີ່ພວກເຮົາຖືເປັນຕາຍຕົວ

It means challenging what we take for granted,

things that we think are obvious.

ສິ່ງທີ່ພວກເຮົາຄິດວ່າມັນແຈ່ມແຈ້ງແລ້ວ

The great problem for reform or transformation

ບັນຫາທີ່ໃຫຍ່ຫຼວງສຳລັບການປະຕິຮູບ

ຫຼື ການແປງຮູບ

is the tyranny of common sense.

ແມ່ນການປົກຄອງແບບຜະເດັດການຂອງສາມັນສຳນຶກ -

ສິ່ງທີ່ຄົນຄິດ

Things that people think,

"It can't be done differently, that's how it's done."

“ສິ່ງນີ້ ມັນບໍ່ສາມາດເຮັດໄປທາງອື່ນໄດ້ ຍ້ອນວ່ານີ້ແມ່ນວິທີທີ່ເພິ່ນໄດ້ເຮັດຜ່ານມາ”

ຂ້າພະເຈົ້າ ໄດ້ຊອກເຫັນຄຳເວົ້າອັນຍິ່ງໃຫຍ່ອັນໜຶ່ງຂອງ ອັບບຣາຮຳ ລິນຄອນ

I came across a great quote recently from Abraham Lincoln,

who I thought you'd be pleased to have quoted at this point.

ຜູ້ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າພວກທ່ານຄົງຈະດີໃຈທີ່ຈະໄດ້ຍິນຄຳເວົ້າຂອງເພິ່ນໃນເວລານີ້

(Laughter)

(ຫົວ)

He said this in December 1862 to the second annual meeting of Congress.

ເພິ່ນໄດ້ກ່າວສິ່ງນີ້ໃນເດືອນທັນວາ ປີ 1862

ຕໍ່ກັບກອງປະຊຸມປະຈຳປີຄັ້ງທີສອງຂອງສະພາ Congress

I ought to explain that I have no idea what was happening at the time.

ຂ້າພະເຈົ້າຄວນອະທິບາຍວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ມີຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນເວລານັ້ນເລີຍ

We don't teach American history in Britain.

ພວກເຮົາບໍ່ສອນປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິກາ ໃນປະເທດອັງກິດ

(Laughter)

(ຫົວ)

We suppress it. You know, this is our policy.

ພວກເຮົາຂົ່ມມັນໄວ້ ທ່ານກໍ່ຮູ້ ວ່າມັນແມ່ນນະໂຍບາຍຂອງເຮົາ

(Laughter)

(ຫົວ)

No doubt, something fascinating was happening then,

ສະນັ້ນ ບໍ່ຕ້ອງສົງໄສເລີຍວ່າ ສິ່ງທີ່ເປັນຕາສົນໃຈຄົງໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນເດືອນທັນວາ ປີ 1862

which the Americans among us will be aware of.

ເຊິ່ງຄົນອາເມລິກັນໃນທີ່ນີ້

ຄົງຈະຮູ້ດີ

But he said this:

ແຕ່ ເພິ່ນໄດ້ເວົ້າອັນນີ້

"The dogmas of the quiet past are inadequate to the stormy present.

“ຄວາມເຊື່ອ

ຂອງອາດີດທີ່ມິດງຽບ

ແມ່ນບໍ່ພຽງພໍຕໍ່ກັບປະຈຸບັນອັນດຸເດືອດ

ເວລານີ້

The occasion is piled high with difficulty,

ແມ່ນກອງສູງດ້ວຍຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ

and we must rise with the occasion."

ແລະ ພວກເຮົາຕ້ອງສູງຂຶ້ນໄປກັບເວລາ”

ຂ້າພະເຈົ້າມັກອັນນີ້ຫຼາຍ

I love that.

Not rise to it, rise with it.

ບໍ່ແມ່ນສູງຂຶ້ນໄປທຽບມັນ ສູງຂຶ້ນໄປກັບມັນ

"As our case is new,

“ເນື່ອງຈາກກໍລະນີຂອງເຮົາແມ່ນອັນໃໝ່

so we must think anew and act anew.

ສະນັ້ນ ພວກເຮົາກໍ່ຕ້ອງຄິດແນວໃໝ່

ແລະ ປະຕິບັດແນວໃໝ່

We must disenthrall ourselves,

ພວກເຮົາຕ້ອງປົດປ່ອຍຕົນເອງ

and then we shall save our country."

ຫຼັງຈາກນັ້ນ ແລ້ວພວກເຮົາຈິ່ງຈະຮັກສາປະເທດຊາດຂອງເຮົາ

I love that word, "disenthrall."

ຂ້າພະເຈົ້າມັກຄຳນີ້ “ປົດປ່ອຍ”

You know what it means?

ທ່ານຮູ້ບໍ່ວ່າມັນໝາຍເຖິງຫຍັງ

That there are ideas that all of us are enthralled to,

ທີ່ວ່າມັນມີແນວຄວາມຄິດທີ່ເຮົາທັງໝົດຫຼົງສະເໜ່ຢູ່

which we simply take for granted as the natural order of things,

ທີ່ເຮົາພຽງແຕ່ຖືເປັນຕາຍຕົວ

ຄືກັບວ່າມັນເປັນກົດຕາມທຳມະຊາດ, ສິ່ງທີ່ມັນຄວນຈະເປັນ

the way things are.

And many of our ideas have been formed,

ແລະ ແນວຄວາມຄິດຫຼາຍອັນຂອງເຮົາ

ກໍ່ໄດ້ຖືກສ້າງຂຶ້ນ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອປະເຊີນໜ້າກັບສະຖານະການຂອງສັດຕະວັດນີ້

not to meet the circumstances of this century,

but to cope with the circumstances of previous centuries.

ແຕ່ເພື່ອຕໍ່ສູ້ກັບສະພາບການຂອງສັດຕະວັດກ່ອນ

But our minds are still hypnotized by them,

ແຕ່ຫົວຂອງເຮົາຊຳ້ພັດຍັງຖືກສະກົດຢູ່ກັບອັນເກົ່າ

and we have to disenthrall ourselves of some of them.

ແລະ ພວກເຮົາຕ້ອງປົດປ່ອຍຕົນເອງຈາກສິ່ງເຫຼົ່ານີ້

Now, doing this is easier said than done.

ບາດນີ້ ການເວົ້າມັນງ່າຍກວ່າການກະທຳ

It's very hard to know, by the way, what it is you take for granted.

ອັນທີ່ຈິງ ເຮົາຮູ້ໄດ້ຍາກ ວ່າອັນໃດທີ່ເຮົາຖືເປັນຕາຍຕົວ

And the reason is that you take it for granted.

ແລະ ເຫດຜົນກໍ່ແມ່ນຍ້ອນເຮົາຖືມັນເປັນຕາຍຕົວ

(Laughter)

ສະນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າຈະຂໍຖາມພວກທ່ານກ່ຽວກັບບາງສິ່ງທີ່ພວກທ່ານຖືເປັນຕາຍຕົວ

Let me ask you something you may take for granted.

How many of you here are over the age of 25?

ມີຈັກທ່ານໃນທີ່ນີ້ທີ່ມີອາຍຸເກີນ 25 ປີ

That's not what you take for granted, I'm sure you're familiar with that.

ບໍ່ແມ່ນອັນນີ້ດອກທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າພວກທ່ານຖືເປັນຕາຍຕົວ

ຂ້າພະເຈົ້າແນ່ໃຈວ່າພວກທ່ານລຶ້ງເຄີຍກັບການມີອາຍຸຊຳ່ນີ້ດີ

Are there any people here under the age of 25?

ມີໃຜໃນທີ່ນີ້ບໍ່ທີ່ອາຍຸຕຳ່ກວ່າ 25 ປີ

ດີຫຼາຍ ບາດນີ້ ຜູ້ທີ່ມີອາຍຸເກີນ 25 ປີ

Great. Now, those over 25,

could you put your hands up if you're wearing your wristwatch?

ກະລຸນາຍົກມື້ຂຶ້ນ ຖ້າທ່ານໃສ່ໂມງຢູ່ແຂນ

ເຫັນລະ ມີຈຳນວນຫຼາຍຄືກັນເນາະ

Now that's a great deal of us, isn't it?

Ask a room full of teenagers the same thing.

ຖ້າຖາມຄຳຖາມນີ້ໃນຫ້ອງທີ່ມີຄົນອາຍຸຕຳ່ກວ່າ 20 ປີ

Teenagers do not wear wristwatches.

ຄົນໄວໜຸ່ມບໍ່ໃສ່ໂມງແຂນ

I don't mean they can't,

ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າເຂົາບໍ່ສາມາດໃສ່ໄດ້ ຫຼື ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ໃສ່

they just often choose not to.

ສ່ວນຫຼາຍພວກເຂົາພຽງແຕ່ເລືອກທີ່ຈະບໍ່ໃສ່

And the reason is we were brought up in a pre-digital culture,

ແລະ ເຫດຜົນແມ່ນ, ທ່ານເຫັນບໍ່, ວ່າພວກເຮົາຖືກລ້ຽງມາ

ໃນຍຸກກ່ອນວັດທະນະທຳ ດິຈິຕອລ ພວກເຮົາທີ່ມີອາຍຸ 25 ປີ ຂຶ້ນໄປ

those of us over 25.

And so for us, if you want to know the time,

ແລະສະນັ້ນ ສຳລັບພວກເຮົາ ຖ້າເຮົາຢາກຮູ້ເວລາ

you have to wear something to tell it.

ເຮົາຕ້ອງໃສ່ອຸປະກອນບອກເວລາ

Kids now live in a world which is digitized,

ເດັນນ້ອຍດຽວນີ້ອາໄສຢູ່ໃນໂລກ ດິຈິຕອລ

and the time, for them, is everywhere.

ແລະ ເວລາ ສຳລັບພວກເຂົາ ແມ່ນມີຢູ່ທຸກບ່ອນ

They see no reason to do this.

ພວກເຂົາບໍ່ເຫັນເຫດຜົນໃນການໃສ່ໂມງຄືພວກເຮົາ

And by the way, you don't need either;

ແລະ ໃນທາງດຽວກັນ ພວກເຮົາກໍ່ບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງໃສ່ເຊັ່ນດຽວກັນ

it's just that you've always done it and you carry on doing it.

ພຽງແຕ່ວ່າເຮົາຫາກເຄີຍໃສ່ແນວນີ້ ແລະ ເຮົາກໍ່ສືບຕໍ່ໃສ່ໄປ

My daughter never wears a watch, my daughter Kate, who's 20.

ລູກສາວຂອງຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຄີຍໃສ່ໂມງເລີຍ ເຄດ ເຊິ່ງອາຍຸໄດ້ 20 ປີ

She doesn't see the point.

ລາວບໍ່ເຫັນຄວາມໝາຍໃນການໃສ່

As she says,

ຄືທີ່ລາວເວົ້າວ່າ “ມັນເປັນເຄື່ອງມືທີ່ເຮັດໄດ້ແຕ່ຢ່າງດຽວ“

"It's a single-function device."

(Laughter)

(ຫົວ)

"Like, how lame is that?"

“ເບິ່ງດຸ ມັນກະຈອກຂະໜາດໃດ”

And I say, "No, no, it tells the date as well."

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າເວົ້າວ່າ “ບໍ່ແມ່ນໄດ໋ ມັນບອກວັນທີນຳອີກ”

(Laughter)

(ຫົວ)

"It has multiple functions."

“ມັນເຮັດໄດ້ຫຼາຍຢ່າງ”

(Laughter)

But, you see, there are things we're enthralled to in education.

ແຕ່ທ່ານເຫັນບໍ ມັນມີສິ່ງທີ່ເຮົາຫຼົງໄຫຼຢູ່ໃນການສຶກສາ

ໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າຍົກຕົວຢ່າງຈັກສອງອັນ

A couple of examples.

One of them is the idea of linearity:

ອັນໜຶ່ງແມ່ນແນວຄວາມຄິດແບບເສັ້ນຊື່

that it starts here and you go through a track

ທີ່ວ່າມັນເລີ່ມຕົ້ນຢູ່ນີ້ ແລະ ເຈົ້າກໍ່ໄປຕາມເສັ້ນທາງ

and if you do everything right,

ແລະ ຖ້າເຈົ້າເຮັດທຸກຢ່າງຖືກຕ້ອງ ເຈົ້າກໍ່ຈະໄດ້

you will end up set for the rest of your life.

ມີທຸກຢ່າງພ້ອມສຳລັບຊີວິດຂອງເຈົ້າ

Everybody who's spoken at TED has told us implicitly,

ທຸກຄົນທີ່ໄດ້ຂຶ້ນມາເວົ້າຢູ່ TED ໄດ້ບອກເຮົາທາງອ້ອມ,

or sometimes explicitly, a different story:

ຫຼື ບາງເທື່ອກໍ່ທາງກົງ, ອີກເລື່ອງໜຶ່ງ,

that life is not linear; it's organic.

ວ່າຊີວິດນັ້ນບໍ່ໄດ້ເປັນເສັ້ນຊື່, ມັນເປັນສິ່ງທີ່ປ່ຽນແປງ.

We create our lives symbiotically

ເຮົາສ້າງຊິວິດຂອງເຮົາໃນທາງພົວພັນແລກປ່ຽນ

as we explore our talents

ໃນຂະນະທີ່ເຮົາຊອກຄົ້ນຫາຄວາມສາມາດພິເສດ

in relation to the circumstances they help to create for us.

ທີ່ສາມາດຊ່ວຍສ້າງໂອກາດໃຫ້ເຮົາ.

But, you know, we have become obsessed with this linear narrative.

ແຕ່ທ່ານຮູ້ບໍ່ ພວກເຮົາໄດ້ກາຍມາຖືກຄອບງຳ

ໂດຍເລື່ອງລາວແນວເສັ້ນຊື່ນີ້.

And probably the pinnacle for education is getting you to college.

ບາງເທື່ອຈຸດສຸດຍອດຂອງການສຶກສາ

ແມ່ນການເຂົ້າມະຫາວິທະຍາໄລ.

I think we are obsessed with getting people to college.

ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າພວກເຮົາຫຼົງໄຫຼໄປກັບການເອົາຄົນເຂົ້າມະຫາວິທະຍາໄລ,

Certain sorts of college.

ມະຫາວິທະຍາໄລບາງປະເພດ.

I don't mean you shouldn't go, but not everybody needs to go,

ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ໝາຍວ່າເຮົາບໍ່ຄວນເຂົ້າມະຫາ, ແຕ່ບໍ່ແມ່ນໝົດທຸກຄົນຊິຕ້ອງເຂົ້າ,

or go now.

ບໍ່ແມ່ນທຸກຄົນຊິຕ້ອງເຂົ້າດຽວນີ້.

Maybe they go later, not right away.

ບາງເທື່ອເຂົາອາດຈະເຂົ້າມື້ໜ້າ, ບໍ່ແມ່ນທັນທີ.

And I was up in San Francisco a while ago doing a book signing.

ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ໄປ ເມືອງຊານຟຣານຊິສໂກ ຫວ່າງມໍ່ໆນີ້

ເພື່ອເຊັນປື້ມ.

There was this guy buying a book, he was in his 30s.

ມີຊາຍຜູ້ໜຶ່ງກຳລັງຊື້ປື້ມ, ຄືຊິແມ່ນອາຍຸປະມານ 30 ປີ.

I said, "What do you do?"

ຂ້າພະເຈົ້າຖາມວ່າ, “ເຈົ້າເຮັດຫຍັງ?”

And he said, "I'm a fireman."

ລາວບອກວ່າ, “ຂ້ອຍເປັນຄົນດັບເພີງ.”

I asked, "How long have you been a fireman?"

ຂ້າພະເຈົ້າຖາມຕໍ່ວ່າ, “ເຈົ້າເປັນຄົນດັບເພີງໄດ້ດົນປານໃດແລ້ວ?”

"Always. I've always been a fireman."

ລາວບອກວ່າ, “ເປັນມາຕະຫຼອດ, ຂ້ອຍເປັນຄົນດັບເພີງແຕ່ໃດມາ.”

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຖາມອີກວ່າ, “ຄັນຊັ້ນ, ເຈົ້າໄດ້ຕັດສິນໃຈຕອນໃດ?”

"Well, when did you decide?" He said, "As a kid.

ລາວບອກວ່າ, “ຕັ້ງແຕ່ຕອນເປັນເດັກນ້ອຍ.” “ຄວາມຈິງແລ້ວ, ມັນເຄີຍເປັນບັນຫາສຳລັບຂ້ອຍຢູ່ໂຮງຮຽນ,

Actually, it was a problem for me at school,

because at school, everybody wanted to be a fireman."

ເພາະວ່າຢູ່ໂຮງຮຽນ ໝົດທຸກຄົນຢາກເປັນຄົນດັບເພີງ.”

(Laughter)

“ແຕ່ຂ້ອຍກໍ່ຢາກເປັນຄົນດັບເພີງ.”

He said, "But I wanted to be a fireman."

“ໃນຕອນທີ່ຂ້ອຍຮອດປີສຸດທ້າຍຂອງຊັ້ນມັດທະຍົມ,

And he said, "When I got to the senior year of school,

my teachers didn't take it seriously.

ຄູຂອງຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ຖືເລື່ອງນີ້ຈິງຈັງ.

This one teacher didn't take it seriously.

ຄູຜູ້ໜຶ່ງບໍ່ໄດ້ຖືກຂ້ອຍຈິງຈັງ.

He said I was throwing my life away

ລາວເວົ້າວ່າຂ້ອຍກຳລັງຊິຖິ້ມຊີວິດຂອງຂ້ອຍໄປ

if that's all I chose to do with it;

ຖ້າວ່າຂ້ອຍເລືອກທີ່ຈະເຮັດແຕ່ເທົ່ານັ້ນ,

that I should go to college, I should become a professional person,

ບອກວ່າຂ້ອຍຄວນເຂົ້າມະຫາ, ຂ້ອຍຄວນເປັນມືອາຊີບ,

that I had great potential

ວ່າຂ້ອຍມີສັກກະຍາພາບ,

and I was wasting my talent to do that."

ແລະ ຂ້ອຍກຳລັງຖິ້ມຄວາມສາມາດພິເສດຂອງຂ້ອຍໄປ.”

He said, "It was humiliating.

“ມັນເປັນຕາອົດສູ ເພາະວ່າ

It was in front of the whole class and I felt dreadful.

ລາວເວົ້າແນວນີ້ຕໍ່ໜ້າຄົນໝົດຫ້ອງ, ຂ້ອຍຮູ້ສຶກບໍ່ດີເລີຍ.

But it's what I wanted, and as soon as I left school,

ແຕ່ມັນເປັນສິ່ງທີ່ຂ້ອຍຕ້ອງການ, ແລະ ທັນທີທີ່ຂ້ອຍຮຽນຈົບ,

I applied to the fire service and I was accepted.

ຂ້ອຍສະໝັກເຂົ້າສູນບໍລິການດັບເພີງ ແລະ ເພິ່ນກໍ່ຮັບຂ້ອຍ.”

You know, I was thinking about that guy recently,

“ເຈ້ົາຮູ້ບໍ່, ຂ້ອຍຄິດກ່ຽວກັບຄູຜູ້ນັ້ນຢູ່ຫວ່າງມໍ່ໆນີ້,

just a few minutes ago when you were speaking, about this teacher,

ຫວ່າງກີ້ນີ້ທີ່ເຈົ້າເວົ້າກ່ຽວກັບຄູ,”

because six months ago, I saved his life."

“ເພາະວ່າຫົກເດືອນກ່ອນ,

ຂ້ອຍໄດ້ຮັກສາຊີວິດຂອງລາວໄວ້.”

(Laughter)

(ຫົວ)

ລາວວ່າ, “ລາວຄາຢູ່ໃນລົດທີ່ຂວຳ້,

He said, "He was in a car wreck, and I pulled him out, gave him CPR,

ແລະ ຂ້ອຍດຶງເອົາລາວອອກມາ, ແລະ ປຳ້ຫົວໃຈໃຫ້ລາວ,

and I saved his wife's life as well."

ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ຮັກສາຊິວິດເມຍລາວຄືກັນ.”

He said, "I think he thinks better of me now."

“ຂ້ອຍຄິດວ່າລາວຄືຊິຄິດກັບຂ້ອຍດີກວ່າເກົ່າແລ້ວດຽວນີ້.”

(Laughter)

(ຫົວ)

(Applause)

(ຕົບມື)

You know, to me,

ທ່ານຮູ້ບໍ່, ສຳລັບຂ້າພະເຈົ້າແລ້ວ,

human communities depend upon a diversity of talent,

ສັງຄົມຄົນແມ່ນຂຶ້ນກັບ

ຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານທັກສະ,

not a singular conception of ability.

ບໍ່ແມ່ນແນວຄວາມຄິດແບບດຽວກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດ.

And at the heart of our challenges --

ແລະ ໃນໃຈກາງຂອງສິ່ງທີ່ທ້າທາຍເຮົາ -

(Applause)

(ຕົບມື)

At the heart of the challenge

ໃນໃຈກາງຂອງສິ່ງທີ່ທ້າທາຍເຮົາ

is to reconstitute our sense of ability and of intelligence.

ແມ່ນການສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈຂອງເຮົາກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດຄືນໃໝ່

ແລະ ກ່ຽວກັບຄວາມສະຫຼາດ.

This linearity thing is a problem.

ສິ່ງທີ່ເປັນເສັ້ນຊື່ນີ້ແມ່ນບັນຫາ.

ໃນຕອນທີ່ຂ້າພະເຈົ້າມາຮອດ ລອສແອງເຈລິສ

When I arrived in L.A. about nine years ago,

ປະມານເກົ້າປີກ່ອນ,

I came across a policy statement --

ຂ້ອຍໄດ້ພໍ້ກັບບົດຄວາມນະໂຍບາຍອັນໜຶ່ງ,

ທີ່ມີເຈດຕະນາທີ່ດີ,

very well-intentioned --

which said, "College begins in kindergarten."

ເຊິ່ງເວົ້າວ່າ, “ມະຫາວິທະຍາໄລ ເລີ່ມທີ່ ຊັ້ນອານຸບານ.”

No, it doesn't.

ບໍ່ໜາ.

(Laughter)

(ຫົວ)

It doesn't.

ມັນບໍ່ແມ່ນ.

If we had time, I could go into this, but we don't.

ຄັນເຮົາມີເວລາ, ຂ້າພະເຈົ້າຊິລົງເລິກໄປກວ່ານີ້, ແຕ່ເຮົາບໍ່ມີ.

(Laughter)

(ຫົວ)

Kindergarten begins in kindergarten.

ອານຸບານ ເລີ່ມທີ່ ອານຸບານ.

(Laughter)

(ຫົວ)

ໝູ່ຂອງຂ້າພະເຈົ້າຜູ້ໜຶ່ງເຄີຍເວົ້າວ່າ,

A friend of mine once said,

"A three year-old is not half a six year-old."

“ເຈົ້າຮູ້ບໍ່, ເດັກນ້ອຍສາມປີ ບໍ່ແມ່ນເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງເດັກຫົກປີ.”

(Laughter)

(ຫົວ)

(Applause)

(ຕົບມື)

They're three.

ເຂົາເປັນເດັກສາມຂວບ.

But as we just heard in this last session,

ແຕ່ຄືທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຍິນໃນບົດສະເໜີກ່ອນໜ້ານີ້,

there's such competition now to get into kindergarten --

ວ່າມີການແຂ່ງຂັນກັນເຂົ້າອານຸບານດຽວນີ້,

to get to the right kindergarten --

ເພື່ອເຂົ້າໂຮງຮຽນອານຸບານທີ່ມີຊື່ສຽງ,

that people are being interviewed for it at three.

ຈົນວ່າຕ້ອງໄດ້ສຳພາດກັນ ຕັ້ງແຕ່ຕອນສາມປີ.​

ເດັກນ້ອຍນັ່ງຕໍ່ໜ້າຄະນະສຳພາດ,

Kids sitting in front of unimpressed panels,

ທ່ານຄິດອອກບໍ່, ນັ່ງຢູ່ຫັ້ນພ້ອມກັບຮ່າງປະຫວັດຫຍໍ້

you know, with their resumes --

(Laughter)

(ຫົວ)

Flicking through and saying, "What, this is it?"

ເປີດໜ້າເຈ້ຍໄປມາ ແລ້ວເວົ້າວ່າ, “ອັນນີ້ແມ່ນຫຍັງ?”

(Laughter)

(ຫົວ)

(Applause)

(ຕົບມື)

"You've been around for 36 months, and this is it?"

“ເຈົ້າເກີດມາໄດ້ຕັ້ງ 36 ເດືອນແລ້ວ, ແຕ່ເຮັດໄດ້ທໍ່ນີ້ຫວາ?”

(Laughter)

(ຫົວ)

"You've achieved nothing -- commit.

“ເຈົ້າຍັງບໍ່ໄດ້ເຮັດຫຍັງສຳເລັດເລີຍ.

(Laughter)

Spent the first six months breastfeeding, I can see."

ຫົກເດືອນທຳອິດກິນແຕ່ນົມແມ່, ຕາມທີ່ຂ້ອຍເຫັນ.”

(Laughter)

(ຫົວ)

See, it's outrageous as a conception.

ເຫັນບໍ່, ມັນເປັນແນວຄວາມຄິດທີ່ຮະຮາມຊຳ່ໃດ, ແຕ່ມັນກໍ່ຍັງດຶງດູດຄົນ.

The other big issue is conformity.

ບັນຫາອັນໜຶ່ງອີກແມ່ນການຄ້ອຍຕາມກັນ.

We have built our education systems on the model of fast food.

ພວກເຮົາໄດ້ສ້າງລະບົບການສຶກສາຂອງເຮົາ

ຕາມໂຄງຮ່າງອາຫານສຳເລັດຮູບ.

This is something Jamie Oliver talked about the other day.

ອັນນີ້ແມ່ນສິ່ງໜຶ່ງທີ່ Jamie Oliver ໄດ້ຍົກຂຶ້ນມາເວົ້າໃນມື້ກ່ອນ.

There are two models of quality assurance in catering.

ທ່ານຮູ້ບໍ່ວ່າມີໂຄງຮ່າງສອງຢ່າງທີ່ກ່ຽວກັບການຮັກສາຄຸນນະພາບດ້ານການບໍລິໂພກ.

ອັນໜຶ່ງແມ່ນ ອາຫານສຳເລັດຮູບ

One is fast food, where everything is standardized.

ເຊິ່ງທຸກສິ່ງຢ່າງແມ່ນເປັນໄປແບບຕາຍຕົວ.

The other is like Zagat and Michelin restaurants,

ອີກອັນໜຶ່ງແມ່ນຄືກັບຮ້ານອາຫານຂອງ Zagat ແລະ Michelin,

where everything is not standardized,

ທີ່ທຸກສິ່ງຢ່າງບໍ່ຕ້ອງໄປຕາມມາດຖານຕາຍຕົວ,

they're customized to local circumstances.

ທຸກອັນແມ່ນປັບປ່ຽນໄປຕາມສະພາບຕົວຈິງຂອງທ້ອງຖິ່ນ.

And we have sold ourselves into a fast-food model of education,

ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ໄດ້ຈ່າວໃຫ້ຕົວເອງ ໂຄງຮ່າງການສຶກສາແບບອາຫານສຳເລັດຮູບ.

and it's impoverishing our spirit and our energies

ແລະ ມັນກໍ່ກຳລັງດູດດຶງເອົາ ຈິດໃຈ ແລະ ພະລັງງານ ຂອງເຮົາ

as much as fast food is depleting our physical bodies.

ຄືກັນກັບອາຫານສຳເລັດຮູບທີ່ເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍເຮົາເສຍທາດໄປ.

(ຕົບມື)

(Applause)

ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າເຮົາຕ້ອງຍອມຮັບສອງຢ່າງໃນທີ່ນີ້.

We have to recognize a couple of things here.

ໜຶ່ງແມ່ນວ່າຄວາມສາມາດພິເສດຂອງຄົນນັ້ນມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທີ່ສຸດ.

One is that human talent is tremendously diverse.

People have very different aptitudes.

ຄົນເຮົາມີໄຫວພິບທີ່ຕ່າງກັນ.

I worked out recently that I was given a guitar as a kid

ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຄິດອອກຫວ່າງມໍ່ໆນີ້ວ່າ

ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ກີຕ້າອັນໜຶ່ງຕອນຍັງນ້ອຍ

at about the same time that Eric Clapton got his first guitar.

ໃນຊ່ວງດຽວກັນກັບທີ່ Eric Clapton ໄດ້ຮັບກີຕ້າອັນທຳອິດ.

(Laughter)

It worked out for Eric, that's all I'm saying.

ທ່ານກໍ່ຮູ້, Eric ລາວເຮັດໄດ້ດີ, ຂ້າພະເຈົ້າຢາກເວົ້າທໍ່ຫັ້ນລະ.

(Laughter)

(ຫົວ)

In a way --

ໃນທາງທີ່ ຂ້າພະເຈົ້າເຮັດໄດ້ດີບໍ່ເທົ່າ.

it did not for me.

I could not get this thing to work

ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ມັນເປັນເພງ

no matter how often or how hard I blew into it.

ບໍ່ວ່າຈະພະຍາຍາມເປົ່າມັນ ເລື້ອຍ ແລະ ໜັກ ປານໃດ.

It just wouldn't work.

ມັນກໍ່ຍັງບໍ່ເປັນເພງ.

(Laughter)

ແຕ່ມັນບໍ່ພຽງແຕ່ກ່ຽວກັບສິ່ງນີ້.

But it's not only about that.

It's about passion.

ມັນຍັງກ່ຽວກັບອາລົມຄວາມມັກ.

Often, people are good at things they don't really care for.

ຫຼາຍຄັ້ງທີ່ຄົນເຮົາເຮັດໃນສິ່ງຕົນບໍ່ສົນໃຈໄດ້ດີ.

ມັນກ່ຽວກັບອາລົມຄວາມມັກ,

It's about passion,

and what excites our spirit and our energy.

ແລະ ສິ່ງທີ່ກະຕຸ້ນ ວິນຍານ ແລະ ພະລັງ ຂອງເຮົາ.

And if you're doing the thing that you love to do, that you're good at,

ແລະ ຖ້າທ່ານເຮັດໃນສິ່ງທີ່ທ່ານຮັກທີ່ຈະເຮັດ, ທີ່ທ່ານເຮັດໄດ້ດີ,

time takes a different course entirely.

ເວລາຈະເດີນໄປໃນລັກສະນະທີ່ຕ່າງໄປໂດຍສິ້ນເຊີງ.

My wife's just finished writing a novel,

ເມຍຂອງຂ້າພະເຈົ້າຫາກໍ່ສຳເລັດການຂຽນນິຍາຍ,

and I think it's a great book,

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າມັນເປັນປື້ມທີ່ດີ,

but she disappears for hours on end.

ແຕ່ລາວຫາຍຕົວໄປຫຼາຍຊົ່ວໂມງ.

You know this, if you're doing something you love,

ທ່ານກໍ່ຮູ້ສິ່ງນີ້, ຖ້າທ່ານກຳລັງເຮັດໃນສິ່ງທີ່ທ່ານຮັກ,

an hour feels like five minutes.

ເວລາຊົ່ວໂມງໜຶ່ງ ຮູ້ສຶກຄື ຫ້ານາທີ.

If you're doing something that doesn't resonate with your spirit,

ຖ້າທ່ານກຳລັງເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ສະທ້ອນກັບວິນຍານຂອງທ່ານ,

ຫ້ານາທີ ກໍ່ຮູ້ສຶກຄືເປັນຊົ່ວໂມງ.

five minutes feels like an hour.

And the reason so many people are opting out of education

ແລະ ເຫດຜົນທີ່ຫຼາຍຄົນເລືອກທີ່ຈະອອກໂຮງຮຽນ

is because it doesn't feed their spirit,

ແມ່ນຍ້ອນມັນບໍ່ຈຸນເຈືອວິນຍານເຂົາ,

it doesn't feed their energy or their passion.

ມັນບໍ່ຈຸນເຈືອ ພະລັງ ຫຼື ອາລົມມັກ ຂອງເຂົາ.

ສະນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າພວກເຮົາຕ້ອງປ່ຽນຄຳປຽບທຽບ.

So I think we have to change metaphors.

We have to go from what is essentially an industrial model of education,

ພວກເຮົາຕ້ອງແຍກຈາກ ໂຄງຮ່າງການສຶກສາທີ່ເປັນແບບອຸດສາຫະກຳ,

ແບບການຜະລິດ,

a manufacturing model,

which is based on linearity and conformity and batching people.

ເຊິ່ງຢືນຢູ່ບົນເສັ້ນຊື່

ແລະ ການຄ້ອຍຕາມ ແລະ ຜະລິດຄົນເປັນໝວດໝູ່.

We have to move to a model

ພວກເຮົາຕ້ອງປ່ຽນມາຫາໂຄງຮ່າງ

that is based more on principles of agriculture.

ທີ່ຢືນຢູ່ບົນຫຼັກການດ້ານກະສິກຳ.

We have to recognize

ພວກເຮົາຕ້ອງເຂົ້າໃຈວ່າການເຕີບໃຫຍ່ຂອງຄົນ

that human flourishing is not a mechanical process;

ບໍ່ແມ່ນຂະບວນການເຄື່ອງຈັກ,

it's an organic process.

ມັນແມ່ນການປ່ຽນແປງທາງຊີວະ.

And you cannot predict the outcome of human development.

ແລະ ທ່ານບໍ່ສາມາດຄາດເດົາຜົນໄດ້ຮັບຂອງການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ;

ສິ່ງທີ່ທ່ານເຮັດໄດ້, ຄືກັບຊາວກະສິກອນ,

All you can do, like a farmer, is create the conditions

ແມ່ນສ້າງເງື່ອນໄຂທີ່

under which they will begin to flourish.

ພວກເຂົາຈະເລີ່ມຈະເລີນເຕີມໂຕ.

So when we look at reforming education and transforming it,

ສະນັ້ນ ເມື່ອພວກເຮົາເບິ່ງການປະຕິຮູບການສຶກສາ ແລະ ປ່ຽນຮູບມັນ,

it isn't like cloning a system.

ມັນບໍ່ແມ່ນຄືກັບການສ້າງຮູບແບບສຳຮອງ.

There are great ones, like KIPP's; it's a great system.

ມີລະບົບທີ່ດີເດັ່ນ ຄືກັບ KIPP.

There are many great models.

ມີໂຄງຮ່າງທີ່ດີເດັ່ນຫຼາຍອັນ.

It's about customizing to your circumstances

ມັນກ່ຽວກັບການປັບແຕ່ງໃຫ້ເຂົ້າກັບສະພາບຂອງທ່ານ,

and personalizing education to the people you're actually teaching.

ແລະ ປັບແຕ່ງການສຶກສາ

ໃຫ້ເຂົ້າກັບຄົນທີ່ທ່ານສອນ.

And doing that, I think, is the answer to the future

ແລະ ການເຮັດແນວນັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ

ແມ່ນຄຳຕອບສຳລັບອະນາຄົດ

because it's not about scaling a new solution;

ຍ້ອນວ່າມັນບໍ່ແມ່ນກ່ຽວກັບການຂະຫຍາຍທາງອອກ;

it's about creating a movement in education

ແຕ່ຫາກແມ່ນການສ້າງການເຄື່ອນໄຫວໃນການສຶກສາ

in which people develop their own solutions,

ທີ່ຄົນສາມາດພັດທະນາທາງອອກຂອງເຂົາເອງ,

but with external support based on a personalized curriculum.

ພ້ອມກັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກພາຍນອກ ທີ່ຢືນຢູ່ບົນຫຼັກສູດທີ່ປັບແຕ່ງໄດ້.

Now in this room,

ດຽວນີ້, ໃນຫ້ອງນີ້,​

there are people who represent extraordinary resources in business,

ມີຄົນທີ່ເປັນຕົວແທນ

ໃຫ້ກັບຊັບພະຍາກອນອັນມະຫາສານ ດ້ານທຸລະກິດ,

in multimedia, in the Internet.

ດ້ານສື່, ດ້ານອິນເຕີເນັດ,

These technologies,

ເຕັກໂນໂລຢີເຫຼົ່ານີ້,

combined with the extraordinary talents of teachers,

ບວດກັບຄວາມສາມາດພິເສດອັນມະຫາສານຂອງຄູ,

provide an opportunity to revolutionize education.

ສາມາດໃຫ້ໂອກາດໃນການປະຕິວັດການສຶກສາ.

And I urge you to get involved in it

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທ່ານເຂົ້າມີສ່ວນຮ່ວມ

ເພາະວ່າມັນສຳຄັນ, ບໍ່ແມ່ນແຕ່ສະເພາະຕໍ່ເຮົາເອງ,

because it's vital, not just to ourselves, but to the future of our children.

ແຕ່ສຳລັບອະນາຄົດລູກຫຼານຂອງເຮົາ.

But we have to change from the industrial model

ແຕ່ເຮົາຕ້ອງປ່ຽນຈາກໂຄງຮ່າງອຸດສາຫະກຳ

ມາເປັນໂຄງຮ່າງກະສິກຳ,

to an agricultural model,

where each school can be flourishing tomorrow.

ທີ່ໂຮງຮຽນແຕ່ລະບ່ອນສາມາດຈະເລີນເຕີບໂຕໃນມື້ອື່ນ.

That's where children experience life.

ບ່ອນນັ້ນແມ່ນສະຖານທີ່ທີ່ເດັກໄດ້ມີປະສົບການຊີວິດ.

Or at home, if that's what they choose,

ຫຼື ຢູ່ເຮືອນ, ຖ້ານັ້ນແມ່ນທາງທີ່ເຂົາເລືອກທີ່ຈະຮຽນ

to be educated with their families or friends.

ພ້ອມກັບ ຄອບຄົວ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນ.

There's been a lot of talk about dreams over the course of these few days.

ໄດ້ມີການເວົ້າກ່ຽວກັບຄວາມຝັນກັນຫຼາຍ

ໃນໄລຍະສາມສີ່ວັນຜ່ານມາ.

And I wanted to just very quickly --

ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຂໍເວົ້າສັ້ນໆ -

I was very struck by Natalie Merchant's songs last night,

ຂ້າພະເຈົ້າປະທັບໃຈກັບເພງຂອງ Natalie Merchant ມື້ຄືນນີ້,

recovering old poems.

ທີ່ໄດ້ມາຈາກບົດກອນເກົ່າ.

I wanted to read you a quick, very short poem

ຂ້າພະເຈົ້າຢາກອ່ານໃຫ້ທ່ານຟັງບຸດໜຶ່ງ, ເປັນກອນທີ່ສັ້ນໆດອກ

from W. B. Yeats, who some of you may know.

ໂດຍ W.B. Yeast, ເຊິ່ງບາງທ່ານອາດຈະຮູ້ລາວ.

He wrote this to his love, Maud Gonne,

ລາວໄດ້ຂຽນກອນນີ້ໃຫ້ກັບຄົນຮັກຂອງລາວ,

ຊື່ Maud Gonne,

and he was bewailing the fact

ແລະ ລາວກຳລັງຄຳ່ຄວນກ່ຽວກັບວ່າ

that he couldn't really give her what he thought she wanted from him.

ລາວບໍ່ສາມາດໃຫ້ໃນສິ່ງທີ່ລາວຄິດວ່ານາງຕ້ອງການຈາກລາວໄດ້.

And he says, "I've got something else, but it may not be for you."

ແລະ ລາວເວົ້າວ່າ, “ຂ້ອຍມີຢ່າງອື່ນ, ແຕ່ມັນອາດຈະບໍ່ເໝາະສຳລັບເຈົ້າ.”

He says this:

ລາວເວົ້າສິ່ງນີ້:

"Had I the heavens' embroidered cloths,

“ຖ້າຂ້ອຍມີເສື້ອຜ້າທີ່ຖໍຢູ່ສະຫວັນ,

Enwrought with gold and silver light,

ຕຳ່ດ້ວຍໄໝຄຳ,

ແລະ ແສງເງິນ,

The blue and the dim and the dark cloths

ສີຟ້າ ແລະ ສີມົວ

ແລະ ສີມືດຂອງຜືນຜ້າ

Of night and light and the half-light,

ຂອງຍາມກາງຄືນ ແລະ ຂອງແສງ ແລະ ເຄິ່ງແສງ,

ຂ້ອຍຈະປູຜ້ານີ້ຢູ່ປາຍຕີນເຈົ້າ;

I would spread the cloths under your feet:

ແຕ່ຂ້ອຍຄົນທຸກ,

But I, being poor, have only my dreams;

ມີແຕ່ຄວາມຝັນ;

I have spread my dreams under your feet;

ຂ້ອຍໄດ້ປູຄວາມຝັນຂອງຂ້ອຍຢູ່ປາຍຕີນເຈົ້າ;

ຈົ່ງຍ່າງດ້ວຍຄວາມລະວັງ

Tread softly

because you tread on my dreams."

ເພາະເຈົ້າກຳລັງຍ່າງຢູ່ເທິງຄວາມຝັນຂອງຂ້ອຍ.”

And every day, everywhere,

ແລະ ທຸກໆມື້, ທຸກໆບ່ອນ,

our children spread their dreams beneath our feet.

ລູກຫຼານຂອງເຮົາປູຄວາມຝັນຂອງເຂົາຢູ່ປາຍຕີນເຮົາ.

And we should tread softly.

ພວກເຮົາຄວນຍ່າງດ້ວຍຄວາມລະວັງ.

Thank you.

ຂໍຂອບໃຈ.

(Applause)

(ຕົບມື)

Thank you very much.

(Applause)

Thank you.

(Applause)

ຂໍຂອບໃຈຫຼາຍໆ.