Embracing otherness, embracing myself | Thandiwe Newton

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Christel Foncke

Embracing otherness.

Anders-zijn omarmen.

When I first heard this theme,

Toen ik voor het eerst dit thema hoorde,

I thought, well, embracing otherness

dacht ik, anders-zijn omarmen

is embracing myself.

is mezelf omarmen.

And the journey to that place

De reis naar die plek

of understanding and acceptance

van begrip en acceptatie

has been an interesting one for me,

was interessant voor me

and it's given me an insight

en heeft me inzicht gegeven

into the whole notion of self,

in de hele notie van het "zelf".

which I think is worth sharing with you today.

Dat wil ik vandaag graag met jullie delen.

We each have a self,

Ieder van ons heeft een zelf,

but I don't think that we're born with one.

maar ik denk niet dat we ermee geboren worden.

You know how newborn babies

Je weet hoe pasgeboren baby's

believe they're part of everything;

zich deel van alles voelen;

they're not separate?

ze zijn niet afgescheiden.

Well that fundamental sense of oneness

Die fundamentele beleving van eenheid

is lost on us very quickly.

houdt niet lang stand.

It's like that initial stage is over --

Dat hoofdstuk lijkt dan afgesloten --

oneness: infancy,

eenheid: kinderjaren,

unformed, primitive.

ongevormd, primitief.

It's no longer valid or real.

Het is niet langer geldig of echt.

What is real is separateness,

Wat echt is, is afgescheidenheid.

and at some point in early babyhood,

Ergens tijdens de babyfase

the idea of self

begint het idee

starts to form.

van zelf te ontstaan.

Our little portion of oneness is given a name,

Onze kleine portie eenheid krijgt een naam,

is told all kinds of things about itself,

leert een hoop dingen over zichzelf.

and these details,

Deze details,

opinions and ideas

meningen en ideeën

become facts,

worden feiten,

waarmee wij aan onszelf bouwen,

which go towards building ourselves,

our identity.

aan onze identiteit.

And that self becomes the vehicle

Dit zelf wordt ons voertuig

for navigating our social world.

voor navigatie in onze sociale wereld.

But the self is a projection

Maar het zelf is een projectie

gebaseerd op de projecties van anderen.

based on other people's projections.

Is it who we really are?

Is dat wie we werkelijk zijn?

Or who we really want to be, or should be?

Of wie we werkelijk willen of zouden moeten zijn?

So this whole interaction

Deze hele interactie

with self and identity

met zelf en identiteit

was a very difficult one for me growing up.

was moeilijk voor me toen ik opgroeide.

The self that I attempted to take out into the world

Het zelf waarmee ik trachtte de wereld in te gaan

was rejected over and over again.

werd keer op keer afgewezen.

And my panic

Mijn paniek

at not having a self that fit,

over het gebrek aan een zelf dat paste,

and the confusion that came

en de verwarring die ontstond

from my self being rejected,

door de afwijzing van mijn zelf

created anxiety, shame

creëerde nervositeit, schaamte

and hopelessness,

en hopeloosheid,

hetgeen me lange tijd min of meer definieerde.

which kind of defined me for a long time.

But in retrospect,

Maar terugkijkend,

the destruction of my self was so repetitive

was de destructie van mijn zelf zo herhalend,

that I started to see a pattern.

dat ik een patroon begon te zien.

The self changed,

Het zelf veranderde,

got affected, broken, destroyed,

werd geraakt, gebroken, verwoest,

but another one would evolve --

maar dan groeide er een ander --

sometimes stronger,

soms sterker,

sometimes hateful,

soms hatelijk,

sometimes not wanting to be there at all.

soms zonder de wil er te zijn.

The self was not constant.

Het zelf was niet constant.

And how many times

En hoeveel keren

would my self have to die

zou mijn zelf moeten sterven

before I realized

voor ik zou beseffen

that it was never alive in the first place?

dat het nooit echt bestaan had?

I grew up on the coast of England

Ik groeide op aan de Engelse kust

in the '70s.

in de jaren 70.

My dad is white from Cornwall,

Mijn vader is blank, uit Cornwall,

and my mom is black from Zimbabwe.

en mijn moeder is zwart, uit Zimbabwe.

Even the idea of us as a family

Zelfs het idee van ons als familie

was challenging to most people.

was confronterend voor de meeste mensen.

But nature had its wicked way,

Maar de natuur ging haar eigen weg

and brown babies were born.

en bruine baby's werden geboren.

But from about the age of five,

Vanaf een jaar of vijf

I was aware that I didn't fit.

realiseerde ik me dat ik niet paste.

I was the black atheist kid

Ik was het zwarte atheïstische kind

in the all-white Catholic school run by nuns.

in de volledig blanke katholieke nonnenschool.

I was an anomaly,

Ik was een afwijking.

and my self was rooting around for definition

Mijn zelf zocht verwoed naar definitie

and trying to plug in.

en poogde aansluiting te vinden.

Because the self likes to fit,

Want het zelf wil ergens passen,

to see itself replicated,

zich vermeerderd zien

to belong.

en erbij horen.

That confirms its existence

Dat bevestigt zijn bestaan

and its importance.

en zijn belangrijkheid.

And it is important.

Het is ook belangrijk.

Het heeft een zeer belangrijke functie.

It has an extremely important function.

Without it, we literally can't interface with others.

Zonder zelf kunnen we niet in contact gaan met de anderen.

We can't hatch plans

We kunnen geen plannen uitbroeden

and climb that stairway of popularity,

en de trap van populariteit beklimmen,

of success.

van succes.

But my skin color wasn't right.

Maar mijn huidskleur klopte niet.

My hair wasn't right.

Mijn haar klopte niet.

My history wasn't right.

Mijn geschiedenis klopte niet.

My self became defined

Mijn zelf werd gedefinieerd

by otherness,

door anders-zijn,

which meant that, in that social world,

hetgeen betekende dat, in die sociale wereld,

I didn't really exist.

ik niet echt bestond.

And I was "other" before being anything else --

Ik was anders, voordat ik iets anders was --

even before being a girl.

zelfs voordat ik een meisje was.

I was a noticeable nobody.

Ik was een opmerkelijk niemand.

Another world was opening up

Een andere wereld opende zich

around this time:

rond deze tijd:

performance and dancing.

toneel en dans.

That nagging dread of self-hood

Die zeurende sleur van zelf-zijn

didn't exist when I was dancing.

bestond niet wanneer ik danste.

I'd literally lose myself.

Ik verloor mezelf letterlijk.

And I was a really good dancer.

En ik was een heel goede danser.

I would put

Ik stopte al mijn

all my emotional expression

emotionele expressie

into my dancing.

in mijn dans.

I could be in the movement

Ik kon in de beweging zijn

op een wijze die niet mogelijk was

in a way that I wasn't able to be

in my real life, in myself.

in mijn echte leven, in mezelf.

And at 16,

Op mijn 16de,

I stumbled across another opportunity,

stuitte ik op een andere gelegenheid:

and I earned my first acting role in a film.

ik verwierf mijn eerste acteerrol in een film.

I can hardly find the words

Ik kan nauwelijks woorden vinden

to describe the peace I felt

om de vrede uit te drukken

die ik voelde tijdens het acteren.

when I was acting.

My dysfunctional self

Mijn gestoorde zelf

could actually plug in

kon zich verbinden

met een zelf dat niet het mijne was.

to another self, not my own,

and it felt so good.

En het voelde zo goed.

It was the first time that I existed

Het was voor het eerst dat ik bestond

inside a fully-functioning self --

in een volledig functioneel zelf --

one that I controlled,

dat ik beheerste,

dat ik stuurde,

that I steered,

that I gave life to.

waaraan ik leven gaf.

But the shooting day would end,

Maar de opnamedag eindigde

and I'd return

en ik ging terug

to my gnarly, awkward self.

naar mijn hoekige, onhandige zelf.

By 19,

Op mijn 19de

was ik een volwassen filmactrice

I was a fully-fledged movie actor,

but still searching for definition.

maar nog steeds op zoek naar definitie.

I applied to read anthropology

Ik schreef me in voor de studie antropologie

at university.

aan de universiteit.

Dr. Phyllis Lee gave me my interview,

Dr. Phyllis Lee nam mijn interview af,

and she asked me, "How would you define race?"

en vroeg me: "Hoe zou jij ras omschrijven?'

Well, I thought I had the answer to that one,

Nou, ik dacht dat ik dat wel wist.

and I said, "Skin color."

Ik zei, "huidskleur".

"So biology, genetics?" she said.

"Dus biologie, genen?" zei ze.

"Because, Thandie, that's not accurate.

Want, Thandie, dat klopt niet.

Because there's actually more genetic difference

Want er bestaat meer genetisch verschil

between a black Kenyan

tussen een zwarte Keniaan

and a black Ugandan

en een zwarte Ugandees

than there is between a black Kenyan

dan er is tussen een zwarte Keniaan

en bijvoorbeeld een blanke Noor.

and, say, a white Norwegian.

Because we all stem from Africa.

Want we stammen allemaal uit Afrika.

So in Africa,

Dus in Afrika

there's been more time

was er meer tijd om

to create genetic diversity."

genetische diversiteit te creëren".

In other words,

Met andere woorden,

race has no basis

ras heeft geen basis

in biological or scientific fact.

in biologische of wetenschappelijke feiten.

On the one hand, result.

Aan de ene kant, resultaat!

Right?

Niet?

On the other hand, my definition of self

Aan de andere kant had mijn definitie van zelf

just lost a huge chunk of its credibility.

een hoop aan geloofwaardigheid ingeboet.

But what was credible,

Maar wat geloofwaardig was,

what is biological and scientific fact,

wat biologische en wetenschappelijke feiten zijn

is that we all stem from Africa --

is dat we allemaal uit Afrika stammen --

in fact, from a woman called Mitochondrial Eve

in feite van een vrouw genaamd Mitochondriale Eva

who lived 160,000 years ago.

die zo'n 160.000 jaar geleden leefde.

And race is an illegitimate concept

Ras is een ongeldig concept

which our selves have created

dat onze zelven hebben gecreëerd

based on fear and ignorance.

op basis van angst en onwetendheid.

Strangely, these revelations

Vreemd genoeg heelden deze openbaringen

didn't cure my low self-esteem,

mijn gebrek aan zelfvertrouwen niet,

that feeling of otherness.

dat gevoel van anders-zijn.

My desire to disappear

Mijn verlangen om te verdwijnen

was still very powerful.

was nog steeds erg sterk.

I had a degree from Cambridge;

Ik had een diploma van Cambridge;

I had a thriving career,

Ik had een bloeiende carrière;

but my self was a car crash,

maar mijn zelf was een puinhoop,

and I wound up with bulimia

en ik ontwikkelde boulimie

and on a therapist's couch.

en lag bij de psycholoog op de bank.

And of course I did.

Hoe kon het ook anders?

I still believed

Ik geloofde nog steeds

my self was all I was.

dat ik niet meer was dan mijn zelf.

I still valued self-worth

Ik hechtte nog steeds aan zelf-waarde

above all other worth,

boven alle andere waarden.

and what was there to suggest otherwise?

En was er iets dat dit tegensprak?

We've created entire value systems

We hebben hele waardesystemen gecreëerd

and a physical reality

en een fysieke realiteit

to support the worth of self.

ter ondersteuning van het zelf.

Look at the industry for self-image

Kijk naar de imago-industrie

and the jobs it creates,

en de banen daarin,

the revenue it turns over.

de omzet die er gemaakt wordt.

We'd be right in assuming

We zouden bijna gaan geloven

that the self is an actual living thing.

dat het zelf een levend iets is.

But it's not. It's a projection

Maar dat is het niet; het is een projectie,

which our clever brains create

gecreëerd door onze slimme hersenen

in order to cheat ourselves

om te kunnen pretenderen

from the reality of death.

dat de dood niet bestaat.

But there is something

Maar er is iets

that can give the self

wat aan het zelf

ultieme en oneindige connectie kan geven --

ultimate and infinite connection --

and that thing is oneness,

en dat is eenheid,

our essence.

onze essentie.

The self's struggle

De strijd van het zelf

for authenticity and definition

voor authenticiteit en definitie

will never end

zal nooit eindigen

tenzij het verbonden raakt met zijn schepper --

unless it's connected to its creator --

to you and to me.

met jou en met mij.

And that can happen with awareness --

Dat is mogelijk met bewustzijn --

awareness of the reality of oneness

bewust zijn van de realiteit van eenheid

and the projection of self-hood.

en de projectie van zelf-zijn.

For a start, we can think about

Om te beginnen kunnen we denken

all the times when we do lose ourselves.

aan de keren dat we onszelf verliezen.

It happens when I dance,

Het gebeurt wanneer ik dans,

when I'm acting.

wanneer ik acteer.

I'm earthed in my essence,

Ik ben geaard in mijn essentie,

and my self is suspended.

en mijn zelf staat op de achtergrond.

In those moments,

Op deze momenten,

ben ik verbonden met alles --

I'm connected to everything --

the ground, the air,

de grond, de lucht,

the sounds, the energy from the audience.

de geluiden, de energie van het publiek.

All my senses are alert and alive

Al mijn zintuigen zijn alert en open,

in much the same way as an infant might feel --

vergelijkbaar met hoe een baby zich wellicht voelt --

that feeling of oneness.

dat gevoel van Eenheid.

And when I'm acting a role,

Wanneer ik acteer

I inhabit another self,

bewoon ik een ander zelf,

and I give it life for awhile,

en belichaam dat een tijdje.

because when the self is suspended

Want wanneer het zelf is opgeheven

so is divisiveness

geldt dat ook voor verdeeldheid

and judgment.

en oordeel.

And I've played everything

Ik heb alles gespeeld:

van een wraakzuchtige geest in de tijd van slavernij

from a vengeful ghost in the time of slavery

to Secretary of State in 2004.

tot Staatssecretaris in 2004.

And no matter how other

Hoe "anders" deze zelven

these selves might be,

ook mogen zijn,

they're all related in me.

ze zijn verbonden in mij.

And I honestly believe

Ik geloof echt dat de sleutel

the key to my success as an actor

van mijn succes als actrice

and my progress as a person

en mijn vooruitgang als persoon

has been the very lack of self

hetzelfde ontbreken van zelf was

that used to make me feel

dat me altijd zo zenuwachtig

so anxious and insecure.

en onzeker deed voelen.

I always wondered

Ik vroeg me altijd af

why I could feel others' pain so deeply,

waarom ik de pijn van anderen zo diep kon voelen,

why I could recognize

waarom ik de iemand

the somebody in the nobody.

in de niemand herkende.

It's because I didn't have a self to get in the way.

Dat is omdat ik geen zelf had dat in de weg zat.

I thought I lacked substance,

Ik dacht dat ik substantie miste

en dat het feit dat ik anderen voelde,

and the fact that I could feel others'

meant that I had nothing of myself to feel.

betekende dat ik zelf niets te voelen had.

The thing that was a source of shame

Datgene wat een bron van schaamte was,

was actually a source of enlightenment.

bleek een bron van verlichting.

And when I realized

Toen ik besefte

and really understood

en werkelijk begreep

that my self is a projection and that it has a function,

dat mijn zelf een projectie is en een functie heeft,

a funny thing happened.

gebeurde er iets vreemds.

I stopped giving it so much authority.

Ik hield op er zoveel belang aan te hechten.

I give it its due.

Ik behandel het goed.

I take it to therapy.

Ik ga ermee naar therapie.

I've become very familiar

Ik ben goed bekend geraakt

with its dysfunctional behavior.

met zijn gestoord gedrag.

But I'm not ashamed of my self.

Maar ik schaam me niet voor mijn zelf

In fact, I respect my self

Ik respecteer mijn zelf

and its function.

en zijn functie.

And over time and with practice,

Na verloop van tijd en met oefenen

I've tried to live

heb ik geleerd om meer en meer

more and more from my essence.

vanuit mijn essentie te leven.

And if you can do that,

En als je dat kunt,

incredible things happen.

gebeuren er ongelofelijke dingen.

I was in Congo in February,

Ik was in Congo in februari.

dancing and celebrating

Ik danste en vierde met vrouwen

with women who've survived

die overlevenden waren van

the destruction of their selves

de verwoesting van hun zelven

in literally unthinkable ways --

op ondenkbare manieren --

destroyed because other brutalized, psychopathic selves

verwoest omdat andere mishandelde, psychopathische zelven

all over that beautiful land

overal in dat mooie land bezig zijn

are fueling our selves' addiction

de verslaving van onze zelven

to iPods, Pads, and bling,

aan iPods, Pads en bling te voeden,

which further disconnect ourselves

hetgeen ons verder verwijdert

from ever feeling their pain,

van het voelen van hun pijn,

their suffering,

hun lijden,

their death.

hun dood.

Because, hey,

Want hé,

als we allemaal in onze zelven leven

if we're all living in ourselves

en het verwarren met leven,

and mistaking it for life,

then we're devaluing

dan devalueren

en desensitiveren we leven.

and desensitizing life.

And in that disconnected state,

In die afgesneden toestand

yeah, we can build factory farms with no windows,

geeft het niet als we megastallen zonder ramen bouwen,

destroy marine life

zeeleven verwoesten,

and use rape as a weapon of war.

en verkrachting als oorlogswapen gebruiken.

So here's a note to self:

Dus hier is een bericht voor het zelf:

The cracks have started to show

De scheuren tekenen zich af

in our constructed world,

in onze geconstrueerde wereld

en oceanen zullen blijven stromen

and oceans will continue

to surge through the cracks,

door die scheuren,

and oil and blood,

en olie en bloed,

rivers of it.

rivieren vol.

Crucially, we haven't been figuring out

Cruciaal: we hebben verzuimd uit te zoeken

how to live in oneness

hoe we in eenheid kunnen leven

with the Earth and every other living thing.

met de Aarde en ieder ander levend wezen.

We've just been insanely trying to figure out

We hebben slechts als gekken getracht uit zoeken

how to live with each other -- billions of each other.

hoe te leven met de anderen -- miljarden anderen.

Only we're not living with each other;

Alleen, wij leven niet met elkaar;

our crazy selves are living with each other

onze krankzinnige zelven leven met elkaar

and perpetuating an epidemic

en bestendigen een epidemie

of disconnection.

van gescheidenheid.

Let's live with each other

Laten we met elkaar leven

and take it a breath at a time.

en de ene voet voor de andere zetten.

If we can get under that heavy self,

Als we onder dat zware zelf uitkomen,

light a torch of awareness,

een toorts van bewustzijn ontsteken,

and find our essence,

en onze essentie vinden,

our connection to the infinite

onze connectie met het oneindige

and every other living thing.

en ieder ander levend wezen.

We knew it from the day we were born.

We wisten het vanaf de dag dat we geboren werden.

Let's not be freaked out

Laat je niet afschrikken

by our bountiful nothingness.

door je overvloedige niets-zijn.

It's more a reality

Het is meer realiteit

dan die welke onze zelven hebben geschapen.

than the ones our selves have created.

Imagine what kind of existence we can have

Stel je voor wat een existentie we kunnen hebben

if we honor inevitable death of self,

wanneer we de onvermijdelijke dood van het zelf in ere houden,

appreciate the privilege of life

het voorrecht te leven op waarde schatten

and marvel at what comes next.

en versteld staan van wat komt.

Simple awareness is where it begins.

Eenvoudig bewustzijn is waar het begint.

Thank you for listening.

Dank je voor het luisteren.

(Applause)

(Applaus)