Embracing otherness, embracing myself | Thandiwe Newton

Translator: Gulchin Taghiyeva Reviewer: Mohammad Tofighi

Embracing otherness.

Fərqliliyi qucaqlamaq..

When I first heard this theme,

Bu temanı eşidərkən, ilk ağlıma gələn

I thought, well, embracing otherness

fərqlili(başqası olmağı) sevmək

is embracing myself.

özünü sevməkdir oldu.

And the journey to that place

Bu fikrimin formalaşmasına

of understanding and acceptance

qədər keçdiyim yol isə məncə

has been an interesting one for me,

maraqlı bir yol olub, bu yol

and it's given me an insight

mənlik anlayşını tam dərk etməyimə

into the whole notion of self,

kömək etdiyinə görə

which I think is worth sharing with you today.

paylaşmağa dəyər bir hekayə olduğuna inanıram.

We each have a self,

Hər kəs "mən"i var,

but I don't think that we're born with one.

ancaq fikrimcə bu doğuşdan deyil.

You know how newborn babies

Yeni doğulmuş uşaqlarda

believe they're part of everything;

hər şeyin parçası olmaq hissi olur;

they're not separate?

özlərini müstəqil hiss etmirlər.

Well that fundamental sense of oneness

Bu birlik hissi bizdə çox

is lost on us very quickly.

tez unudulur.

It's like that initial stage is over --

Başlanğıc mərhələnin sonu kimidir--

oneness: infancy,

birlik, uşaqlıq, sadəlik,

unformed, primitive.

formasızlığın sonudur.

It's no longer valid or real.

Birlik qeyri-mümkündür.

What is real is separateness,

Fərqlilik daha realdır.

and at some point in early babyhood,

Körpəliyin müəyyən mərhələsindən

the idea of self

başlayaraq mənlik

starts to form.

anlayışı yaranır.

Our little portion of oneness is given a name,

Tamın bir parçası olan "mən"ə ad verilir,

is told all kinds of things about itself,

özü haqda məlumatlar verilir,

and these details,

bu məlumat, detallar,

opinions and ideas

fikirlər şəxsin

become facts,

formalaşmasında

which go towards building ourselves,

əsas rol oynayır, kimliyimizi

our identity.

müəyyən edir.

And that self becomes the vehicle

Kimliyimiz sosial dünya ilə

for navigating our social world.

əlaqə vasitəmizə çevrilir.

But the self is a projection

Ancaq bu kim(mən) başqa

based on other people's projections.

kimlərin əhatəsində üzə çıxır.

Is it who we really are?

Bəs biz kimik?

Or who we really want to be, or should be?

Olmaq istədiyimiz mənik, yoxsa olmalı olduğumuz?

So this whole interaction

Mənim kimlik və şəxsiyyətimin

with self and identity

formalaşması prosesi

was a very difficult one for me growing up.

isə çox çətin olub.

The self that I attempted to take out into the world

Yaratmaq istədiyim mən dəfələrlə

was rejected over and over again.

rədd edilirdi.

And my panic

Mənə uyğun

at not having a self that fit,

kimliyimin olmamasından yaranan qorxu

and the confusion that came

və kimliyimin inkar edilməsindən

from my self being rejected,

yaranan çaşqınlıq,

created anxiety, shame

narahatlıq, utanc və ümidsizlik

and hopelessness,

hisslərinin uzun müddət

which kind of defined me for a long time.

mənə hakim olmasına səbəb oldu.

But in retrospect,

Geriyə baxdıqda isə

the destruction of my self was so repetitive

kimliyim o qədər tez-tez yox olurdu

that I started to see a pattern.

müəyyən bir uyğunluq sezirdim.

The self changed,

Mənliyim dəyişər,

got affected, broken, destroyed,

sarsılar, inkişaf edər, yox olardı,

but another one would evolve --

ancaq başqası yenə yaranar--

sometimes stronger,

bəzən daha güclü,

sometimes hateful,

daha kinli,

sometimes not wanting to be there at all.

bəzən mənimlə olmaq da istəməzdi.

The self was not constant.

Sabit bir kimliyim yox idi.

And how many times

Kimliyimin heç vaxt

would my self have to die

mövcud olmadığını dərk etməyim üçün

before I realized

dəfələrcə yaratdığım kimliyi

that it was never alive in the first place?

dəfn etməli oldum.

I grew up on the coast of England

Uşaqlığım 70-ci illər

in the '70s.

İnglitərəsində keçib.

My dad is white from Cornwall,

Atam Kornvoldan olan ağdərili,

and my mom is black from Zimbabwe.

anam isə Zimbabvedən olan qaradərilidir.

Even the idea of us as a family

Bizim ailə ola biləcəyimiz fikri belə

was challenging to most people.

çoxları üçün qəbuledilməz idi.

But nature had its wicked way,

Təbiətin isə öz işini görür

and brown babies were born.

və qəhvəyi dərili uşaqlar doğulur.

But from about the age of five,

Təxminən beş yaşımdan isə

I was aware that I didn't fit.

fərqliliyimdən agah idim.

I was the black atheist kid

Rahibələrin idarə etdiyi

in the all-white Catholic school run by nuns.

katolik məktəbdəki tək qaradərili ateist idim.

I was an anomaly,

Tam paradoks idim,

and my self was rooting around for definition

mənliyim də bu paradoksdan nəsə çıxarıb

and trying to plug in.

nəyəsə aid olmağa çalışırdı.

Because the self likes to fit,

Kimlik uyğunlaşmağı

to see itself replicated,

təkrarlanmağı, aid olmağı

to belong.

sevir.

That confirms its existence

Mövcudluğunun və vacibliyinin

and its importance.

sübutudur bu.

And it is important.

Əslində çox vacibdir.

It has an extremely important function.

Çox önəmli funksiyası var.

Without it, we literally can't interface with others.

Mənimiz olmadan heç kəslə əlaqə saxlaya bilmərik.

We can't hatch plans

Planlar qurub,

and climb that stairway of popularity,

məşhurluq, uğur pillələrini

of success.

qalxa bilmərik.

But my skin color wasn't right.

Ancaq dəri rəngim buna mane olurdu.

My hair wasn't right.

Saçım da uyğun deyildi.

My history wasn't right.

Nə də tarixcəm.

My self became defined

Hamıdan başqa olaraq

by otherness,

qəbul edilmişdim,

which meant that, in that social world,

başqa sözlə sosial hayatda

I didn't really exist.

tam mövcud deyildim.

And I was "other" before being anything else --

Kimliyim hər şeydən, hətta qız olmaqdan da

even before being a girl.

əvvəl, fərqli olmaqla müəyyən edilirdi.

I was a noticeable nobody.

Diqqəti cəlb edən "heçkəs" idim.

Another world was opening up

Həmin vaxtlar yeni bir

around this time:

dünyanı kəşf etmişdim:

performance and dancing.

tamaşa və rəqs.

That nagging dread of self-hood

Rəqs edərkən daimi olan kimlik

didn't exist when I was dancing.

qorxumdan azad olurdum.

I'd literally lose myself.

Sözün əsl mənasında özümü itirirdim.

And I was a really good dancer.

Çox yaxşı rəqs edirdim.

I would put

Bütün hisslərimi

all my emotional expression

öz rəqsimlə ifadə etməyə

into my dancing.

çalışardım.

I could be in the movement

Özüm olarkən real həyatda

in a way that I wasn't able to be

edə bilməyəcəyim qədər özümü

in my real life, in myself.

azad ifadə edə bilirdim.

And at 16,

16 yaşımda isə

I stumbled across another opportunity,

filmdə rol almaq kimi daha başqa

and I earned my first acting role in a film.

bir fürsətim oldu.

I can hardly find the words

Rol ifa edərkən hiss etdiyim

to describe the peace I felt

rahatlığı sözlərlə ifadə etmək

when I was acting.

çətindir.

My dysfunctional self

Özünü göstərə bilməyən

could actually plug in

kimliyim ortaya çıxar və

to another self, not my own,

başqa biri olardı,

and it felt so good.

özümü əla hiss edərdim.

It was the first time that I existed

İlk dəfə idi ki, tam fəaliyyətdə olan

inside a fully-functioning self --

özüm mövcud idi,

one that I controlled,

özüm yaradıb böyütdüyüm,

that I steered,

özüm idarə edə bildiyim

that I gave life to.

"mən"im.

But the shooting day would end,

Günün sonunda isə yenə

and I'd return

qarışıq və qəribə

to my gnarly, awkward self.

özümə qayıdardım.

By 19,

19 yaşımda

I was a fully-fledged movie actor,

yetkin bir aktrisa idim,

but still searching for definition.

hələ də kimlik axtarışında olsam da.

I applied to read anthropology

Universitetdə atropologiya

at university.

fakultəsinə səndələrimi verdim.

Dr. Phyllis Lee gave me my interview,

Dr. Phyllis Lee intervyu zamanı mənə

and she asked me, "How would you define race?"

"İrqi necə ifadə edərdiniz?" sualını verdi.

Well, I thought I had the answer to that one,

Cavabımdan əmin idim,

and I said, "Skin color."

"Dəri rəngi ilə." dedim.

"So biology, genetics?" she said.

"Yəni bioloji, genetik əsaslarla?" o davam etdi.

"Because, Thandie, that's not accurate.

"Thandie, bu doğru deyil.

Because there's actually more genetic difference

Çünki qara dərili Keynalı və Qaradərili Uqandalı

between a black Kenyan

arasındakı genetik fərq

and a black Ugandan

qaradərili Keynalı və

than there is between a black Kenyan

ağdərili Norveç arasındakı

and, say, a white Norwegian.

genetik fərqdən daha böyükdür.

Because we all stem from Africa.

Bütün bu millətlər Afrikadan olduğu

So in Africa,

üçün genetik müxtəliflik

there's been more time

daha uzun zaman

to create genetic diversity."

ərzində baş verib."

In other words,

Başqa sözlə,

race has no basis

irqin bioloji və elmi

in biological or scientific fact.

heç bir əsası yoxdur.

On the one hand, result.

Bir tərəfdən baxanda,

Right?

inandırıcı açıqlama idi.

On the other hand, my definition of self

Digər tərəfdən isə, özüm üçün yaratdığım

just lost a huge chunk of its credibility.

kimlik anlayışı artıq inandırıcı deyildi.

But what was credible,

İnandırıcı tək elmi, bioloji fakt

what is biological and scientific fact,

budur ki, Afrikalıların hamısının kökü

is that we all stem from Africa --

160 000 il əvvəl yaşamış

in fact, from a woman called Mitochondrial Eve

Mitokodrial Həvva adlı

who lived 160,000 years ago.

qadından gəlir.

And race is an illegitimate concept

İrq isə qorxu və

which our selves have created

cahilliyimizdən yaranan

based on fear and ignorance.

elmi əsası olmayan konseptdir.

Strangely, these revelations

Qəribədir ki, bu izah da mənim

didn't cure my low self-esteem,

"öz"ümə inamımı geri gətirmədi,

that feeling of otherness.

fərqlilik hissimi azaltmadı.

My desire to disappear

Yox olmaq istəyim hələ

was still very powerful.

də mənə hakim idi.

I had a degree from Cambridge;

Kembrici(universitet) qurtarmışdım;

I had a thriving career,

uğurlu kariyeram var idi,

but my self was a car crash,

ancaq özümə inamım sıfır idi,

and I wound up with bulimia

bulimiya və terapevtlərin

and on a therapist's couch.

cəngində idim.

And of course I did.

Fikrim isə eyni idi.

I still believed

Sahib olduğum tək şeyin

my self was all I was.

mənim olduğuna inanırdım.

I still valued self-worth

Özünə verdiyin dəyərin

above all other worth,

digər dəyərlərdən daha üstün sayırdım,

and what was there to suggest otherwise?

başqa cür fikirləşə də bilməzdim.

We've created entire value systems

Mənliyin önəmini dəstəkləyəcək

and a physical reality

bütöv bir dəyərlər sistemi

to support the worth of self.

yaratmışıq.

Look at the industry for self-image

Yaratdığlmlz özün yaratdığı

and the jobs it creates,

füsətlər, iş yerləri,

the revenue it turns over.

gəlirlərə baxın.

We'd be right in assuming

Kimliyimizin canlı varlıq

that the self is an actual living thing.

olduğunu qəbul etmək daha uyğundur.

But it's not. It's a projection

Ancaq yalnışdır. Əslində mənlik

which our clever brains create

beynimizin bizi ölümün reallığından

in order to cheat ourselves

uzaqlaşdırmaq üçün

from the reality of death.

yaratdığı məfhumdur.

But there is something

Kimliyin həqiqi,

that can give the self

daimi mövcuduğu isə

ultimate and infinite connection --

birliyi, əsli ilə

and that thing is oneness,

əlaqəsində

our essence.

meydana gəlir.

The self's struggle

Kimliyimiz yaradıcısı ilə--

for authenticity and definition

yəni bizimlə əlaqə yaradana qədər

will never end

daimi olaraq

unless it's connected to its creator --

özünü doğrulama və ifadə axtarışında

to you and to me.

olacaq.

And that can happen with awareness --

Bu əlaqə isə birlik hissi və

awareness of the reality of oneness

kimliyimizin özümüz yaratdığımızdan

and the projection of self-hood.

agah olmaqdan başlayır.

For a start, we can think about

İlk olaraq, "öz"ümüzü itirdiyimiz

all the times when we do lose ourselves.

anlar haqda düşünə bilərik.

It happens when I dance,

Məndə bu rəqs edəndə,

when I'm acting.

rol ifa edəndə olur.

I'm earthed in my essence,

Özümdə itirəm,

and my self is suspended.

kimliyim isə yox olur.

In those moments,

Həmin anda

I'm connected to everything --

yerin, göyün, ətrafdakı səsin,

the ground, the air,

auditoriyanın

the sounds, the energy from the audience.

enerjisinin, hər şeyin parçası oluram.

All my senses are alert and alive

Kiçik körpə kimi ətrafla

in much the same way as an infant might feel --

bütünlük, birlik hissi ilə

that feeling of oneness.

əhatə olunuram.

And when I'm acting a role,

Rol ifa edərkən

I inhabit another self,

başqa biri oluram,

and I give it life for awhile,

yeni mən yaradıram,

because when the self is suspended

öz mənim isə arxa planda qalır,

so is divisiveness

özümün problemləri və

and judgment.

hökmləri də.

And I've played everything

Quldarlıq quruluşunda İntiqam hissi ilə yanan

from a vengeful ghost in the time of slavery

ruhdan tutmuş 2004-cü ildə dövlətin baş katibinə

to Secretary of State in 2004.

qədər hər cür rolda oynamışam.

And no matter how other

Bu kimliklərim məndən

these selves might be,

nə qədər fərqli olsalar da

they're all related in me.

mənim bir parçamdırlar.

And I honestly believe

Açığı aktrisa kimi uğurumun,

the key to my success as an actor

insan kimi inkişafımın tək sirrinin

and my progress as a person

mənə daim narahatçılıq və əminsizlik

has been the very lack of self

hiss etdirən kimliyimin

that used to make me feel

zəifliyi olduğuna

so anxious and insecure.

inanıram.

I always wondered

Necə başqalarının ağrısını

why I could feel others' pain so deeply,

öz ağrım kimi hiss etməyimə,

why I could recognize

necə heçkəsdə kimsə

the somebody in the nobody.

tapa bildiyimə özüm də əmin deyildim.

It's because I didn't have a self to get in the way.

Səbəb yolumun üstünə çıxacaq kimliyim olmaması imiş.

I thought I lacked substance,

Özümün əksik olduğun inanırdım,

and the fact that I could feel others'

özümün hiss edəcək nəyimsə

meant that I had nothing of myself to feel.

olmadığından başqalırını hiss edirdim.

The thing that was a source of shame

Yoxluğundan utandığım şey,

was actually a source of enlightenment.

həm də gözlərimin açılmağına kömək etdi.

And when I realized

Kimliyimi müəyyən

and really understood

funksiyaları yerinə

that my self is a projection and that it has a function,

yetirməsi üçün özüm yaratdığımı anladıqdan sonra,

a funny thing happened.

qəribə bir şey oldu.

I stopped giving it so much authority.

Mənimin məni əla almasına imkan vermədim.

I give it its due.

Mənimə fikir verməyə başladım.

I take it to therapy.

Terapistə apardım.

I've become very familiar

Disfunksionallığından

with its dysfunctional behavior.

agah olmağa başladım.

But I'm not ashamed of my self.

Ancaq özümdən utanmadım.

In fact, I respect my self

Əksinə, özümün fəaliyyətinə

and its function.

hörmət etdim.

And over time and with practice,

Müəyyən vaxt və təcrübədən

I've tried to live

sonra isə, həmin kimliyim

more and more from my essence.

olmadan yaşamağa başladım.

And if you can do that,

Bunu etməyi bacardıqda isə,

incredible things happen.

inanılmaz işlər edirsiniz.

I was in Congo in February,

Fevral ayında Konqoda idim,

dancing and celebrating

kimlikləri bizim kimliklərimizi

with women who've survived

başqalarının ağrı-acısını,

the destruction of their selves

ölümünü hiss etməyəcəq qədər

in literally unthinkable ways --

laqeydləşdirən İ-fon, İ-pad, bling

destroyed because other brutalized, psychopathic selves

asılığımızı təmin etməyə xidmət edən(?)

all over that beautiful land

qəddar, psixopat "mən"lər tərəfindən

are fueling our selves' addiction

inanılmaz şəkildə tapdalanmış

to iPods, Pads, and bling,

qadınların

which further disconnect ourselves

həyatda qalmalarını

from ever feeling their pain,

bayram edir,

their suffering,

onlarla birlikdə

their death.

rəqs edirdim.

Because, hey,

Çünki, özümüzlə

if we're all living in ourselves

yaşayır və özümüzü həyatdan

and mistaking it for life,

üstün tutururqsa(?), həyatı

then we're devaluing

qiymətsizləşdirir,

and desensitizing life.

həyata qarşı duyarsız oluruq.

And in that disconnected state,

Həyata qarşı duyarsız olduqda isə,

yeah, we can build factory farms with no windows,

şüşəsiz binalar tikir,

destroy marine life

sualtı həyatı məhv edir,

and use rape as a weapon of war.

zorlamağı müharibə silahı hesab edirik.

So here's a note to self:

Son olaraq "mən"ə demək istərdim ki:

The cracks have started to show

Qurduğumuz dünyada

in our constructed world,

çatlar yaranmağa başlayır,

and oceans will continue

çatlaqlardan

to surge through the cracks,

su, qan, neft sızmağa

and oil and blood,

başlayır, sızıntıdan

rivers of it.

çaylar yaranır.

Crucially, we haven't been figuring out

Yer və Yerdəki bütün canlılarla

how to live in oneness

birlikdə necə yaşayacağımız

with the Earth and every other living thing.

haqda fikirləşməmişik.

We've just been insanely trying to figure out

Ancaq bir-birimizlə necə yola gedə biləcəyimiz

how to live with each other -- billions of each other.

haqda fikirləşmişik-- milyarlarca "bir"lərlə.

Only we're not living with each other;

Nəticədə biz deyil, ağılsız mənlərimiz

our crazy selves are living with each other

bir-biri ilə yaşayır, və bizi bir-birimizdən

and perpetuating an epidemic

daha da

of disconnection.

ayrı salırlar.

Let's live with each other

Bir-birimizlə yaşayıb

and take it a breath at a time.

birlikdə nəfəs almağa çalışaq.

If we can get under that heavy self,

Bircə mənimizin yükündən azad olsaq,

light a torch of awareness,

ətrafda baş verənlərdən agah olsaq,

and find our essence,

əsasımıza qayıda bilsək

our connection to the infinite

başlanğıcımıza- hər bir canlının

and every other living thing.

başlanğıcına qayıda bilsək.

We knew it from the day we were born.

Doğulanda bu birlik hissi ilə doğuluruq.

Let's not be freaked out

Heç kim olduğumuzdan

by our bountiful nothingness.

qorxmayaq.

It's more a reality

Bu yaratdığımız məndən

than the ones our selves have created.

daha realdır.

Imagine what kind of existence we can have

Özümüzün yoxluğu hissini qəbul edib

if we honor inevitable death of self,

həyata dəyər verib,

appreciate the privilege of life

gələcəklərin cazibəsinə qapılsaq

and marvel at what comes next.

necə də gözəl olar.

Simple awareness is where it begins.

Özümüzdən agah olmaq isə başlanğıcdır.

Thank you for listening.

Diqqətinizə görə çox sağ olun.

(Applause)

(Alqış)