The world needs all kinds of minds | Temple Grandin

1,296,235 views ・ 2010-02-24

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Walter Wijn Nagekeken door: Pascal Lacroix
00:15
I think I'll start out and just talk a little bit
0
15704
2446
Allereerst zal ik wat vertellen
over autisme.
00:18
about what exactly autism is.
1
18174
1491
00:19
Autism is a very big continuum
2
19689
2635
Autisme is een breed continuüm
00:22
that goes from very severe -- the child remains nonverbal --
3
22348
3174
van zeer ernstig, waarbij het kind non-verbaal is,
00:25
all the way up to brilliant scientists and engineers.
4
25546
2690
tot briljante wetenschappers en ingenieurs.
00:28
And I actually feel at home here,
5
28260
1977
Ik voel me hier wel thuis
00:30
because there's a lot of autism genetics here.
6
30261
2546
met al die autistische genen in deze zaal.
00:32
(Laughter)
7
32831
1032
Jullie niet natuurlijk...
00:33
You wouldn't have any --
8
33887
1158
(Applaus)
00:35
(Applause)
9
35069
2969
00:38
It's a continuum of traits.
10
38062
2036
Het is een continuüm van eigenschappen.
00:40
When does a nerd turn into Asperger, which is just mild autism?
11
40122
5657
Wanneer wordt een nerd een Asperger,
een milde vorm van autisme?
00:45
I mean, Einstein and Mozart and Tesla would all be probably diagnosed
12
45803
5158
Einstein, Mozart en Tesla zouden
vandaag wellicht gediagnostiseerd worden
00:50
as autistic spectrum today.
13
50985
1892
met autisme.
00:52
And one of the things that is really going to concern me
14
52901
3291
Waarover ik me zorgen maak,
is dat deze kinderen het energievraagstuk
00:56
is getting these kids to be the ones
15
56216
2235
00:58
that are going to invent the next energy things
16
58475
2822
zullen moeten oplossen.
Bill Gates vertelde dat deze morgen al.
01:01
that Bill Gates talked about this morning.
17
61321
2250
01:04
OK, now, if you want to understand autism: animals.
18
64058
3913
Om meer te begrijpen van
autisme en dieren,
01:07
I want to talk to you now about different ways of thinking.
19
67995
2890
heb je verschillende manieren van denken.
01:10
You have to get away from verbal language.
20
70909
2850
Neem afstand van gesproken taal.
01:13
I think in pictures. I don't think in language.
21
73783
3601
Ik denk in beelden.
Ik denk niet in taal.
01:18
Now, the thing about the autistic mind is it attends to details.
22
78082
5270
Specifiek voor het autistisch brein is
de aandacht voor details.
01:23
This is a test where you either have to pick out the big letters
23
83376
3055
In deze test moet je ofwel de grote letters,
ofwel de kleine letters benoemen.
01:26
or the little letters,
24
86455
1223
01:27
and the autistic mind picks out the little letters more quickly.
25
87702
3893
Een autistisch brein ziet
de kleine lettertjes veel sneller.
01:31
And the thing is, the normal brain ignores the details.
26
91947
3751
Een gewoon brein negeert die details meestal.
01:35
Well, if you're building a bridge, details are pretty important
27
95722
3010
Details zijn belangrijk bij het bouwen van een brug,
anders stort die brug misschien in.
01:38
because it'll fall down if you ignore the details.
28
98756
2398
Volgens mij is het probleem met het beleid vandaag
01:41
And one of my big concerns with a lot of policy things today
29
101178
2867
dat de zaken te abstract worden.
01:44
is things are getting too abstract.
30
104069
1678
01:45
People are getting away from doing hands-on stuff.
31
105771
3227
Mensen doen steeds minder
praktische zaken.
01:49
I'm really concerned that a lot of the schools
32
109022
2160
Ik vind het verontrustend dat scholen
01:51
have taken out the hands-on classes, because art, and classes like that --
33
111206
3968
praktijklessen hebben afgeschaft,
want lessen, zoals plastische opvoeding,
01:55
those are the classes where I excelled.
34
115198
2313
waren juist mijn beste vakken.
01:57
In my work with cattle,
35
117535
2154
In mijn werk met vee
01:59
I noticed a lot of little things that most people don't notice
36
119713
2978
zag ik veel zaken, die andere mensen niet zagen,
02:02
would make the cattle balk.
37
122715
1288
maar het vee stoorde zich er wel aan.
02:04
For example, this flag waving right in front of the veterinary facility.
38
124027
3547
Zoals deze wapperende vlag voor een dierenkliniek.
02:07
This feed yard was going to tear down their whole veterinary facility;
39
127598
3327
Dit voederbedrijf plande de afbraak van hun ganse dierenkliniek,
02:10
all they needed to do was move the flag.
40
130949
1914
terwijl ze enkel die vlag moesten verplaatsen.
02:12
Rapid movement, contrast.
41
132887
2068
Snelle bewegingen, sterke contrasten.
02:14
In the early '70s when I started, I got right down in the chutes
42
134979
3034
Toen ik begin jaren 70 begon, ging ik direct
in de loopkooien, om te zien wat het vee zag.
02:18
to see what cattle were seeing.
43
138037
1499
02:19
People thought that was crazy.
44
139560
1462
Andere mensen vonden dat gek. Een jas op een hek maakte het vee nerveus.
02:21
A coat on a fence would make them balk, shadows would make them balk,
45
141046
3282
Schaduwen maakten hen nerveus, een tuinslang op de grond.
02:24
a hose on the floor -- people weren't noticing these things.
46
144352
3064
Andere mensen merkten dit niet op,
02:27
A chain hanging down ...
47
147440
1516
Een ketting, die ergens hing,
02:28
And that's shown very, very nicely in the movie.
48
148980
2256
Dat zie je heel mooi in deze film.
02:31
In fact, I loved the movie, how they duplicated all my projects.
49
151260
3455
Geweldig hoe ze in de film
al mijn projecten hebben herhaald.
02:34
That's the geek side.
50
154739
1341
Mijn tekeningen kregen ook een rol in de film.
02:36
My drawings got to star in the movie, too.
51
156104
2420
02:38
And, actually, it's called "Temple Grandin,"
52
158548
2110
De film heet 'Temple Grandin',
02:40
not "Thinking in Pictures."
53
160682
1324
niet 'Thinking in Pictures'.
02:42
So what is thinking in pictures?
54
162030
1565
Maar wat is dat dan, 'denken in beelden'?
02:43
It's literally movies in your head.
55
163619
2679
Dat zijn echt films in je hoofd.
02:46
My mind works like Google for images.
56
166322
2882
Mijn brein werkt zoals Google Afbeeldingen.
Als kind wist ik niet dat mijn brein anders werkte.
02:49
When I was a young kid, I didn't know my thinking was different.
57
169228
3044
ik dacht dat iedereen in beelden kon denken.
02:52
I thought everybody thought in pictures.
58
172296
1919
Voor mijn boek 'Thinking in Pictures'
02:54
Then when I did my book, "Thinking in Pictures,"
59
174239
2255
interviewde ik mensen over hoe zij dachten.
02:56
I started interviewing people about how they think.
60
176518
2412
02:58
And I was shocked to find out that my thinking was quite different.
61
178954
3155
Ik was geschokt bij de ontdekking dat
mijn manier van denken helemaal anders was.
03:02
Like if I say, "Think about a church steeple,"
62
182133
2176
"Denk aan een kerktoren",
03:04
most people get this sort of generalized generic one.
63
184333
2513
dan denken de meeste mensen aan een algemeen beeld.
03:06
Now, maybe that's not true in this room,
64
186870
1912
Mischien is dat in deze zaal niet waar,
03:08
but it's going to be true in a lot of different places.
65
188806
3266
maar in de meeste gevallen zal dat wel zo zijn.
03:12
I see only specific pictures.
66
192096
2503
Ik zie alleen specifieke beelden.
03:14
They flash up into my memory, just like Google for pictures.
67
194623
3809
Ze springen in mijn geheugen, zoals Google Afbeeldingen.
03:18
And in the movie, they've got a great scene in there,
68
198456
2543
De film heeft een geweldige scéne
waar iemand 'schoen' zegt, en een hele reeks schoenen uit de jaren
03:21
where the word "shoe" is said, and a whole bunch of '50s and '60s shoes
69
201023
3800
03:24
pop into my imagination.
70
204847
1666
'50 en '60 verschijnen in mijn geheugen.
03:26
OK, there's my childhood church; that's specific.
71
206908
2511
Dit is de kerk uit mijn jeugd,
da's specifiek. Daar is de kerk van Fort Collins.
03:29
There's some more, Fort Collins.
72
209807
1868
03:31
OK, how about famous ones?
73
211699
2047
OK, en deze beroemde torens?
03:33
And they just kind of come up, kind of like this.
74
213770
2677
Die verschijnen dan, ongeveer zoals dit,
03:36
Just really quickly, like Google for pictures.
75
216471
2911
heel snel, net zoals Google Afbeeldingen.
03:39
And they come up one at a time,
76
219406
1559
Ze komen één voor één.
03:40
and then I think, "OK, well, maybe we can have it snow,
77
220989
2951
En dan denk ik soms, OK, we kunnen het laten sneeuwen,
03:43
or we can have a thunderstorm,"
78
223964
1624
of er kan een storm zijn,
03:45
and I can hold it there and turn them into videos.
79
225612
2624
en dan kan ik daar stoppen en het naar een video omzetten.
03:48
Now, visual thinking was a tremendous asset
80
228260
3213
Nu, dat visuele denken was een enorme hulp
03:51
in my work designing cattle-handling facilities.
81
231497
2802
toen ik die vee faciliteiten ging ontwerpen.
03:54
And I've worked really hard on improving how cattle are treated
82
234799
3200
Ik heb de behandeling van het vee
in slachthuizen erg verbeterd.
03:58
at the slaughter plant.
83
238023
1152
Ik ga hier geen vieze slachtingen tonen.
03:59
I'm not going to go into any gucky slaughter slides.
84
239199
2496
04:01
I've got that stuff up on YouTube, if you want to look at it.
85
241719
2888
Als je dat graag ziet, heb ik op Youtube filmpjes.
Tijdens mijn ontwerp kon ik ook
04:04
(Laughter)
86
244631
1041
04:05
But one of the things that I was able to do in my design work
87
245696
2893
tests uitvoeren
04:08
is I could test-run a piece of equipment in my mind,
88
248613
2623
maar dan in m'n hoofd,
04:11
just like a virtual reality computer system.
89
251260
2432
zoals een computersimulatie.
04:14
And this is an aerial view of a recreation of one of my projects
90
254708
3641
Dit is een luchtfoto
van één van mijn projecten uit de film.
04:18
that was used in the movie.
91
258373
1362
04:19
That was like just so super cool.
92
259759
2011
Dit was zo supercool.
04:21
And there were a lot of, kind of, Asperger types and autism types
93
261794
3478
Er werkten een heleboel Aspergers
en autistische types op de filmset.
04:25
working out there on the movie set, too.
94
265296
1948
(Gelach)
04:27
(Laughter)
95
267268
1176
04:28
But one of the things that really worries me is:
96
268468
2791
Maar één van mijn zorgen is
waar die jonge mensen vandaag naartoe gaan...
04:31
Where's the younger version of those kids going today?
97
271283
3004
04:34
They're not ending up in Silicon Valley,
98
274820
2455
Ze komen niet in Silicon Valley terecht, waar ze thuishoren.
04:37
where they belong.
99
277299
1240
(Gelach)
04:38
(Laughter)
100
278563
1820
04:40
(Applause)
101
280407
4908
(Applaus)
04:45
One of the things I learned very early on because I wasn't that social,
102
285339
3581
Ik leerde al erg vroeg, omdat ik niet erg sociaal was,
04:48
is I had to sell my work, and not myself.
103
288944
3411
dat ik mijn werk moest verkopen, niet mezelf.
04:52
And the way I sold livestock jobs is I showed off my drawings,
104
292706
2960
Ik verkocht die vee-projecten
door mijn tekeningen en afbeeldingen.
04:55
I showed off pictures of things.
105
295690
1732
04:57
Another thing that helped me as a little kid
106
297446
2239
Iets anders dat me hielp als kind,
04:59
is, boy, in the '50s, you were taught manners.
107
299709
2229
tjonge, in de jaren '50 leerde je manieren.
05:01
You were taught you can't pull the merchandise off the shelves
108
301962
3039
Geen spullen uit winkelrekken pakken
om die dan rond te gooien.
05:05
in the store and throw it around.
109
305025
1634
Als kinderen in de derde of vierde graad zitten,
05:06
When kids get to be in third or fourth grade,
110
306683
2152
05:08
you might see that this kid's going to be a visual thinker,
111
308859
2828
merk je soms dat dit kind een visuele denker gaat worden,
05:11
drawing in perspective.
112
311711
1265
doordat het in perspectief kan tekenen.
05:13
Now, I want to emphasize
113
313000
1198
Even benadrukken dat niet elke autist
05:14
that not every autistic kid is going to be a visual thinker.
114
314222
2923
een visuele denker wordt.
05:17
Now, I had this brain scan done several years ago,
115
317712
3978
Jaren geleden heb ik mijn brein laten scannen,
05:21
and I used to joke around about having a gigantic Internet trunk line
116
321714
3933
en ik maakte steeds grapjes over
de gigantische internetverbinding,
05:25
going deep into my visual cortex.
117
325671
1927
diep in mijn visuele cortex.
05:27
This is tensor imaging.
118
327622
1875
Dit is een scan
05:29
And my great big Internet trunk line is twice as big as the control's.
119
329521
3852
en mijn grote internetverbinding
is tweemaal groter dan die van een controlepersoon.
05:33
The red lines there are me,
120
333397
1604
Die rode lijnen ben ik,
05:35
and the blue lines are the sex and age-matched control.
121
335025
3909
de blauwe lijnen is een controlepersoon van hetzelfde geslacht en leeftijd.
05:39
And there I got a gigantic one,
122
339850
2022
Daar heb ik die gigantische bundel,
05:41
and the control over there, the blue one, has got a really small one.
123
341896
4008
en de controlepersoon
heeft een hele kleine.
05:47
And some of the research now is showing
124
347101
2135
Recent onderzoek toont aan
05:49
that people on the spectrum actually think with the primary visual cortex.
125
349260
4031
dat autisten met hun primaire visuele cortex denken.
05:53
Now, the thing is, the visual thinker is just one kind of mind.
126
353315
3041
Onthoud goed dat de visuele denker slechts één soort brein is.
05:56
You see, the autistic mind tends to be a specialist mind --
127
356380
3585
Autistische breinen zijn vooral gespecialiseerde breinen,
05:59
good at one thing, bad at something else.
128
359989
2613
goed in één ding, slecht in iets anders.
06:03
And where I was bad was algebra.
129
363102
1754
Ikzelf was slecht in algebra en ik mocht nooit
06:04
And I was never allowed to take geometry or trig.
130
364880
2290
meetkunde of trigonometrie volgen.
06:07
Gigantic mistake.
131
367194
1163
Geweldige fout! Veel kinderen slaan algebra beter over
06:08
I'm finding a lot of kids who need to skip algebra,
132
368381
2435
06:10
go right to geometry and trig.
133
370840
1649
en beginnen beter meteen met meetkunde en trigonometrie.
06:12
Now, another kind of mind is the pattern thinker.
134
372847
2600
Een ander soort brein is de patroondenker.
06:15
More abstract.
135
375471
1239
Meer abstract. Dit zijn de ingenieurs,
06:16
These are your engineers, your computer programmers.
136
376734
2563
de computerprogrammeurs.
06:19
This is pattern thinking.
137
379321
1394
Deze bidsprinkhaan is patroondenken,
06:20
That praying mantis is made from a single sheet of paper --
138
380739
2885
is gemaakt van een enkel blad papier,
06:23
no scotch tape, no cuts.
139
383648
1417
geen plakband, geen schaar...
06:25
And there in the background is the pattern for folding it.
140
385089
3535
Op het blad erachter staat het vouwpatroon.
06:28
Here are the types of thinking:
141
388648
1645
Verschillende manieren van denken:
06:30
photo-realistic visual thinkers, like me;
142
390731
2552
fotorealistische, visuele denkers, zoals ikzelf.
06:33
pattern thinkers, music and math minds.
143
393856
3380
Patroondenkers, muzikale en wiskundige breinen.
06:37
Some of these oftentimes have problems with reading.
144
397260
2588
Sommigen hiervan hebben leesproblemen.
06:39
You also will see these kind of problems with kids that are dyslexic.
145
399872
4481
Die problemen zie je ook
bij kinderen met dyslexie.
06:44
You'll see these different kinds of minds.
146
404377
2024
Je ziet deze verschillende soorten mensen.
06:46
And then there's a verbal mind, they know every fact about everything.
147
406425
3574
Het verbale brein weet elk detail over alles.
De sensorische problemen zijn er ook nog.
06:50
Now, another thing is the sensory issues.
148
410023
1966
Ik was erg bezorgd om dit ding op mijn gezicht te hebben.
06:52
I was really concerned about having to wear this gadget on my face.
149
412013
3292
06:55
And I came in half an hour beforehand
150
415692
2154
Daarom kwam ik een half uurtje vroeger
06:57
so I could have it put on and kind of get used to it,
151
417870
2983
zodat ik eraan kon wennen,
07:00
and they got it bent so it's not hitting my chin.
152
420877
2738
een beetje gebogen zodat het mijn kin niet raakt.
07:03
But sensory is an issue.
153
423639
1152
Prikkels zijn een probleem. Sommige kinderen verdagen geen TL licht.
07:04
Some kids are bothered by fluorescent lights;
154
424815
2149
07:06
others have problems with sound sensitivity.
155
426988
2157
Anderen hebben problemen met geluiden.
07:09
You know, it's going to be variable.
156
429497
2173
Weet je, het is zeer afwisselend.
07:12
Now, visual thinking gave me a whole lot of insight
157
432652
3420
Maar visueel denken gaf mij een heel nieuw inzicht
07:16
into the animal mind.
158
436096
2260
in het brein van een dier
07:18
Because think about it: an animal is a sensory-based thinker,
159
438380
3433
Dieren denken vooral via sensorische prikkels.
07:21
not verbal -- thinks in pictures, thinks in sounds, thinks in smells.
160
441837
6197
Ze denken niet verbaal, ze denken in beelden,
denken in geluid, denken in geur.
07:28
Think about how much information there is on the local fire hydrant.
161
448058
3344
Hoeveel informatie zit er wel niet op een pispaaltje?
07:31
He knows who's been there --
162
451426
1362
Een hond weet direct wie er wanneer is geweest,
07:32
(Laughter)
163
452812
1031
07:33
When they were there.
164
453867
1157
of ze vriend of vijand zijn, kan hij met iemand paren?
07:35
Are they friend or foe? Is there anybody he can go mate with?
165
455048
2895
07:37
There's a ton of information on that fire hydrant.
166
457967
2882
Er zit ongelooflijk veel informatie op die paal.
07:40
It's all very detailed information.
167
460873
2786
En het is zeer gedetailleerde informatie.
07:43
And looking at these kind of details gave me a lot of insight into animals.
168
463996
4239
Door die details te bekijken
kreeg ik inzicht in de dierlijke geest.
07:48
Now, the animal mind, and also my mind,
169
468688
3548
Nu, dat dierlijke brein, maar ook het mijne,
07:52
puts sensory-based information into categories.
170
472260
4569
gaat die sensorische informatie
categoriseren.
07:56
Man on a horse,
171
476853
1703
Een man op een paard en
07:58
and a man on the ground --
172
478580
1555
een man op de grond worden
08:00
that is viewed as two totally different things.
173
480159
2785
als twee verschillende zaken gezien.
08:02
You could have a horse that's been abused by a rider.
174
482968
2499
Een paard is mishandeld door een ruiter
08:05
They'll be absolutely fine with the veterinarian
175
485491
2270
maar heeft geen probleem met de dierenarts
08:07
and with the horseshoer, but you can't ride him.
176
487785
2451
of met de hoefsmid, maar je kan er niet op rijden.
08:10
You have another horse, where maybe the horseshoer beat him up,
177
490260
3175
Een ander paard heeft misschien slagen gekregen van de hoefsmid,
08:13
and he'll be terrible for anything on the ground with the veterinarian,
178
493459
3995
en doet geen dingen op de grond of
met een dierenarts, maar je kan hem wel berijden.
08:17
but a person can ride him.
179
497478
2015
Vee is net hetzelfde.
08:19
Cattle are the same way.
180
499517
1307
08:20
Man on a horse, a man on foot -- they're two different things.
181
500848
3925
Een man op een paard of
een man te voet zijn twee verschillende zaken.
08:24
You see, it's a different picture.
182
504797
1956
Je ziet, het beeld is verschillend.
08:26
See, I want you to think about just how specific this is.
183
506777
3121
Denk vooral na over hoe specifiek dit is.
08:29
Now, this ability to put information into categories,
184
509922
3387
Die aanleg om informatie te categoriseren,
08:33
I find a lot of people are not very good at this.
185
513333
3352
ik heb ondervonden dat veel mensen daar niet sterk in zijn.
08:36
When I'm out troubleshooting equipment
186
516709
2168
Als ik problemen met toestellen oplos
08:38
or problems with something in a plant,
187
518901
1828
of problemen in een fabriek,
08:40
they don't seem to be able to figure out:
188
520753
2005
dan weet men vaak niet of het probleem met de training van personeel is,
08:42
"Do I have a training-people issue?
189
522782
1700
08:44
Or do I have something wrong with the equipment?"
190
524506
2435
of met de toestellen?
08:46
In other words, categorize equipment problem from a people problem.
191
526965
3694
Een technisch probleem onderscheiden
van een menselijk probleem.
08:50
I find a lot of people have difficulty doing that.
192
530683
3096
Volgens mij vinden veel mensen dat moeilijk.
08:53
Now, let's say I figure out it's an equipment problem.
193
533803
2564
Als ik dan ontdek dat het probleem met de apparatuur is,
08:56
Is it a minor problem, with something simple I can fix?
194
536391
2776
is het dan een klein probleem dat ik eenvoudig kan oplossen?
Of is het totale ontwerp fout?
08:59
Or is the whole design of the system wrong?
195
539191
2315
09:01
People have a hard time figuring that out.
196
541530
2706
Ook daarmee hebben mensen het moeilijk.
09:04
Let's just look at something like, you know,
197
544260
2096
Laten we eens kijken naar iets zoals
09:06
solving problems with making airlines safer.
198
546380
2246
vliegtuigen veiliger te maken
09:08
Yeah, I'm a million-mile flier.
199
548650
1586
Ik ben een 'million-mile flyer'.
09:10
I do lots and lots of flying,
200
550260
1826
Ik vlieg heel erg veel.
09:12
and if I was at the FAA,
201
552110
3232
Als ik zou werken bij de FFA,
09:15
what would I be doing a lot of direct observation of?
202
555366
3522
wat zou ik dan vooral bestuderen?
09:19
It would be their airplane tails.
203
559457
2304
De staart van een vliegtuig.
09:21
You know, five fatal wrecks in the last 20 years,
204
561785
2550
Bij 5 fatale ongevallen in de laatste 20 jaar
09:24
the tail either came off,
205
564359
1775
kwam de staart los of brak de stuurinrichting in de staart
09:26
or steering stuff inside the tail broke in some way.
206
566158
3434
op de een of andere manier
09:30
It's tails, pure and simple.
207
570007
2053
Het probleem zijn dus de staarten.
09:32
And when the pilots walk around the plane, guess what?
208
572084
2533
Wat kan een piloot in het vliegtuig niet zien?
09:34
They can't see that stuff inside the tail.
209
574641
2051
Inderdaad, die staart
09:36
Now as I think about that,
210
576716
1437
Terwijl ik daarover nadenk,
09:38
I'm pulling up all of that specific information.
211
578177
3459
haal ik er specifieke informatie bij.
09:41
It's specific.
212
581660
1173
Specifiek: ik denk vanuit de details
09:42
See, my thinking's bottom-up.
213
582857
1495
09:44
I take all the little pieces and I put the pieces together like a puzzle.
214
584376
3697
Ik neem al die kleine details en puzzel ze samen.
09:48
Now, here is a horse that was deathly afraid of black cowboy hats.
215
588097
3767
Kijk, dit is een paard dat doodsbang was
van zwarte cowboyhoeden.
09:51
He'd been abused by somebody with a black cowboy hat.
216
591888
2560
Hij werd mishandeld door iemand met een zwarte hoed
09:54
White cowboy hats, that was absolutely fine.
217
594472
2889
Witte cowboyhoeden was geen enkel probleem...
09:57
Now, the thing is, the world is going to need
218
597856
2550
Wat de wereld nodig heeft, is dat
10:00
all of the different kinds of minds to work together.
219
600430
4089
al die verschillende manieren van denken,
gaan samenwerken.
10:04
We've got to work on developing all these different kinds of minds.
220
604543
3191
We moeten al die breinen leren ontwikkelen
10:07
And one of the things that is driving me really crazy
221
607758
2542
en wat me helemaal gek maakt
10:10
as I travel around and I do autism meetings,
222
610324
2347
is dat als ik reis en autisme vergaderingen organiseer,
10:12
is I'm seeing a lot of smart, geeky, nerdy kids,
223
612695
3141
dat ik zoveel slimme nerds tegenkom.
10:15
and they just aren't very social,
224
615860
2175
Die zijn helemaal niet sociaal,
10:18
and nobody's working on developing their interest
225
618059
3091
en niemand is bezig hun interesse te ontwikkelen
in iets zoals wetenschap.
10:21
in something like science.
226
621174
1375
10:22
And this brings up the whole thing of my science teacher.
227
622926
2687
Dat brengt me bij mijn leraar wetenschappen
10:25
My science teacher is shown absolutely beautifully in the movie.
228
625637
3108
Die wordt in de film absoluut perfect in beeld gebracht
10:28
I was a goofball student when I was in high school.
229
628769
2486
Als leerling was ik echt een losse flodder.
Ik was absoluut niet geïnteresseerd in studeren
10:31
I just didn't care at all about studying,
230
631279
2028
10:33
until I had Mr. Carlock's science class.
231
633331
3229
tot ik wetenschappen kreeg van meneer Carlock.
10:36
He was now Dr. Carlock in the movie.
232
636584
2372
In de film is hij nu doctor Carlock.
10:39
And he got me challenged to figure out an optical illusion room.
233
639357
5879
Die daagde me uit om
een optische illusie te doorgronden.
10:45
This brings up the whole thing of you've got to show kids
234
645260
2715
Je moet kinderen steeds
10:47
interesting stuff.
235
647999
1157
interessante zaken aanreiken.
10:49
You know, one of the things that I think maybe TED ought to do
236
649574
3313
TED zou alle scholen moeten vertellen
10:52
is tell all the schools about all the great lectures that are on TED,
237
652911
3315
welke fantastische lezingen er op TED te vinden zijn.
Op het Internet staat nog veel ander geweldig spul
10:56
and there's all kinds of great stuff on the Internet
238
656250
2487
om zo'n kinderen geïnteresseerd te krijgen.
10:58
to get these kids turned on.
239
658761
1372
Want ik zie zoveel slimme nerds
11:00
Because I'm seeing a lot of these geeky, nerdy kids,
240
660157
2486
11:02
and the teachers out in the Midwest and other parts of the country
241
662667
3184
en de leraars in het midwesten en elders in het land,
11:05
when you get away from these tech areas,
242
665875
1938
buiten de high-tech gebieden,
11:07
they don't know what to do with these kids.
243
667837
2012
ze weten niet wat ze met die kinderen moeten aanvangen.
11:09
And they're not going down the right path.
244
669873
2021
Ze gaan ermee niet de juiste kant op.
11:11
The thing is, you can make a mind
245
671918
1782
Je kan een brein sturen
11:13
to be more of a thinking and cognitive mind,
246
673724
2725
om meer cognitief denkend te zijn.
11:16
or your mind can be wired to be more social.
247
676473
2475
Of je kan het sturen om socialer te worden.
11:18
And what some of the research now has shown in autism
248
678972
2631
Onderzoek van autisme heeft aangetoond dat
11:21
is there may by extra wiring back here in the really brilliant mind,
249
681627
3470
er extra 'bedrading' achteraan de hersenen is
bij de echt geniale geesten, maar minder sociale verbindingen.
11:25
and we lose a few social circuits here.
250
685121
1913
Het is een soort evenwicht tussen rationeel en sociaal denken.
11:27
It's kind of a trade-off between thinking and social.
251
687058
2951
11:30
And then you can get to the point where it's so severe,
252
690033
2592
Dat kan zo ernstig zijn dat
11:32
you're going to have a person that's going to be non-verbal.
253
692649
2856
je iemand krijgt die non-verbaal is.
11:35
In the normal human mind,
254
695529
1707
In een normaal menselijk brein
11:37
language covers up the visual thinking we share with animals.
255
697260
3622
verbergt taal ons dierlijk, visueel denken.
11:40
This is the work of Dr. Bruce Miller.
256
700906
2691
Dat is het werk van doctor Bruce Miller.
Die bestudeert Alzheimer's patienten met een dementie
11:44
He studied Alzheimer's patients that had frontal temporal lobe dementia.
257
704756
3732
van de frontale temporale hersenkwab.
11:48
And the dementia ate out the language parts of the brain.
258
708512
3023
Die dementie vernielde de taalsector uit het brein.
11:51
And then this artwork came out of somebody
259
711559
2271
Dit is een kunstwerk door iemand die vroeger radio's in auto's installeerde.
11:53
who used to install stereos in cars.
260
713854
1968
11:56
Now, Van Gogh doesn't know anything about physics,
261
716827
3666
Van Gogh weet niets van fysica,
12:00
but I think it's very interesting that there was some work done
262
720517
3321
maar ik vind het erg interessant dat
onderzoek heeft aangetoond dat
12:03
to show that this eddy pattern in this painting
263
723862
2723
deze spiraal in het schilderij
12:06
followed a statistical model of turbulence,
264
726609
3148
een statistisch model van turbulentie weergeeft.
12:09
which brings up the whole interesting idea
265
729781
2019
Wat het interessante idee oplevert
12:11
of maybe some of this mathematical patterns is in our own head.
266
731824
3738
dat deze wiskundige patronen misschien
in ons hoofd zitten.
12:15
And the Wolfram stuff --
267
735586
1553
Tijdens de sessie over Wolfram
12:17
I was taking notes and writing down all the search words I could use,
268
737163
4566
noteerde ik alle sleutelwoorden
om later op te zoeken
12:21
because I think that's going to go on in my autism lectures.
269
741753
3327
want dat is de kern van mijn lezingen over autisme
12:25
We've got to show these kids interesting stuff.
270
745104
2427
We moeten die kinderen interessante zaken tonen
12:27
And they've taken out the auto-shop class
271
747555
2267
En ze hebben de les automechanica geschrapt,
12:29
and the drafting class and the art class.
272
749846
2100
en de tekenles, en de kunstles
12:31
I mean, art was my best subject in school.
273
751970
2266
Ik bedoel maar, kunst was mijn beste vak op school!
12:34
We've got to think about all these different kinds of minds,
274
754260
2859
We moeten denken over die verschillende breinen
en we moeten absoluut gaan werken met al die types
12:37
and we've got to absolutely work with these kind of minds,
275
757143
2780
12:39
because we absolutely are going to need
276
759947
2288
want we gaan absoluut
12:42
these kinds of people in the future.
277
762259
2521
dit soort mensen nodig hebben in de toekomst.
12:45
And let's talk about jobs.
278
765260
1779
Laten we eens praten over werk.
12:47
OK, my science teacher got me studying,
279
767524
2193
Mijn leraar wetenschappen kreeg me aan het studeren
12:49
because I was a goofball that didn't want to study.
280
769741
2414
want ik was daarin eerst niet geïnteresseerd
12:52
But you know what? I was getting work experience.
281
772179
2345
Maar ik kreeg ook werkervaring.
12:54
I'm seeing too many of these smart kids who haven't learned basic things,
282
774548
3464
Teveel jongeren hebben zelfs de eenvoudigste dingen niet geleerd
zoals op tijd komen.
12:58
like how to be on time -- I was taught that when I was eight years old.
283
778036
3448
Dat leerde ik al op mijn achtste.
Hoe je te gedragen aan tafel bij oma op zondag.
13:01
How to have table manners at granny's Sunday party.
284
781508
2555
Dat leerde ik al toen ik nog heel heel jong was.
13:04
I was taught that when I was very, very young.
285
784087
2185
13:06
And when I was 13, I had a job at a dressmaker's shop sewing clothes.
286
786746
4977
En op mijn 13e had ik al een job bij de kleermaker,
om kleren te verkopen.
13:11
I did internships in college,
287
791747
2588
Ik deed stages op school.
13:14
I was building things,
288
794359
3203
Ik bouwde zaken.
13:17
and I also had to learn how to do assignments.
289
797586
3017
Ik moest ook leren opdrachten uit te voeren.
13:20
You know, all I wanted to do was draw pictures of horses when I was little.
290
800627
3590
Toen ik klein was, wilde ik enkel maar paarden tekenen.
13:24
My mother said, "Well let's do a picture of something else."
291
804241
2828
Mama zei: "OK , teken eens iets anders".
Ze moeten leren om ook iets anders te doen.
13:27
They've got to learn how to do something else.
292
807093
2164
Neem een kind dat altijd met Lego speelt.
13:29
Let's say the kid is fixated on Legos.
293
809281
1844
Laat hem dan verschillende zaken bouwen.
13:31
Let's get him working on building different things.
294
811149
2697
13:33
The thing about the autistic mind is it tends to be fixated.
295
813870
3596
Een autistisch brein is meestal
erg gefixeerd.
13:37
Like if the kid loves race cars, let's use race cars for math.
296
817490
3878
Zoals een kind, dat gek is van race wagens.
gebruik die wagens om wiskunde uit te leggen.
13:41
Let's figure out how long it takes a race car to go a certain distance.
297
821392
3440
Reken uit hoe lang die wagen rijdt over een bepaalde afstand
13:44
In other words, use that fixation
298
824856
3113
Met andere woorden, gebruik die fixatie
13:47
in order to motivate that kid, that's one of the things we need to do.
299
827993
3856
om het kind te motiveren, dat moeten we.
13:51
I really get fed up when the teachers,
300
831873
3088
Ik ben het echt zo beu als leraars,
13:54
especially when you get away from this part of the country,
301
834985
2802
zeker als je gaat naar het platteland,
13:57
they don't know what to do with these smart kids.
302
837811
2380
niet weten wat te doen met slimme kinderen.
Ik word daar helemaal gek van.
14:00
It just drives me crazy.
303
840215
1163
14:01
What can visual thinkers do when they grow up?
304
841402
2242
Wat kunnen visuele denkers later doen?
14:03
They can do graphic design, all kinds of stuff with computers,
305
843668
2949
Grafisch ontwerp, allerlei zaken met computers,
14:06
photography, industrial design.
306
846641
3383
fotografie, industrieel ontwerp.
14:11
The pattern thinkers -- they're the ones that are going to be your mathematicians,
307
851643
3932
Patroondenkers zijn ontplooien zich later tot
wiskundigen, software ontwerpers,
14:15
your software engineers, your computer programmers,
308
855599
2507
computerprogrammeurs, dat soort jobs.
14:18
all of those kinds of jobs.
309
858130
1963
14:20
And then you've got the word minds; they make great journalists,
310
860117
3572
De woorddenkers: dat worden geweldige journalisten
14:23
and they also make really, really good stage actors.
311
863713
2523
en ook hele goeie acteurs.
14:26
Because the thing about being autistic is,
312
866260
2392
Als autist moest ik sociale vaardigheden leren
14:28
I had to learn social skills like being in a play.
313
868676
2831
alsof ik in een toneelstuk stond.
14:31
You just kind of ... you just have to learn it.
314
871531
2373
Gewoon, je moet het leren.
14:34
And we need to be working with these students.
315
874260
2976
Wij moeten meer werken met deze studenten
14:37
And this brings up mentors.
316
877260
2108
en dat brengt me bij mentors
14:39
You know, my science teacher was not an accredited teacher.
317
879392
3100
Weet je, mijn leraar wetenschappen was niet geaccrediteerd
14:42
He was a NASA space scientist.
318
882516
1720
Hij was een NASA wetenschapper.
14:44
Some states now are getting it to where, if you have a degree in biology
319
884260
3404
Vandaag zorgen sommige staten ervoor dat
een diploma in biologie of chemie voldoende is
14:47
or in chemistry,
320
887688
1271
14:48
you can come into the school and teach biology or chemistry.
321
888983
2837
om biologie of chemie te onderwijzen.
14:51
We need to be doing that.
322
891844
1526
Dat moeten we meer doen
14:53
Because what I'm observing is,
323
893800
1790
want ik zie altijd dat
14:55
the good teachers, for a lot of these kids,
324
895614
2049
de goeie leraars, voor veel van die kinderen,
14:57
are out in the community colleges.
325
897687
1648
in de laatste jaren van het middelbaar werken.
14:59
But we need to be getting some of these good teachers
326
899359
2536
We moeten die goeie leraars ook in de eerste jaren krijgen.
15:01
into the high schools.
327
901919
1151
Iets anders dat héél succesvol kan zijn:
15:03
Another thing that can be very, very, very successful is:
328
903094
3556
veel mensen uit de informaticasector zijn al gepensioneerd
15:06
there's a lot of people that may have retired
329
906674
2108
15:08
from working in the software industry,
330
908806
1822
en zij kunnen nu onze kinderen onderwijzen.
15:10
and they can teach your kid.
331
910652
1388
Het maakt niet uit of wat ze hen leren al oud is,
15:12
And it doesn't matter if what they teach them is old,
332
912064
2809
15:14
because what you're doing is you're lighting the spark.
333
914897
2727
want wat je doet is een vonkje laten ontstaan.
15:17
You're getting that kid turned on.
334
917648
2464
Je krijgt die kinderen geïnteresseerd
15:20
And you get him turned on, then you'll learn all the new stuff.
335
920136
3415
en als ze geïnteresseerd zijn, gaan ze ook nieuwe zaken leren
15:23
Mentors are just essential.
336
923575
2264
Een mentor is essentieel
15:25
I cannot emphasize enough what my science teacher did for me.
337
925863
3733
Ik kan niet genoeg benadrukken wat
mijn leraar wetenschappen voor mij gedaan heeft!
15:30
And we've got to mentor them, hire them.
338
930204
3032
We moeten zorgen voor een mentor, en ze ook in dienst nemen
15:33
And if you bring them in for internships in your companies,
339
933260
2808
Als je ze binnenhaalt voor stages in je bedrijf,
vanwege dat autisme, die Asperger breinen,
15:36
the thing about the autism, Asperger-y kind of mind,
340
936092
2473
15:38
you've got to give them a specific task.
341
938589
1968
Geef ze een specifiek taak. Zeg niet gewoon "ontwerp nieuwe software".
15:40
Don't just say, "Design new software."
342
940581
1842
Je moet veel specifieker zijn
15:42
You've got to tell them something more specific:
343
942447
2267
"Wij ontwerpen software voor een telefoon,
15:44
"We're designing software for a phone
344
944738
1897
15:46
and it has to do some specific thing,
345
946659
1800
en het moet dit specifieke ding doen,
15:48
and it can only use so much memory."
346
948483
1753
en het kan maar zoveel geheugen gebuiken."
15:50
That's the kind of specificity you need.
347
950260
2427
Dat zijn de details die je nodig hebt.
15:52
Well, that's the end of my talk.
348
952711
1859
Wel, dat is het einde van mijn lezing
15:54
And I just want to thank everybody for coming.
349
954594
2243
en ik wil iedereen bedanken om te komen.
15:56
It was great to be here.
350
956861
1375
Het was heel leuk hier te zijn
15:58
(Applause)
351
958260
7000
(Applaus)
16:09
(Applause ends)
352
969786
2191
Ah, je hebt nog een vraag voor mij? OK
16:12
Oh -- you have a question for me? OK.
353
972001
1825
16:13
(Applause)
354
973850
2397
(Applaus)
Chris ANderson: Heel erg bedankt!
16:16
Chris Anderson: Thank you so much for that.
355
976271
2028
16:18
You know, you once wrote -- I like this quote:
356
978323
2326
Je schreef eens, en ik hou van dat citaat,
16:20
"If by some magic, autism had been eradicated from the face of the Earth,
357
980673
4561
"Wanneer vroeger, als bij wonder,
autisme van de aarde zou verdwenen zijn,
16:25
then men would still be socializing in front of a wood fire
358
985258
2977
dan zouden de mensen nog steeds samenkomen
16:28
at the entrance to a cave."
359
988259
1341
rond een kampvuur aan de ingang van de grot."
16:29
(Laughter)
360
989624
1028
16:30
Temple Grandin: Because who do you think made the first stone spear?
361
990676
3236
Ja, want wie heeft de eerste stenen speerpunten gemaakt?
De kerel met Asperger. Als al die autistische genen zou verdwijnen,
16:33
It was the Asperger guy,
362
993936
1158
16:35
and if you were to get rid of all the autism genetics,
363
995118
2553
dan was het afgelopen met Silicon Valley,
16:37
there'd be no more Silicon Valley, and the energy crisis would not be solved.
364
997695
3665
en de energiecrisis zou niet opgelost geraken.
(Applaus)
16:41
(Applause)
365
1001384
1341
16:42
CA: I want to ask you a couple other questions,
366
1002749
2230
CA: OK, ik wil je nog een paar andere vragen stellen...
Zeg maar als je ze ongepast vindt
16:45
and if any of these feel inappropriate, it's OK just to say, "Next question."
367
1005003
3764
dan zeg je maar "volgende vraag".
16:48
But if there is someone here who has an autistic child,
368
1008791
3614
Als er iemand hier is,
met een autistisch kind
16:52
or knows an autistic child and feels kind of cut off from them,
369
1012429
4741
of die een autistisch kind kent,
en teveel afstand met het kind voelt,
16:57
what advice would you give them?
370
1017793
1847
welk advies zou jij dan geven?
16:59
TG: Well, first of all, we've got to look at age.
371
1019664
2329
TG: Wel, ten eerste moet je kijken naar de leeftijd.
Als dat kind 2, 3, 4 jaar oud is,
17:02
If you have a two, three or four-year-old, no speech, no social interaction,
372
1022017
3949
geen spraak, geen sociale interactie,
17:05
I can't emphasize enough: Don't wait.
373
1025990
2289
ik kan het niet genoeg benadrukken,
wacht niet en geef minstens 20 uur per individueel les.
17:08
You need at least 20 hours a week of one-to-one teaching.
374
1028303
3130
17:11
The thing is, autism comes in different degrees.
375
1031612
2493
Autisme is er in vele gradaties.
17:14
About half of the people on the spectrum are not going to learn to talk,
376
1034129
3507
Ongeveer de helft van de autisten
leert niet spreken, en gaat niet werken
17:17
and they won't be working in Silicon Valley.
377
1037660
2101
in Silicon valley, dat zou niet goed voor hen zijn.
17:19
That would not be a reasonable thing for them to do.
378
1039785
2450
Maar dan zijn er ook de slimme kinderen,
17:22
But then you get these smart, geeky kids with a touch of autism,
379
1042259
3077
die een beetje autisme hebben,
17:25
and that's where you've got to get them turned on
380
1045360
2480
en die moet je kunnen stimuleren
17:27
with doing interesting things.
381
1047864
1489
met interessante zaken
17:29
I got social interaction through shared interests --
382
1049377
3015
Ik kreeg sociale interactie door een gedeelde interesse.
17:32
I rode horses with other kids, I made model rockets with other kids,
383
1052416
3957
Ik reed paard met andere kinderen en maakte raketten met anderen,
17:36
did electronics lab with other kids.
384
1056397
1978
elektronische proefjes met nog andere kinderen.
17:38
And in the '60s, it was gluing mirrors onto a rubber membrane on a speaker
385
1058399
4251
In de jaren '60 kleefden we spiegeltjes op
een rubber membraan van een luidspreker om een geweldige lichtshow te maken
17:42
to make a light show.
386
1062674
1181
17:43
That was, like, we considered that super cool.
387
1063879
2222
Weet je, dat vonden we supercool.
17:46
(Laughter)
388
1066125
1006
CA: Is het onredelijk voor hen om
17:47
CA: Is it unrealistic for them
389
1067155
1497
17:48
to hope or think that that child loves them, as some might, as most, wish?
390
1068676
4740
te hopen of te denken dat het kind
hen liefheeft zoals de meesten hopen?
17:53
TG: Well, I tell you, that child will be loyal,
391
1073440
2234
TG: Weet je, dat kind zal heel loyaal zijn
17:55
and if your house is burning down, they're going to get you out of it.
392
1075698
3375
en als je huis afbrandt, zal hij je eruit halen
CA: Wow. OK, de meeste mensen, als je vraagt
17:59
CA: Wow. So most people, if you ask them what they're most passionate about,
393
1079097
3659
waardoor ze gepassioneerd zijn, dan zeggen ze zaken als
18:02
they'd say things like, "My kids" or "My lover."
394
1082780
2848
"mijn kinderen", "mijn geliefde".
Waardoor ben jij gepassioneerd?
18:06
What are you most passionate about?
395
1086270
1752
18:08
TG: I'm passionate about that the things I do
396
1088046
3031
TG: Ik ben gepassioneerd door te weten dat
hetgeen ik doe de wereld kan verbeteren.
18:11
are going to make the world a better place.
397
1091101
2037
Als de moeder van een autistisch kind me zegt
18:13
When I have a mother of an autistic child say,
398
1093162
2222
"mijn kind is naar school gegaan door jouw boek
18:15
"My kid went to college because of your book
399
1095408
2062
of één van je lezingen", dat maakt me blij.
18:17
or one of your lectures,"
400
1097494
1200
18:18
that makes me happy.
401
1098718
1151
Ik heb gewerkt voor de slachthuizen.
18:19
You know, the slaughter plants I worked with in the '80s;
402
1099893
2713
In de jaren '80 waren ze afschuwelijk.
18:22
they were absolutely awful.
403
1102630
1317
18:23
I developed a really simple scoring system for slaughter plants,
404
1103971
3276
Ik ontwikkelde een heel simpel puntensysteem voor slachthuizen
18:27
where you just measure outcomes:
405
1107271
1552
waarmee je de resultaten kon meten, hoeveel dieren neervielen,
18:28
How many cattle fell down?
406
1108847
1242
hoeveel er werden geduwd met een pook,
18:30
How many got poked with the prodder?
407
1110113
1748
18:31
How many cattle are mooing their heads off?
408
1111885
2031
hoeveel er eindeloos loeien?
Het is heel eenvoudig,
18:34
And it's very, very simple.
409
1114278
1334
18:35
You directly observe a few simple things.
410
1115636
1977
Je observeert gewoon een aantal simpele zaken.
18:37
It's worked really well.
411
1117637
1164
Het werkte heel goed, en ik kreeg er voldoening van
18:38
I get satisfaction out of seeing stuff
412
1118825
2339
te zien dat het een echt verschil maakte
18:41
that makes real change in the real world.
413
1121188
2720
in de echte wereld. We moeten dat meer doen
18:43
We need a lot more of that, and a lot less abstract stuff.
414
1123932
2749
en minder abstracte gedoe.
18:46
CA: Totally.
415
1126705
1151
(Applaus)
18:47
(Applause)
416
1127880
5083
18:52
CA: When we were talking on the phone, one of the things you said
417
1132987
3099
CA: Toen we telefoneerden,
vertelde je me verrassend
18:56
that really astonished me
418
1136110
1202
18:57
was that one thing you were passionate about was server farms.
419
1137336
3161
dat je gepassioneerd was door 'server farms'. Vertel daar eens iets over.
19:01
Tell me about that.
420
1141103
1151
TG: De reden voor mijn enthousiasme toen ik daarover las,
19:02
TG: Well, the reason why I got really excited when I read about that,
421
1142278
3377
was dat ze kennis bevatten.
19:05
it contains knowledge.
422
1145679
1656
19:07
It's libraries.
423
1147359
1658
Het zijn bibliotheken.
19:09
And to me, knowledge is something that is extremely valuable.
424
1149041
3519
En voor mij is kennis iets
extreem belangrijk. Meer dan 10 jaar geleden
19:12
So, maybe over 10 years ago now, our library got flooded.
425
1152584
3116
overstroomde onze bibliotheek,
19:15
This is before the Internet got really big.
426
1155724
2051
lang voordat het internet zo belangrijk werd.
19:17
And I was really upset about all the books being wrecked,
427
1157799
2681
Ik was echt onthutst over al die vernielde boeken
want dat was kennis die vernietigd werd.
19:20
because it was knowledge being destroyed.
428
1160504
1976
En server farms of data centers
19:22
And server farms, or data centers, are great libraries of knowledge.
429
1162504
4413
zijn geweldige kennis bibliotheken.
19:26
CA: Temple, can I just say,
430
1166941
1291
CA: Temple, het was geweldig om je bij TED te ontvangen!
19:28
it's an absolute delight to have you at TED.
431
1168256
2086
TG: Dank je wel, echt bedankt.
19:30
Thank you so much.
432
1170366
1151
19:31
TG: Well, thank you so much. Thank you.
433
1171541
1895
(Applaus)
19:33
(Applause)
434
1173460
5236
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7