Neil MacGregor: 2600 years of history in one object

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Axel Saffran

The things we make

De dingen die we maken

have one supreme quality --

hebben één voornaamste eigenschap:

they live longer than us.

ze leven langer dan wij.

We perish, they survive;

Wij gaan verloren, zij overleven;

we have one life, they have many lives,

wij hebben één leven, zij hebben vele levens

and in each life they can mean different things.

en in elk leven kunnen ze iets anders betekenen.

Which means that, while we all have one biography,

Terwijl wij één biografie hebben,

they have many.

hebben zij er vele.

I want this morning to talk

Ik ga het vanmorgen hebben

about the story, the biography -- or rather the biographies --

over het verhaal, de biografie - of de biografieën -

of one particular object,

van één bepaald object,

one remarkable thing.

een opmerkelijk ding.

It doesn't, I agree,

Ik ga akkoord

look very much.

dat het niet veel zaaks lijkt.

It's about the size of a rugby ball.

Het is ongeveer zo groot als een rugbybal.

It's made of clay,

Het werd gemaakt van klei

and it's been fashioned

en gekneed

into a cylinder shape,

tot een cilinder,

covered with close writing

overdekt met een nauw aansluitend schrift

and then baked dry in the sun.

en dan gebakken in de zon.

And as you can see,

Zoals je kunt zien

it's been knocked about a bit,

is het een beetje beschadigd.

which is not surprising

Niet verwonderlijk,

because it was made two and a half thousand years ago

want het is 2500 jaar oud.

and was dug up

Het werd

in 1879.

in 1879 opgegraven.

But today,

Maar vandaag,

this thing is, I believe,

is dit ding, geloof ik,

a major player

een belangrijk element

in the politics of the Middle East.

in de politiek van het Midden-Oosten.

And it's an object

Het is een object

with fascinating stories

met fascinerende verhalen;

and stories that are by no means over yet.

verhalen die allerminst afgelopen zijn.

The story begins

Het verhaal begint

in the Iran-Iraq war

met de oorlog tussen Iran en Irak

and that series of events

en de gebeurtenissen

that culminated

die uitmondden

in the invasion of Iraq

in de invasie van Irak

by foreign forces,

door buitenlandse troepen,

the removal of a despotic ruler

het verwijderen van een despotische heerser

and instant regime change.

en een ogenblikkelijke verandering van regime.

And I want to begin

Ik begin

with one episode from that sequence of events

met een episode in die opeenvolging van gebeurtenissen

that most of you would be very familiar with,

waarmee de meesten van jullie zeer vertrouwd zijn,

Belshazzar's feast --

Belsazar's feest -

because we're talking about the Iran-Iraq war

want we hebben het hier over de Iran-Irak oorlog

of 539 BC.

van 539 voor Christus.

And the parallels

De parallellen

between the events

tussen de gebeurtenissen

of 539 BC and 2003 and in between

van 539 voor Christus en 2003

are startling.

zijn opzienbarend.

What you're looking at is Rembrandt's painting,

Je ziet hier Rembrandts schilderij,

now in the National Gallery in London,

nu in de National Gallery in Londen,

illustrating the text from the prophet Daniel

een illustratie van de tekst van de profeet Daniël

in the Hebrew scriptures.

in de Hebreeuwse bijbel.

And you all know roughly the story.

Jullie kennen het verhaal in ruwe lijnen.

Belshazzar, the son of Nebuchadnezzar,

Belsazar was de zoon van Nebukadnezar.

Nebuchadnezzar who'd conquered Israel, sacked Jerusalem

Nebukadnezar had Israël veroverd, Jeruzalem geplunderd

and captured the people

en de joden in gevangenschap

and taken the Jews back to Babylon.

naar Babylon meegevoerd.

Not only the Jews, he'd taken the temple vessels.

Maar niet alleen de joden, ook de vaten van de tempel.

He'd ransacked, desecrated the temple.

Hij had de tempel geplunderd en ontheiligd.

And the great gold vessels of the temple in Jerusalem

De grote gouden vaten van de tempel in Jeruzalem

had been taken to Babylon.

had hij meegenomen naar Babylon.

Belshazzar, his son,

Belsazar, zijn zoon,

decides to have a feast.

besloot een feest in te richten.

And in order to make it even more exciting,

Om het nog spannender te maken,

he added a bit of sacrilege to the rest of the fun,

voegde hij nog een beetje heiligschennis bij de pret

and he brings out the temple vessels.

en haalde de tempelvaten erbij.

He's already at war with the Iranians,

Hij was al in oorlog met de Iraniërs,

with the king of Persia.

met de koning van Perzië.

And that night, Daniel tells us,

Die nacht, vertelt Daniël ons,

at the height of the festivities

verscheen op het hoogtepunt van de festiviteiten

a hand appeared and wrote on the wall,

een hand en schreef op de muur:

"You are weighed in the balance and found wanting,

"Je bent gewogen en te licht bevonden.

and your kingdom is handed over

Je koninkrijk valt in handen

to the Medes and the Persians."

van de Meden en de Perzen."

And that very night

Diezelfde nacht

Cyrus, king of the Persians, entered Babylon

trok Cyrus, de koning van de Perzen, Babylon binnen

and the whole regime of Belshazzar fell.

en kwam het hele regime van Belsazar ten val.

It is, of course, a great moment

Het is uiteraard een groot moment

in the history

in de geschiedenis

of the Jewish people.

van het joodse volk.

It's a great story. It's story we all know.

Het is een geweldig verhaal. Een verhaal dat we allemaal kennen.

"The writing on the wall"

"Het teken aan de wand"

is part of our everyday language.

maakt deel uit van onze alledaagse taal.

What happened next

Wat daarna gebeurde

was remarkable,

was opmerkelijk.

and it's where our cylinder

Het is waar onze cilinder

enters the story.

opduikt in het verhaal.

Cyrus, king of the Persians,

Cyrus, de koning van de Perzen,

has entered Babylon without a fight --

overwon Babylon zonder slag of stoot.

the great empire of Babylon,

Het grote rijk van Babel,

which ran from central southern Iraq

dat zich uitstrekte van het centrum van Zuid-Irak

to the Mediterranean,

tot aan de Middellandse Zee,

falls to Cyrus.

valt in handen van Cyrus.

And Cyrus makes a declaration.

Cyrus kondigt een verklaring af.

And that is what this cylinder is,

Die staat op deze cilinder,

the declaration made by the ruler guided by God

de verklaring van de door God geleide heerser

who had toppled the Iraqi despot

die de Iraakse despoot had afgezet

and was going to bring freedom to the people.

om de mensen de vrijheid terug te geven.

In ringing Babylonian --

In klinkend Babylonisch -

it was written in Babylonian --

het werd geschreven in het Babylonisch -

he says, "I am Cyrus, king of all the universe,

zegt hij: "Ik ben Cyrus, de koning van het hele universum,

the great king, the powerful king,

de grote koning, de machtige koning,

king of Babylon, king of the four quarters of the world."

de koning van Babel, de koning van de vier hoeken van de wereld."

They're not shy of hyperbole as you can see.

Ze zaten toen niet verlegen om een beetje overdrijving.

This is probably

Dit is waarschijnlijk

the first real press release

het eerste persbericht

by a victorious army

dat we hebben

that we've got.

van een zegevierend leger.

And it's written, as we'll see in due course,

Het werd, zoals later nog zal blijken,

by very skilled P.R. consultants.

door zeer bekwame P.R.-consultants geschreven.

So the hyperbole is not actually surprising.

De overdrijving komt dus niet echt als een verrassing.

And what is the great king, the powerful king,

Wat gaat de grote koning, de machtige koning,

the king of the four quarters of the world going to do?

de koning van de vier hoeken van de wereld doen?

He goes on to say that, having conquered Babylon,

Hij zegt dat na de verovering van Babylon

he will at once let all the peoples

alle volkeren,

that the Babylonians -- Nebuchadnezzar and Belshazzar --

die de Babyloniërs - Nebukadnezar en Belsazar -

have captured and enslaved

hebben gevangen genomen en tot slaaf gemaakt,

go free.

zullen worden vrijgelaten.

He'll let them return to their countries.

Ze mogen terugkeren naar hun land.

And more important,

En nog belangrijker,

he will let them all recover

ze mogen

the gods, the statues,

de goden, de beelden,

the temple vessels

de tempelvaten

that had been confiscated.

die in beslag waren genomen, terug meenemen.

All the peoples that the Babylonians had repressed and removed

Alle volkeren die door de Babyloniërs waren onderdrukt en ontheemd,

will go home,

mogen naar huis gaan

and they'll take with them their gods.

en hun goden meenemen.

And they'll be able to restore their altars

Ze mogen hun altaren terug oprichten

and to worship their gods

en hun goden vereren,

in their own way, in their own place.

elk op hun eigen manier, in hun eigen land.

This is the decree,

Dit is het decreet,

this object is the evidence

dit object is het bewijs

for the fact that the Jews,

voor het feit dat de joden,

after the exile in Babylon,

na de ballingschap in Babylon,

the years they'd spent sitting by the waters of Babylon,

na de jaren dat ze bij de wateren van Babylon

weeping when they remembered Jerusalem,

huilden bij de herinnering aan Jeruzalem,

those Jews were allowed to go home.

dat die joden terug naar huis mochten.

They were allowed to return to Jerusalem

Ze mochten terugkeren naar Jeruzalem

and to rebuild the temple.

om de tempel te herbouwen.

It's a central document

Het is een centraal document

in Jewish history.

in de joodse geschiedenis.

And the Book of Chronicles, the Book of Ezra in the Hebrew scriptures

Het Boek Kronieken, het Boek van Ezra in de Hebreeuwse geschriften

reported in ringing terms.

rapporteert dit in klinkende termen.

This is the Jewish version

Dat is de joodse versie

of the same story.

van hetzelfde verhaal.

"Thus said Cyrus, king of Persia,

"Zo sprak Cyrus, de koning van Perzië:

'All the kingdoms of the earth have the Lord God of heaven given thee,

"Alle koninkrijken van de aarde heeft de Here God in de hemel u gegeven,

and he has charged me

en Hij heeft mij bevolen

to build him a house in Jerusalem.

voor Hem een huis te bouwen in Jeruzalem.

Who is there among you of his people?

Wie onder u is er van zijn volk?

The Lord God be with him,

De Here God zij met hem,

and let him go up.'"

en laat hem gaan.'"

"Go up" -- aaleh.

"Gaan." - aaleh.

The central element, still,

Het centrale element,

of the notion of return,

dat begrip van terugkeer,

a central part

staat nog altijd centraal

of the life of Judaism.

in het leven van het jodendom.

As you all know, that return from exile,

Zoals jullie allen weten gaf die terugkeer uit ballingschap,

the second temple,

de tweede tempel,

reshaped Judaism.

een nieuwe vorm van jodendom.

And that change,

Die verandering,

that great historic moment,

dat grote historische moment,

was made possible by Cyrus, the king of Persia,

werd mogelijk gemaakt door Cyrus, de koning van Perzië,

reported for us in Hebrew in scripture

en wordt ons in het Hebreeuws verteld in de Bijbel

and in Babylonian in clay.

en in het Babylonisch in klei.

Two great texts,

Twee grote teksten,

what about the politics?

maar hoe zit het met de politiek?

What was going on

Dit betekende een fundamentele verschuiving

was the fundamental shift in Middle Eastern history.

in de geschiedenis van het Midden-Oosten.

The empire of Iran, the Medes and the Persians,

Het Iraanse rijk, de Meden en de Perzen,

united under Cyrus,

verenigd onder Cyrus,

became the first great world empire.

werd het eerste grote wereldrijk.

Cyrus begins in the 530s BC.

Dat van Cyrus begint rond 530 voor Christus.

And by the time of his son Darius,

In de tijd van zijn zoon Darius is

the whole of the eastern Mediterranean

het hele oostelijke Middellandse-Zeegebied

is under Persian control.

onder Perzische controle.

This empire is, in fact,

Dit rijk komt nagenoeg overeen met

the Middle East as we now know it,

het Midden-Oosten zoals we dat nu kennen.

and it's what shapes the Middle East as we now know it.

Het gaf vorm aan het Midden-Oosten.

It was the largest empire the world had known until then.

Het was toen het grootste rijk ter wereld ooit.

Much more important,

Veel belangrijker nog:

it was the first

was het de eerste

multicultural, multifaith state

multiculturele, multireligieuze staat

on a huge scale.

op grote schaal.

And it had to be run in a quite new way.

Het moest op een heel nieuwe manier worden bestuurd.

It had to be run in different languages.

Het moest worden bestuurd in verschillende talen.

The fact that this decree is in Babylonian says one thing.

Het feit dat dit decreet in het Babylonisch is, zegt al iets.

And it had to recognize their different habits,

Het moest hun verschillende zeden erkennen,

different peoples, different religions, different faiths.

verschillende volkeren, religies, geloven.

All of those are respected by Cyrus.

Allemaal gerespecteerd door Cyrus.

Cyrus sets up a model

Cyrus wordt een model

of how you run

van hoe je een grote multinationale,

a great multinational, multifaith, multicultural society.

multireligieuze, multiculturele samenleving bestuurt.

And the result of that

Het resultaat hiervan

was an empire that included the areas you see on the screen,

was een rijk dat de gebieden die jullie op het scherm zien, insloot.

and which survived for 200 years of stability

Het kende een stabiliteit van 200 jaar,

until it was shattered by Alexander.

totdat het ruw verstoord werd door Alexander.

It left a dream of the Middle East as a unit,

Het liet een droom na van het Midden-Oosten als een eenheid,

and a unit where people of different faiths

een eenheid waar mensen van verschillende godsdiensten

could live together.

samen konden leven.

The Greek invasions ended that.

De Griekse invasies beëindigden dat.

And of course, Alexander couldn't sustain a government

En natuurlijk kon Alexander geen overheid in stand houden

and it fragmented.

en het viel uit elkaar.

But what Cyrus represented

Maar wat Cyrus vertegenwoordigde

remained absolutely central.

bleef absoluut centraal.

The Greek historian Xenophon

De Griekse historicus Xenophon

wrote his book "Cyropaedia"

schreef zijn boek 'Cyropaedia'

promoting Cyrus as the great ruler.

waarin hij Cyrus als de grote wetgever ten tonele voerde.

And throughout European culture afterward,

Doorheen heel de Europese cultuur erna

Cyrus remained the model.

bleef Cyrus het model.

This is a 16th century image

Dit is een 16e-eeuwse afbeelding

to show you how widespread

om te laten zien hoe wijdverbreid

his veneration actually was.

zijn verering eigenlijk was.

And Xenophon's book on Cyrus

Xenophon's boek over Cyrus

on how you ran a diverse society

over hoe je een diverse samenleving bestuurde,

was one of the great textbooks

was een van de grote boeken

that inspired the Founding Fathers

die de Founding Fathers

of the American Revolution.

van de Amerikaanse Revolutie inspireerden.

Jefferson was a great admirer --

Jefferson was een groot bewonderaar -

the ideals of Cyrus

de idealen van Cyrus

obviously speaking to those 18th century ideals

appelleerden duidelijk aan die 18e-eeuwse idealen

of how you create religious tolerance

van religieuze tolerantie

in a new state.

in een nieuwe staat.

Meanwhile, back in Babylon,

Ondertussen waren in Babylon

things had not been going well.

de zaken niet goed verlopen.

After Alexander, the other empires,

Na Alexander kwamen er andere rijken,

Babylon declines, falls into ruins,

Babylon kwijnt weg, valt in puin

and all the traces of the great Babylonian empire are lost --

en alle sporen van het grote Babylonische rijk gaan verloren -

until 1879

tot in 1879

when the cylinder is discovered

de cilinder wordt ontdekt

by a British Museum exhibition digging in Babylon.

tijdens opgravingen in Babylon voor een tentoonstelling in het Britse Museum.

And it enters now another story.

Hij komt nu in een ander verhaal terecht.

It enters that great debate

In dat grote debat

in the middle of the 19th century:

in het midden van de 19e eeuw:

Are the scriptures reliable? Can we trust them?

"Is de Schrift betrouwbaar? Kunnen we erop vertrouwen?"

We only knew

We kenden

about the return of the Jews and the decree of Cyrus

de terugkeer van de joden en het decreet van Cyrus

from the Hebrew scriptures.

alleen uit de Hebreeuwse geschriften.

No other evidence.

Geen enkel ander bewijs.

Suddenly, this appeared.

Plotseling verscheen dit.

And great excitement

Grote opwinding

to a world where those who believed in the scriptures

in een wereld waar het geloof in de schepping

had had their faith in creation shaken

volgens de Schrift door de evolutie en de geologie

by evolution, by geology,

aan het wankelen werd gebracht.

here was evidence

Hier was het bewijs

that the scriptures were historically true.

dat de Schrift historisch waar was.

It's a great 19th century moment.

Het is een groot moment in de 19e eeuw.

But -- and this, of course, is where it becomes complicated --

Maar - en dit is waar het natuurlijk ingewikkeld wordt -

the facts were true,

de feiten zijn waar,

hurrah for archeology,

leve de archeologie,

but the interpretation was rather more complicated.

maar de interpretatie was toch wat ingewikkelder.

Because the cylinder account and the Hebrew Bible account

Het cilinderverhaal en het Hebreeuwse Bijbelverhaal

differ in one key respect.

verschillen namelijk op één belangrijk punt.

The Babylonian cylinder

De Babylonische cilinder

is written by the priests

werd geschreven door de priesters

of the great god of Bablyon, Marduk.

van de grote god van Babylon, Marduk.

And, not surprisingly,

Het zal je niet verbazen

they tell you that all this was done by Marduk.

dat ze dit alles aan Marduk toeschreven.

"Marduk, we hold, called Cyrus by his name."

"Marduk riep Cyrus bij zijn naam."

Marduk takes Cyrus by the hand,

Marduk neemt Cyrus bij de hand,

calls him to shepherd his people

draagt hem op zijn volk te leiden

and gives him the rule of Babylon.

en geeft hem de heerschappij over Babylon.

Marduk tells Cyrus

Marduk vertelt Cyrus

that he will do these great, generous things

dat hij groot en edelmoedig

of setting the people free.

deze mensen hun vrijheid zal teruggeven.

And this is why we should all be grateful to

Daarom moeten we allemaal dankbaar zijn

and worship Marduk.

en Marduk aanbidden.

The Hebrew writers

De Hebreeuwse schrijvers

in the Old Testament,

van het Oude Testament

you will not be surprised to learn,

- het zal je niet verbazen -

take a rather different view of this.

zien het even anders.

For them, of course, it can't possibly by Marduk

Voor hen kan het natuurlijk onmogelijk

that made all this happen.

Marduk zijn waardoor dit alles gebeurt.

It can only be Jehovah.

Het kan alleen maar Jehovah zijn.

And so in Isaiah,

In Jesaja

we have the wonderful texts

vinden we de prachtige teksten

giving all the credit of this,

die alle eer hiervan

not to Marduk

niet aan Marduk toeschrijven,

but to the Lord God of Israel --

maar aan de Here God van Israël.

the Lord God of Israel

De Here God van Israël

who also called Cyrus by name,

die ook Cyrus bij zijn naam riep,

also takes Cyrus by the hand

Cyrus bij de hand nam

and talks of him shepherding his people.

en hem aanstelde als herder van zijn volk.

It's a remarkable example

Het is een opmerkelijk voorbeeld

of two different priestly appropriations of the same event,

van twee verschillende priesterlijke toewijzingen van éénzelfde gebeurtenis,

two different religious takeovers

twee verschillende religieuze interpretaties

of a political fact.

van eenzelfde politiek feit.

God, we know,

God, weten wij,

is usually on the side of the big battalions.

staat gewoonlijk aan de kant van de grote legers.

The question is, which god was it?

De vraag is welke god dat was?

And the debate unsettles

Het debat brengt

everybody in the 19th century

iedereen in de 19e eeuw in de war

to realize that the Hebrew scriptures

door het besef dat de Hebreeuwse geschriften

are part of a much wider world of religion.

deel uitmaken van een veel grotere wereld van religie.

And it's quite clear

Het is heel duidelijk

the cylinder is older than the text of Isaiah,

dat de cilinder ouder is dan de tekst van Jesaja

and yet, Jehovah is speaking

en toch spreekt Jehovah

in words very similar

met bijna dezelfde woorden

to those used by Marduk.

als Marduk.

And there's a slight sense that Isaiah knows this,

En je voelt dat Jesaja dit weet,

because he says,

omdat hij zegt:

this is God speaking, of course,

- en dit zijn natuurlijk Gods woorden -

"I have called thee by thy name

"Ik heb u geroepen bij uw naam

though thou hast not known me."

hoewel gij Mij niet kent."

I think it's recognized

Ik denk dat het duidelijk is

that Cyrus doesn't realize

dat Cyrus zich niet realiseert

that he's acting under orders from Jehovah.

dat hij handelt in opdracht van Jehovah.

And equally, he'd have been surprised that he was acting under orders from Marduk.

Evenzeer zou hij verbaasd zijn geweest, mocht hij in opdracht van Marduk hebben gehandeld.

Because interestingly, of course,

Interessant is natuurlijk

Cyrus is a good Iranian

dat Cyrus een goede Iraniër is

with a totally different set of gods

met een totaal andere verzameling goden

who are not mentioned in any of these texts.

die in geen van deze teksten worden genoemd.

(Laughter)

(Gelach)

That's 1879.

Dat was in 1879.

40 years on

40 jaar later

and we're in 1917,

in 1917,

and the cylinder enters a different world.

komt de cilinder in weer een andere wereld terecht.

This time, the real politics

Dit keer de politiek

of the contemporary world --

van de hedendaagse wereld -

the year of the Balfour Declaration,

het jaar van de Balfour-verklaring,

the year when the new imperial power in the Middle East, Britain,

het jaar waarin de nieuwe keizerlijke macht in het Midden-Oosten,

decides that it will declare

Groot-Brittannië, besluit

a Jewish national home,

een joods nationaal tehuis af te kondigen.

it will allow

Het zal het de joden

the Jews to return.

mogelijk maken om terug te keren.

And the response to this

Het antwoord

by the Jewish population in Eastern Europe is rhapsodic.

van de joodse bevolking in Oost-Europa is uitzinnig.

And across Eastern Europe,

In Oost-Europa

Jews display pictures of Cyrus

stellen joden afbeeldingen van Cyrus

and of George V

en George V

side by side --

naast elkaar tentoon -

the two great rulers

de twee grote koningen

who have allowed the return to Jerusalem.

die de terugkeer naar Jeruzalem hebben toegestaan.

And the Cyrus cylinder comes back into public view

De Cyruscilinder komt terug in de publieke aandacht,

and the text of this

en de tekst erop,

as a demonstration of why what is going to happen

als demonstratie van waarom hetgeen

after the war is over in 1918

na de oorlog in 1918 gaat gebeuren,

is part of a divine plan.

deel uitmaakt van een goddelijk plan.

You all know what happened.

Jullie weten allemaal wat er gebeurd is.

The state of Israel is setup,

De staat Israël werd opgericht

and 50 years later, in the late 60s,

en 50 jaar later, in de late jaren 60,

it's clear that Britain's role as the imperial power is over.

is het duidelijk dat de Britse rol als imperiale macht is uitgespeeld.

And another story of the cylinder begins.

En weer begint ander verhaal van de cilinder.

The region, the U.K. and the U.S. decide,

De regio, beslissen de Britten en de VS,

has to be kept safe from communism,

moet worden gevrijwaard van het communisme

and the superpower that will be created to do this

en de supermacht die daarvoor zal worden gecreëerd

would be Iran, the Shah.

werd Iran, de sjah.

And so the Shah invents an Iranian history,

Dus verzint de sjah een Iraanse geschiedenis

or a return to Iranian history,

of een terugkeer naar de Iraanse geschiedenis,

that puts him in the center of a great tradition

die hem een plaats geeft in een grote traditie.

and produces coins

Hij laat munten slaan

showing himself

die hem tonen

with the Cyrus cylinder.

met de Cyruscilinder.

When he has his great celebrations in Persepolis,

Ter gelegenheid van zijn grote feesten in Persepolis,

he summons the cylinder

vraagt hij de cilinder terug.

and the cylinder is lent by the British Museum, goes to Tehran,

De cilinder wordt uitgeleend door het British Museum, gaat naar Teheran

and is part of those great celebrations

en maakt deel uit van die grote feesten

of the Pahlavi dynasty.

van de Pahlavi-dynastie.

Cyrus cylinder: guarantor of the Shah.

De Cyruscilinder: garantie voor de sjah.

10 years later, another story:

10 jaar later, weer een ander verhaal:

Iranian Revolution, 1979.

Iraanse Revolutie, 1979.

Islamic revolution, no more Cyrus;

Islamitische revolutie, geen Cyrus meer:

we're not interested in that history,

“We zijn niet geïnteresseerd in die geschiedenis,

we're interested in Islamic Iran --

we zijn geïnteresseerd in een islamitisch Iran.”

until Iraq,

Tot Irak,

the new superpower that we've all decided should be in the region,

de nieuwe supermacht die we allemaal wilden voor de regio,

attacks.

tot de aanval overgaat.

Then another Iran-Iraq war.

Weer een Iran-Irak oorlog.

And it becomes critical for the Iranians

Het wordt van essentieel belang voor de Iraniërs

to remember their great past,

zich hun grote verleden te herinneren,

their great past

hun grootse verleden

when they fought Iraq and won.

toen ze Irak bevochten en wonnen.

It becomes critical to find a symbol

Het wordt van cruciaal belang een symbool te vinden

that will pull together all Iranians --

dat alle Iraniërs kan verenigen:

Muslims and non-Muslims,

moslims en niet-moslims,

Christians, Zoroastrians, Jews living in Iran,

christenen, aanhangers van het zoroastrisme, joden die in Iran leven,

people who are devout, not devout.

vrome mensen, niet-vrome mensen.

And the obvious emblem is Cyrus.

Het voor de hand liggende embleem is Cyrus.

So when the British Museum and Tehran National Musuem

Als het British Museum en het Nationaal Museum van Teheran

cooperate and work together, as we've been doing,

zoals tevoren gaan samenwerken,

the Iranians ask for one thing only

vragen de Iraniërs

as a loan.

maar één ding te leen.

It's the only object they want.

Het is het enige object dat ze willen.

They want to borrow the Cyrus cylinder.

De Cyruscilinder.

And last year,

Vorig jaar

the Cyrus cylinder went to Tehran

ging de Cyruscilinder

for the second time.

voor de tweede keer naar Teheran.

It's shown being presented here, put into its case

Hier wordt hij in zijn toonkast voorgesteld

by the director of the National Museum of Tehran,

door de directeur van het Nationaal Museum van Teheran,

one of the many women in Iran in very senior positions,

een van de vele vrouwen in Iran in zeer hoge posities,

Mrs. Ardakani.

Mevrouw Ardakani.

It was a huge event.

Het was een enorme gebeurtenis.

This is the other side of that same picture.

Dit is de andere kant van dezelfde afbeelding.

It's seen in Tehran

Hij werd in Teheran bekeken

by between one and two million people

door tussen de een en twee miljoen mensen

in the space of a few months.

in de loop van een paar maanden.

This is beyond any blockbuster exhibition

Dit overstijgt elke megatentoonstelling

in the West.

in het Westen.

And it's the subject of a huge debate

Het is het onderwerp van een groot debat

about what this cylinder means, what Cyrus means,

over wat deze cilinder betekent, wat Cyrus betekent,

but above all, Cyrus as articulated through this cylinder --

maar vooral wat Cyrus verwoordde door deze cilinder -

Cyrus as the defender of the homeland,

Cyrus als de verdediger van het vaderland,

the champion, of course, of Iranian identity

de kampioen van de Iraanse identiteit

and of the Iranian peoples,

en van de Iraanse volkeren,

tolerant of all faiths.

tolerant voor alle geloven.

And in the current Iran,

In het huidige Iran

Zoroastrians and Christians have guaranteed places

bekleden aanhangers van het zoroastrisme en christenen gegarandeerde plaatsen

in the Iranian parliament, something to be very, very proud of.

in het Iraanse parlement, iets om heel erg trots op zijn.

To see this object in Tehran,

Duizenden Iraanse joden

thousands of Jews living in Iran

kwamen het object

came to Tehran to see it.

in Teheran bekijken.

It became a great emblem,

Het werd een groot embleem,

a great subject of debate

een groot debatonderwerp

about what Iran is at home and abroad.

over wat Iran is in binnen- en buitenland.

Is Iran still to be the defender of the oppressed?

Is Iran nog steeds de verdediger van de onderdrukten?

Will Iran set free the people

Zal Iran de mensen

that the tyrants have enslaved and expropriated?

die de tirannen tot slaaf hebben gemaakt en onteigend, bevrijden?

This is heady national rhetoric,

Dit is zware nationale retoriek

and it was all put together

en het resulteerde

in a great pageant

in een grote optocht

launching the return.

ter ere van de terugkeer.

Here you see this out-sized Cyrus cylinder on the stage

Hier zie je een grote replica van de Cyruscilinder op het podium

with great figures from Iranian history

samen met grote figuren uit de Iraanse geschiedenis

gathering to take their place

hier bijeen om plaats te nemen

in the heritage of Iran.

in het erfgoed van Iran.

It was a narrative presented

Het verhaal werd gepresenteerd

by the president himself.

door de president zelf.

And for me,

Voor mij

to take this object to Iran,

was het mogen overbrengen

to be allowed to take this object to Iran

van dit object naar Iran,

was to be allowed to be part

het mogen deelnemen

of an extraordinary debate

aan een buitengewoon debat

led at the highest levels

op het hoogste niveau

about what Iran is,

over wat Iran is,

what different Irans there are

wat verschillende Irans er zijn

and how the different histories of Iran

en hoe de verschillende geschiedenissen van Iran

might shape the world today.

de wereld van vandaag vorm kunnen geven.

It's a debate that's still continuing,

Het is een debat dat nog steeds voortduurt

and it will continue to rumble,

en het zal blijven nazinderen,

because this object

want dit voorwerp

is one of the great declarations

is een van de grote verklaringen

of a human aspiration.

van menselijke aspiratie.

It stands with the American constitution.

Het staat zij aan zij met de Amerikaanse grondwet.

It certainly says far more about real freedoms

Het zegt zeker veel meer over echte vrijheid

than Magna Carta.

dan de Magna Carta.

It is a document that can mean so many things,

Het is een document dat zoveel kan betekenen

for Iran and for the region.

voor Iran en voor de regio.

A replica of this

Een replica ervan staat

is at the United Nations.

bij de Verenigde Naties.

In New York this autumn, it will be present

In New York zal het dit najaar aanwezig zijn

when the great debates

bij de grote debatten

about the future of the Middle East take place.

over de toekomst van het Midden-Oosten.

And I want to finish by asking you

Ik wil eindigen met jullie te vragen

what the next story will be

wat het volgende verhaal zal zijn

in which this object figures.

waarin dit object zal figureren.

It will appear, certainly,

Het zal zeker nog een rol spelen

in many more Middle Eastern stories.

in veel meer verhalen van het Midden-Oosten.

And what story of the Middle East,

En welk verhaal van het Midden-Oosten,

what story of the world,

welk verhaal van de wereld

do you want to see

willen jullie zien

reflecting what is said,

als gevolg van wat er gezegd wordt,

what is expressed in this cylinder?

van wat er wordt uitgedrukt op deze cilinder?

The right of peoples

Het recht van de volkeren

to live together in the same state,

om samen te leven in dezelfde staat,

worshiping differently, freely --

met vrijheid van godsdienst -

a Middle East, a world,

een Midden-Oosten, een wereld

in which religion is not the subject of division

waarin religie niet het onderwerp van verdeeldheid

or of debate.

of van debat is.

In the world of the Middle East at the moment,

In de wereld van het Midden-Oosten momenteel,

the debates are, as you know, shrill.

zijn deze debatten, zoals je weet, schril.

But I think it's possible

Maar ik denk dat het mogelijk is

that the most powerful and the wisest voice of all of them

dat de meest geavanceerde en de meest wijze stem van allemaal

may well be the voice

misschien wel de stem

of this mute thing,

van dit stille ding is,

the Cyrus cylinder.

de Cyruscilinder.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)