How to save a language from extinction | Daniel Bögre Udell

Nagekeken door: Tahlia Flora

Languages don't just die naturally.

Talen sterven niet zomaar.

People abandon mother tongues, because they're forced to.

Mensen geven hun moedertaal op omdat ze gedwongen worden.

Often, the pressure is political.

Het heeft vaak een politieke reden.

In 1892,

In 1892

the US Army general Richard Henry Pratt

stelde generaal Richard Henry Pratt

argued that killing indigenous cultures

dat het wegvagen van inheemse culturen

het enige alternatief was voor het wegvagen van inheemse volken.

was the only alternative to killing indigenous people.

"Kill the Indian," he said, "but save the man."

“Dood de indiaan, maar red de persoon”, zei hij.

And until 1978, the government did just that,

Dat deed de overheid tot 1978:

removing indigenous children from their families

ze haalden inheemse kinderen weg bij hun familie,

and forcing them into boarding schools where they were given English names

stuurden ze naar kostscholen, gaven ze daar Engelse namen

and punished for speaking their languages.

en straften ze wanneer ze hun eigen taal spraken.

Assimilation was a complement to genocide.

Assimilatie was de oplossing voor genocide.

Seven thousand languages are alive today,

Zevenduizend talen worden echt gebruikt,

but few are recognized by their own governments

maar slechts enkele zijn officieel erkend door de overheid

or supported online.

of worden online gesteund.

So for people from the vast majority of cultures,

Voor mensen van de meeste culturen

globalization remains profoundly alienating.

blijft globalisatie voor een kloof zorgen.

It means giving up your language for someone else's.

Je moet je eigen taal opgeven voor die van een ander.

And if nothing changes,

Als er niets verandert,

as many as 3,000 languages could disappear in 80 years.

kunnen maar liefst 3.000 talen in de komende 80 jaar verdwijnen.

Maar er verandert iets.

But things are changing.

Around the world,

Over de hele wereld brengen mensen hun eigen taal terug

people are reviving ancestral languages

and rebuilding their cultures.

en herbouwen ze hun cultuur.

As far as we know,

Voor zover wij weten,

language reclamation began in the 1800s when, at a time of rising antisemitism,

begon dit in de 19e eeuw, toen antisemitisme toenam

Jewish communities looked to their ancestral language, Hebrew,

en Joodse gemeenschappen de Hebreeuwse taal gebruikten

as a means of cultural revival.

voor een culturele herleving.

Hoewel het al meer dan 1.000 jaar een slapende taal was,

And though it had been dormant for over 1,000 years,

it was well preserved in books of Jewish religion and philosophy.

was hij goed bewaard gebleven dankzij boeken over religie en filosofie.

So Jewish activists studied and taught it to their children,

De Joodse activisten leerden de taal en leerde het aan hun kinderen.

raising the first native speakers in nearly 100 generations.

Ze waren de eerste moedertaalsprekers in bijna 100 generaties.

Today, it's the mother tongue of five million Jews.

Tegenwoordig is het de moedertaal van vijf miljoen Joden.

And at least for me,

En voor mij,

an assimilated English-speaking member of the Jewish diaspora,

een geassimileerd, Engels-sprekend lid van de Joodse diaspora,

a pillar of cultural sovereignty.

is het een pijler van culturele soevereiniteit.

Two thousand years later,

Tweeduizend jaar later

we're still here.

zijn wij er nog steeds.

Now, until recently,

Tot voor kort

Hebrew's reawakening was an anomaly.

was de heropleving van het Hebreeuws een abnormaliteit.

Few languages are as well preserved as ours was,

Slechts weinig talen zijn zo goed bewaard gebleven.

and the creation of Israel,

Door het ontstaan van Israël --

de eerste Joodse staat in 1.000 jaar --

the first Jewish state in over 1,000 years,

provided a space for Hebrew's daily use.

ontstond er een plek om de taal dagelijks te spreken.

In other words, most cultures just weren't given a chance.

De meeste culturen kregen simpelweg niet dezelfde kans.

(Video) Good evening, I'm Elizabeth

(Video) Goeienavond, ik ben Elizabeth

and I live in Cornwall.

en ik woon in Cornwall.

That was Cornish,

Dat was Cornisch,

the ancestral language of Cornwall,

de voorouderlijke taal van Cornwall,

which today is technically a county in southern England.

wat nog steeds een graafschap in het zuiden van Engeland is.

In the 1900s, Cornish activists fought for their culture.

In 1900 vochten Cornwalse activisten voor hun cultuur.

The language had been dormant for over 100 years,

De taal was meer dan 100 jaar inactief,

maar ze gebruikten boeken en toneelstukken om het hun kinderen te leren.

but they used old books and plays to teach it to their children.

However, this new generation of Cornish speakers

Maar deze nieuwe generatie van sprekers

was scattered across Cornwall

was verspreid over Cornwall

and unable to use the language freely.

en kon haar taal niet vrijelijk spreken.

By the 1990s, Cornish had reawakened,

Rond 1990 was de taal ontwaakt,

but it wasn't thriving.

maar zij bloeide niet.

Then, in the early 2000s, Cornish speakers found one another online

Aan het begin van 2000 vonden Cornische sprekers elkaar online

and leveraged digital spaces to speak on a daily basis.

en benutten ze de digitale wereld om het dagelijks te spreken.

From there, they organized weekly or monthly events

Van daaruit organiseerden ze regelmatig evenementen

where they could gather and speak in public.

waar ze konden samenkomen en in het openbaar konden spreken.

Nu geven sommige scholen Cornisch.

Today, some schools teach Cornish.

There are Cornish language signs,

Er zijn borden in die taal,

ice-cream commercials,

ijsreclames,

Wikipedia, and even memes.

Wikipediapagina’s en zelfs memes.

(Laughter)

(Gelach)

(Laughter)

(Gelach)

And with their language once again intact,

Nu hun taal weer intact is,

the people of Cornwall have secured recognition

worden de mensen van Cornwall erkend

as a Celtic nation alongside Ireland, Scotland and Wales.

als een Keltische staat, net als Ierland, Schotland en Wales.

They stared down centuries of forced assimilation

Ze keken naar eeuwen van geforceerde assimilatie

and said, "We're not a county in England.

en zeiden: “We zijn geen Engels graafschap.

We're a people in our own right.

We zijn ons eigen volk.

And we're still here."

En we zijn er nog steeds."

And they're not the only ones.

Ze zijn niet de enige.

The Tunica-Biloxi tribe of Louisiana is reviving their ancestral language.

De stam Tunica-Biloxi in Louisiana doen hun taal herleven.

(Video) My name is Teyanna.

(Video) Mijn naam is Teyanna.

My friends, they call me "Quiet Storm."

Mijn vrienden noemen me ‘Stille Storm.’

It started in the 1980s,

Het begon in de jaren 80,

when Donna Pierite and her family

toen Donna Pierite en haar familie

started taking trips to Baton Rouge and New Orleans

naar Baton Rouge en New Orleans reisden

to photocopy old dictionaries stored away in university archives.

om oude woordenboeken uit archieven te kopiëren.

The goal was to study Tunica

Ze wilden de Tunica-taal leren

and teach it to the children and share it with the community.

en deze aan hun kinderen en gemeenschap leren.

Nu leiden ze de Tunica-renaissance.

Today, they're leading a Tunica renaissance.

Since 2014, there are nearly 100 speakers in language immersion classes,

Sinds 2014 zijn er bijna 100 taalleerlingen

and according to a 2017 census,

en volgens een telling van 2017

32 new fluent speakers,

32 nieuwe vloeiende sprekers.

some of whom, like Donna's daughter Elisabeth,

Sommige van hen, zoals Donna’s dochter Elisabeth,

are teaching Tunica to their children.

leren de taal aan hun kinderen.

These new speakers are creating content,

Deze nieuwe sprekers maken content,

Facebook videos and also memes.

Facebook-video’s en, jawel, memes.

(Laughter)

(Gelach)

(Laughter)

(Gelach)

(Laughter)

(Gelach)

And the more they publish,

Hoe meer zij publiceren,

the more they inspire other Tunica people to get involved.

hoe meer mensen zij inspireren om mee te doen.

Recently, a tribal member living in Texas wrote Elisabeth on Facebook,

Kort geleden vroeg een stamlid uit Texas aan Elisabeth op Facebook

asking how to say "bless these lands."

hoe je 'zegen deze landen' zegt.

It was for a yard sign,

Het was voor een tuinbord,

so she could show her neighbors that her culture is alive

zodat ze haar buren kon laten zien

dat haar cultuur leeft en bloeit.

and thriving today.

Now, Hebrew, Cornish and Tunica

Hebreeuws, Cornisch en Tunica

are just three examples from a groundswell of language activism on every continent.

zijn slechts drie voorbeelden van talenactivisme op elk continent.

And whether they're Jèrriais speakers from the Channel Isles,

Of ze nou Jèrriais sprekers zijn uit de Kanaaleilanden

or Kenyan sign language speakers from Nairobi,

of Keniaanse gebarentolken uit Nairobi,

all communities working to preserve or reclaim a language

alle gemeenschappen die hun taal beschermen of terugbrengen

have one thing in common: media,

hebben een ding gemeen:

media.

Zodat hun taal gedeeld en geleerd kan worden.

so their language can be shared and taught.

And as the internet grows,

Nu het internet groeit

en daardoor media-toegang en creatie groeit,

expanding media access and creation,

preserving and reclaiming ancestral languages

is het behouden en terugbrengen van voorouderlijke talen

is now more possible than ever.

meer mogelijk dan ooit.

So what are your ancestral languages?

Wat zijn jouw voorouderlijke talen?

Mine are Hebrew, Yiddish, Hungarian and Scottish Gaelic,

Die van mij zijn Hebreeuws, Jiddisch, Hongaars en Keltisch,

even though I was raised in English.

ook al groeide ik op met het Engels.

And luckily for me, each of these languages is available online.

Gelukkig voor mij zijn al deze talen online beschikbaar.

Hebrew in particular -- it came installed on my iPhone,

Hebreeuws stond zelfs al geïnstalleerd op mijn iPhone,

it's supported by Google Translate,

is beschikbaar in Google Translate

it even has autocorrect.

en heeft zelfs autocorrectie.

And while your language may not be as widely supported,

Hoewel jouw taal wellicht niet ondersteund wordt,

I encourage you to investigate,

moedig ik je aan om het uit te zoeken.

because chances are, someone, somewhere, has started getting it online.

De kans bestaat dat iemand ergens de taal online zet.

Reclaiming your language and embracing your culture

Het terugbrengen en omarmen van je cultuur

is a powerful way to be yourself in the age of globalization,

is een krachtige manier om jezelf te zijn

in een wereld van globalisatie,

because as I recently learned to say in Hebrew,

want zoals ik recentelijk heb geleerd in het Hebreeuws:

"'nḥnw 'dyyn k'n" --

"'nḥnw 'dyyn k'n" --

we're still here.

wij zijn er nog steeds.

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)