How to save a language from extinction | Daniel Bögre Udell

Μετάφραση: Dimitrios Raptidis Επιμέλεια: Vasiliki Soultani

Languages don't just die naturally.

Οι γλώσσες δεν πεθαίνουν απλώς από φυσικό θάνατο.

People abandon mother tongues, because they're forced to.

Οι λαοί εγκαταλείπουν τις μητρικές τους γλώσσες, γιατί υποχρεώνονται.

Often, the pressure is political.

Συχνά, η πίεση είναι πολιτική.

In 1892,

Το 1892,

the US Army general Richard Henry Pratt

ο στρατηγός του αμερικανικού στρατού, Χένρι Πράτ

argued that killing indigenous cultures

υποστήριξε, ότι σκοτώνοντας τους γηγενείς πολιτισμούς

was the only alternative to killing indigenous people.

ήταν η μόνη εναλλακτική από το να σκοτώσουν τους γηγενείς.

"Kill the Indian," he said, "but save the man."

«Σκοτώστε τον Ινδιάνο», είπε, «αλλά σώστε τον άνθρωπο».

And until 1978, the government did just that,

Και μέχρι το 1978, η κυβέρνηση έκανε αυτό ακριβώς,

removing indigenous children from their families

παίρνοντας τα παιδιά των γηγενών από τις οικογένειές τους

and forcing them into boarding schools where they were given English names

και στέλνοντάς τα με τη βία σε οικοτροφεία όπου τους έδιναν αγγλικά ονόματα

and punished for speaking their languages.

και τιμωρούνταν γιατί μιλούσαν τις γλώσσες τους.

Assimilation was a complement to genocide.

Η αφομοίωση ήταν μια παραχώρηση στη γενοκτονία.

Seven thousand languages are alive today,

Επτά χιλιάδες γλώσσες είναι ζωντανές σήμερα,

but few are recognized by their own governments

αλλά λίγες αναγνωρίζονται από τις κυβερνήσεις τους

or supported online.

ή υποστηρίζονται διαδικτυακά.

So for people from the vast majority of cultures,

Έτσι για λαούς από την τεράστια πλειοψηφία πολιτισμών,

globalization remains profoundly alienating.

η παγκοσμιοποίηση παραμένει βαθιά αποξενωτική.

It means giving up your language for someone else's.

Σημαίνει να εγκαταλείψετε τη γλώσσα σας για τη γλώσσα κάποιου άλλου.

And if nothing changes,

Και αν τίποτε δεν αλλάξει,

as many as 3,000 languages could disappear in 80 years.

μέχρι και 3.000 γλώσσες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε 80 χρόνια.

But things are changing.

Αλλά τα πράγματα αλλάζουν.

Around the world,

Σε όλο τον κόσμο,

people are reviving ancestral languages

οι άνθρωποι αναβιώνουν τις προγονικές γλώσσες

and rebuilding their cultures.

και ξαναχτίζουν τους πολιτισμούς τους.

As far as we know,

Απ' όσα γνωρίζουμε,

language reclamation began in the 1800s when, at a time of rising antisemitism,

η αποκατάσταση γλώσσας άρχισε στα 1800, όταν σε εποχή ανερχόμενου αντισημιτισμού,

Jewish communities looked to their ancestral language, Hebrew,

οι εβραϊκές κοινότητες είδαν την προγονική τους γλώσσα, τα Εβραϊκά,

as a means of cultural revival.

σαν ένα μέσο πολιτισμικής αναβίωσης.

And though it had been dormant for over 1,000 years,

Και αν και ήταν ανενεργή για πάνω από 1.000 χρόνια,

it was well preserved in books of Jewish religion and philosophy.

ήταν καλοδιατηρημένη σε βιβλία της εβραϊκής θρησκείας και φιλοσοφίας.

So Jewish activists studied and taught it to their children,

Έτσι οι Εβραίοι ακτιβιστές τη μελέτησαν και τη δίδαξαν στα παιδιά τους,

raising the first native speakers in nearly 100 generations.

ανατρέφοντας τους πρώτους ντόπιους ομιλητές από σχεδόν 100 γενιές.

Today, it's the mother tongue of five million Jews.

Σήμερα είναι η μητρική γλώσσα για πέντε εκατομμύρια Εβραίους.

And at least for me,

Και για μένα τουλάχιστον,

an assimilated English-speaking member of the Jewish diaspora,

ένα αγγλόφωνο ενσωματωμένο μέλος της εβραϊκής διασποράς,

a pillar of cultural sovereignty.

ένας πυλώνας πολιτισμικής κυριαρχίας.

Two thousand years later,

Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα,

we're still here.

είμαστε ακόμη εδώ.

Now, until recently,

Τώρα, μέχρι προσφάτως,

Hebrew's reawakening was an anomaly.

η επαναφύπνιση των Εβραϊκών ήταν η εξαίρεση.

Few languages are as well preserved as ours was,

Λίγες γλώσσες είναι τόσο καλά διατηρημένες όπως η δική μας,

and the creation of Israel,

και η δημιουργία του Ισραήλ,

the first Jewish state in over 1,000 years,

του πρώτου εβραϊκού κράτους για πάνω από χίλια χρόνια,

provided a space for Hebrew's daily use.

παρείχε έναν χώρο για καθημερινή χρήση της εβραϊκής.

In other words, most cultures just weren't given a chance.

Με άλλα λόγια, οι περισσότεροι πολιτισμοί απλώς δεν είχαν την ευκαιρία.

(Video) Good evening, I'm Elizabeth

(Βίντεο) Καλησπέρα, είμαι η Ελίζαμπεθ

and I live in Cornwall.

και ζω στην Κορνουάλη.

That was Cornish,

Αυτά ήταν Κορνουαλικά,

the ancestral language of Cornwall,

η προγονική γλώσσα της Κορνουάλης,

which today is technically a county in southern England.

που σήμερα είναι τεχνικά μια επαρχία της νότιας Αγγλίας.

In the 1900s, Cornish activists fought for their culture.

Στα 1900, ακτιβιστές από την Κορνουάλη πολέμησαν για τον πολιτισμό τους.

The language had been dormant for over 100 years,

Η γλώσσα ήταν αδρανής για πάνω από εκατό χρόνια,

but they used old books and plays to teach it to their children.

όμως χρησιμοποίησαν παλιά βιβλία και έργα για να τη διδάξουν στα παιδιά τους.

However, this new generation of Cornish speakers

Ωστόσο, αυτή η νέα γενιά Κορνουαλών ομιλητών

was scattered across Cornwall

ήταν διάσπαρτη στην Κορνουάλη

and unable to use the language freely.

και ανήμπορη να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα ελεύθερα.

By the 1990s, Cornish had reawakened,

Στη δεκαετία του 90, τα Κορνουαλικά είχαν αφυπνιστεί ξανά,

but it wasn't thriving.

αλλά δεν άκμαζαν.

Then, in the early 2000s, Cornish speakers found one another online

Μετά, στις αρχές του 2000, οι ομιλητές της γλώσσας βρέθηκαν στο διαδίκτυο

and leveraged digital spaces to speak on a daily basis.

και αξιοποίησαν τους ψηφιακούς χώρους για να μιλούν σε καθημερινή βάση.

From there, they organized weekly or monthly events

Από εκεί, διοργάνωσαν εβδομαδιαίες ή μηνιαίες εκδηλώσεις

where they could gather and speak in public.

όπου μπορούσαν να συγκεντρώνονται και να μιλούν δημόσια.

Today, some schools teach Cornish.

Σήμερα, μερικά σχολεία διδάσκουν Κορνουαλικά.

There are Cornish language signs,

Υπάρχουν ταμπέλες στα Κορνουαλικά,

ice-cream commercials,

διαφημιστικά για παγωτά,

Wikipedia, and even memes.

Βικιπαίδεια, ακόμη και μιμίδια.

(Laughter)

(Γέλια)

(Laughter)

(Γέλια)

And with their language once again intact,

Και με τη γλώσσα τους άλλη μια φορά ακέραιη,

the people of Cornwall have secured recognition

οι άνθρωποι της Κορνουάλης έχουν αναγνωριστεί

as a Celtic nation alongside Ireland, Scotland and Wales.

ως ένα Κέλτικο έθνος μαζί με την Ιρλανδία, τη Σκωτία και την Ουαλία.

They stared down centuries of forced assimilation

Έχουν μοιραστεί αιώνες βίαιης αφομοίωσης

and said, "We're not a county in England.

και είπαν, «Δεν είμαστε μια επαρχία στην Αγγλία.

We're a people in our own right.

Είμαστε ένας λαός από μόνοι μας.

And we're still here."

Και είμαστε ακόμη εδώ».

And they're not the only ones.

Και δεν είναι οι μόνοι.

The Tunica-Biloxi tribe of Louisiana is reviving their ancestral language.

Η φυλή των Τούνικα-Μπιλόξι της Λουιζιάνα αναβιώνει την προγονική της γλώσσα.

(Video) My name is Teyanna.

(Βίντεο) Το όνομά μου είναι Τεγιάνα.

My friends, they call me "Quiet Storm."

Οι φίλοι μου με φωνάζουν «Ήσυχη Θύελλα».

It started in the 1980s,

Άρχισε τη δεκαετία του 80,

when Donna Pierite and her family

όταν η Ντόνα Πιερίτ και η οικογένειά της

started taking trips to Baton Rouge and New Orleans

άρχισαν να ταξιδεύουν στο Μπατόν Ρουζ και στη Νέα Ορλεάνη

to photocopy old dictionaries stored away in university archives.

για να φωτοτυπήσουν παλιά λεξικά αποθηκευμένα σε αρχεία πανεπιστημίων.

The goal was to study Tunica

Ο στόχος ήταν να μελετήσουν την Τούνικα

and teach it to the children and share it with the community.

και να τη διδάξουν στα παιδιά και να τη μοιραστούν με την κοινότητα.

Today, they're leading a Tunica renaissance.

Σήμερα ηγούνται μιας αναγγένησης της Τούνικα.

Since 2014, there are nearly 100 speakers in language immersion classes,

Από το 2014, υπάρχουν σχεδόν 100 ομιλητές σε τάξεις γλωσσικής εμβάπτισης,

and according to a 2017 census,

και σύμφωνα με μια απογραφή του 2017,

32 new fluent speakers,

32 νέοι άπταιστοι γνώστες της γλώσσας,

some of whom, like Donna's daughter Elisabeth,

κάποιοι από τους οποίους όπως η κόρη της Ντόνα, η Ελίζαμπεθ,

are teaching Tunica to their children.

διδάσκουν Tούνικα στα παιδιά τους.

These new speakers are creating content,

Αυτοί οι νέοι ομιλητές δημιουργούν υλικό,

Facebook videos and also memes.

βίντεο για το Facebook και μιμίδια.

(Laughter)

(Γέλια)

(Laughter)

(Γέλια)

(Laughter)

(Γέλια)

And the more they publish,

Και όσο περισσότερο δημοσιεύουν,

the more they inspire other Tunica people to get involved.

τόσο περισσότερο εμπνέουν άλλους κόσμο των Τουνίκα να συμμετάσχουν.

Recently, a tribal member living in Texas wrote Elisabeth on Facebook,

Πρόσφατα, ένα μέλος της φυλής από το Τέξας έγραψε στην Ελίζαμπεθ στο Facebook,

asking how to say "bless these lands."

ρωτώντας πώς να πει το «ευλόγησε αυτή τη γη».

It was for a yard sign,

Ήταν για μια πινακίδα στο προάυλιο,

so she could show her neighbors that her culture is alive

ώστε να δείξει στους γείτονες της, ότι ο πολιτισμός της είναι ζωντανός

and thriving today.

και ευδοκιμεί τη σήμερον ημέρα.

Now, Hebrew, Cornish and Tunica

Τώρα, τα Εβραϊκά, τα Κορνουαλικά και τα Τούνικα

are just three examples from a groundswell of language activism on every continent.

είναι μόνο τρία παραδείγματα από ένα κύμα γλωσσικού ακτιβισμού σε κάθε ήπειρο.

And whether they're Jèrriais speakers from the Channel Isles,

Και είτε μιλάνε Τζέριε, από τα Αγγλονορμανδικά νησιά,

or Kenyan sign language speakers from Nairobi,

είτε τη νοηματική γλώσσα της Κένυας από το Ναϊρόμπι,

all communities working to preserve or reclaim a language

όλες οι κοινότητες που δουλεύουν για να προστατεύσουν ή ν' ανακτήσουν μια γλώσσα,

have one thing in common: media,

έχουν ένα κοινό στοιχείο: τα MME,

so their language can be shared and taught.

οπότε η γλώσσα τους μπορεί να μοιραστεί και να διδαχθεί.

And as the internet grows,

Και όσο το διαδίκτυο μεγαλώνει,

expanding media access and creation,

επεκτείνοντας την πρόσβαση και τη δημιουργία στα MME,

preserving and reclaiming ancestral languages

η προστασία και η ανάκτηση προγονικών γλωσσών

is now more possible than ever.

τώρα είναι πιο εφικτή από ποτέ.

So what are your ancestral languages?

Ποιες είναι λοιπόν οι προγονικές σας γλώσσες;

Mine are Hebrew, Yiddish, Hungarian and Scottish Gaelic,

Οι δικές μου είναι Εβραϊκά, Γίντις, Ουγγρικά και Σκωτσέζικα Γαελικά,

even though I was raised in English.

αν και μεγάλωσα μιλώντας Αγγλικά.

And luckily for me, each of these languages is available online.

Και είμαι τυχερός γιατί, αυτές οι γλώσσες είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο.

Hebrew in particular -- it came installed on my iPhone,

Η εβραϊκή ειδικά -- ήταν εγκατεστημένη στο κινητό μου,

it's supported by Google Translate,

υποστηρίζεται από το Google Translate,

it even has autocorrect.

έχει μέχρι και αυτόματη διόρθωση.

And while your language may not be as widely supported,

Και ενώ η γλώσσα σας μπορεί να μην υποστηρίζεται ευρέως,

I encourage you to investigate,

σας παροτρύνω να το διερευνήσετε,

because chances are, someone, somewhere, has started getting it online.

γιατί οι πιθανότητες είναι, κάποιος, κάπου ν' άρχισε να τη λαμβάνει διαδικτυακά.

Reclaiming your language and embracing your culture

Το ν' ανακτάτε τη γλώσσα σας και να αγκαλιάζετε τον πολιτισμό σας

is a powerful way to be yourself in the age of globalization,

είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο εαυτός σας την εποχή της παγκοσμιοποίησης,

because as I recently learned to say in Hebrew,

επειδή όπως έμαθα πρόσφατα να λέω στην εβραϊκή,

"'nḥnw 'dyyn k'n" --

«nhnw 'dyyn k'n'» --

we're still here.

είμαστε ακόμη εδώ.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)