Use art to turn the world inside out | JR

Vertaald door: Felix Degenaar Nagekeken door: Els De Keyser

Two weeks ago I was in my studio in Paris,

Twee weken geleden was ik in m'n studio in Parijs

and the phone rang and I heard,

en de telefoon ging en ik hoorde:

"Hey, JR,

"Hee JR,

you won the TED Prize 2011.

je hebt de TED Prize 2011 gewonnen.

You have to make a wish to save the world."

Je moet een wens doen om de wereld te redden."

I was lost.

Ik had geen idee.

I mean, I can't save the world. Nobody can.

Hoe kon ik de wereld redden, niemand kan dat.

The world is fucked up.

De wereld is een zooitje.

Come on, you have dictators ruling the world,

Dictators hebben het overal voor het zeggen,

population is growing by millions,

de bevolking groeit met miljoenen tegelijk,

there's no more fish in the sea,

er zit geen vis meer in zee,

the North Pole is melting

de Noordpool smelt,

and as the last TED Prize winner said,

en zoals de vorige TED Prize-winnaar zei:

we're all becoming fat.

we worden allemaal dik.

(Laughter)

(Gelach)

Except maybe French people.

Behalve misschien de Fransen.

Whatever.

Ja ja.

So I called back

Dus ik belde terug,

and I told her,

en ik zei tegen haar:

"Look, Amy,

"Luister, Amy,

tell the TED guys I just won't show up.

vertel ze maar bij TED dat ik niet kom.

I can't do anything to save the world."

Ik kan de wereld niet redden."

She said, "Hey, JR,

Ze zei: "Hee JR,

your wish is not to save the world, but to change the world."

jouw wens gaat niet over de wereld redden, maar ze te veranderen."

"Oh, all right."

"O, goed dan."

(Laughter)

(Gelach)

"That's cool."

"Prima."

I mean, technology, politics, business

Technologie, politiek en het zakenleven

do change the world --

veranderen de wereld --

not always in a good way, but they do.

niet altijd ten goede, maar toch.

What about art?

En kunst dan?

Could art change the world?

Zou kunst de wereld kunnen veranderen?

I started when I was 15 years old.

Ik begon op m'n 15e.

And at that time, I was not thinking about changing the world.

In die tijd dacht ik nog niet aan het veranderen van de wereld;

I was doing graffiti --

ik maakte graffiti --

writing my name everywhere,

schreef overal mijn naam op,

using the city as a canvas.

gebruikte de stad als ondergrond.

I was going in the tunnels of Paris,

Ik ging de tunnels van Parijs in,

on the rooftops with my friends.

de daken op met m'n vrienden.

Each trip was an excursion,

Elke trip was een excursie,

was an adventure.

een avontuur.

It was like leaving our mark on society,

Alsof we ons stempel op de maatschappij drukten,

to say, "I was here," on the top of a building.

door "Ik was hier" te zeggen op het dak van een gebouw.

So when I found a cheap camera on the subway,

Toen ik in de metro een goedkope camera vond,

I started documenting those adventures with my friends

ging ik die avonturen met mijn vrienden vastleggen

and gave them back as photocopies --

en gaf ze in kopie-vorm terug --

really small photos just that size.

kleine fotootjes van deze grootte.

That's how, at 17 years old,

Zo begon ik ze op m'n zeventiende

I started pasting them.

op te plakken.

And I did my first "expo de rue,"

Ik deed m'n eerste 'expo de rue',

which means sidewalk gallery.

wat stoep-expositie betekent.

And I framed it with color

Ik omlijstte het met kleur

so you would not confuse it with advertising.

om 't niet te verwarren met reclame.

I mean, the city's the best gallery I could imagine.

De stad is de best denkbare galerie.

I would never have to make a book and then present it to a gallery

Ik zou nooit een boek hoeven te maken en dat presenteren in een galerie

and let them decide

om hen te laten beslissen

if my work was nice enough to show it to people.

of mijn werk goed genoeg was om te vertonen.

I would control it directly with the public

Ik zou de mensen er direct mee confronteren

in the streets.

op straat.

So that's Paris.

Dat is Parijs.

I would change --

Ik veranderde --

depending on the places I would go --

afhankelijk van waar ik heen ging --

the title of the exhibition.

de titel van de tentoonstelling.

That's on the Champs-Elysees.

Dit is op de Champs Elysées.

I was quite proud of that one.

Daar was ik erg trots op.

Because I was just 18

Omdat ik pas 18 was

and I was just up there on the top of the Champs-Elysees.

en ik daar bovenop de Champs Elysées stond.

Then when the photo left,

Als de foto weg was,

the frame was still there.

bleef de lijst achter.

(Laughter)

(Gelach)

November 2005:

November 2005:

the streets are burning.

de straten staan in brand.

A large wave of riots

Een grote golf van rellen

had broken into the first projects of Paris.

was uitgebroken in de eerste buitenwijken van Parijs.

Everyone was glued to the TV,

Iedereen zat voor de tv

watching disturbing, frightening images

en keek naar verontrustende, angstige beelden

taken from the edge of the neighborhood.

genomen op de rand van hun buurt.

I mean, these kids, without control,

Deze kinderen, zonder toezicht,

throwing Molotov cocktails,

die molotovcocktails gooien,

attacking the cops and the firemen,

die agenten en brandweerlui aanvallen,

looting everything they could in the shops.

die zoveel mogelijk winkels plunderden.

These were criminals, thugs, dangerous,

Het waren criminelen, gevaarlijke boeven

destroying their own environment.

die hun eigen buurt onveilig maakten.

And then I saw it -- could it be possible? --

Toen zag ik -- was het mogelijk? --

my photo on a wall

mijn foto op een muur

revealed by a burning car --

zichtbaar door een brandende auto --

a pasting I'd done a year earlier --

die had ik een jaar eerder opgeplakt --

an illegal one -- still there.

illegaal -- ze hing er nog steeds.

I mean, these were the faces of my friends.

Dit waren de gezichten van mijn vrienden.

I know those guys.

Ik ken die gasten.

All of them are not angels,

Niet allemaal lieverdjes,

but they're not monsters either.

maar ook geen monsters.

So it was kind of weird to see

Het was dus nogal vreemd

those images and those eyes stare back at me through a television.

om die beelden en die ogen te zien die me via de tv aankeken.

So I went back there

Ik ging terug naar die plaats

with a 28 mm lens.

met een 28 mm-lens.

It was the only one I had at that time.

De enige die ik toen had.

But with that lens,

Maar met die lens

you have to be as close as 10 inches from the person.

moet je op 25 cm afstand van de persoon zitten.

So you can do it only with their trust.

Ze moeten je dus wel vertrouwen.

So I took full portraits of people from Le Bosquet.

Ik maakte vier portretten van mensen uit Le Bosquet.

They were making scary faces

Ze trokken enge gezichten

to play the caricature of themselves.

om een karikatuur van zichzelf te maken.

And then I pasted huge posters everywhere

Ik hing overal grote posters op

in the bourgeois area of Paris

in de nette buurt van Parijs

with the name, age, even building number

met naam, leeftijd, zelfs het nummer van het gebouw

of these guys.

van deze jongens.

A year later,

Een jaar later

the exhibition was displayed in front of the city hall of Paris.

werd het vertoond voor het gemeentehuis van Parijs.

And we go from thug images,

We gaan van genomen foto's

who've been stolen and distorted by the media,

die gestolen en vervormd zijn door de media,

who's now proudly taking over his own image.

die nu trots hun eigen beelden overnemen.

That's where I realized

Toen besefte ik

the power of paper and glue.

de kracht van papier en lijm.

So could art change the world?

Zou kunst de wereld kunnen veranderen?

A year later,

Een jaar later

I was listening to all the noise

luisterde ik naar al het gedoe

about the Middle East conflict.

rondom het conflict in het Midden-Oosten.

I mean, at that time, trust me,

Je kunt ervan op aan dat het in die tijd

they were only referring to the Israeli and Palestinian conflict.

alleen ging over het Israëlisch-Palestijnse conflict.

So with my friend Marco,

Met mijn vriend Marco

we decided to go there

besloot ik daar naartoe te gaan

and see who are the real Palestinians and who are the real Israelis.

om te zien wie de echte Palestijnen en de echte Israëli's zijn.

Are they so different?

Zijn ze wel zo verschillend?

When we got there, we just went in the street,

Daar aangekomen gingen we gewoon de straat op,

started talking with people everywhere,

spraken overal met mensen

and we realized that things were a bit different

en we ontdekten dat de zaken er anders voorstonden

from the rhetoric we heard in the media.

dan de retoriek die we vernamen via de media.

So we decided to take portraits

We besloten portretten te maken

of Palestinians and Israelis

van Palestijnen en Israëli's

doing the same jobs --

die hetzelfde werk doen --

taxi-driver, lawyer, cooks.

taxichauffeur, advocaat, koks.

Asked them to make a face as a sign of commitment.

Ik vroeg ze een gezicht te trekken, zo verplichtten ze zich.

Not a smile -- that really doesn't tell

Geen glimlach -- dat zegt niet veel

about who you are and what you feel.

over wie je bent en wat je voelt.

They all accepted

Iedereen stond toe

to be pasted next to the other.

dat ze naast elkaar opgeplakt werden.

I decided to paste

Ik besloot in acht Israëlische

in eight Israeli and Palestinian cities

en Palestijnse steden op te plakken

and on both sides of the wall.

en aan beide kanten van de muur.

We launched the biggest illegal art exhibition ever.

We lanceerden de grootste illegale expositie ooit.

We called the project Face 2 Face.

We noemden het project Face 2 Face.

The experts said, "No way.

De experts zeiden: "Vergeet 't maar.

The people will not accept.

De mensen accepteren dit niet.

The army will shoot you, and Hamas will kidnap you."

Het leger schiet je neer en Hamas neemt je gevangen."

We said, "Okay, let's try and push as far as we can."

We zeiden: "Goed, laten we 's zien hoe ver we ermee komen."

I love the way that people will ask me,

Ik geniet ervan als mensen me vragen:

"How big will my photo be?"

"Hoe groot wordt mijn foto?"

"It will be as big as your house."

"Zo groot als je huis."

When we did the wall, we did the Palestinian side.

Toen we de muur deden, deden we de Palestijnse kant.

So we arrived with just our ladders

We kwamen daar alleen met onze ladders

and we realized that they were not high enough.

en we realiseerden ons dat ze te kort waren.

And so Palestinians guys say,

Dus zeiden een paar Palestijnen:

"Calm down. No wait. I'm going to find you a solution."

"Rustig maar, wacht maar. Ik los het wel op."

So he went to the Church of Nativity

We gingen naar de Geboortekerk

and brought back an old ladder

en vonden er een oude ladder

that was so old that it could have seen Jesus being born.

die zo oud was dat 'ie Jezus' geboorte vast heeft meegemaakt.

(Laughter)

(Gelach)

We did Face 2 Face with only six friends,

We deden Face 2 Face met maar zes vrienden,

two ladders, two brushes,

twee ladders, twee kwasten,

a rented car, a camera

een huurauto, een camera,

and 20,000 square feet of paper.

en 6000 vierkante meter papier.

We had all sorts of help

We kregen hulp

from all walks of life.

van allerlei kanten.

Okay, for example, that's Palestine.

Bijvoorbeeld, dit is Palestina.

We're in Ramallah right now.

We zijn nu in Ramallah.

We're pasting portraits --

We plakken portretten op --

so both portraits in the streets in a crowded market.

beide portretten in de straten op een drukke markt.

People come around us and start asking,

Mensen komen aanlopen en stellen vragen:

"What are you doing here?"

"Wat doen jullie daar?"

"Oh, we're actually doing an art project

"O, we maken een kunstproject

and we are pasting an Israeli and a Palestinian doing the same job.

en we zetten een Israëli naast een Palestijn die hetzelfde werk doen.

And those ones are actually two taxi-drivers."

En dit zijn twee taxichauffeurs."

And then there was always a silence.

En dan was het altijd stil.

"You mean you're pasting an Israeli face --

"Dus je plakt een Israëlisch gezicht --

doing a face -- right here?"

een gezicht hier?"

"Well, yeah, yeah, that's part of the project."

"Ja, dat is onderdeel van het project."

And I would always leave that moment,

Ik liet dat moment dan bestaan,

and we would ask them,

en dan vroeg ik ze:

"So can you tell me who is who?"

"Vertel eens wie wie is?"

And most of them couldn't say.

En de meesten wisten het niet.

(Applause)

(Applaus)

We even pasted on Israeli military towers,

We plakten zelfs op Israëlische wachttorens,

and nothing happened.

en er gebeurde niks.

When you paste an image, it's just paper and glue.

Als je een afbeelding plakt, is het slechts papier en lijm.

People can tear it, tag on it, or even pee on it --

Mensen kunnen het verscheuren, erop tekenen, erop plassen --

some are a bit high for that, I agree --

sommigen zitten daar wat te hoog voor --

but the people in the street,

maar de mensen op straat

they are the curator.

die zijn de curator.

The rain and the wind will take them off anyway.

Ze vallen er sowieso af door de regen en de wind.

They are not meant to stay.

Het is niet de bedoeling dat ze beklijven.

But exactly four years after,

Maar precies vier jaar later

the photos, most of them are still there.

zijn meeste foto's er nog steeds.

Face 2 Face demonstrated

Face 2 Face liet zien

that what we thought impossible was possible --

dat het onmogelijke toch mogelijk bleek --

and, you know what, even easy.

en gemakkelijk om te doen zelfs.

We didn't push the limit;

We gingen niet tot het uiterste,

we just showed that they were further than anyone thought.

we toonden slechts aan dat we verder zijn dan we dachten.

In the Middle East, I experienced my work

In het Midden-Oosten maakte ik mijn werk mee

in places without [many] museums.

in plaatsen zonder veel musea.

So the reactions in the street

De reacties op straat

were kind of interesting.

waren best interessant.

So I decided to go further in this direction

Daarom besloot ik op die manier verder te gaan

and go in places where there were zero museums.

naar plaatsen waar helemaal geen musea zijn.

When you go in these developing societies,

Als je in die ontwikkelingsgebieden komt

women are the pillars of their community,

daar zijn vrouwen de pijlers van hun gemeenschap,

but the men are still the ones holding the streets.

maar de mannen beheersen nog steeds de straten.

So we were inspired to create a project

Het inspireerde ons om een project te maken

where men will pay tribute to women

waarin mannen hulde brengen aan vrouwen

by posting their photos.

door hun foto's op te plakken.

I called that project Women Are Heroes.

Ik noemde dat project "Vrouwen zijn helden".

When I listened to all the stories

Als ik luisterde naar alle verhalen,

everywhere I went on the continents,

waar ik ook kwam op de continenten,

I couldn't always understand

dan snapte ik niet altijd

the complicated circumstances of their conflict.

de ingewikkelde omstandigheden van hun conflict,

I just observed.

ik nam slechts waar.

Sometimes there was no words,

Soms waren er geen woorden,

no sentence, just tears.

geen zin, alleen tranen.

I just took their pictures

Ik nam slechts hun foto

and pasted them.

en plakte ze op.

Women Are Heroes took me around the world.

"Vrouwen zijn helden" bracht me over de hele wereld.

Most of the places I went to,

De meeste van mijn bestemmingen

I decided to go there

koos ik uit

because I've heard about it through the media.

omdat ik erover had gehoord via de media.

So for example, in June 2008,

In 2008 bijvoorbeeld

I was watching TV in Paris,

keek ik tv in Parijs,

and then I heard about this terrible thing

en toen hoorde ik over iets verschrikkelijks

that happened in Rio de Janeiro --

dat in Rio de Janeiro was gebeurd.

the first favela of Brazil named Providencia.

Providencia, de eerste sloppenwijk van Brazilië.

Three kids -- that was three students --

Drie kinderen -- drie leerlingen --

were [detained] by the army

waren gevangen genomen door het leger

because they were not carrying their papers.

omdat ze geen identiteitspapieren bij zich hadden.

And the army took them,

Het leger pakte ze op,

and instead of bringing them to the police station,

en in plaats van ze naar het politiebureau te brengen,

they brought them to an enemy favela

zetten ze ze af in een vijandige favela

where they get chopped into pieces.

waar ze in stukjes werden gehakt.

I was shocked.

Ik was ontsteld.

All Brazil was shocked.

Heel Brazilië was ontsteld.

I heard it was one of the most violent favelas,

Het bleek één van de gewelddadigste favela's te zijn

because the largest drug cartel controls it.

omdat het grootste drugskartel er de baas is.

So I decided to go there.

Dus ging ik er naar toe.

When I arrived --

Toen ik aan kwam --

I mean, I didn't have any contact with any NGO.

ik had geen contact met geen enkele ngo.

There was none in place -- no association, no NGOs, nothing --

Er was niets -- geen reisleider, geen ngo's, niets --

no eyewitnesses.

geen ooggetuigen.

So we just walked around,

We liepen er rond

and we met a woman,

en we kwamen een vrouw tegen

and I showed her my book.

die ik mijn boek liet zien.

And she said, "You know what?

En ze zei: "Ik zal je 'ns wat zeggen.

We're hungry for culture.

Wij hebben cultuur-honger.

We need culture out there."

We hebben hier cultuur nodig."

So I went out and I started with the kids.

Dus begon ik bij de kinderen.

I just took a few photos of the kids,

Ik nam gewoon wat foto's van de kinderen

and the next day I came with the posters and we pasted them.

en kwam de volgende dag met de posters die we opplakten.

The day after, I came back and they were already scratched.

De dag erna zag ik dat ze al bekrast waren.

But that's okay.

Maar dat geeft niet.

I wanted them to feel that this art belongs to them.

Ik wilde ze het gevoel geven dat het hun kunst was.

Then the next day, I held a meeting on the main square

De dag daarna hield ik een bijeenkomst op het plein

and some women came.

en er kwamen wat vrouwen naartoe.

They were all linked to the three kids that got killed.

Ze waren verbonden met de drie kinderen die waren gedood.

There was the mother, the grandmother, the best friend --

De moeder, de grootmoeder, de beste vriend waren er.

they all wanted to shout the story.

Ze konden het verhaal wel uitschreeuwen.

After that day,

Na die dag

everyone in the favela gave me the green light.

gaf iedereen in de favela me toestemming.

I took more photos, and we started the project.

Ik nam meer foto's en we begonnen met het project.

The drug lords were kind of worried

De drugsbazen maakten zich zorgen

about us filming in the place,

over ons gefilm op die plek,

so I told them, "You know what?

dus zei ik tegen hen: "Luister,

I'm not interested in filming the violence and the weapons.

het geweld en de wapens interesseren me niet.

You see that enough in the media.

Daar zie je genoeg van in de media.

What I want to show is the incredible life and energy.

Ik wil al het ongelooflijke leven laten zien.

I've been seeing it around me the last few days."

En ik heb dat de afgelopen dagen al om me heen gezien."

So that's a really symbolic pasting,

Dit is een zeer symbolische poster,

because that's the first one we did that you couldn't see from the city.

want dat was de eerste die je niet vanuit de stad kon zien.

And that's where the three kids got arrested,

Hier werden de drie kinderen opgepakt,

and that's the grandmother of one of them.

en dat is de oma van één van hen.

And on that stairs,

Op die trap

that's where the traffickers always stand

daar staan altijd de drugshandelaren

and there's a lot of exchange of fire.

en er wordt daar veel geschoten.

Everyone there understood the project.

Iedereen daar begreep het project.

And then we pasted everywhere -- the whole hill.

We plakten overal aan -- de hele heuvel.

(Applause)

(Applaus)

What was interesting is that the media couldn't get in.

Het was boeiend dat de media niet binnen konden komen.

I mean, you should see that.

Dat had je moeten zien.

They would have to film us from a really long distance by helicopter

Ze moesten ons van heel ver weg filmen met een helikopter

and then have a really long lens,

en dan met een hele grote lens

and we would see ourselves, on TV, pasting.

en dan zagen we onszelf op tv posters opplakken.

And they would put a number: "Please call this number

En dan stond er een nummer: "Bel alstublieft dit nummer

if you know what's going on in Providencia."

als u weet wat er gebeurt in Providencia."

We just did a project and then left

We deden een project en vertrokken dan weer

so the media wouldn't know.

zodat de media er niks van wisten.

So how can we know about the project?

Hoe kunnen we het project dan te weten komen?

So they had to go and find the women

Daarvoor moesten ze de vrouwen vinden

and get an explanation from them.

en van hun een uitleg krijgen.

So you create a bridge between the media

Zo creëer je een brug tussen de media

and the anonymous women.

en de anonieme vrouwen.

We kept traveling.

We reisden verder.

We went to Africa, Sudan, Sierra Leone,

We gingen naar Afrika, Soedan, Sierra Leone,

Liberia, Kenya.

Liberia, Kenia.

In war-torn places like Monrovia,

In oorlogsgebieden zoals Monrovia

people come straight to you.

komen mensen meteen naar je toe.

I mean, they want to know what you're up to.

Ze willen weten wat je van plan bent.

They kept asking me, "What is the purpose of your project?

Ze bleven vragen: "Wat is het doel van je project?

Are you an NGO? Are you the media?"

Ben je een ngo? Ben je de media?"

Art. Just doing art.

Kunst. Ik maak gewoon kunst.

Some people question, "Why is it in black and white?

Sommigen vragen: "Waarom is het zwart-wit?

Don't you have color in France?"

Heb je geen kleur in Frankrijk?"

(Laughter)

(Gelach)

Or they tell you, "Are these people all dead?"

Of ze zeggen: "Zijn al die mensen dood?"

Some who understood the project would explain it to others.

Sommigen die het begrepen, legden het project aan anderen uit.

And to a man who did not understand, I heard someone say,

Iemand zei tegen een man die het niet begreep:

"You know, you've been here for a few hours

"Je bent hier nu al een paar uur,

trying to understand, discussing with your fellows.

je probeert het te snappen, je praat met je naasten.

During that time, you haven't thought about

Al die tijd heb je niet nagedacht

what you're going to eat tomorrow.

over wat je morgen zult eten.

This is art."

Dat is kunst."

I think it's people's curiosity

Volgens mij is het nieuwsgierigheid

that motivates them

die mensen motiveert

to come into the projects.

om met de projecten mee te doen.

And then it becomes more.

En dan wordt het méér.

It becomes a desire, a need, an armor.

Het wordt een wens, een behoefte, een [onduidelijk].

On this bridge that's in Monrovia,

Op deze brug in Monrovia

ex-rebel soldiers helped us pasting a portrait

hielp een ex-rebellensoldaat ons een portret op te plakken

of a woman that might have been raped during the war.

van een vrouw die misschien verkracht was tijdens de oorlog.

Women are always the first ones targeted

Vrouwen worden altijd als eerste getroffen

during conflict.

tijdens een conflict.

This is Kibera, Kenya,

Dit is Kibera, Kenia,

one of the largest slums of Africa.

één van de grootste sloppenwijken in Afrika.

You might have seen images about the post-election violence

Misschien heb je iets gezien van de gewelddadigheden

that happened there in 2008.

na de verkiezingen in 2008.

This time we covered the roofs of the houses,

Deze keer bedekten we de daken van de huizen

but we didn't use paper,

maar we gebruikten geen papier,

because paper doesn't prevent the rain

want papier voorkomt niet dat de regen

from leaking inside the house --

het huis in lekt --

vinyl does.

vinyl wel.

Then art becomes useful.

Dan wordt kunst nuttig.

So the people kept it.

Dus behielden de mensen het.

You know what I love is, for example, when you see the biggest eye there,

Wat ik mooi vind, is bijvoorbeeld dat grootste oog daar,

there are so [many] houses inside.

er zitten zoveel huizen in.

And I went there a few months ago --

Ik ging er een paar maanden geleden naar toe --

photos are still there -- and it was missing a piece of the eye.

de foto's zijn er nog -- en er ontbrak een deel van het oog.

So I asked the people what happened.

Dus vroeg ik de mensen wat er was gebeurd.

"Oh, that guy just moved."

"O, die vent is verhuisd."

(Laughter)

(Gelach)

When the roofs were covered, a woman said as a joke,

Toen de daken waren bedekt zei een vrouw voor de grap:

"Now God can see me."

"Nu kan God mij zien."

When you look at Kibera now,

Als je nu naar Kibera kijkt,

they look back.

dan kijken ze terug.

Okay, India.

Goed, India.

Before I start that, just so you know,

Voordat ik begin, moeten jullie weten

each time we go to a place, we don't have authorization,

dat we nooit een reisleider bij ons hebben als we ergens heen gaan,

so we set up like commandos --

we gaan dus als commando's --

we're a group of friends who arrive there,

we zijn een groep vrienden die aankomen

and we try to paste on the walls.

en we proberen posters op de muren te plakken.

But there are places where you just can't paste on a wall.

Maar er zijn plaatsen waar je niet op de muren kunt plakken.

In India it was just impossible to paste.

In India was het onmogelijk om op te plakken.

I heard culturally and because of the law,

Ik begreep dat vanwege de cultuur en de wet

they would just arrest us at the first pasting.

je gewoon wordt opgepakt bij de eerste keer opplakken.

So we decided to paste white,

Dus besloten we wit op te plakken,

white on the walls.

wit op de muren.

So imagine white guys pasting white papers.

Stel je voor: witte jongens die wit papier opplakken.

So people would come to us and ask us,

Mensen kwamen naar ons toe en vroegen:

"Hey, what are you up to?"

"Hee, wat ben je aan het doen?"

"Oh, you know, we're just doing art." "Art?"

"We maken gewoon kunst." "Kunst?"

Of course, they were confused.

Dat was natuurlijk verwarrend voor hen.

But you know how India has a lot of dust in the streets,

Maar in India is er veel stof in de straten

and the more dust you would have

en hoe meer stof er

going up in the air,

opstijgt in de lucht,

on the white paper you can almost see,

op het witte papier zie je het bijna,

but there is this sticky part

maar er zit een plakkerig stuk aan,

like when you reverse a sticker.

zoals aan de achterkant van een sticker.

So the more dust you have, the more it will reveal the photo.

Dus hoe meer stof, des te beter je de foto ziet.

So we could just walk in the street during the next days

We konden de dagen daarop gewoon door de straten lopen

and the photos would get revealed by themselves.

en de foto's onthulden zichzelf.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank u.

So we didn't get caught this time.

Deze keer werden we niet gesnapt.

Each project -- that's a film

Elk project, dat is een film

from Women Are Heroes.

van "Vrouwen zijn helden".

(Music)

(Muziek)

Okay.

Goed.

For each project we do

Van elk project maken we

a film.

een film.

And most of what you see -- that's a trailer from "Women Are Heroes" --

Het meeste van wat je ziet, dat is een trailer van "Vrouwen zijn helden" --

its images, photography,

het zijn beelden, foto's

taken one after the other.

die achter elkaar zijn genomen.

And the photos kept traveling even without us.

De foto bleef zelfs zonder ons reizen.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

Hopefully, you'll see the film,

Ik hoop dat jullie de film zien

and you'll understand the scope of the project

en de omvang van het project zullen bevatten

and what the people felt when they saw those photos.

en wat de mensen voelden toen ze die foto's zagen.

Because that's a big part of it. There's layers behind each photo.

Dat is een belangrijk onderdeel. Elke foto heeft een gelaagdheid.

Behind each image is a story.

Achter elk beeld zit een verhaal.

Women Are Heroes created a new dynamic

"Vrouwen zijn helden" creëerde een nieuwe dynamiek

in each of the communities,

in iedere gemeenschap,

and the women kept that dynamic after we left.

en de vrouwen behielden die dynamiek nadat we waren vertrokken.

For example, we did books -- not for sale --

We maakten bijvoorbeeld boeken -- niet te koop --

that all the community would get.

die de hele gemeenschap kreeg.

But to get it, they would have to [get] it signed by one of the women.

Maar om het te krijgen moesten ze het laten ondertekenen door één van de vrouwen.

We did that in most of the places.

Dat deden we op de meeste plekken.

We go back regularly.

We gaan regelmatig terug.

And so in Providencia, for example, in the favela,

In Providencia bijvoorbeeld, in de favela,

we have a cultural center running there.

daar runnen we een centrum.

In Kibera, each year we cover more roofs.

In Kibera bedekken we elk jaar meer daken.

Because of course, when we left, the people who were just at the edge of the project

Want toen we weggingen, zeiden de mensen die buiten het project stonden:

said, "Hey, what about my roof?"

"Hee, hoe zit het met mijn dak?"

So we decided to come the year after

Daarom besloten we het jaar daarop terug te komen

and keep doing the project.

en het project voort te zetten.

A really important point for me

Wat erg belangrijk voor me is,

is that I don't use any brand or corporate sponsors.

is dat ik geen merk of sponsor achter me heb staan.

So I have no responsibility

Ik draag dus geen verantwoordelijkheid

to anyone but myself

voor wie dan ook, behalve voor mezelf

and the subjects.

en de onderwerpen.

(Applause)

(Applaus)

And that is for me

Voor mij is dat

one of the more important things in the work.

een belangrijk ding in het werk.

I think, today,

Ik denk dat tegenwoordig

as important as the result is the way you do things.

de manier waarop je iets doet even belangrijk is als het resultaat.

And that has always been a central part of the work.

Dat is altijd een vast onderdeel van het werk geweest.

And what's interesting is that fine line that I have

Die dunne scheidslijn tussen beelden en reclame

with images and advertising.

die ik heb, is interessant.

We just did some pasting in Los Angeles

We hebben de laatste weken dingen opgeplakt

on another project in the last weeks.

voor een ander project in Los Angeles.

And I was even invited to cover the MOCA museum.

Ik werd zelfs uitgenodigd om het MOCA-museum te beplakken.

But yesterday the city called them and said,

Maar gisteren belde het stadsbestuur ze op en zei:

"Look, you're going to have to tear it down.

"We moeten het afbreken.

Because this can be taken for advertising,

Want je zou het als reclame kunnen zien,

and because of the law,

en vanwege de wet

it has to be taken down."

moet het worden afgebroken."

But tell me, advertising for what?

Maar zeg eens, is dit reclame?

The people I photograph

De mensen die ik fotografeer,

were proud to participate in the project

waren trots om deel te nemen aan het project

and to have their photo in the community.

en om hun foto in hun gemeenschap te hebben.

But they asked me for a promise basically.

Maar ze vroegen me iets te beloven.

They asked me, "Please, make our story travel with you."

Ze vroegen me: "Laat ons verhaal met je mee reizen."

So I did. That's Paris.

Dus dat deed ik. Dat is Parijs.

That's Rio.

Dat is Rio.

In each place, we built exhibitions with a story, and the story traveled.

In elke plaats bouwden we exposities met een verhaal dat meereisde.

You understand the full scope of the project.

Jullie snappen de volle omvang van het project.

That's London.

Dit is Londen,

New York.

New York.

And today, they are with you in Long Beach.

Nu zijn ze bij jullie in Long Beach.

All right, recently I started a public art project

Onlangs ben ik begonnen met een openbaar kunstproject

where I don't use my artwork anymore.

waarin ik mijn kunst niet meer gebruik.

I use Man Ray, Helen Levitt,

Ik gebruik Man Ray, Helen Levitt,

Giacomelli, other people's artwork.

Giacomelli, kunst van anderen.

It doesn't matter today if it's your photo or not.

Het doet er niet toe of het jouw foto is of niet.

The importance is what you do

Het is belangrijk wat je doet

with the images,

met de beelden,

the statement it makes where it's pasted.

wat het uitdrukt op de plek waar het is opgeplakt.

So for example, I pasted the photo of the minaret

Ik heb bijvoorbeeld de foto van de minaret

in Switzerland

in Zwitserland opgeplakt,

a few weeks after they voted the law forbidding minarets in the country.

een paar weken nadat minaretten verboden werden in dat land.

(Applause)

(Applaus)

This image of three men wearing gas masks

Deze foto van drie mannen met gasmaskers

was taken in Chernobyl originally,

is van oorsprong genomen in Tsjernobyl

and I pasted it in Southern Italy,

en ik heb het in Zuid-Italië opgeplakt,

where the mafia sometimes bury the garbage under the ground.

waar de maffia af en toe afval onder de grond stopt.

In some ways, art can change the world.

Kunst kan op bepaalde manieren de wereld veranderen.

Art is not supposed to change the world,

Het is niet de bedoeling dat kunst dat doet,

to change practical things,

dat het praktische zaken kan veranderen,

but to change perceptions.

maar het kan percepties veranderen.

Art can change

Kunst kan de manier

the way we see the world.

waarop we de wereld zien veranderen.

Art can create an analogy.

Kunst kan een analogie creëren.

Actually the fact that art cannot change things

Het feit dat kunst de dingen niet kan veranderen,

makes it a neutral place

maakt haar tot een neutrale plek

for exchanges and discussions,

voor uitwisselingen en discussies

and then enables you to change the world.

waardoor ze je in staat stelt de wereld te veranderen.

When I do my work,

Als ik mijn werk uitvoer,

I have two kinds of reactions.

krijg ik twee soorten reacties.

People say, "Oh, why don't you go in Iraq or Afghanistan.

Mensen zeggen: "Waarom ga je niet naar Irak of Afghanistan.

They would be really useful."

Dat zou heel erg nuttig zijn."

Or, "How can we help?"

Of: "Hoe kunnen we helpen."

I presume that you belong to the second category,

Ik neem aan dat jullie tot de tweede categorie behoren,

and that's good,

en dat is mooi,

because for that project,

want voor dat project

I'm going to ask you to take the photos

vraag ik jullie om de foto's te maken

and paste them.

en ze op te plakken.

So now my wish is:

Mijn wens is dus:

(mock drum roll)

(nep drumroffel)

(Laughter)

(Gelach)

I wish for you to stand up

Ik wil dat jullie staan

for what you care about

voor datgene waar je warm voor loopt

by participating in a global art project,

door deel te nemen in een wereldwijd kunstproject.

and together we'll turn the world inside out.

Samen draaien we de wereld binnenstebuiten.

And this starts right now.

En het begint nu.

Yes, everyone in the room.

Ja, iedereen in de zaal.

Everyone watching.

Iedereen die kijkt.

I wanted that wish

Ik wil dat die wens

to actually start now.

daadwerkelijk nu begint.

So a subject you're passionate about, a person who you want to tell their story

Een onderwerp wat je na aan 't hart ligt, iemand wiens verhaal je wilt vertellen,

or even your own photos --

of zelfs je eigen foto's --

tell me what you stand for.

vertel me waar je voor staat.

Take the photos, the portraits,

Neem de foto's, de portretten,

upload it -- I'll give you all the details --

upload ze -- ik geef je alle details --

and I'll send you back your poster. Join by groups

en ik stuur je je poster. Neem deel aan groepen

and reveal things to the world.

en maak dingen duidelijk aan de wereld.

The full data is on the website --

Alle gegevens staan op de website:

insideoutproject.net --

insideoutproject.net.

that is launching today.

Hij gaat vandaag live.

What we see changes who we are.

Wat we zien, verandert wie we zijn.

When we act together,

Als we gezamenlijk handelen,

the whole thing is much more than the sum of the parts.

dan is het geheel meer dan de som der delen.

So I hope that, together, we'll create something

Ik hoop dat we samen iets kunnen creëren

that the world will remember.

dat de wereld zich zal herinneren.

And this starts right now and depends on you.

Het begint nu en het rekent op jullie.

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)