Use art to turn the world inside out | JR

Μετάφραση: artmag.gr - Επιμέλεια: Anastasia Papadopoulou

Two weeks ago I was in my studio in Paris,

Πριν δυο βδομάδες ήμουν στο στούντιο μου στο Παρίσι,

and the phone rang and I heard,

και χτύπησε το τηλέφωνο και άκουσα,

"Hey, JR,

"Ει, JR,

you won the TED Prize 2011.

κέρδισες το βραβείο TED 2011.

You have to make a wish to save the world."

Πρέπει να κάνεις μια ευχή για να σώσεις τον κόσμο."

I was lost.

Ήμουν χαμένος.

I mean, I can't save the world. Nobody can.

Δεν μπορούσα να σώσω τον κόσμο. Κανείς δε μπορεί.

The world is fucked up.

Ο κόσμος είναι χάλια.

Come on, you have dictators ruling the world,

Ελάτε τώρα, δικτάτορες κυβερνούν τον κόσμο,

population is growing by millions,

ο πληθυσμός αυξάνει κατά εκατομμύρια,

there's no more fish in the sea,

δεν υπάρχουν άλλα ψάρια στη θάλασσα,

the North Pole is melting

ο Βόρειος Πόλος λιώνει,

and as the last TED Prize winner said,

και όπως είπε ο προηγούμενος νικητής του βραβείου TED,

we're all becoming fat.

όλοι παχαίνουμε.

(Laughter)

(Γέλια)

Except maybe French people.

Εκτός ίσως από τους Γάλλους.

Whatever.

Ότι να 'ναι.

So I called back

Έτσι ξανατηλεφώνησα

and I told her,

και της είπα,

"Look, Amy,

"Κοίτα, Έιμι,

tell the TED guys I just won't show up.

Πες σ' αυτούς στο TED ότι απλά δε θα εμφανιστώ.

I can't do anything to save the world."

Δε μπορώ να κάνω τίποτα για να σώσω τον κόσμο."

She said, "Hey, JR,

Αυτή είπε, "Ε, JR,

your wish is not to save the world, but to change the world."

η ευχή σου δεν είναι για να σώσεις τον κόσμο, αλλά για να τον αλλάξεις."

"Oh, all right."

"Α, εντάξει."

(Laughter)

(Γέλια)

"That's cool."

"Ωραίο είναι αυτό."

I mean, technology, politics, business

Εννοώ ότι, η τεχνολογία, η πολιτική, οι επιχειρήσεις

do change the world --

όντως αλλάζουν τον κόσμο --

not always in a good way, but they do.

όχι πάντα με καλό τρόπο, αλλά τον αλλάζουν.

What about art?

Και η τέχνη;

Could art change the world?

θα μπορούσε η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;

I started when I was 15 years old.

Ξεκίνησα όταν ήμουν 15 χρονών.

And at that time, I was not thinking about changing the world.

Και εκείνη την εποχή, δεν σκεφτόμουν να αλλάξω τον κόσμο.

I was doing graffiti --

Έκανα γκράφιτι --

writing my name everywhere,

έγραφα το όνομά μου παντού,

using the city as a canvas.

χρησιμοποιώντας την πόλη ως καμβά.

I was going in the tunnels of Paris,

Πήγαινα στα τούνελ του Παρισιού,

on the rooftops with my friends.

πάνω σε στέγες με τους φίλους μου.

Each trip was an excursion,

Κάθε ταξίδι ήταν μια εκδρομή,

was an adventure.

ήταν μια περιπέτεια.

It was like leaving our mark on society,

Ήταν σαν να αφήναμε το σημάδι μας στην κοινωνία,

to say, "I was here," on the top of a building.

για να πούμε "ήμουν εδώ," πάνω σε ένα κτίριο.

So when I found a cheap camera on the subway,

Όταν λοιπόν βρήκα μια φτηνή κάμερα στο μετρό,

I started documenting those adventures with my friends

άρχισα να καταγράφω αυτές τις περιπέτειες με τους φίλους μου

and gave them back as photocopies --

και τις έδινα πίσω σαν φωτοτυπίες --

really small photos just that size.

πολύ μικρές φωτογραφίες μόλις σ' αυτό το μέγεθος.

That's how, at 17 years old,

Μ' αυτόν τον τρόπο, στα 17 μου,

I started pasting them.

άρχισα να τις επικολλώ.

And I did my first "expo de rue,"

Και έκανα την πρώτη μου έκθεση στο δρόμο,

which means sidewalk gallery.

δηλαδή μια γκαλερί στο πεζοδρόμιο.

And I framed it with color

Και την πλαισίωσα με χρώμα

so you would not confuse it with advertising.

για να μην την μπερδέψουν με τις διαφημίσεις.

I mean, the city's the best gallery I could imagine.

Εννοώ ότι, η πόλη είναι η καλύτερη γκαλερί που μπορούσα να φανταστώ.

I would never have to make a book and then present it to a gallery

Δεν θα χρειαζόταν ποτέ να κάνω ένα φάκελο και να τον παρουσιάσω σε μια γκαλερί

and let them decide

και να τους αφήσω να αποφασίσουν

if my work was nice enough to show it to people.

αν η δουλειά μου ήταν αρκετά καλή για να την παρουσιάσουν στον κόσμο.

I would control it directly with the public

Θα την έλεγχα απ' ευθείας με το κοινό

in the streets.

στους δρόμους.

So that's Paris.

Αυτό είναι λοιπόν το Παρίσι.

I would change --

Θα άλλαζα --

depending on the places I would go --

ανάλογα με τα μέρη που θα πήγαινα --

the title of the exhibition.

τον τίτλο της έκθεσης.

That's on the Champs-Elysees.

Αυτή είναι στα Ηλύσια Πεδία.

I was quite proud of that one.

Ήμουν αρκετά περήφανος γι' αυτήν εκεί.

Because I was just 18

Επειδή ήμουν μόλις 18

and I was just up there on the top of the Champs-Elysees.

και ήμουν ακριβώς εκεί πάνω στα Ηλύσια Πεδία.

Then when the photo left,

Μετά όταν έφυγε η φωτογραφία,

the frame was still there.

το πλαίσιο ήταν ακόμα εκεί.

(Laughter)

(Γέλια)

November 2005:

Νοέμβριος 2005:

the streets are burning.

οι δρόμοι φλέγονται.

A large wave of riots

Ένα μεγάλο κύμα ταραχών

had broken into the first projects of Paris.

είχε ξεσπάσει στις πρώτες φτωχογειτονιές του Παρισιού.

Everyone was glued to the TV,

Όλοι ήταν κολλημένοι στην τηλεόραση,

watching disturbing, frightening images

παρακολουθώντας ενοχλητικές, τρομακτικές εικόνες

taken from the edge of the neighborhood.

τραβηγμένες από την άκρη της γειτονιάς.

I mean, these kids, without control,

Εννοώ ότι, αυτά τα παιδιά, ανεξέλεγκτα,

throwing Molotov cocktails,

πετούσαν βόμβες Μολότοφ,

attacking the cops and the firemen,

επιτίθονταν σε αστυνομικούς και πυροσβέστες,

looting everything they could in the shops.

λεηλατώντας ότι μπορούσαν από τα καταστήματα.

These were criminals, thugs, dangerous,

Ήταν εγκληματίες, απατεώνες, επικίνδυνοι

destroying their own environment.

που καταδίωκαν το ίδιο τους το περιβάλλον.

And then I saw it -- could it be possible? --

Και έπειτα την είδα -- είναι δυνατόν; --

my photo on a wall

η φωτογραφία μου σε έναν τοίχο

revealed by a burning car --

να αποκαλύπτεται από ένα φλεγόμενο αυτοκίνητο --

a pasting I'd done a year earlier --

μια επικόλληση που είχα κάνει πριν ένα χρόνο --

an illegal one -- still there.

μια παράνομη -- ακόμα εκεί.

I mean, these were the faces of my friends.

Θέλω να πω πως, αυτά ήταν τα πρόσωπα των φίλων μου.

I know those guys.

Τους ξέρω αυτούς τους τύπους.

All of them are not angels,

Δεν είναι όλοι τους άγγελοι,

but they're not monsters either.

αλλά ούτε και τέρατα.

So it was kind of weird to see

Ήταν λοιπόν κάπως παράξενο να βλέπω

those images and those eyes stare back at me through a television.

εκείνες τις εικόνες και εκείνα τα μάτια να με κοιτάζουν πίσω μέσα από μια τηλεόραση.

So I went back there

Έτσι ξαναπήγα εκεί

with a 28 mm lens.

με έναν φακό 28 χιλιοστών.

It was the only one I had at that time.

Ήταν ο μόνος που είχα τότε.

But with that lens,

Αλλά με αυτόν τον φακό,

you have to be as close as 10 inches from the person.

πρέπει να είσαι στα 25 εκατοστά από το άτομο.

So you can do it only with their trust.

Άρα μπορείς να το κάνεις μόνο με την εμπιστοσύνη τους.

So I took full portraits of people from Le Bosquet.

Έτσι έβγαλα τέσσερα πορτραίτα ανθρώπων από το Le Bosquet.

They were making scary faces

Έκαναν τρομακτικές γκριμάτσες

to play the caricature of themselves.

για να κάνουν τη γελοιογραφία του εαυτού τους.

And then I pasted huge posters everywhere

Και μετά επικόλλησα τεράστιες αφίσες παντού

in the bourgeois area of Paris

στη μικροαστική περιοχή του Παρισιού

with the name, age, even building number

με το όνομα, την ηλικία, ακόμα και τον αριθμό κτιρίου

of these guys.

αυτών των τύπων.

A year later,

Ένα χρόνο μετά,

the exhibition was displayed in front of the city hall of Paris.

η έκθεση παρουσιάστηκε μπροστά από το δημαρχείο του Παρισιού.

And we go from thug images,

Και πάμε από τραβηγμένες φωτογραφίες,

who've been stolen and distorted by the media,

οι οποίες έχουν κλαπεί και διαστρεβλωθεί από τα μέσα,

who's now proudly taking over his own image.

που τώρα περήφανα καταλαμβάνουν την ίδια τους την εικόνα.

That's where I realized

Τότε συνειδητοποίησα

the power of paper and glue.

τη δύναμη του χαρτιού και της κόλλας.

So could art change the world?

Θα μπορούσε λοιπόν η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;

A year later,

Ένα χρόνο μετά,

I was listening to all the noise

άκουγα όλο το θόρυβο

about the Middle East conflict.

για τη συμπλοκή στη Μέση Ανατολή.

I mean, at that time, trust me,

Θέλω να πω πως, τότε, πιστέψτε με,

they were only referring to the Israeli and Palestinian conflict.

αναφέρονταν μόνο στη διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστίνης.

So with my friend Marco,

Έτσι, με το φίλο μου τον Μάρκο,

we decided to go there

αποφασίσαμε να πάμε εκεί

and see who are the real Palestinians and who are the real Israelis.

και να δούμε ποιοι είναι οι αληθινοί Παλαιστίνιοι και ποιοι οι αληθινοί Ισραηλινοί.

Are they so different?

Είναι τόσο διαφορετικοί;

When we got there, we just went in the street,

Όταν φτάσαμε εκεί, πήγαμε απλά στους δρόμους,

started talking with people everywhere,

αρχίσαμε να μιλάμε με ανθρώπους παντού,

and we realized that things were a bit different

και συνειδητοποιήσαμε ότι τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά

from the rhetoric we heard in the media.

από τη ρητορεία που ακούγαμε στα μέσα.

So we decided to take portraits

Αποφασίσαμε λοιπόν να τραβήξουμε πορτραίτα

of Palestinians and Israelis

Παλαιστινίων και Ισραηλινών

doing the same jobs --

που έκαναν τις ίδιες δουλειές --

taxi-driver, lawyer, cooks.

οδηγός ταξί, δικηγόρος, μάγειρες.

Asked them to make a face as a sign of commitment.

Τους ζητήσαμε να κάνουν μια γκριμάτσα ως σημάδι δέσμευσης.

Not a smile -- that really doesn't tell

Όχι ένα χαμόγελο -- δεν λέει κάτι

about who you are and what you feel.

για το ποιος είσαι και τι αισθάνεσαι.

They all accepted

Δέχτηκαν όλοι

to be pasted next to the other.

να επικολληθούν ο ένας δίπλα στον άλλο.

I decided to paste

Αποφάσισα να τους επικολλήσω

in eight Israeli and Palestinian cities

σε οκτώ πόλεις του Ισραήλ και της Παλαιστίνης

and on both sides of the wall.

και στις δύο πλευρές του τείχους.

We launched the biggest illegal art exhibition ever.

Παρουσιάσαμε τη μεγαλύτερη παράνομη έκθεση τέχνης που έγινε ποτέ.

We called the project Face 2 Face.

Ονομάσαμε το πρότζεκτ Πρόσωπο με Πρόσωπο.

The experts said, "No way.

Οι ειδικοί είπαν, "Με τίποτα.

The people will not accept.

Οι άνθρωποι δεν θα δεχτούν.

The army will shoot you, and Hamas will kidnap you."

Ο στρατός θα σας πυροβολήσει, και οι Χαμάς θα σας απαγάγουν."

We said, "Okay, let's try and push as far as we can."

Εμείς είπαμε, "Εντάξει, ας προσπαθήσουμε να πιέσουμε μέχρι όσο μπορούμε."

I love the way that people will ask me,

Λατρεύω τον τρόπο που οι άνθρωποι με ρωτούν,

"How big will my photo be?"

"Πόσο μεγάλη θα είναι η φωτογραφία μου;"

"It will be as big as your house."

"Θα είναι τόσο μεγάλη όσο το σπίτι σου."

When we did the wall, we did the Palestinian side.

Όταν κάναμε το τείχος, κάναμε την Παλαιστινιακή πλευρά.

So we arrived with just our ladders

Φτάσαμε λοιπόν μόνο με τις σκάλες μας

and we realized that they were not high enough.

και συνειδητοποιήσαμε ότι δεν ήταν αρκετά ψηλές.

And so Palestinians guys say,

Έτσι ένας Παλαιστίνιος είπε,

"Calm down. No wait. I'm going to find you a solution."

"Ηρεμήστε. Όχι περιμένετε. Θα σας βρω μια λύση."

So he went to the Church of Nativity

Πήγε λοιπόν στη εκκλησία της Θείας Γέννησης

and brought back an old ladder

και έφερε πίσω μια παλιά σκάλα

that was so old that it could have seen Jesus being born.

που ήταν τόσο παλιά που θα μπορούσε να είχε δει τον Ιησού να γεννιέται.

(Laughter)

(Γέλια)

We did Face 2 Face with only six friends,

Κάναμε το Πρόσωπο με Πρόσωπο μόνο με έξι φίλους,

two ladders, two brushes,

δυο σκάλες, δυο βούρτσες,

a rented car, a camera

ένα νοικιασμένο αυτοκίνητο, μια κάμερα,

and 20,000 square feet of paper.

και 6.000 τετραγωνικά μέτρα χαρτί.

We had all sorts of help

Είχαμε όλων των ειδών τη βοήθεια

from all walks of life.

από όλα τα επαγγέλματα.

Okay, for example, that's Palestine.

Εντάξει, για παράδειγμα, αυτή είναι η Παλαιστίνη.

We're in Ramallah right now.

Εδώ είμαστε στη Ραμάλα.

We're pasting portraits --

Επικολλούμε πορτραίτα --

so both portraits in the streets in a crowded market.

και τα δύο πορτραίτα στους δρόμους σε μια πολυσύχναστη αγορά.

People come around us and start asking,

Οι άνθρωποι έρχονται τριγύρω μας και αρχίζουν να ρωτούν,

"What are you doing here?"

"Τι κάνετε εδώ;"

"Oh, we're actually doing an art project

"Α, κάνουμε ένα πρότζεκτ τέχνης

and we are pasting an Israeli and a Palestinian doing the same job.

και τοποθετούμε έναν Ισραηλινό και έναν Παλαιστίνιο που κάνουν την ίδια δουλειά.

And those ones are actually two taxi-drivers."

Και αυτοί εδώ είναι στην πραγματικότητα οδηγοί ταξί."

And then there was always a silence.

Και μετά υπήρχε πάντα σιωπή.

"You mean you're pasting an Israeli face --

"Εννοείτε ότι επικολλάτε ένα Ισραηλινό πρόσωπο --

doing a face -- right here?"

να κάνει μια γκριμάτσα ακριβώς εκεί;"

"Well, yeah, yeah, that's part of the project."

"Λοιπόν, ναι, ναι, αυτό είναι κομμάτι του πρότζεκτ."

And I would always leave that moment,

Και σταματούσα πάντα εκείνη τη στιγμή,

and we would ask them,

και τους ρωτούσαμε,

"So can you tell me who is who?"

"Μπορείτε λοιπόν να μου πείτε ποιος είναι ποιος;"

And most of them couldn't say.

Και οι περισσότεροι από αυτούς δεν μπορούσαν να πουν.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

We even pasted on Israeli military towers,

Επικολλήσαμε ακόμα και πάνω σε Ισραηλινούς στρατιωτικούς πύργους,

and nothing happened.

και δεν έγινε τίποτα.

When you paste an image, it's just paper and glue.

Όταν επικολλάς μια εικόνα, είναι μόνο χαρτί και κόλλα.

People can tear it, tag on it, or even pee on it --

Οι άνθρωποι μπορούν να το σκίσουν, να βάλουν πινακίδες, ή ακόμα και να κατουρήσουν πάνω του --

some are a bit high for that, I agree --

μερικά είναι λίγο ψηλά για αυτό, συμφωνώ --

but the people in the street,

αλλά οι άνθρωποι στο δρόμο,

they are the curator.

αυτοί είναι οι επιμελητές.

The rain and the wind will take them off anyway.

Η βροχή και ο αέρας θα τα βγάλουν όπως και να 'χει.

They are not meant to stay.

Δεν είναι φτιαγμένα για να μείνουν.

But exactly four years after,

Όμως, ακριβώς τέσσερα χρόνια μετά,

the photos, most of them are still there.

οι φωτογραφίες, οι περισσότερες από αυτές είναι ακόμα εκεί.

Face 2 Face demonstrated

Το Πρόσωπο με Πρόσωπο επέδειξε

that what we thought impossible was possible --

ότι αυτό που θεωρούσαμε αδύνατο ήταν δυνατό --

and, you know what, even easy.

και, ξέρετε, ακόμα και εύκολο.

We didn't push the limit;

Δεν πιέσαμε τα όρια,

we just showed that they were further than anyone thought.

απλά δείξαμε ότι είμαστε πιο πέρα από ότι πίστευε κανείς.

In the Middle East, I experienced my work

Στη Μέση Ανατολή, βίωσα τη δουλειά μου

in places without [many] museums.

σε μέρη χωρίς πολλά μουσεία.

So the reactions in the street

Αυτή λοιπόν η κατεύθυνση στο δρόμο

were kind of interesting.

ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα.

So I decided to go further in this direction

Αποφάσισα λοιπόν να πάω παρακάτω σε αυτή την κατεύθυνση

and go in places where there were zero museums.

και να πάω σε μέρη που δεν υπάρχει κανένα μουσείο.

When you go in these developing societies,

Όταν πας σε αυτές τις αναπτυσσόμενες κοινωνίες,

women are the pillars of their community,

οι γυναίκες είναι οι στυλοβάτες της κοινότητάς τους,

but the men are still the ones holding the streets.

αλλά οι άντρες είναι ακόμα εκείνοι που κουμαντάρουν τους δρόμους.

So we were inspired to create a project

Εμπνευστήκαμε λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα πρότζεκτ

where men will pay tribute to women

όπου οι άντρες θα αποδίδουν φόρο τιμής στις γυναίκες

by posting their photos.

αναρτώντας τις φωτογραφίες τους.

I called that project Women Are Heroes.

Ονόμασα το πρότζεκτ Οι Γυναίκες Είναι Ήρωες.

When I listened to all the stories

Όταν άκουσα όλες τις ιστορίες

everywhere I went on the continents,

όπου κι αν πήγα στις ηπείρους,

I couldn't always understand

δεν μπορούσα πάντα να καταλάβω

the complicated circumstances of their conflict.

τις περίπλοκες συνθήκες της συμπλοκής τους,

I just observed.

απλά παρατηρούσα.

Sometimes there was no words,

Μερικές φορές δεν υπήρχαν λέξεις,

no sentence, just tears.

ούτε προτάσεις, μόνο δάκρυα.

I just took their pictures

Απλά έβγαζα τις φωτογραφίες τους

and pasted them.

και τις επικολλούσα.

Women Are Heroes took me around the world.

Το "Οι Γυναίκες Είναι Ήρωες" με πήγε σ' όλο τον κόσμο.

Most of the places I went to,

Στα περισσότερα μέρη που πήγα,

I decided to go there

αποφάσισα να πάω

because I've heard about it through the media.

επειδή είχα ακούσει γι' αυτά από τα μέσα.

So for example, in June 2008,

Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2008,

I was watching TV in Paris,

έβλεπα τηλεόραση στο Παρίσι,

and then I heard about this terrible thing

και άκουσα για κάτι απαίσιο

that happened in Rio de Janeiro --

που συνέβη στο Ρίο Ντε Τζανέιρο.

the first favela of Brazil named Providencia.

Η πρώτη φαβέλα (παραγκούπολη) της Βραζιλίας ονομάζεται Προβιντέντσια.

Three kids -- that was three students --

Τρία παιδιά -- που ήταν μαθητές --

were [detained] by the army

συνελήφθησαν από το στρατό

because they were not carrying their papers.

επειδή δεν είχαν τα χαρτιά τους μαζί τους.

And the army took them,

Και ο στρατός τα πήρε,

and instead of bringing them to the police station,

και αντί να τα πάει στο αστυνομικό τμήμα,

they brought them to an enemy favela

τα πήγε σε μια εχθρική φαβέλα

where they get chopped into pieces.

όπου τα έκοψαν κομματάκια.

I was shocked.

Σοκαρίστηκα.

All Brazil was shocked.

Και η Βραζιλία σοκαρίστηκε.

I heard it was one of the most violent favelas,

Άκουσα ότι ήταν μια από τις πιο βίαιες φαβέλες,

because the largest drug cartel controls it.

επειδή την ελέγχει το μεγαλύτερο καρτέλ ναρκωτικών.

So I decided to go there.

Έτσι αποφάσισα να πάω εκεί.

When I arrived --

Όταν έφτασα --

I mean, I didn't have any contact with any NGO.

δεν είχα καμιά επαφή με καμία Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ).

There was none in place -- no association, no NGOs, nothing --

Δεν υπήρχε καμία -- ούτε ταξιδιωτικό πρακτορείο, ούτε ΜΚΟ, τίποτα --

no eyewitnesses.

ούτε αυτόπτεις μάρτυρες.

So we just walked around,

Έτσι απλά περπατούσαμε τριγύρω,

and we met a woman,

και συναντήσαμε μια γυναίκα,

and I showed her my book.

και της έδειξα το φάκελό μου.

And she said, "You know what?

Και εκείνη είπε, "Ξέρεις τι;

We're hungry for culture.

Εμείς διψάμε για κουλτούρα.

We need culture out there."

Χρειαζόμαστε την κουλτούρα εκεί έξω."

So I went out and I started with the kids.

Κι έτσι βγήκα και ξεκίνησα με τα παιδιά.

I just took a few photos of the kids,

Έβγαλα απλά μερικές φωτογραφίες των παιδιών,

and the next day I came with the posters and we pasted them.

και την επόμενη μέρα ήρθα με τις αφίσες και τις επικολλήσαμε.

The day after, I came back and they were already scratched.

Την επόμενη μέρα, επέστρεψα και ήταν ήδη σκισμένες.

But that's okay.

Αλλά δεν πειράζει.

I wanted them to feel that this art belongs to them.

Ήθελα να νιώθουν ότι αυτή η τέχνη τους ανήκει.

Then the next day, I held a meeting on the main square

Έπειτα την επόμενη μέρα, έκανα μια συνάντηση στην κεντρική πλατεία

and some women came.

και ήρθαν μερικές γυναίκες.

They were all linked to the three kids that got killed.

Όλες συνδέονταν με τα τρία παιδιά που σκοτώθηκαν.

There was the mother, the grandmother, the best friend --

Ήταν η μητέρα, η γιαγιά, η καλύτερη φίλη.

they all wanted to shout the story.

Όλες ήθελαν να φωνάξουν την ιστορία.

After that day,

Μετά από εκείνη τη μέρα,

everyone in the favela gave me the green light.

όλοι στη φαβέλα μου έδωσαν το πράσινο φως.

I took more photos, and we started the project.

Έβγαλα κι άλλες φωτογραφίες, και ξεκίνησα το πρότζεκτ.

The drug lords were kind of worried

Οι βαρώνοι των ναρκωτικών ανησυχούσαν λίγο

about us filming in the place,

που μαγνητοσκοπούσαμε το μέρος,

so I told them, "You know what?

και έτσι τους είπα, "Ξέρετε τι;

I'm not interested in filming the violence and the weapons.

Δε μ' ενδιαφέρει να τραβήξω τη βία και τα όπλα.

You see that enough in the media.

Αυτά τα βλέπουμε αρκετά στα μέσα.

What I want to show is the incredible life and energy.

Αυτό που θέλω να δείξω είναι την απίθανη ζωή.

I've been seeing it around me the last few days."

Και στ' αλήθεια τη βλέπω γύρω μου τις τελευταίες μέρες."

So that's a really symbolic pasting,

Αυτή λοιπόν είναι μια συμβολική επικόλληση,

because that's the first one we did that you couldn't see from the city.

γιατί είναι η πρώτη που δε μπορείς να δεις από την πόλη.

And that's where the three kids got arrested,

Και εκεί είναι που συνελήφθησαν τα τρία παιδιά,

and that's the grandmother of one of them.

και εκείνη είναι η γιαγιά του ενός από αυτά.

And on that stairs,

Και στις σκάλες,

that's where the traffickers always stand

εκεί είναι που οι διακινητές στέκονται πάντα

and there's a lot of exchange of fire.

και υπάρχουν πολλές ανταλλαγές πυρών.

Everyone there understood the project.

Όλοι εκεί κατάλαβαν το πρότζεκτ.

And then we pasted everywhere -- the whole hill.

Και μετά επικολλήσαμε παντού -- όλο το λόφο.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

What was interesting is that the media couldn't get in.

Αυτό που είχε ενδιαφέρον ήταν ότι τα μέσα δε μπορούσαν να μπουν.

I mean, you should see that.

Θέλω να πω, ήταν φανερό.

They would have to film us from a really long distance by helicopter

Θα έπρεπε να μας μαγνητοσκοπήσουν από πολύ μεγάλη απόσταση από ελικόπτερο

and then have a really long lens,

και έπειτα να έχουν έναν πολύ μακρύ φακό,

and we would see ourselves, on TV, pasting.

και θα βλέπαμε τους εαυτούς μας σε τηλεοπτική επικόλληση.

And they would put a number: "Please call this number

Και θα έβαζαν έναν αριθμό: "Παρακαλούμε τηλεφωνήστε σ' αυτό το νούμερο

if you know what's going on in Providencia."

αν γνωρίζετε τι συμβαίνει στην Προβιντέντσια."

We just did a project and then left

Κάναμε μόνο ένα πρότζεκτ και μετά φύγαμε

so the media wouldn't know.

και έτσι τα μέσα δεν θα μάθαιναν.

So how can we know about the project?

Πως μπορούμε λοιπόν να ξέρουμε για το πρότζεκτ;

So they had to go and find the women

Χρειάστηκε να πάνε να βρουν τις γυναίκες

and get an explanation from them.

και να πάρουν μια εξήγηση από αυτές.

So you create a bridge between the media

Έτσι δημιουργείς μια γέφυρα ανάμεσα στα μέσα

and the anonymous women.

και τις ανώνυμες γυναίκες.

We kept traveling.

Συνεχίσαμε να ταξιδεύουμε.

We went to Africa, Sudan, Sierra Leone,

Πήγαμε στη Αφρική, στο Σουδάν, στη Σιέρα Λεόνε,

Liberia, Kenya.

στη Λιβερία, στην Κένυα.

In war-torn places like Monrovia,

Σε κατεστραμμένα από τον πόλεμο μέρη όπως η Μονρόβια,

people come straight to you.

οι άνθρωποι έρχονται κατευθείαν σε σένα.

I mean, they want to know what you're up to.

Θέλω να πω, θέλουν να ξέρουν τι σκαρώνεις.

They kept asking me, "What is the purpose of your project?

Με ρωτούσαν συνέχεια, "Ποιος είναι ο σκοπός του πρότζεκτ σας;

Are you an NGO? Are you the media?"

Είστε Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση; Είστε από τα Μέσα;"

Art. Just doing art.

Τέχνη. Απλά κάνω τέχνη.

Some people question, "Why is it in black and white?

Μερικοί άνθρωποι ρωτούν, "Γιατί είναι ασπρόμαυρες;

Don't you have color in France?"

Δεν έχετε έγχρωμες στη Γαλλία;"

(Laughter)

(Γέλια)

Or they tell you, "Are these people all dead?"

Ή σου λένε, "Είναι όλοι αυτοί νεκροί;"

Some who understood the project would explain it to others.

Κάποιοι που κατάλαβαν το πρότζεκτ το εξηγούσαν σε άλλους.

And to a man who did not understand, I heard someone say,

Και σε κάποιον που δεν καταλάβαινε, άκουσα κάποιον να λέει,

"You know, you've been here for a few hours

"Ξέρεις, είσαι εδώ μερικές ώρες

trying to understand, discussing with your fellows.

προσπαθώντας να καταλάβεις, συζητώντας με τους δικούς σου.

During that time, you haven't thought about

Όλη αυτή την ώρα, δεν έχεις σκεφτεί

what you're going to eat tomorrow.

τι θα φας αύριο.

This is art."

Αυτό είναι τέχνη."

I think it's people's curiosity

Νομίζω πως είναι η περιέργεια των ανθρώπων

that motivates them

που τους παρακινεί

to come into the projects.

να εμπλακούν στα πρότζεκτ.

And then it becomes more.

Και μετά γίνεται κάτι περισσότερο.

It becomes a desire, a need, an armor.

Γίνεται επιθυμία, ανάγκη...

On this bridge that's in Monrovia,

Σ' αυτή τη γέφυρα στη Μονρόβια,

ex-rebel soldiers helped us pasting a portrait

ένας πρώην επαναστάτης στρατιώτης μας βοήθησε να επικολλήσουμε ένα πορτραίτο

of a woman that might have been raped during the war.

μιας γυναίκας που μπορεί να βιάστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Women are always the first ones targeted

Οι γυναίκες είναι πάντα οι πρώτες που την πληρώνουν

during conflict.

κατά τη διάρκεια συμπλοκών.

This is Kibera, Kenya,

Αυτή είναι η Κιμπέρα, στην Κένυα,

one of the largest slums of Africa.

μια από τις μεγαλύτερες παραγκουπόλεις της Αφρικής.

You might have seen images about the post-election violence

Ίσως έχετε δει εικόνες από τη μετ-εκλογική βία

that happened there in 2008.

που συνέβη εκεί το 2008.

This time we covered the roofs of the houses,

Αυτή τη φορά καλύψαμε τις στέγες των σπιτιών,

but we didn't use paper,

αλλά δε χρησιμοποιήσαμε χαρτί,

because paper doesn't prevent the rain

επειδή το χαρτί δεν εμποδίζει τη βροχή

from leaking inside the house --

να στάζει μέσα στο σπίτι --

vinyl does.

ενώ το βινύλιο την εμποδίζει.

Then art becomes useful.

Τότε η τέχνη γίνεται χρήσιμη.

So the people kept it.

Και έτσι οι άνθρωποι την κράτησαν.

You know what I love is, for example, when you see the biggest eye there,

Ξέρετε αυτό που αγαπώ, για παράδειγμα, όταν βλέπεις το μεγαλύτερο μάτι εκεί,

there are so [many] houses inside.

υπάρχουν τόσα πολλά σπίτια εκεί μέσα.

And I went there a few months ago --

Πήγα εκεί πριν μερικούς μήνες--

photos are still there -- and it was missing a piece of the eye.

οι φωτογραφίες ήταν ακόμα εκεί-- και έλειπε ένα κομμάτι από το μάτι.

So I asked the people what happened.

Οπότε ρώτησα τον κόσμο τι συνέβη.

"Oh, that guy just moved."

''Α, αυτός ο τύπος μόλις μετακόμισε.''

(Laughter)

(Γέλια)

When the roofs were covered, a woman said as a joke,

Όταν οι οροφές καλύφθηκαν, μια γυναίκα είπε για αστείο,

"Now God can see me."

'' Τώρα ο Θεός μπορεί να με δει.''

When you look at Kibera now,

Όταν βλέπεις τη Κιμπέρα τώρα,

they look back.

σε κοιτάζουν και αυτοί.

Okay, India.

Ο.Κ., Ινδία.

Before I start that, just so you know,

Πρίν ξεκινήσω με αυτή, για να ξέρετε,

each time we go to a place, we don't have authorization,

κάθε φορά που πάμε σε ένα μέρος, δεν έχουμε ξεναγό,

so we set up like commandos --

οπότε εξοπλιζόμαστε σαν κομάντο--

we're a group of friends who arrive there,

είμαστε μια παρέα φίλων που φτάνουν εκεί,

and we try to paste on the walls.

και προσπαθούμε να επικολλήσουμε στους τοίχους.

But there are places where you just can't paste on a wall.

Αλλά υπάρχουν και μέρη που απλά δεν μπορείς να επικολλήσεις σε τοίχο.

In India it was just impossible to paste.

Στην Ινδία ήταν αδύνατο να επικολλήσουμε.

I heard culturally and because of the law,

Έμαθα λόγω κουλτούρας και νόμου.

they would just arrest us at the first pasting.

ότι θα μας συνελάμβαναν με την πρώτη επικόλληση.

So we decided to paste white,

Οπότε αποφασίσαμε να επικολλήσουμε λευκό,

white on the walls.

λευκό σε τοίχους.

So imagine white guys pasting white papers.

Φανταστείτε λοιπόν λευκούς τύπους να επικολλούν λευκά χαρτιά.

So people would come to us and ask us,

Οπότε ο κόσμος ερχόταν και μας ρωτούσε,

"Hey, what are you up to?"

'' Εϊ, τι σκαρώνετε εσείς;''

"Oh, you know, we're just doing art." "Art?"

'' Έ, ξέρετε, απλά κάνουμε τέχνη.'' ''Τέχνη;''

Of course, they were confused.

Και βέβαια, ήταν μπερδεμένοι.

But you know how India has a lot of dust in the streets,

Αλλά όπως ξέρετε η Ινδία έχει πολύ σκόνη στους δρόμους,

and the more dust you would have

και όση περισσότερη σκόνη έχεις

going up in the air,

να αιωρείται στον αέρα,

on the white paper you can almost see,

και πηγαίνει στο λευκό χαρτί τόσο μπορείς σχεδόν να δεις κάτι,

but there is this sticky part

εκεί που υπάρχει αυτό το κολλώδες σημείο

like when you reverse a sticker.

όπως όταν γυρνάς ένα αυτοκόλλητο.

So the more dust you have, the more it will reveal the photo.

Οπότε όση περισσότερη σκόνη έχεις, τόση περισσότερη φωτογραφία θα εμφανίζεται.

So we could just walk in the street during the next days

Άρα όσο εμείς περπατάγαμε στους δρόμους τις επόμενες μέρες

and the photos would get revealed by themselves.

οι φωτογραφίες θα αποκαλύπτονταν από μόνες τους.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Thank you.

Ευχαριστώ.

So we didn't get caught this time.

Οπότε δεν μας έπιασαν αυτή τη φορά.

Each project -- that's a film

Κάθε πρότζεκτ, αυτή είναι μια ταινία

from Women Are Heroes.

από το "Οι Γυναίκες Είναι Ήρωες".

(Music)

(Μουσική)

Okay.

Οκέι.

For each project we do

Για κάθε πρότζεκτ κάνουμε

a film.

μια ταινία.

And most of what you see -- that's a trailer from "Women Are Heroes" --

Και το περισσότερο από αυτό που βλέπετε, είναι το τρέιλερ από το ''Οι Γυναίκες Είναι Ήρωες''--

its images, photography,

και απεικονίζει, φωτογραφίες,

taken one after the other.

τραβηγμένες η μια μετά την άλλη.

And the photos kept traveling even without us.

Και η φωτογραφία συνέχισε να ταξιδεύει ακόμα και χωρίς εμάς.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Hopefully, you'll see the film,

Ευελπιστώ, ότι θα δείτε τη ταινία,

and you'll understand the scope of the project

και θα καταλάβετε το σκοπό του πρότζεκτ

and what the people felt when they saw those photos.

και το τι ένιωσαν οι άνθρωποι όταν είδαν αυτές τις φωτογραφίες.

Because that's a big part of it. There's layers behind each photo.

Γιατί αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι. Υπάρχουν επίπεδα πίσω από κάθε φωτογραφία.

Behind each image is a story.

Πίσω από κάθε εικόνα υπάρχει μια ιστορία.

Women Are Heroes created a new dynamic

Οι Γυναίκες Είναι Ήρωες δημιούργησε μια δυναμική

in each of the communities,

σε κάθε μια από τις κοινότητες,

and the women kept that dynamic after we left.

και οι γυναίκες κράτησαν αυτή τη δυναμική αφού φύγαμε.

For example, we did books -- not for sale --

Για παράδειγμα, κάναμε βιβλία-- όχι για πώληση--

that all the community would get.

που θα έπαιρνε όλη η κοινότητα.

But to get it, they would have to [get] it signed by one of the women.

Άλλα για να το πάρουν, θα έπρεπε να το πάρουν υπογεγραμμένο από μια από τις γυναίκες.

We did that in most of the places.

Αυτό το κάναμε στα περισσότερα μέρη.

We go back regularly.

Επιστρέφουμε εκεί συχνά.

And so in Providencia, for example, in the favela,

Και έτσι στη Προβιντέντσια, για παράδειγμα, σε μια φαβέλα.

we have a cultural center running there.

έχουμε ένα οργανωτικό κέντρο να τρέχει εκεί.

In Kibera, each year we cover more roofs.

Στη Κιμπέρα, κάθε χρόνο καλύπτουμε περισσότερες σκεπές,

Because of course, when we left, the people who were just at the edge of the project

Επειδή φυσικά, όταν φύγαμε, υπήρχε κόσμος που ήταν στο τελείωμα του πρότζεκτ

said, "Hey, what about my roof?"

μας έλεγε, ''Έ, τι θα γίνει με τη δικιά μου σκεπή;''

So we decided to come the year after

Έτσι αποφασίσαμε να επιστρέψουμε τον επόμενο χρόνο

and keep doing the project.

και να συνεχίσουμε να κάνουμε το πρότζεκτ.

A really important point for me

Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για μένα

is that I don't use any brand or corporate sponsors.

είναι ότι δεν χρησιμοποιώ κανένα επώνυμο προϊόν ή εμπορικούς χορηγούς.

So I have no responsibility

Οπότε δεν έχω καμία ευθύνη

to anyone but myself

σε κανέναν εκτός του εαυτού μου

and the subjects.

και των υποκειμένων.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

And that is for me

Και αυτό είναι για μένα

one of the more important things in the work.

ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα στη δουλεία.

I think, today,

Πιστεύω, σήμερα,

as important as the result is the way you do things.

ότι το αποτέλεσμα είναι εξίσου σημαντικό με το τρόπο που κάνεις τα πράγματα.

And that has always been a central part of the work.

Και αυτό ήταν πάντα ένα συγκεκριμένο κομμάτι της δουλειάς.

And what's interesting is that fine line that I have

Αυτό λοιπόν που είναι ενδιαφέρον είναι η διαχωριστική γραμμή που έχω

with images and advertising.

για τις εικόνες και τη διαφήμιση.

We just did some pasting in Los Angeles

Μόλις κάναμε μερικές επικολλήσεις στο Λος Άντζελες

on another project in the last weeks.

με ένα άλλο πρότζεκτ τις τελευταίες εβδομάδες.

And I was even invited to cover the MOCA museum.

Με είχαν κιόλας καλέσει να καλύψω και το μουσείο MOCA (Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης).

But yesterday the city called them and said,

Αλλά χθες ο δήμος τους τηλεφώνησε και είπε,

"Look, you're going to have to tear it down.

''Κοιτάξτε, πρέπει να το βγάλουμε.

Because this can be taken for advertising,

Γιατί μπορεί να θεωρηθεί διαφήμιση,

and because of the law,

και λόγω του νόμου,

it has to be taken down."

πρέπει να αφαιρεθεί.''

But tell me, advertising for what?

Αλλά πείτε μου, διαφήμιση για ποιο πράγμα;

The people I photograph

Οι άνθρωποι που φωτογραφίζω

were proud to participate in the project

ήταν περήφανοι να συμμετέχουν στο πρότζεκτ

and to have their photo in the community.

και να έχουν τη φωτογραφία τους στην κοινότητα.

But they asked me for a promise basically.

Και βασικά μου ζήτησαν μια υπόσχεση.

They asked me, "Please, make our story travel with you."

Μου ζήτησαν, ''Σε παρακαλώ, πάρε την ιστορία μας μαζί στο ταξίδι σου.''

So I did. That's Paris.

Και έτσι έκανα. Αυτό είναι το Παρίσι.

That's Rio.

Αυτό είναι το Ρίο.

In each place, we built exhibitions with a story, and the story traveled.

Σε κάθε μέρος, χτίζουμε τις εκθέσεις με μια ιστορία, και την ιστορία που έχει ταξιδέψει.

You understand the full scope of the project.

Καταλαβαίνετε τον πλήρη σκοπό του πρότζεκτ.

That's London.

Αυτό είναι το Λονδίνο,

New York.

Νέα Υόρκη.

And today, they are with you in Long Beach.

Και σήμερα, είναι μαζί σας στο Λόνγκ Μπίτς.

All right, recently I started a public art project

Καλά λοιπόν, πρόσφατα ξεκίνησα ένα δημόσιο πρότζεκτ τέχνης

where I don't use my artwork anymore.

όπου πια δεν χρησιμοποιώ το υλικό μου.

I use Man Ray, Helen Levitt,

Χρησιμοποιώ τον Μαν Ρέι, τη Χέλεν Λεβιτ,

Giacomelli, other people's artwork.

τον Τζιακομέλι, το υλικό άλλων ανθρώπων.

It doesn't matter today if it's your photo or not.

Δεν έχει σημασία σήμερα εάν η φωτογραφία είναι δικιά σου ή όχι.

The importance is what you do

Η σημασία είναι στο τι κάνεις

with the images,

με τις εικόνες,

the statement it makes where it's pasted.

τη δήλωση που κάνει εκεί που έχει επικολληθεί.

So for example, I pasted the photo of the minaret

Οπότε για παράδειγμα, επικόλλησα μια φωτογραφία μιναρέ

in Switzerland

στην Ελβετία.

a few weeks after they voted the law forbidding minarets in the country.

μερικές εβδομάδες μετά την ψηφοφορία νόμου απαγόρευσης μιναρέδων στη χώρα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

This image of three men wearing gas masks

Αυτή η εικόνα τριών ανδρών που φορούν μάσκες αερίων

was taken in Chernobyl originally,

είχε τραβηχτεί κανονικά στο Τσερνομπίλ,

and I pasted it in Southern Italy,

και την επικόλλησα στη Νότιο Ιταλία,

where the mafia sometimes bury the garbage under the ground.

όπου η Μαφία μερικές φορές θάβει τα σκουπίδια κάτω από το έδαφος.

In some ways, art can change the world.

Κατά κάποιους τρόπους, η τέχνη μπορεί να αλλάξει το κόσμο.

Art is not supposed to change the world,

Η τέχνη δεν πρέπει να αλλάζει το κόσμο,

to change practical things,

να αλλάζει πρακτικά πράγματα,

but to change perceptions.

αλλά να αλλάζει αντιλήψεις.

Art can change

Η τέχνη μπορεί να αλλάξει

the way we see the world.

το τρόπο που βλέπουμε το κόσμο.

Art can create an analogy.

Η τέχνη μπορεί να δημιουργήσει μια αναλογία.

Actually the fact that art cannot change things

Στη πραγματικότητα το γεγονός ότι η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα

makes it a neutral place

την κάνει ένα ουδέτερο έδαφος

for exchanges and discussions,

για ανταλλαγές απόψεων και συζητήσεις,

and then enables you to change the world.

και μετά σε προτρέπει στο να αλλάξεις το κόσμο.

When I do my work,

Όταν κάνω την δουλεία μου,

I have two kinds of reactions.

έχω δυο τρόπους αντίδρασης.

People say, "Oh, why don't you go in Iraq or Afghanistan.

Κόσμος λέει, ''Ω, γιατί δεν πας στο Ιράκ ή το Αφγανιστάν.''

They would be really useful."

Θα ήταν πολύ χρήσιμο.''

Or, "How can we help?"

Ή, ''Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;''

I presume that you belong to the second category,

Υποθέτω ότι ανήκετε στη δεύτερη κατηγορία,

and that's good,

και αυτό είναι καλό,

because for that project,

γιατί σε αυτό το πρότζεκτ,

I'm going to ask you to take the photos

θα σας ζητήσω να πάρετε τις φωτογραφίες

and paste them.

και να τις επικολλήσετε.

So now my wish is:

Και τώρα η επιθυμία μου είναι:

(mock drum roll)

(ψεύτικος τυμπανισμός αγωνίας)

(Laughter)

(Γέλια)

I wish for you to stand up

Η επιθυμία μου είναι να υπερασπιστείτε

for what you care about

αυτό για το οποίο νοιάζεστε

by participating in a global art project,

να συμμετέχετε σε ένα παγκόσμιο πρότζεκτ τέχνης,

and together we'll turn the world inside out.

και μαζί να γυρίσουμε τον κόσμο πάνω κάτω.

And this starts right now.

Και αυτό ξεκινάει αμέσως τώρα.

Yes, everyone in the room.

Ναι, όλοι στην αίθουσα.

Everyone watching.

Οποιοσδήποτε παρακουλουθεί.

I wanted that wish

Ήθελα αυτή η επιθυμία

to actually start now.

στην πραγματικότητα να ξεκινήσει τώρα.

So a subject you're passionate about, a person who you want to tell their story

Οπότε το αντικείμενο που είστε παθιασμένοι μαζί του, το πρόσωπο που θέλετε να πείτε την ιστορία του,

or even your own photos --

ή ακόμη και οι δικές σας φωτογραφίες--

tell me what you stand for.

πείτε μου τι αντιπροσωπεύετε.

Take the photos, the portraits,

Πάρτε τις φωτογραφίες, τα πορτραίτα,

upload it -- I'll give you all the details --

και ''ανεβάστε'' τα -- Θα σας δώσω όλες τις λεπτομέρειες--

and I'll send you back your poster. Join by groups

και θα σας στείλω πίσω το πόστερ σας. Συμμετέχετε σαν ομάδες

and reveal things to the world.

και αποκαλύψτε πράγματα στο κόσμο.

The full data is on the website --

Τα πλήρη στοιχεία είναι στην ιστοσελίδα:

insideoutproject.net --

insideoutproject.net

that is launching today.

που μπαίνει σε λειτουργία σήμερα.

What we see changes who we are.

Αυτό που βλέπουμε αλλάζει αυτό που είμαστε.

When we act together,

Όταν ενεργούμε μαζί,

the whole thing is much more than the sum of the parts.

ολόκληρο το πράγμα είναι περισσότερο από το άθροισμα των μερών.

So I hope that, together, we'll create something

Και έτσι ελπίζω ότι, μαζί, θα δημιουργήσουμε κάτι

that the world will remember.

που ο κόσμος θα θυμάται.

And this starts right now and depends on you.

Και αυτό ξεκινάει αμέσως τώρα και εξαρτάται από εσάς.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)