Why you think you're right -- even if you're wrong | Julia Galef

2,168,668 views ・ 2016-08-08

TED


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:12
So I'd like you to imagine for a moment
0
12826
2643
ရှင်တို့ကို စစ်ပွဲရဲ့ အပူထဲက စစ်သားတစ်ယောက်လို့
00:15
that you're a soldier in the heat of battle.
1
15493
2380
ခဏလောက် မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။
00:18
Maybe you're a Roman foot soldier or a medieval archer
2
18730
3531
ရှင်ဟာ ရောမ ခြေလျင် စစ်သား (သို့) အလယ်ခေတ် မျှားစစ်သည် (သို့)
00:22
or maybe you're a Zulu warrior.
3
22285
1880
ဇူးလူး စစ်သည်တော် ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပေါ့။
00:24
Regardless of your time and place, there are some things that are constant.
4
24189
4254
အချိန်နဲ့ နေရာကို ပဓာနမထားပဲ အတောမသတ်တဲ့ အရာတွေ ရှိနေတယ်။
00:28
Your adrenaline is elevated,
5
28467
1894
ရှင့်ရဲ့ အဒရီနလင် က မြင့်နေပြီး
00:30
and your actions are stemming from these deeply ingrained reflexes,
6
30385
4809
မိမိကိုယ်ကိုနဲ့ မိမိဘက်ကို ကာကွယ်ဖို့၊ ရန်သူကို အနိုင်တိုက်ဖို့ လိုအပ်ချက်ထဲက
00:35
reflexes rooted in a need to protect yourself and your side
7
35218
4356
အမြစ်တွယ်နေတဲ့ နက်ရှိုင်းစွာ ချိုးကပ်နေတဲ့ အလိုလိုတုန့်ပြန်မှုတွေက
00:39
and to defeat the enemy.
8
39598
1689
လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ အစပြုနေတယ်။
00:42
So now, I'd like you to imagine playing a very different role,
9
42826
3537
အခုတော့ ကင်းထောက်ဆိုတဲ့ သိပ်ကို ကွဲပြားတဲ့ အခန်းမှာ သရုပ်ဆောင်တာ
00:46
that of the scout.
10
46387
1601
မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။
00:48
The scout's job is not to attack or defend.
11
48012
3389
ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က တိုက်ခိုက်ဖို့ (သို့) ကာကွယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး။
00:51
The scout's job is to understand.
12
51425
2395
ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က နားလည်ဖို့ပါ။
00:54
The scout is the one going out,
13
54233
2061
ကင်းထောက်ဟာ အပြင်ထွက်၊ နယ်မြေအနေအထားကို
00:56
mapping the terrain, identifying potential obstacles.
14
56318
4063
မြေပုံထုတ်၊ ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အတား အဆီးတွေကို ရှာဖွေတဲ့ သူပါ။
01:00
And the scout may hope to learn that, say, there's a bridge
15
60405
3576
ကင်းထောက် သိဖို့ မျှော်လင့်တာက ဆိုပါစို့ မြစ်ကိုကူးဖို့ အဆင်ပြေတဲ့
01:04
in a convenient location across a river.
16
64005
2334
နေရာမှာ တံတားတစ်စင်းရှိတယ်ပေါ့။
01:06
But above all, the scout wants to know what's really there,
17
66363
3047
ဒါပေမဲ့ ဒါတွေအားလုံးထက် ကင်းထောက်ဟာ အဲဒီမှာ ဘာရှိလဲဆိုတာ
01:09
as accurately as possible.
18
69434
1593
ဖြစ်နိုင်သလောက် အတိအကျ သိချင်တယ်။
01:12
And in a real, actual army, both the soldier and the scout are essential.
19
72195
5046
တကယ့် စစ်တပ်မှာတော့ စစ်သားရော ကင်းထောက်ပါ နှစ်ခုစလုံး မရှိမဖြစ်ပါ။
01:17
But you can also think of each of these roles as a mindset --
20
77265
5310
ဒါပေမဲ့ ဒီကဏ္ဍတစ်ခုစီကို စိတ်သဘောထား တစ်ရပ်အဖြစ် တွေးကြည့်နိုင်ပါသေးတယ်။
01:22
a metaphor for how all of us process information and ideas
21
82599
3627
ကျွန်မတို့အားလုံး နေ့စဉ်ဘဝမှာ သတင်း အချက်အလက်ကို ဘယ်ပုံဆောင်ရွယ်တယ်
01:26
in our daily lives.
22
86250
1467
ဆိုတာအတွက် ဥပစာတစ်ခုပေါ့။
01:28
What I'm going to argue today is that having good judgment,
23
88192
3830
ဒီနေ့ ကျွန်မ စောဒကတက်မှာက ကောင်းမွန်တဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတာ၊
01:32
making accurate predictions, making good decisions,
24
92046
3214
တိကျတဲ့ ဟောကိန်းထုတ်တာတို့၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်း ချခြင်းတာတို့ဟာ
01:35
is mostly about which mindset you're in.
25
95284
2758
အများစုက ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ စိတ်သဘောထားနဲ့ ပတ်သက်တာကိုပါ။
01:38
To illustrate these mindsets in action,
26
98994
2593
ဒီစိတ်သဘောထားတွေ လှုပ်ရှားပုံကို သာဓကဆောင်ဖို့
01:41
I'm going to take you back to 19th-century France,
27
101611
3484
ရှင်တို့ကို ၁၉​ ရာစု ပြင်သစ်ကို ခေါ်သွားပါ့မယ်။
01:45
where this innocuous-looking piece of paper
28
105119
2983
သဘောရိုးရိုးလို့ ထင်ရတဲ့ ဒီသတင်းစာ အပိုင်းမှာ
01:48
launched one of the biggest political scandals in history.
29
108126
3038
သမိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံး နိုင်ငံရေး မကောင်းသတင်း တစ်ပုဒ်ပါတယ်။
01:51
It was discovered in 1894 by officers in the French general staff.
30
111718
4397
ပြင်သစ် အထွေထွေ ဝန်ထမ်းထဲက အရာရှိတွေက ၁၈၉၄ မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။
01:56
It was torn up in a wastepaper basket,
31
116616
2692
အမှိုက်ခြင်းတောင်းထဲမှာ ဆုတ်ဖြဲထားပေမဲ့
01:59
but when they pieced it back together,
32
119332
1925
ဒါကို သူတို့တွေ ပြန်ဆက်ကြည့်လိုက်တော့
02:01
they discovered that someone in their ranks
33
121281
2032
သိလိုက်ရတာက သူတို့ ရာထူးတွေထဲက တစ်ယောက်ဟာ
02:03
had been selling military secrets to Germany.
34
123337
2363
ဂျာမဏီကို စစ်ရေးလျှို့ဝှက်ချက် ရောင်းစားနေတာကိုပါ။
02:06
So they launched a big investigation,
35
126462
2357
ဒီတော့ စုံစမ်းရေး အကြီးစားကြီး စလိုက်ပြီး
02:08
and their suspicions quickly converged on this man,
36
128843
3866
အလျင်အမြန်ပဲ သူတို့ သံသယတွေက ဒီလူဆီ စုပြုံကျသွားတယ်၊
02:12
Alfred Dreyfus.
37
132733
1332
Alfred Dreyfus ပါ။
02:14
He had a sterling record,
38
134867
1318
သူ့ရဲ့ စံတင်တဲ့ မှတ်တမ်းမှာ
02:16
no past history of wrongdoing, no motive as far as they could tell.
39
136209
3520
အမှားလုပ်ထားတဲ့ ရာဇဝင်မရှိ၊ သူတို့ သိသလောက် စေ့ဆော်မှု မရှိ။
02:20
But Dreyfus was the only Jewish officer at that rank in the army,
40
140342
5118
ဒါပေမဲ့ Dreyfus က စစ်တပ်က ဒီရာထူးမှာ တစ်ဦးတည်းသော ဂျူးအရာရှိဖြစ်ပြီး
02:25
and unfortunately at this time, the French Army was highly anti-Semitic.
41
145484
4175
ကံဆိုးချင်တော့ ဒီအချိန်က ပြင်သစ်စစ်တပ်ဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အလွန်အမင်းဖြစ်နေတာပါ။
02:29
They compared Dreyfus's handwriting to that on the memo
42
149683
3222
Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးကို မှတ်စုပေါ်က လက်ရေးနဲ့ ယှဉ်လိုက်ပြီး​
02:32
and concluded that it was a match,
43
152929
1937
ကိုက်ညီတယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်။
02:34
even though outside professional handwriting experts
44
154890
3042
ပြင်ပက လက်​ရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက တူညီတာကို သိပ်ပြီးတော့
02:37
were much less confident in the similarity,
45
157956
2150
မသေချာတာတောင်မှပဲ
02:40
but never mind that.
46
160130
1390
ဒါကို လုံးဝ အမှုမထားကြဘူး။
02:41
They went and searched Dreyfus's apartment,
47
161544
2040
Dreyfus ရဲ့ တိုက်ခန်းကို သွားရှာပြီး
02:43
looking for any signs of espionage.
48
163608
1756
သူလျှိုလုပ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှာခဲ့တယ်။
02:45
They went through his files, and they didn't find anything.
49
165388
2960
သူ့ဖိုင်တွေကို မွှေနှောက်တယ်၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုမှမတွေ့ဘူး။
02:48
This just convinced them more that Dreyfus was not only guilty,
50
168372
3134
Dreyfus ဟာ အပြစ်ရှိတာတင်မက ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ဖြစ်တယ်လို့
02:51
but sneaky as well, because clearly he had hidden all of the evidence
51
171530
3293
သူတို့ ပိုယုံကြည်သွားတဲ့ အကြောင်းက သူဟာ သက်သေခံအားလုံးကို
02:54
before they had managed to get to it.
52
174847
1849
သူတို့မရခင် ဝှက်ထားခဲ့လို့ပါ။
02:57
Next, they went and looked through his personal history
53
177212
2692
နောက်ပြီး အသေးစိတ် သက်သေခံဖို့ အတွက် သူ့ကိုယ်ရေး
02:59
for any incriminating details.
54
179928
2301
ရာဇဝင်ကို သွားပြီး လှန်လှောကြည့်ခဲ့တယ်။
03:02
They talked to his teachers,
55
182253
1602
သူ့ဆရာတွေနဲ့ စကားပြောကြည့်တော့
03:03
they found that he had studied foreign languages in school,
56
183879
2785
သူကျောင်းမှာ နိုင်ငံခြား ဘာသာတွေ လေ့လာခဲ့တာ သိလိုက်ရတယ်။
03:06
which clearly showed a desire to conspire with foreign governments
57
186688
4053
ဒါက ဘဝ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံခြား အစိုးရတွေနဲ့ ကြိတ်ကြံစည်လိုတာကို
03:10
later in life.
58
190765
1183
ရှင်းရှင်းကြီး ပြဆိုတယ်။
03:11
His teachers also said that Dreyfus was known for having a good memory,
59
191972
6011
သူ့ဆရာတွေက Dreyfus ဟာ မှတ်ဉာဏ် ကောင်းတယ်လို့ သိရတယ်လို့ ဆိုသေးတယ်။
03:18
which was highly suspicious, right?
60
198007
2112
ဒါက တော်တော် သံသယရှိစရာပေါ့နော်။
03:20
You know, because a spy has to remember a lot of things.
61
200143
3340
သိတဲ့အတိုင်း သူလျှိုတစ်ယောက်ဟာ အများကြီးကို မှတ်မိဖို့လိုတယ်လေ။
03:24
So the case went to trial, and Dreyfus was found guilty.
62
204439
3660
ဒါနဲ့ အမှုက ရုံးရောက်သွားပြီး Dreyfus အပြစ်ရှိတာ ပေါ်သွားတယ်။
03:28
Afterwards, they took him out into this public square
63
208816
3320
နောက်မှာတော့ သူ့ကို ပြည်သူ့ ရင်ပြင်ထဲကို ခေါ်ထုတ်ပြီး
03:32
and ritualistically tore his insignia from his uniform
64
212160
3724
ထိုးစံအတိုင်း သူ့ရဲ့ ယူနီဖောင်းက ရာထူးတံဆိပ်ကို ဆုတ်ဖြဲကာ
03:35
and broke his sword in two.
65
215908
1905
သူ့ဓားကို နှစ်ပိုင်ချိုးလိုက်တယ်။
03:37
This was called the Degradation of Dreyfus.
66
217837
2015
ဒါကို "Dreyfus သိက္ခာချခြင်း"လို့ခေါ်တယ်။
03:40
And they sentenced him to life imprisonment
67
220860
2517
သူ့ကို လိုက်ဖက်စွာ အမည်ပေးထားတဲ့ Devil's Island မှာ
03:43
on the aptly named Devil's Island,
68
223401
2740
တစ်သက်တစ်ကျွန်း ပြစ်ဒဏ်ချလိုက်တယ်။
03:46
which is this barren rock off the coast of South America.
69
226165
2824
ဒါက တောင်အမေရိက ကမ်းခြေအလွန် က ဒီကျတ်တီး ကျောက်ဆောင်ပါ။
03:49
So there he went, and there he spent his days alone,
70
229556
3750
ဒါနဲ့ အဲဒီကို သူသွားပြီး သူ့ရဲ့နေ့တွေကို ပြင်သစ် အစိုးရဆီ
03:53
writing letters and letters to the French government
71
233330
2504
သူ့ ရိုးသားမှုကို သိနိုင်အောင် အမှုပြန်ဖွင့်ဖို့
03:55
begging them to reopen his case so they could discover his innocence.
72
235858
3308
တောင်းခံရင်း စာအစောင်စောင်ရေးကာ တစ်ယောက်တည်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
03:59
But for the most part, France considered the matter closed.
73
239634
2913
ဒါပေမဲ့ အများစုမှာ ပြင်သစ်က အမှုပြီးသွားပြီလို့ ယူဆခဲ့တယ်။
04:03
One thing that's really interesting to me about the Dreyfus Affair
74
243301
4293
Dreyfus Affair နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ တကယ် စိတ်ဝင်စားမိတာ တစ်ခုက
04:07
is this question of why the officers were so convinced
75
247618
3778
Dreyfus အပြစ်ရှိတယ်ဆိုရလောက် အောင် ဘာကြောင့်အရာရှိတွေ
04:11
that Dreyfus was guilty.
76
251420
1721
ယုံကြည်သွားရတာလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။
04:13
I mean, you might even assume that they were setting him up,
77
253556
2847
ဆိုလိုတာက သူတို့ကနေပြီး သူ့ကို ထောင်ဖမ်းတယ်၊ တမင်တကာ
04:16
that they were intentionally framing him.
78
256427
1968
အမှုဆင်တယ်လို့တောင် ယူဆနိုင်တယ်။
04:18
But historians don't think that's what happened.
79
258419
2267
ဒါပေမဲ့ သမိုင်းပညာရှင်တွေက ဒီလိုမထင်ဘူး။
04:20
As far as we can tell,
80
260710
1159
ကျွန်မ သိသလောက်တော့
04:21
the officers genuinely believed that the case against Dreyfus was strong.
81
261893
4237
အရာရှိတွေဟာ Dreyfus ရဲ့အမှုက ခိုင်မာတယ်လို့ တကယ် ယုံခဲ့တာပါ။
04:26
Which makes you wonder:
82
266154
2476
ရှင်တို့ကို အံဩစေတာက
04:28
What does it say about the human mind
83
268654
2274
လူတစ်ယောက်ကို ပြစ်ဒဏ်ချဖို့ လက်ခံရလောက်တဲ့
04:30
that we can find such paltry evidence
84
270952
2313
ဒီလောက် မဖြစ်စလောက် သက်သေခံကို ရှာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့
04:33
to be compelling enough to convict a man?
85
273289
2087
လူသားရဲ့ စိတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒါက ဘာပြောလဲ။
04:36
Well, this is a case of what scientists call "motivated reasoning."
86
276210
4286
ဒါက သိပ္ပံပညာရှင်တွေခေါ်တဲ့ "လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်"ကိစ္စပါ။
04:40
It's this phenomenon in which our unconscious motivations,
87
280520
3054
ဒီဖြစ်စဉ်ထဲမှာ ကျွန်မတို့ရဲ့ သတိမမူမိတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေ၊
04:43
our desires and fears,
88
283598
2352
ဆန္ဒတွေနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေက ကျွန်မတို့
04:45
shape the way we interpret information.
89
285974
2346
အချက်အလက်တွေကို အနက်ကောက်ယူပုံကို ပုံသွင်းပါတယ်။
04:48
Some information, some ideas, feel like our allies.
90
288344
3410
တစ်ချို့ အချက်အလက်၊ စိတ်ကူးတွေက ကျွန်မတို့ မဟာမိတ်လိုပဲ ခံစားမိတယ်။
04:51
We want them to win. We want to defend them.
91
291778
2642
သူတို့ကို နိုင်စေချင်တယ်။ သူတို့ကို ကာကွယ်ချင်တယ်။
04:54
And other information or ideas are the enemy,
92
294444
2531
အခြား အချက်အလက် (သို့) စိတ်ကူးတွေကတော့ ရန်သူပါ။
04:56
and we want to shoot them down.
93
296999
1568
သူတို့ကို ပစ်ချချင်တာပေါ့။
04:59
So this is why I call motivated reasoning, "soldier mindset."
94
299408
3707
ဒါကြောင့် လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို "စစ်သား စိတ်သဘောထား" လို့ခေါ်တာပါ။
05:03
Probably most of you have never persecuted
95
303988
3005
ဖြစ်နိုင်တာက ရှင်တို့အများစုဟာ ပြင်သစ်-ဂျူး အရာရှိတစ်ဦးကို
05:07
a French-Jewish officer for high treason,
96
307017
2281
နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်တာအတွက် တစ်ခါမှ မနှိပ်ကွပ်
05:09
I assume,
97
309322
1473
ဖူးဘူးလို့ ကျွန်မ ယူဆမိတယ်။
05:10
but maybe you've followed sports or politics, so you might have noticed
98
310819
4859
ဒါပေမဲ့ အားကစားတို့ နိုင်ငံရေးတို့ လိုက်စားဖူးနိုင်တော့ သတိထားမိလောက်တာက
05:15
that when the referee judges that your team committed a foul,
99
315702
4122
ဥပမာ ဒိုင်က ကိုယ့်အသင်း ပြစ်ဒဏ် ကျူးလွန်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ
05:19
for example,
100
319848
1162
ဘာကြောင့်
05:21
you're highly motivated to find reasons why he's wrong.
101
321034
3093
သူမှားတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ ရှာဖို့ အတော် လှုံ့ဆော်ခံရတယ်။
05:24
But if he judges that the other team committed a foul -- awesome!
102
324482
3112
ဒါပေမဲ့ အခြားအသင်း ပြစ်ဒဏ်ကျူးလွန် တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ရင်တော့ "ဟေး"။
05:27
That's a good call, let's not examine it too closely.
103
327618
2562
ကောင်းတဲ့ အော်သံပေါ့။ သိပ်အနီးကပ်တော့ မစစ်နဲ့ပေါ့။
05:30
Or, maybe you've read an article or a study
104
330792
2117
ဒါမှမဟုတ် သေဒဏ်ပေးတာလို အငြင်းပွားဖွယ်
05:32
that examined some controversial policy,
105
332933
2706
မူဝါဒတစ်ခုခုကို စစ်ဆေးတဲ့ ဆောင်းပါး (သို့) လေ့လာမှုတစ်ခု
05:35
like capital punishment.
106
335663
1216
ဖတ်ဖူးနိုင်လောက်တယ်။
05:37
And, as researchers have demonstrated,
107
337735
2117
ပြီးတော့ သုသေသီတွေ သာဓကပြထားသလို
05:39
if you support capital punishment
108
339876
1705
ကိုယ်က သေဒဏ်ပေးတာကို ထောက်ခံပြီး
05:41
and the study shows that it's not effective,
109
341605
2516
ဒါက မထိရောက်တာကို လေ့လာမှုက ပြတယ်ဆိုရင်
05:44
then you're highly motivated to find all the reasons
110
344145
3246
ဘာကြောင့် ဒီလေ့လာမှုဟာ ခပ်ညံ့ညံ့ ပုံစံချထားတယ်ဆိုတဲ့
05:47
why the study was poorly designed.
111
347415
2173
အကြောင်းတွေ ရှာဖို့ အတော် လှုံဆော်ခံရတာလဲ။
05:49
But if it shows that capital punishment works,
112
349612
2206
ဒါပေမဲ့ သေဒဏ်ပေးတာက အလုပ်ဖြစ်တယ်လို့ပြရင်တော့
05:51
it's a good study.
113
351842
1159
ဒါ လေ့လာမှုကောင်းပေါ့။
05:53
And vice versa: if you don't support capital punishment, same thing.
114
353025
3248
အပြန်အလှန်အနေနဲ့ သေဒဏ်ပေးတာ မထောက်ခံရင်လည်း အလားတူပါပဲ။
05:56
Our judgment is strongly influenced, unconsciously,
115
356297
2829
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားဟာ နိုင်စေချင်တဲ့ဘက်ရဲ့
05:59
by which side we want to win.
116
359150
2278
မရည်ရွယ်ပဲ ပြင်းထန်စွာ လွှမ်းမိုးခံရပါတယ်။
06:02
And this is ubiquitous.
117
362071
1889
ပြီးတော့ ဒါက နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။
06:03
This shapes how we think about our health, our relationships,
118
363984
3038
ဒါက ကျန်းမာရေး၊ ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတွေးခေါ်ပုံ၊ မဲပေးဖို့
06:07
how we decide how to vote,
119
367046
1896
ဆုံးဖြတ်ပုံ၊ ကိုယ်တွေးတာက မျှတတယ်
06:08
what we consider fair or ethical.
120
368966
2368
(သို့) ကျင့်ဝတ်ညီတယ်ဆိုတာကို ပုံဖော်ပေးတယ်။
06:12
What's most scary to me about motivated reasoning
121
372036
2763
လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက် (သို့) စစ်သား စိတ်သဘောထားနဲ့
06:14
or soldier mindset,
122
374823
1151
ပတ်သက်ပြီး အလန့်ဆုံးက
06:15
is how unconscious it is.
123
375998
1247
မသိစိတ်ဖြစ်ပုံပါ။
06:17
We can think we're being objective and fair-minded
124
377269
3280
ကျွန်မတို့ဟာ ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျပြီး မျှတတယ်၊ ပြီးတော့ ရိုးသားတဲ့
06:20
and still wind up ruining the life of an innocent man.
125
380573
3467
လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝပျက်စီးခြင်းကို ရပ်စဲပေးတယ်လို့ ထင်နိုင်ပါတယ်။
06:25
However, fortunately for Dreyfus, his story is not over.
126
385008
2883
ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကံကောင်းချင်တော့ သူ့ဇာတ်လမ်းက ပြီးမသွားဘူး။
06:27
This is Colonel Picquart.
127
387915
1368
ဒါက Colonel Picquart ပါ။
06:29
He's another high-ranking officer in the French Army,
128
389307
2544
ပြင်သစ် စစ်တပ်က နောက်ထပ် အဆင့်မြင့် အရာရှိဖြစ်ပြီး
06:31
and like most people, he assumed Dreyfus was guilty.
129
391875
2629
လူအများစုလိုပဲ Dreyfus အပြစ်ရှိတယ်လို့ ထင်မြင်သူပါ။
06:34
Also like most people in the army, he was at least casually anti-Semitic.
130
394893
4425
နောက်ပြီး စစ်တပ်ထဲက အများစုလိုပဲ သာမန်ကာလျှံကာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူပါ။
06:39
But at a certain point, Picquart began to suspect:
131
399342
3365
ဒါပေမဲ့ အချက်တစ်ခုမှာတော့ Picquart စပြီး သံသယဝင်တာက
06:43
"What if we're all wrong about Dreyfus?"
132
403302
2775
"Dreyfus နဲ့ပတ်သက်ပြီး အားလုံးမှားတယ် ဆိုရင်ရော။"
06:46
What happened was, he had discovered evidence
133
406448
2178
ဖြစ်သွားတာက Dreyfus ထောင်ထဲ ရောက်ပြီးတာတောင်
06:48
that the spying for Germany had continued,
134
408650
2477
ဂျာမဏီအတွက် သူလျှိုလုပ်ပေး နေတာက ဆက်ဖြစ်နေတဲ့
06:51
even after Dreyfus was in prison.
135
411151
1975
အထောက်အထား သူတွေ့ရှိခဲ့တာပါ။
06:53
And he had also discovered that another officer in the army
136
413516
3296
နောက် သူရှာတွေ့ထားသေးတာက စစ်တပ်ထဲက နောက်အရာရှိမှာ
06:56
had handwriting that perfectly matched the memo,
137
416836
2573
မှတ်စုနဲ့ ချွတ်စွပ်တူနေတဲ့ လက်ရေးရှိနေတာပါ၊
06:59
much closer than Dreyfus's handwriting.
138
419433
2361
Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးထက် အများကြီး ပိုနီးစပ်ပါတယ်။
07:02
So he brought these discoveries to his superiors,
139
422382
2841
ဒါနဲ့ အထက်လူကြီးတွေဆီ ဒီတွေ့ရှိမှုတွေကို တင်ပြပေမဲ့
07:06
but to his dismay, they either didn't care
140
426017
3677
သူလန့်သွားတာက သူတို့တွေဟာ ဂရုလည်းမစိုက်
07:09
or came up with elaborate rationalizations to explain his findings,
141
429718
3588
သူ့တွေ့ရှိချက်တွေကို ရှင်းလင်းဖို့ အသေး စိတ် ဆန်းစစ်ချက်တွေ မရတာပါ။
07:13
like, "Well, all you've really shown, Picquart, is that there's another spy
142
433330
5373
ဆိုပါစို့၊ " Picquart မင်းပြတာတွေက Dreyfus လက်ရေးကို အတုလုပ်ဖို့
07:18
who learned how to mimic Dreyfus's handwriting,
143
438727
2373
သင်ထားတဲ့ နောက်သူလျှို တစ်ယောက်ရှိနေပြီး၊
07:21
and he picked up the torch of spying after Dreyfus left.
144
441124
3540
သူက Dreyfus ထွက်သွားပြီးနောက်မှာ သူလျှို တုတ်မီးကို ကောက်ကိုင်တယ်ပေါ့။
07:25
But Dreyfus is still guilty."
145
445148
1650
ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကအပြစ်ရှိဆဲပဲလေ။"
07:27
Eventually, Picquart managed to get Dreyfus exonerated.
146
447854
3025
နောက်ဆုံး Picquart ဟာ Dreyfyu အပြစ်မရှိတာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့တယ်။
07:30
But it took him 10 years,
147
450903
1528
ဒါပေမဲ့ ဒါက ၁၀ နှစ်ကြာခဲ့​ပြီး
07:32
and for part of that time, he himself was in prison
148
452455
2531
ဒီကာလရဲ့ အပိုင်းအတွက် စစ်တပ်ကို သစ္စာမဲ့မှုအတွက်
07:35
for the crime of disloyalty to the army.
149
455010
2298
သူကိုယ်တိုင် ထောင်ကျခဲ့တယ် ။
07:38
A lot of people feel like Picquart can't really be the hero of this story
150
458491
6000
Picquart လို ခံစားမိသူ အတော်များများ ဇာတ်လမ်းရဲ့ သူရဲကောင်းမဖြစ်နိုင်တာက
07:44
because he was an anti-Semite and that's bad, which I agree with.
151
464515
4229
သူဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူဖြစ်လို့ပါ။ ဒါဆိုးတာကို ကျွန်မ သဘောတူတယ်။
07:49
But personally, for me, the fact that Picquart was anti-Semitic
152
469323
4651
ကျွန်မအနေနဲ့တော့ Picquart ဂျူး ဆန့်ကျင်သူ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အချက်က
07:53
actually makes his actions more admirable,
153
473998
2585
တကယ်တော့ သူ့လုပ်ရပ်တွေကို ပိုလေးစားအောင် လုပ်ပေးတာပါ၊
07:56
because he had the same prejudices, the same reasons to be biased
154
476607
3116
အကြောင်းက သူ့အဖော် အရာရှိတွေလို တူညီတဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ တူညီတဲ့
07:59
as his fellow officers,
155
479747
1785
ဘက်လိုက်ဖို့ အကြောင်းတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့
08:01
but his motivation to find the truth and uphold it trumped all of that.
156
481556
4635
အမှန်ကိုရှာဖို့ သူ့စေ့ဆော်မှုနဲ့ အားလုံး ကို တစ်ပန်းသာအောင် အတည်ပြုခဲ့လို့ပါ။
08:07
So to me,
157
487108
1189
ဒီတော့ ကျွန်မအတွက်တော့
08:08
Picquart is a poster child for what I call "scout mindset."
158
488321
3806
Picquart ဟာ ကျွန်မ အခေါ် "ကင်းထောက် စိတ်သဘောထား" အတွက် ပြယုဂ်ပါ။
08:12
It's the drive not to make one idea win or another lose,
159
492598
4076
ဒါက အယူအဆတစ်ခုက နိုင်၊ တစ်ခုက ရှုံး မဖြစ်ဖို့ မောင်းနှင်အားမဟုတ်ပဲ
08:16
but just to see what's really there
160
496698
1924
သိပ်ပြီး အဆင်မပြေ၊ နှစ်လိုဖွယ်
08:18
as honestly and accurately as you can,
161
498646
2475
မဟုတ်တောင်မှ တကယ့် အရှိအတိုင်း
08:21
even if it's not pretty or convenient or pleasant.
162
501145
3280
တတ်နိုင်သလောက် ရိုးရိုးသားသား တိတိကျကျ မြင်ဖို့ပါ။
08:25
This mindset is what I'm personally passionate about.
163
505444
3246
ဒါက ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ထက်သန်တဲ့ စိတ်သဘောထားပါ။
08:28
And I've spent the last few years examining and trying to figure out
164
508714
5129
နှစ်အနည်းငယ်က ဘာက ကင်းထောက် စိတ်သဘောထား ဖြစ်စေလဲဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး
08:33
what causes scout mindset.
165
513867
1983
မှန်းဆဖို့ ကြိုးစားရင်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
08:35
Why are some people, sometimes at least,
166
515874
3148
ဘာကြောင့် လူတွေဟာ အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်လေလောက်
08:39
able to cut through their own prejudices and biases and motivations
167
519046
3788
သူတို့ရဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ ဘက်လိုက်မှုတွေ၊ စေ့ဆော်မှုတွေကို ဖြတ်တောက်ပြီး
08:42
and just try to see the facts and the evidence
168
522858
2295
တတ်နိုင်သလောက် ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျကျ အမှန်တရားတွေနဲ့
08:45
as objectively as they can?
169
525177
1473
သက်သေကို ​ကြိုးစား မြင်ကြတာလဲ။
08:47
And the answer is emotional.
170
527602
3011
အဖြေကတော့ စိတ်မခိုင်တာပါ။
08:51
So, just as soldier mindset is rooted in emotions
171
531119
3767
ဒီတော့ ခံစစ်အနေအထားရှိမှု (သို့) လူမျိုးစုစရိုက်လို စိတ်ခံစားမှုတွေမှာ
08:54
like defensiveness or tribalism,
172
534910
2988
အမြစ်တွယ်နေတဲ့ စစ်သား စိတ်သဘောထားလိုပဲ
08:58
scout mindset is, too.
173
538615
1366
ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားရောပါ။
09:00
It's just rooted in different emotions.
174
540005
1986
စိတ်ခံစားမှု အမျိုးမျိုးမှာ အမြစ်တွယ်တယ်။
09:02
For example, scouts are curious.
175
542015
3419
ဥပမာ ကင်းထောက်တွေဟာ သိလိုစိတ်ရှိတယ်။
09:05
They're more likely to say they feel pleasure
176
545458
3546
သူတို့ဟာ အချက်အလက်သစ်တွေ သိတဲ့အခါ (သို့) ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ် ဖြေဖို့
09:09
when they learn new information
177
549028
1660
တရွရွဖြတ်တဲ့အခါ ဝမ်းသာကြတယ်လို့
09:10
or an itch to solve a puzzle.
178
550712
2311
ပြောဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
09:13
They're more likely to feel intrigued when they encounter something
179
553544
3169
သူတို့ မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကို ကြုံတွေ့တဲ့အခါ
09:16
that contradicts their expectations.
180
556737
2096
စိတ်ဝင်စားဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
09:19
Scouts also have different values.
181
559206
1977
ကင်းထောက်တွေမှာရော တန်ဖိုးမျိုးစုံရှိတယ်။
09:21
They're more likely to say they think it's virtuous
182
561207
3072
ကိုယ်ပိုင် ယုံ​​ကြည်မှုတွေကို စမ်းသပ်ဖို့ မွန်မြတ်တယ်ထင်တယ်လို့
09:24
to test your own beliefs,
183
564303
1489
ပြောစရာ​ ပိုဖြစ်နိုင်ပြီး
09:25
and they're less likely to say that someone who changes his mind
184
565816
3706
စိတ်ပြောင်းသူ တစ်ယောက်ယောက် ဟာ ပျော့ညံ့ပုံရတယ်လို့ ပြောဖို့
09:29
seems weak.
185
569546
1262
ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုနည်းတာပါ။
09:30
And above all, scouts are grounded,
186
570832
1885
အားလုံးထက် ကင်းထောက်တွေဟာ အခြေမြဲပါတယ်၊
09:32
which means their self-worth as a person
187
572741
3905
ဆိုလိုတာက အကြောင်းအရာတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို မှန်၊ ဘယ်လို မှားတာတာကို
09:36
isn't tied to how right or wrong they are about any particular topic.
188
576670
5466
ချည်မထားတဲ့ လူတစ်ယောက်အဖြစ် သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် တန်ဖိုးရှိမှုပါ။
09:42
So they can believe that capital punishment works.
189
582160
3254
ဒီတော့ သေဒဏ်က အလုပ်ဖြစ်တာ သူတို့ ယုံကြည်နိုင်တယ်။
09:45
If studies come out showing that it doesn't, they can say,
190
585438
2813
အလုပ်မဖြစ်တာပြတဲ့ လေ့လာမှုတွေ ထွက်လာရင် သူတို့ ပြောနိုင်တာက
09:48
"Huh. Looks like I might be wrong. Doesn't mean I'm bad or stupid."
191
588275
3909
"ဟာ၊ ကျုပ်မှားကောင်း မှားမယ်။ ညံ့တာ၊ တုံးတာတော့ မဟုတ်ဘူး။"
09:53
This cluster of traits is what researchers have found --
192
593954
4326
လက္ခဏာတွေရဲ့ ဒီအစုအဝေးက သုသေသီတွေ တွေ့ရှိတာဖြစ်ပြီး
09:58
and I've also found anecdotally --
193
598304
1706
ကျွန်မလည်း ပုံပြင်ဆန်ဆန် တွေ့ထားတဲ့
10:00
predicts good judgment.
194
600034
1831
ဆင်ခြင်တုံတရားကောင်းကို ကြိုဟောတာပါ။
10:02
And the key takeaway I want to leave you with about those traits
195
602386
3283
ဒီလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ ချန်ထားချင်တဲ့ အဓိက မှတ်စရာက
10:05
is that they're primarily not about how smart you are
196
605693
3637
ဒါတွေ အဓိကအားဖြင့် ကိုယ်ဘယ်လို တော်တာ (သို့)
10:09
or about how much you know.
197
609354
1998
ဘယ်လောက် သိတာနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။
10:11
In fact, they don't correlate very much with IQ at all.
198
611376
2806
တကယ်က IQ နဲ့ လုံးဝ မဆက်နွယ်ပါဘူး။
10:14
They're about how you feel.
199
614638
1650
ကိုယ့် ခံစားပုံနဲ့ ဆိုင်တာပါ။
10:16
There's a quote that I keep coming back to, by Saint-Exupéry.
200
616849
4023
ကျွန်မ ပြန်ပြန်သုံးတဲ့ Saint-Exupéry ရဲ့ အကိုးအကား တစ်ခုရှိတယ်။
10:20
He's the author of "The Little Prince."
201
620896
1941
"မင်းသားလေး" ကိုရေးသူပေါ့။
10:22
He said, "If you want to build a ship,
202
622861
2769
သူပြောတာက "သင်္ဘောတစ်စင်းဆောက်ချင်ရင်
10:26
don't drum up your men to collect wood and give orders
203
626234
4621
မင်းရဲ့ လူတွေကို သစ်သားစုဖို့၊ အမိန့်တွေပေးဖို့ အလုပ်ကို ခွဲဝေဖို့
10:30
and distribute the work.
204
630879
1420
စည်တီး ခေါ်မနေနဲ့။
10:32
Instead, teach them to yearn for the vast and endless sea."
205
632669
4567
ဒီအစား အဆုံးမဲ့ကျယ်ပြန့် ပင်လယ်ကို တမ်းတဖို့ သူတို့ကို သင်ပေးလိုက်ပါ"တဲ့။
10:38
In other words, I claim,
206
638252
2146
တစ်နည်းပြောရရင် ကျွန်မ တောင်းဆိုတာက
10:40
if we really want to improve our judgment as individuals
207
640850
3160
ကိုယ့် ဆင်ခြင်တုံတရားကို တစ်ဦးချင်း အနေနဲ့ရော အဖွဲ့အစည်းတွေ
10:44
and as societies,
208
644034
1443
အနေနဲ့ပါ တိုးတက်ချင်ရင်
10:45
what we need most is not more instruction in logic
209
645501
3509
အလိုအပ်ဆုံးက ယုတ္တိတရားက လမ်းညွှန်တို့
10:49
or rhetoric or probability or economics,
210
649034
3548
အာဝဇ္ဇန်းတို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတို့ ဘောဂဗေဒ တို့ ထပ်မလိုတော့ဘူး၊
10:52
even though those things are quite valuable.
211
652606
2083
ဒါတွေက တော်တော် တန်ဖိုးရှိတာတောင်မှပါ။
10:54
But what we most need to use those principles well
212
654713
3304
ဒါပေမဲ့ ဒီမူဝါတွေကို ကောင်းကောင်း သုံးဖို့အလိုအပ်ဆုံးက
10:58
is scout mindset.
213
658041
1418
ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားပါ။
10:59
We need to change the way we feel.
214
659483
1880
ခံစားပုံကို ပြောင်းဖို့ လိုပါတယ်။
11:01
We need to learn how to feel proud instead of ashamed
215
661759
3810
တစ်ခုခု မှားလောက်တယ်လို့ သတိထားမိတဲ့အခါ
11:05
when we notice we might have been wrong about something.
216
665593
2638
ရှက်ရမယ့်အစား ဂုဏ်ယူတတ်ဖို့ သင်ဖို့လိုတယ်။
11:08
We need to learn how to feel intrigued instead of defensive
217
668255
3128
ကိုယ့်ယုံကြည်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကြုံတဲ့အခါ
11:11
when we encounter some information that contradicts our beliefs.
218
671407
4243
ခုခံကာကွယ်မယ့်အစား စိတ်ဝင်တစားရှိဖို့ သင်ဖို့လိုပါတယ်။
11:16
So the question I want to leave you with is:
219
676555
2860
ဒီတော့ သင်တို့အတွက် ကျွန်မ ချန်ထား ချင်တဲ့ မေးခွန်းက
11:19
What do you most yearn for?
220
679817
2150
ဘာကို သင် အတမ်းတဆုံးလဲ။
11:22
Do you yearn to defend your own beliefs?
221
682771
2627
ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ တမ်းတမလား။
11:26
Or do you yearn to see the world as clearly as you possibly can?
222
686128
3594
ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာကြီးကို ကိုယ်တတ်နိုင် သလောက် ကြည်လင်စွာ မြင်ဖို့ တမ်းတမလား။
11:30
Thank you.
223
690352
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
11:31
(Applause)
224
691527
4997
(လက်ခုပ်သံများ)
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7