Why you think you're right -- even if you're wrong | Julia Galef

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

So I'd like you to imagine for a moment

ရှင်တို့ကို စစ်ပွဲရဲ့ အပူထဲက စစ်သားတစ်ယောက်လို့

that you're a soldier in the heat of battle.

ခဏလောက် မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။

Maybe you're a Roman foot soldier or a medieval archer

ရှင်ဟာ ရောမ ခြေလျင် စစ်သား (သို့) အလယ်ခေတ် မျှားစစ်သည် (သို့)

or maybe you're a Zulu warrior.

ဇူးလူး စစ်သည်တော် ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပေါ့။

Regardless of your time and place, there are some things that are constant.

အချိန်နဲ့ နေရာကို ပဓာနမထားပဲ အတောမသတ်တဲ့ အရာတွေ ရှိနေတယ်။

Your adrenaline is elevated,

ရှင့်ရဲ့ အဒရီနလင် က မြင့်နေပြီး

and your actions are stemming from these deeply ingrained reflexes,

မိမိကိုယ်ကိုနဲ့ မိမိဘက်ကို ကာကွယ်ဖို့၊ ရန်သူကို အနိုင်တိုက်ဖို့ လိုအပ်ချက်ထဲက

reflexes rooted in a need to protect yourself and your side

အမြစ်တွယ်နေတဲ့ နက်ရှိုင်းစွာ ချိုးကပ်နေတဲ့ အလိုလိုတုန့်ပြန်မှုတွေက

and to defeat the enemy.

လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ အစပြုနေတယ်။

So now, I'd like you to imagine playing a very different role,

အခုတော့ ကင်းထောက်ဆိုတဲ့ သိပ်ကို ကွဲပြားတဲ့ အခန်းမှာ သရုပ်ဆောင်တာ

that of the scout.

မြင်ကြည့်စေချင်တယ်။

The scout's job is not to attack or defend.

ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က တိုက်ခိုက်ဖို့ (သို့) ကာကွယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး။

The scout's job is to understand.

ကင်းထောက်ရဲ့ အလုပ်က နားလည်ဖို့ပါ။

The scout is the one going out,

ကင်းထောက်ဟာ အပြင်ထွက်၊ နယ်မြေအနေအထားကို

mapping the terrain, identifying potential obstacles.

မြေပုံထုတ်၊ ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အတား အဆီးတွေကို ရှာဖွေတဲ့ သူပါ။

And the scout may hope to learn that, say, there's a bridge

ကင်းထောက် သိဖို့ မျှော်လင့်တာက ဆိုပါစို့ မြစ်ကိုကူးဖို့ အဆင်ပြေတဲ့

in a convenient location across a river.

နေရာမှာ တံတားတစ်စင်းရှိတယ်ပေါ့။

But above all, the scout wants to know what's really there,

ဒါပေမဲ့ ဒါတွေအားလုံးထက် ကင်းထောက်ဟာ အဲဒီမှာ ဘာရှိလဲဆိုတာ

as accurately as possible.

ဖြစ်နိုင်သလောက် အတိအကျ သိချင်တယ်။

And in a real, actual army, both the soldier and the scout are essential.

တကယ့် စစ်တပ်မှာတော့ စစ်သားရော ကင်းထောက်ပါ နှစ်ခုစလုံး မရှိမဖြစ်ပါ။

But you can also think of each of these roles as a mindset --

ဒါပေမဲ့ ဒီကဏ္ဍတစ်ခုစီကို စိတ်သဘောထား တစ်ရပ်အဖြစ် တွေးကြည့်နိုင်ပါသေးတယ်။

a metaphor for how all of us process information and ideas

ကျွန်မတို့အားလုံး နေ့စဉ်ဘဝမှာ သတင်း အချက်အလက်ကို ဘယ်ပုံဆောင်ရွယ်တယ်

in our daily lives.

ဆိုတာအတွက် ဥပစာတစ်ခုပေါ့။

What I'm going to argue today is that having good judgment,

ဒီနေ့ ကျွန်မ စောဒကတက်မှာက ကောင်းမွန်တဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတာ၊

making accurate predictions, making good decisions,

တိကျတဲ့ ဟောကိန်းထုတ်တာတို့၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်း ချခြင်းတာတို့ဟာ

is mostly about which mindset you're in.

အများစုက ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ စိတ်သဘောထားနဲ့ ပတ်သက်တာကိုပါ။

To illustrate these mindsets in action,

ဒီစိတ်သဘောထားတွေ လှုပ်ရှားပုံကို သာဓကဆောင်ဖို့

I'm going to take you back to 19th-century France,

ရှင်တို့ကို ၁၉​ ရာစု ပြင်သစ်ကို ခေါ်သွားပါ့မယ်။

where this innocuous-looking piece of paper

သဘောရိုးရိုးလို့ ထင်ရတဲ့ ဒီသတင်းစာ အပိုင်းမှာ

launched one of the biggest political scandals in history.

သမိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံး နိုင်ငံရေး မကောင်းသတင်း တစ်ပုဒ်ပါတယ်။

It was discovered in 1894 by officers in the French general staff.

ပြင်သစ် အထွေထွေ ဝန်ထမ်းထဲက အရာရှိတွေက ၁၈၉၄ မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။

It was torn up in a wastepaper basket,

အမှိုက်ခြင်းတောင်းထဲမှာ ဆုတ်ဖြဲထားပေမဲ့

but when they pieced it back together,

ဒါကို သူတို့တွေ ပြန်ဆက်ကြည့်လိုက်တော့

they discovered that someone in their ranks

သိလိုက်ရတာက သူတို့ ရာထူးတွေထဲက တစ်ယောက်ဟာ

had been selling military secrets to Germany.

ဂျာမဏီကို စစ်ရေးလျှို့ဝှက်ချက် ရောင်းစားနေတာကိုပါ။

So they launched a big investigation,

ဒီတော့ စုံစမ်းရေး အကြီးစားကြီး စလိုက်ပြီး

and their suspicions quickly converged on this man,

အလျင်အမြန်ပဲ သူတို့ သံသယတွေက ဒီလူဆီ စုပြုံကျသွားတယ်၊

Alfred Dreyfus.

Alfred Dreyfus ပါ။

He had a sterling record,

သူ့ရဲ့ စံတင်တဲ့ မှတ်တမ်းမှာ

no past history of wrongdoing, no motive as far as they could tell.

အမှားလုပ်ထားတဲ့ ရာဇဝင်မရှိ၊ သူတို့ သိသလောက် စေ့ဆော်မှု မရှိ။

But Dreyfus was the only Jewish officer at that rank in the army,

ဒါပေမဲ့ Dreyfus က စစ်တပ်က ဒီရာထူးမှာ တစ်ဦးတည်းသော ဂျူးအရာရှိဖြစ်ပြီး

and unfortunately at this time, the French Army was highly anti-Semitic.

ကံဆိုးချင်တော့ ဒီအချိန်က ပြင်သစ်စစ်တပ်ဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အလွန်အမင်းဖြစ်နေတာပါ။

They compared Dreyfus's handwriting to that on the memo

Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးကို မှတ်စုပေါ်က လက်ရေးနဲ့ ယှဉ်လိုက်ပြီး​

and concluded that it was a match,

ကိုက်ညီတယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်။

even though outside professional handwriting experts

ပြင်ပက လက်​ရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက တူညီတာကို သိပ်ပြီးတော့

were much less confident in the similarity,

မသေချာတာတောင်မှပဲ

but never mind that.

ဒါကို လုံးဝ အမှုမထားကြဘူး။

They went and searched Dreyfus's apartment,

Dreyfus ရဲ့ တိုက်ခန်းကို သွားရှာပြီး

looking for any signs of espionage.

သူလျှိုလုပ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှာခဲ့တယ်။

They went through his files, and they didn't find anything.

သူ့ဖိုင်တွေကို မွှေနှောက်တယ်၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုမှမတွေ့ဘူး။

This just convinced them more that Dreyfus was not only guilty,

Dreyfus ဟာ အပြစ်ရှိတာတင်မက ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ဖြစ်တယ်လို့

but sneaky as well, because clearly he had hidden all of the evidence

သူတို့ ပိုယုံကြည်သွားတဲ့ အကြောင်းက သူဟာ သက်သေခံအားလုံးကို

before they had managed to get to it.

သူတို့မရခင် ဝှက်ထားခဲ့လို့ပါ။

Next, they went and looked through his personal history

နောက်ပြီး အသေးစိတ် သက်သေခံဖို့ အတွက် သူ့ကိုယ်ရေး

for any incriminating details.

ရာဇဝင်ကို သွားပြီး လှန်လှောကြည့်ခဲ့တယ်။

They talked to his teachers,

သူ့ဆရာတွေနဲ့ စကားပြောကြည့်တော့

they found that he had studied foreign languages in school,

သူကျောင်းမှာ နိုင်ငံခြား ဘာသာတွေ လေ့လာခဲ့တာ သိလိုက်ရတယ်။

which clearly showed a desire to conspire with foreign governments

ဒါက ဘဝ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံခြား အစိုးရတွေနဲ့ ကြိတ်ကြံစည်လိုတာကို

later in life.

ရှင်းရှင်းကြီး ပြဆိုတယ်။

His teachers also said that Dreyfus was known for having a good memory,

သူ့ဆရာတွေက Dreyfus ဟာ မှတ်ဉာဏ် ကောင်းတယ်လို့ သိရတယ်လို့ ဆိုသေးတယ်။

which was highly suspicious, right?

ဒါက တော်တော် သံသယရှိစရာပေါ့နော်။

You know, because a spy has to remember a lot of things.

သိတဲ့အတိုင်း သူလျှိုတစ်ယောက်ဟာ အများကြီးကို မှတ်မိဖို့လိုတယ်လေ။

So the case went to trial, and Dreyfus was found guilty.

ဒါနဲ့ အမှုက ရုံးရောက်သွားပြီး Dreyfus အပြစ်ရှိတာ ပေါ်သွားတယ်။

Afterwards, they took him out into this public square

နောက်မှာတော့ သူ့ကို ပြည်သူ့ ရင်ပြင်ထဲကို ခေါ်ထုတ်ပြီး

and ritualistically tore his insignia from his uniform

ထိုးစံအတိုင်း သူ့ရဲ့ ယူနီဖောင်းက ရာထူးတံဆိပ်ကို ဆုတ်ဖြဲကာ

and broke his sword in two.

သူ့ဓားကို နှစ်ပိုင်ချိုးလိုက်တယ်။

This was called the Degradation of Dreyfus.

ဒါကို "Dreyfus သိက္ခာချခြင်း"လို့ခေါ်တယ်။

And they sentenced him to life imprisonment

သူ့ကို လိုက်ဖက်စွာ အမည်ပေးထားတဲ့ Devil's Island မှာ

on the aptly named Devil's Island,

တစ်သက်တစ်ကျွန်း ပြစ်ဒဏ်ချလိုက်တယ်။

which is this barren rock off the coast of South America.

ဒါက တောင်အမေရိက ကမ်းခြေအလွန် က ဒီကျတ်တီး ကျောက်ဆောင်ပါ။

So there he went, and there he spent his days alone,

ဒါနဲ့ အဲဒီကို သူသွားပြီး သူ့ရဲ့နေ့တွေကို ပြင်သစ် အစိုးရဆီ

writing letters and letters to the French government

သူ့ ရိုးသားမှုကို သိနိုင်အောင် အမှုပြန်ဖွင့်ဖို့

begging them to reopen his case so they could discover his innocence.

တောင်းခံရင်း စာအစောင်စောင်ရေးကာ တစ်ယောက်တည်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။

But for the most part, France considered the matter closed.

ဒါပေမဲ့ အများစုမှာ ပြင်သစ်က အမှုပြီးသွားပြီလို့ ယူဆခဲ့တယ်။

One thing that's really interesting to me about the Dreyfus Affair

Dreyfus Affair နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ တကယ် စိတ်ဝင်စားမိတာ တစ်ခုက

is this question of why the officers were so convinced

Dreyfus အပြစ်ရှိတယ်ဆိုရလောက် အောင် ဘာကြောင့်အရာရှိတွေ

that Dreyfus was guilty.

ယုံကြည်သွားရတာလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။

I mean, you might even assume that they were setting him up,

ဆိုလိုတာက သူတို့ကနေပြီး သူ့ကို ထောင်ဖမ်းတယ်၊ တမင်တကာ

that they were intentionally framing him.

အမှုဆင်တယ်လို့တောင် ယူဆနိုင်တယ်။

But historians don't think that's what happened.

ဒါပေမဲ့ သမိုင်းပညာရှင်တွေက ဒီလိုမထင်ဘူး။

As far as we can tell,

ကျွန်မ သိသလောက်တော့

the officers genuinely believed that the case against Dreyfus was strong.

အရာရှိတွေဟာ Dreyfus ရဲ့အမှုက ခိုင်မာတယ်လို့ တကယ် ယုံခဲ့တာပါ။

Which makes you wonder:

ရှင်တို့ကို အံဩစေတာက

What does it say about the human mind

လူတစ်ယောက်ကို ပြစ်ဒဏ်ချဖို့ လက်ခံရလောက်တဲ့

that we can find such paltry evidence

ဒီလောက် မဖြစ်စလောက် သက်သေခံကို ရှာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့

to be compelling enough to convict a man?

လူသားရဲ့ စိတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒါက ဘာပြောလဲ။

Well, this is a case of what scientists call "motivated reasoning."

ဒါက သိပ္ပံပညာရှင်တွေခေါ်တဲ့ "လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်"ကိစ္စပါ။

It's this phenomenon in which our unconscious motivations,

ဒီဖြစ်စဉ်ထဲမှာ ကျွန်မတို့ရဲ့ သတိမမူမိတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေ၊

our desires and fears,

ဆန္ဒတွေနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေက ကျွန်မတို့

shape the way we interpret information.

အချက်အလက်တွေကို အနက်ကောက်ယူပုံကို ပုံသွင်းပါတယ်။

Some information, some ideas, feel like our allies.

တစ်ချို့ အချက်အလက်၊ စိတ်ကူးတွေက ကျွန်မတို့ မဟာမိတ်လိုပဲ ခံစားမိတယ်။

We want them to win. We want to defend them.

သူတို့ကို နိုင်စေချင်တယ်။ သူတို့ကို ကာကွယ်ချင်တယ်။

And other information or ideas are the enemy,

အခြား အချက်အလက် (သို့) စိတ်ကူးတွေကတော့ ရန်သူပါ။

and we want to shoot them down.

သူတို့ကို ပစ်ချချင်တာပေါ့။

So this is why I call motivated reasoning, "soldier mindset."

ဒါကြောင့် လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို "စစ်သား စိတ်သဘောထား" လို့ခေါ်တာပါ။

Probably most of you have never persecuted

ဖြစ်နိုင်တာက ရှင်တို့အများစုဟာ ပြင်သစ်-ဂျူး အရာရှိတစ်ဦးကို

a French-Jewish officer for high treason,

နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်တာအတွက် တစ်ခါမှ မနှိပ်ကွပ်

I assume,

ဖူးဘူးလို့ ကျွန်မ ယူဆမိတယ်။

but maybe you've followed sports or politics, so you might have noticed

ဒါပေမဲ့ အားကစားတို့ နိုင်ငံရေးတို့ လိုက်စားဖူးနိုင်တော့ သတိထားမိလောက်တာက

that when the referee judges that your team committed a foul,

ဥပမာ ဒိုင်က ကိုယ့်အသင်း ပြစ်ဒဏ် ကျူးလွန်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ

for example,

ဘာကြောင့်

you're highly motivated to find reasons why he's wrong.

သူမှားတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ ရှာဖို့ အတော် လှုံ့ဆော်ခံရတယ်။

But if he judges that the other team committed a foul -- awesome!

ဒါပေမဲ့ အခြားအသင်း ပြစ်ဒဏ်ကျူးလွန် တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ရင်တော့ "ဟေး"။

That's a good call, let's not examine it too closely.

ကောင်းတဲ့ အော်သံပေါ့။ သိပ်အနီးကပ်တော့ မစစ်နဲ့ပေါ့။

Or, maybe you've read an article or a study

ဒါမှမဟုတ် သေဒဏ်ပေးတာလို အငြင်းပွားဖွယ်

that examined some controversial policy,

မူဝါဒတစ်ခုခုကို စစ်ဆေးတဲ့ ဆောင်းပါး (သို့) လေ့လာမှုတစ်ခု

like capital punishment.

ဖတ်ဖူးနိုင်လောက်တယ်။

And, as researchers have demonstrated,

ပြီးတော့ သုသေသီတွေ သာဓကပြထားသလို

if you support capital punishment

ကိုယ်က သေဒဏ်ပေးတာကို ထောက်ခံပြီး

and the study shows that it's not effective,

ဒါက မထိရောက်တာကို လေ့လာမှုက ပြတယ်ဆိုရင်

then you're highly motivated to find all the reasons

ဘာကြောင့် ဒီလေ့လာမှုဟာ ခပ်ညံ့ညံ့ ပုံစံချထားတယ်ဆိုတဲ့

why the study was poorly designed.

အကြောင်းတွေ ရှာဖို့ အတော် လှုံဆော်ခံရတာလဲ။

But if it shows that capital punishment works,

ဒါပေမဲ့ သေဒဏ်ပေးတာက အလုပ်ဖြစ်တယ်လို့ပြရင်တော့

it's a good study.

ဒါ လေ့လာမှုကောင်းပေါ့။

And vice versa: if you don't support capital punishment, same thing.

အပြန်အလှန်အနေနဲ့ သေဒဏ်ပေးတာ မထောက်ခံရင်လည်း အလားတူပါပဲ။

Our judgment is strongly influenced, unconsciously,

ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားဟာ နိုင်စေချင်တဲ့ဘက်ရဲ့

by which side we want to win.

မရည်ရွယ်ပဲ ပြင်းထန်စွာ လွှမ်းမိုးခံရပါတယ်။

And this is ubiquitous.

ပြီးတော့ ဒါက နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။

This shapes how we think about our health, our relationships,

ဒါက ကျန်းမာရေး၊ ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတွေးခေါ်ပုံ၊ မဲပေးဖို့

how we decide how to vote,

ဆုံးဖြတ်ပုံ၊ ကိုယ်တွေးတာက မျှတတယ်

what we consider fair or ethical.

(သို့) ကျင့်ဝတ်ညီတယ်ဆိုတာကို ပုံဖော်ပေးတယ်။

What's most scary to me about motivated reasoning

လှုံ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းပြချက် (သို့) စစ်သား စိတ်သဘောထားနဲ့

or soldier mindset,

ပတ်သက်ပြီး အလန့်ဆုံးက

is how unconscious it is.

မသိစိတ်ဖြစ်ပုံပါ။

We can think we're being objective and fair-minded

ကျွန်မတို့ဟာ ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျပြီး မျှတတယ်၊ ပြီးတော့ ရိုးသားတဲ့

and still wind up ruining the life of an innocent man.

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝပျက်စီးခြင်းကို ရပ်စဲပေးတယ်လို့ ထင်နိုင်ပါတယ်။

However, fortunately for Dreyfus, his story is not over.

ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကံကောင်းချင်တော့ သူ့ဇာတ်လမ်းက ပြီးမသွားဘူး။

This is Colonel Picquart.

ဒါက Colonel Picquart ပါ။

He's another high-ranking officer in the French Army,

ပြင်သစ် စစ်တပ်က နောက်ထပ် အဆင့်မြင့် အရာရှိဖြစ်ပြီး

and like most people, he assumed Dreyfus was guilty.

လူအများစုလိုပဲ Dreyfus အပြစ်ရှိတယ်လို့ ထင်မြင်သူပါ။

Also like most people in the army, he was at least casually anti-Semitic.

နောက်ပြီး စစ်တပ်ထဲက အများစုလိုပဲ သာမန်ကာလျှံကာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူပါ။

But at a certain point, Picquart began to suspect:

ဒါပေမဲ့ အချက်တစ်ခုမှာတော့ Picquart စပြီး သံသယဝင်တာက

"What if we're all wrong about Dreyfus?"

"Dreyfus နဲ့ပတ်သက်ပြီး အားလုံးမှားတယ် ဆိုရင်ရော။"

What happened was, he had discovered evidence

ဖြစ်သွားတာက Dreyfus ထောင်ထဲ ရောက်ပြီးတာတောင်

that the spying for Germany had continued,

ဂျာမဏီအတွက် သူလျှိုလုပ်ပေး နေတာက ဆက်ဖြစ်နေတဲ့

even after Dreyfus was in prison.

အထောက်အထား သူတွေ့ရှိခဲ့တာပါ။

And he had also discovered that another officer in the army

နောက် သူရှာတွေ့ထားသေးတာက စစ်တပ်ထဲက နောက်အရာရှိမှာ

had handwriting that perfectly matched the memo,

မှတ်စုနဲ့ ချွတ်စွပ်တူနေတဲ့ လက်ရေးရှိနေတာပါ၊

much closer than Dreyfus's handwriting.

Dreyfus ရဲ့ လက်ရေးထက် အများကြီး ပိုနီးစပ်ပါတယ်။

So he brought these discoveries to his superiors,

ဒါနဲ့ အထက်လူကြီးတွေဆီ ဒီတွေ့ရှိမှုတွေကို တင်ပြပေမဲ့

but to his dismay, they either didn't care

သူလန့်သွားတာက သူတို့တွေဟာ ဂရုလည်းမစိုက်

or came up with elaborate rationalizations to explain his findings,

သူ့တွေ့ရှိချက်တွေကို ရှင်းလင်းဖို့ အသေး စိတ် ဆန်းစစ်ချက်တွေ မရတာပါ။

like, "Well, all you've really shown, Picquart, is that there's another spy

ဆိုပါစို့၊ " Picquart မင်းပြတာတွေက Dreyfus လက်ရေးကို အတုလုပ်ဖို့

who learned how to mimic Dreyfus's handwriting,

သင်ထားတဲ့ နောက်သူလျှို တစ်ယောက်ရှိနေပြီး၊

and he picked up the torch of spying after Dreyfus left.

သူက Dreyfus ထွက်သွားပြီးနောက်မှာ သူလျှို တုတ်မီးကို ကောက်ကိုင်တယ်ပေါ့။

But Dreyfus is still guilty."

ဒါပေမဲ့ Dreyfus ကအပြစ်ရှိဆဲပဲလေ။"

Eventually, Picquart managed to get Dreyfus exonerated.

နောက်ဆုံး Picquart ဟာ Dreyfyu အပြစ်မရှိတာ ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့တယ်။

But it took him 10 years,

ဒါပေမဲ့ ဒါက ၁၀ နှစ်ကြာခဲ့​ပြီး

and for part of that time, he himself was in prison

ဒီကာလရဲ့ အပိုင်းအတွက် စစ်တပ်ကို သစ္စာမဲ့မှုအတွက်

for the crime of disloyalty to the army.

သူကိုယ်တိုင် ထောင်ကျခဲ့တယ် ။

A lot of people feel like Picquart can't really be the hero of this story

Picquart လို ခံစားမိသူ အတော်များများ ဇာတ်လမ်းရဲ့ သူရဲကောင်းမဖြစ်နိုင်တာက

because he was an anti-Semite and that's bad, which I agree with.

သူဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်သူဖြစ်လို့ပါ။ ဒါဆိုးတာကို ကျွန်မ သဘောတူတယ်။

But personally, for me, the fact that Picquart was anti-Semitic

ကျွန်မအနေနဲ့တော့ Picquart ဂျူး ဆန့်ကျင်သူ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အချက်က

actually makes his actions more admirable,

တကယ်တော့ သူ့လုပ်ရပ်တွေကို ပိုလေးစားအောင် လုပ်ပေးတာပါ၊

because he had the same prejudices, the same reasons to be biased

အကြောင်းက သူ့အဖော် အရာရှိတွေလို တူညီတဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ တူညီတဲ့

as his fellow officers,

ဘက်လိုက်ဖို့ အကြောင်းတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့

but his motivation to find the truth and uphold it trumped all of that.

အမှန်ကိုရှာဖို့ သူ့စေ့ဆော်မှုနဲ့ အားလုံး ကို တစ်ပန်းသာအောင် အတည်ပြုခဲ့လို့ပါ။

So to me,

ဒီတော့ ကျွန်မအတွက်တော့

Picquart is a poster child for what I call "scout mindset."

Picquart ဟာ ကျွန်မ အခေါ် "ကင်းထောက် စိတ်သဘောထား" အတွက် ပြယုဂ်ပါ။

It's the drive not to make one idea win or another lose,

ဒါက အယူအဆတစ်ခုက နိုင်၊ တစ်ခုက ရှုံး မဖြစ်ဖို့ မောင်းနှင်အားမဟုတ်ပဲ

but just to see what's really there

သိပ်ပြီး အဆင်မပြေ၊ နှစ်လိုဖွယ်

as honestly and accurately as you can,

မဟုတ်တောင်မှ တကယ့် အရှိအတိုင်း

even if it's not pretty or convenient or pleasant.

တတ်နိုင်သလောက် ရိုးရိုးသားသား တိတိကျကျ မြင်ဖို့ပါ။

This mindset is what I'm personally passionate about.

ဒါက ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ထက်သန်တဲ့ စိတ်သဘောထားပါ။

And I've spent the last few years examining and trying to figure out

နှစ်အနည်းငယ်က ဘာက ကင်းထောက် စိတ်သဘောထား ဖြစ်စေလဲဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး

what causes scout mindset.

မှန်းဆဖို့ ကြိုးစားရင်း ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။

Why are some people, sometimes at least,

ဘာကြောင့် လူတွေဟာ အနည်းဆုံး တစ်ခါတစ်လေလောက်

able to cut through their own prejudices and biases and motivations

သူတို့ရဲ့ အစွဲအလမ်းတွေ၊ ဘက်လိုက်မှုတွေ၊ စေ့ဆော်မှုတွေကို ဖြတ်တောက်ပြီး

and just try to see the facts and the evidence

တတ်နိုင်သလောက် ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျကျ အမှန်တရားတွေနဲ့

as objectively as they can?

သက်သေကို ​ကြိုးစား မြင်ကြတာလဲ။

And the answer is emotional.

အဖြေကတော့ စိတ်မခိုင်တာပါ။

So, just as soldier mindset is rooted in emotions

ဒီတော့ ခံစစ်အနေအထားရှိမှု (သို့) လူမျိုးစုစရိုက်လို စိတ်ခံစားမှုတွေမှာ

like defensiveness or tribalism,

အမြစ်တွယ်နေတဲ့ စစ်သား စိတ်သဘောထားလိုပဲ

scout mindset is, too.

ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားရောပါ။

It's just rooted in different emotions.

စိတ်ခံစားမှု အမျိုးမျိုးမှာ အမြစ်တွယ်တယ်။

For example, scouts are curious.

ဥပမာ ကင်းထောက်တွေဟာ သိလိုစိတ်ရှိတယ်။

They're more likely to say they feel pleasure

သူတို့ဟာ အချက်အလက်သစ်တွေ သိတဲ့အခါ (သို့) ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ် ဖြေဖို့

when they learn new information

တရွရွဖြတ်တဲ့အခါ ဝမ်းသာကြတယ်လို့

or an itch to solve a puzzle.

ပြောဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

They're more likely to feel intrigued when they encounter something

သူတို့ မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကို ကြုံတွေ့တဲ့အခါ

that contradicts their expectations.

စိတ်ဝင်စားဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။

Scouts also have different values.

ကင်းထောက်တွေမှာရော တန်ဖိုးမျိုးစုံရှိတယ်။

They're more likely to say they think it's virtuous

ကိုယ်ပိုင် ယုံ​​ကြည်မှုတွေကို စမ်းသပ်ဖို့ မွန်မြတ်တယ်ထင်တယ်လို့

to test your own beliefs,

ပြောစရာ​ ပိုဖြစ်နိုင်ပြီး

and they're less likely to say that someone who changes his mind

စိတ်ပြောင်းသူ တစ်ယောက်ယောက် ဟာ ပျော့ညံ့ပုံရတယ်လို့ ပြောဖို့

seems weak.

ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုနည်းတာပါ။

And above all, scouts are grounded,

အားလုံးထက် ကင်းထောက်တွေဟာ အခြေမြဲပါတယ်၊

which means their self-worth as a person

ဆိုလိုတာက အကြောင်းအရာတစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို မှန်၊ ဘယ်လို မှားတာတာကို

isn't tied to how right or wrong they are about any particular topic.

ချည်မထားတဲ့ လူတစ်ယောက်အဖြစ် သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် တန်ဖိုးရှိမှုပါ။

So they can believe that capital punishment works.

ဒီတော့ သေဒဏ်က အလုပ်ဖြစ်တာ သူတို့ ယုံကြည်နိုင်တယ်။

If studies come out showing that it doesn't, they can say,

အလုပ်မဖြစ်တာပြတဲ့ လေ့လာမှုတွေ ထွက်လာရင် သူတို့ ပြောနိုင်တာက

"Huh. Looks like I might be wrong. Doesn't mean I'm bad or stupid."

"ဟာ၊ ကျုပ်မှားကောင်း မှားမယ်။ ညံ့တာ၊ တုံးတာတော့ မဟုတ်ဘူး။"

This cluster of traits is what researchers have found --

လက္ခဏာတွေရဲ့ ဒီအစုအဝေးက သုသေသီတွေ တွေ့ရှိတာဖြစ်ပြီး

and I've also found anecdotally --

ကျွန်မလည်း ပုံပြင်ဆန်ဆန် တွေ့ထားတဲ့

predicts good judgment.

ဆင်ခြင်တုံတရားကောင်းကို ကြိုဟောတာပါ။

And the key takeaway I want to leave you with about those traits

ဒီလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ ချန်ထားချင်တဲ့ အဓိက မှတ်စရာက

is that they're primarily not about how smart you are

ဒါတွေ အဓိကအားဖြင့် ကိုယ်ဘယ်လို တော်တာ (သို့)

or about how much you know.

ဘယ်လောက် သိတာနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။

In fact, they don't correlate very much with IQ at all.

တကယ်က IQ နဲ့ လုံးဝ မဆက်နွယ်ပါဘူး။

They're about how you feel.

ကိုယ့် ခံစားပုံနဲ့ ဆိုင်တာပါ။

There's a quote that I keep coming back to, by Saint-Exupéry.

ကျွန်မ ပြန်ပြန်သုံးတဲ့ Saint-Exupéry ရဲ့ အကိုးအကား တစ်ခုရှိတယ်။

He's the author of "The Little Prince."

"မင်းသားလေး" ကိုရေးသူပေါ့။

He said, "If you want to build a ship,

သူပြောတာက "သင်္ဘောတစ်စင်းဆောက်ချင်ရင်

don't drum up your men to collect wood and give orders

မင်းရဲ့ လူတွေကို သစ်သားစုဖို့၊ အမိန့်တွေပေးဖို့ အလုပ်ကို ခွဲဝေဖို့

and distribute the work.

စည်တီး ခေါ်မနေနဲ့။

Instead, teach them to yearn for the vast and endless sea."

ဒီအစား အဆုံးမဲ့ကျယ်ပြန့် ပင်လယ်ကို တမ်းတဖို့ သူတို့ကို သင်ပေးလိုက်ပါ"တဲ့။

In other words, I claim,

တစ်နည်းပြောရရင် ကျွန်မ တောင်းဆိုတာက

if we really want to improve our judgment as individuals

ကိုယ့် ဆင်ခြင်တုံတရားကို တစ်ဦးချင်း အနေနဲ့ရော အဖွဲ့အစည်းတွေ

and as societies,

အနေနဲ့ပါ တိုးတက်ချင်ရင်

what we need most is not more instruction in logic

အလိုအပ်ဆုံးက ယုတ္တိတရားက လမ်းညွှန်တို့

or rhetoric or probability or economics,

အာဝဇ္ဇန်းတို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတို့ ဘောဂဗေဒ တို့ ထပ်မလိုတော့ဘူး၊

even though those things are quite valuable.

ဒါတွေက တော်တော် တန်ဖိုးရှိတာတောင်မှပါ။

But what we most need to use those principles well

ဒါပေမဲ့ ဒီမူဝါတွေကို ကောင်းကောင်း သုံးဖို့အလိုအပ်ဆုံးက

is scout mindset.

ကင်းထောက် စိတ်သဘောထားပါ။

We need to change the way we feel.

ခံစားပုံကို ပြောင်းဖို့ လိုပါတယ်။

We need to learn how to feel proud instead of ashamed

တစ်ခုခု မှားလောက်တယ်လို့ သတိထားမိတဲ့အခါ

when we notice we might have been wrong about something.

ရှက်ရမယ့်အစား ဂုဏ်ယူတတ်ဖို့ သင်ဖို့လိုတယ်။

We need to learn how to feel intrigued instead of defensive

ကိုယ့်ယုံကြည်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ တစ်ခုခုကြုံတဲ့အခါ

when we encounter some information that contradicts our beliefs.

ခုခံကာကွယ်မယ့်အစား စိတ်ဝင်တစားရှိဖို့ သင်ဖို့လိုပါတယ်။

So the question I want to leave you with is:

ဒီတော့ သင်တို့အတွက် ကျွန်မ ချန်ထား ချင်တဲ့ မေးခွန်းက

What do you most yearn for?

ဘာကို သင် အတမ်းတဆုံးလဲ။

Do you yearn to defend your own beliefs?

ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ တမ်းတမလား။

Or do you yearn to see the world as clearly as you possibly can?

ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာကြီးကို ကိုယ်တတ်နိုင် သလောက် ကြည်လင်စွာ မြင်ဖို့ တမ်းတမလား။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)