Why you think you're right -- even if you're wrong | Julia Galef

Çeviri: Alican Tipi Gözden geçirme: Yunus ASIK

So I'd like you to imagine for a moment

Şimdi, bir anlığına hayal etmenizi istiyorum,

that you're a soldier in the heat of battle.

savaşın ortasında bir askersiniz.

Maybe you're a Roman foot soldier or a medieval archer

Belki bir Roma piyadesi, belki de Ortaçağ bir okçusu

or maybe you're a Zulu warrior.

ya da bir Zulu savaşçısısınız.

Regardless of your time and place, there are some things that are constant.

Yer ve zaman gözetilmeksizin değişmeyen bazı şeyler vardır.

Your adrenaline is elevated,

Adrenalininiz yükselir

and your actions are stemming from these deeply ingrained reflexes,

ve hareketleriniz içgüdüsel refleksleriniz tarafından yönlendirilir,

reflexes rooted in a need to protect yourself and your side

kendinizi ve çevrenizi korumak için ve de düşmanı yenebilmek için

and to defeat the enemy.

bulunan kökleşmiş refleksler.

So now, I'd like you to imagine playing a very different role,

Şİmdi ise, bambaşka bir rol oynadığınızı hayal etmenizi istiyorum,

that of the scout.

bir izci rolü.

The scout's job is not to attack or defend.

İzcinin görevi saldırmak ya da savunmak değildir.

The scout's job is to understand.

İzcinin işi anlamaktır.

The scout is the one going out,

İzci yola çıkar,

mapping the terrain, identifying potential obstacles.

etrafı haritalandırır, potansiyel engelleri belirler.

And the scout may hope to learn that, say, there's a bridge

İzcinin öğrenmeyi umduğu şey, bir nehrin karşısındaki

in a convenient location across a river.

uygun bir yerde bulunan bir köprüdür.

But above all, the scout wants to know what's really there,

Fakat her şeyden önce, izci orada gerçekten ne olduğunu

as accurately as possible.

olabildiğince kesin bir şekilde bilmektir.

And in a real, actual army, both the soldier and the scout are essential.

Gerçek bir orduda, asker de izci de esastır.

But you can also think of each of these roles as a mindset --

Fakat iki rolü de günlük hayatımızda

a metaphor for how all of us process information and ideas

bilgi ve fikirleri nasıl işlediğimizin bir metaforu

in our daily lives.

olarak düşünebiliriz.

What I'm going to argue today is that having good judgment,

Bugün tartışacağım şey ise, iyi muhakeme edebilmenin,

making accurate predictions, making good decisions,

tutarlı öngörülerde bulunmanın, iyi kararlar vermenin,

is mostly about which mindset you're in.

çoğunlukla hangi zihniyette olduğunuz ile ilgili olması.

To illustrate these mindsets in action,

Bu zihniyeti örneklendirebilmek için,

I'm going to take you back to 19th-century France,

sizi 19. yüzyıl Fransa'sına götüreceğim,

where this innocuous-looking piece of paper

bu zararsız kâğıt parçasının

launched one of the biggest political scandals in history.

tarihteki en büyük politik skandalı başlattığı yere.

It was discovered in 1894 by officers in the French general staff.

1984 yılında Fransız Genel Kurmay subayları tarafından keşfedilmişti.

It was torn up in a wastepaper basket,

Atık kâğıt kutusunda parçalanmıştı,

but when they pieced it back together,

fakat bir araya getirilince,

they discovered that someone in their ranks

fark edildi ki, aynı rütbeden birisi

had been selling military secrets to Germany.

Almanya'ya askeri sırları satıyordu.

So they launched a big investigation,

Büyük bir soruşturma başlatıldı

and their suspicions quickly converged on this man,

ve şüpheler hızlıca tek bir kişiyi gösterdi,

Alfred Dreyfus.

Alfred Dreyfus.

He had a sterling record,

Temiz bir sicili vardı,

no past history of wrongdoing, no motive as far as they could tell.

geçmişte yaptığı bir yanlışı yoktu, sırları satmak için bir sebebi yoktu.

But Dreyfus was the only Jewish officer at that rank in the army,

Fakat Dreyfus o rütbedeki tek Musevi subaydı

and unfortunately at this time, the French Army was highly anti-Semitic.

ve maalesef ki Fransız ordusu o sırada fazlaca Musevi karşıtıydı.

They compared Dreyfus's handwriting to that on the memo

Dreyfus'un el yazısı, nottaki el yazısı ile karşılaştırıldı

and concluded that it was a match,

ve de uyuştuğuna karar verildi.

even though outside professional handwriting experts

Dışarıdan bakan profesyonel el yazısı uzmanları

were much less confident in the similarity,

benzerlikten çok da emin değildi

but never mind that.

ama bunu kafanıza takmayın.

They went and searched Dreyfus's apartment,

Dreyfus'un dairesine gittiler

looking for any signs of espionage.

ve casusluk işaretleri için aramalar yaptılar.

They went through his files, and they didn't find anything.

Dosyalarını incelediler ve hiçbir şey bulamadılar.

This just convinced them more that Dreyfus was not only guilty,

Bu onları Dreyfus'un yalnızca suçlu olduğuna değil,

but sneaky as well, because clearly he had hidden all of the evidence

delilleri onlar bulmadan önce sakladığı için

before they had managed to get to it.

sinsi olduğuna da ikna etmişti.

Next, they went and looked through his personal history

Sonra, suçlayıcı detaylar için

for any incriminating details.

kişisel tarihine baktılar.

They talked to his teachers,

Öğretmenleriyle konuştular,

they found that he had studied foreign languages in school,

okulda yabancı diller okuduğunu öğrendiler,

which clearly showed a desire to conspire with foreign governments

bu da ileriki hayatında yabancı devletler ile gizlice anlaşma isteğini

later in life.

açıkça gösterdi.

His teachers also said that Dreyfus was known for having a good memory,

Aynı zamanda öğretmenleri Dreyfus'un çok iyi hafızası ile tanındığını söyledi,

which was highly suspicious, right?

ki bu da şüpheliydi, değil mi?

You know, because a spy has to remember a lot of things.

Biliyorsunuz, bir casusun birçok şeyi hatırlaması gerekir.

So the case went to trial, and Dreyfus was found guilty.

Sonuç olarak dava duruşmaya gitti ve Dreyfus suçlu bulundu.

Afterwards, they took him out into this public square

Sonrasında Dreyfus'u meydana götürdüler,

and ritualistically tore his insignia from his uniform

ritualistik olarak üniformasından rütbelerini söktüler

and broke his sword in two.

ve kılıcını ikiye ayırdılar.

This was called the Degradation of Dreyfus.

Bunun adı Dreyfus'un aşağılanışıydı.

And they sentenced him to life imprisonment

Güney Amerika kıyılarındaki

on the aptly named Devil's Island,

çorak bir kaya parçası olan Şeytan'ın adasında

which is this barren rock off the coast of South America.

hayat boyu hapis cezası verdiler.

So there he went, and there he spent his days alone,

Dreyfus oraya gitti ve günlerini yalnız bir şekilde,

writing letters and letters to the French government

Fransız hükûmetine yazdığı mektuplarda onlara davasını tekrar açmaları

begging them to reopen his case so they could discover his innocence.

ve masumiyetini keşfetmeleri için yalvardı.

But for the most part, France considered the matter closed.

Genel olarak Fransa konuyu kapanmış varsaydı.

One thing that's really interesting to me about the Dreyfus Affair

İlginç olan şey ise, subayların

is this question of why the officers were so convinced

neden Dreyfus'un suçlu olduğuna

that Dreyfus was guilty.

bu kadar çok ikna olmalarıydı.

I mean, you might even assume that they were setting him up,

Yani, ona komplo kurduklarını,

that they were intentionally framing him.

iftira attıklarını bile varsayabilirsiniz.

But historians don't think that's what happened.

Fakat tarihçiler böyle düşünmüyor.

As far as we can tell,

Bildiğimiz kadarıyla,

the officers genuinely believed that the case against Dreyfus was strong.

subaylar Dreyfus'a karşı olan davanın güçlü olduğuna inanıyorlardı.

Which makes you wonder:

Bu da bizi merak ettiriyor:

What does it say about the human mind

İnsan zihni bu kadar değersiz delilleri,

that we can find such paltry evidence

bir insanı mahkûm etmek için

to be compelling enough to convict a man?

nasıl yeterli bulabilir ?

Well, this is a case of what scientists call "motivated reasoning."

Bilim adamları bu meseleye "Gerekçeli muhakeme" adını veriyor.

It's this phenomenon in which our unconscious motivations,

Bu hadisede bilinçaltı motivasyonlarımız,

our desires and fears,

tutkularımız, korkularımız

shape the way we interpret information.

bilgiyi yorumlayışımızı şekillendiriyor.

Some information, some ideas, feel like our allies.

Bazı bilgiler, fikirler dostumuz gibiler.

We want them to win. We want to defend them.

Kazanmalarını isteriz, onları müdafaa etmek isteriz.

And other information or ideas are the enemy,

Bazı bilgiler ise düşmanlarımızdır

and we want to shoot them down.

ve de onları vurmak isteriz.

So this is why I call motivated reasoning, "soldier mindset."

Bu sebeple ben "Gerekçeli muhakeme" yerine "Askeri zihniyet" diyorum.

Probably most of you have never persecuted

Muhtemelen hiçbiriniz Fransız-Musevi bir subaya

a French-Jewish officer for high treason,

yüksek ihanet sebebiyle zulüm etmediniz,

I assume,

öyle umuyorum.

but maybe you've followed sports or politics, so you might have noticed

Fakat belki politika veya spor takip ediyorsunuz, fark etmiş olabilirsiniz ki

that when the referee judges that your team committed a foul,

hakem sizin takımınıza faul verdiğinde,

for example,

örneğin,

you're highly motivated to find reasons why he's wrong.

o kadar hırslısınız ki hakemin yanlış karar verdiğini düşünüyorsunuz.

But if he judges that the other team committed a foul -- awesome!

Fakat hakem diğer takıma faul verdiğinde -- harika!

That's a good call, let's not examine it too closely.

İyi bir karar, detaylarını incelemeyelim diyorsunuz.

Or, maybe you've read an article or a study

Ya da belki de tartışmalı bir politikayı

that examined some controversial policy,

inceleyen bir araştırma ya da makale okudunuz,

like capital punishment.

ölüm cezası gibi.

And, as researchers have demonstrated,

Araştırmacıların ortaya koyduğu gibi

if you support capital punishment

ölüm cezasını destekliyorsanız

and the study shows that it's not effective,

ve de araştırma bu cezanın etkisiz olduğu yönündeyse,

then you're highly motivated to find all the reasons

o zaman bu araştırmanın kötü hazırlandığına inanmak için

why the study was poorly designed.

yüksek bir şekilde motivesinizdir.

But if it shows that capital punishment works,

Ama bu araştırma, ölüm cezası işe yarıyor diyorsa,

it's a good study.

iyi bir araştırmadır.

And vice versa: if you don't support capital punishment, same thing.

Ölüm cezasını desteklemiyorsanız da aynı şekilde.

Our judgment is strongly influenced, unconsciously,

Sağduyumuz hangi tarafın kazanmasını istiyor olmamıza göre

by which side we want to win.

bilinçsiz bir şekilde etkileniyor.

And this is ubiquitous.

Bu duruma çok sık rastlanıyor.

This shapes how we think about our health, our relationships,

Bu bizim sağlığımızı, ilişkilerimiz hakkındaki düşüncelerimizi

ve nasıl oy vermeye karar verdiğimizi

how we decide how to vote,

what we consider fair or ethical.

ve de nelerin adil veya etik olduğunu düşündüğümüzü şekillendiriyor.

What's most scary to me about motivated reasoning

Gerekçeli muhakemenin ya da askeri zihniyetin bana

or soldier mindset,

en korkunç gelen kısmı ise,

is how unconscious it is.

bilinçsizce yapılması.

We can think we're being objective and fair-minded

Objektif ve adil olduğumuzu düşünsek de

and still wind up ruining the life of an innocent man.

masum bir insanın hayatını yerle bir edebiliriz.

However, fortunately for Dreyfus, his story is not over.

Fakat, neyse ki Dreyfus için hikâye burada bitmiyor.

This is Colonel Picquart.

Bu Albay Picquart.

He's another high-ranking officer in the French Army,

Fransız ordusundaki bir başka yüksek rütbeli subay

and like most people, he assumed Dreyfus was guilty.

ve diğer birçok insan gibi o da Dreyfus'u suçlu sandı.

Also like most people in the army, he was at least casually anti-Semitic.

O da ordudaki birçok insan gibi Musevi karşıtıydı.

But at a certain point, Picquart began to suspect:

Fakat bir noktada Picquart şüphe duymaya başladı:

"What if we're all wrong about Dreyfus?"

"Ya hepimiz Dreyfus hakkında yanılıyorsak?"

What happened was, he had discovered evidence

Olan şuydu ki, Picquart, Almanlar için

that the spying for Germany had continued,

Dreyfus hapse girdikten sonra da

yapılan casusluğun devam ettiğini keşfetti.

even after Dreyfus was in prison.

And he had also discovered that another officer in the army

Bir de ordudaki başka bir subayın el yazısının kâğıt parçasındaki

had handwriting that perfectly matched the memo,

yazıyla mükemmel bir şekilde eşleştiğini ortaya çıkardı.

much closer than Dreyfus's handwriting.

Dreyfus'un el yazısından daha çok benziyordu.

So he brought these discoveries to his superiors,

Bu bulguları üstlerine götürdü

but to his dismay, they either didn't care

fakat ya umursanmadı

or came up with elaborate rationalizations to explain his findings,

ya da bulguları açıklamak için karmaşık açıklamalar yapıldı,

like, "Well, all you've really shown, Picquart, is that there's another spy

"Bize tek gösterdiğin, Dreyfus'un yazısını taklit edebilen

who learned how to mimic Dreyfus's handwriting,

bir başka casusun daha olduğu

and he picked up the torch of spying after Dreyfus left.

ve Dreyfus'un bıraktığı yerden meşaleyi devraldığı.

But Dreyfus is still guilty."

Ancak Dreyfus hâlâ suçlu dediler."

Eventually, Picquart managed to get Dreyfus exonerated.

Sonuç olarak, Picquart, Dreyfus'u temize çıkardı.

But it took him 10 years,

Fakat bu iş 10 yılını aldı

and for part of that time, he himself was in prison

ve bu sırada kendisi de orduya

for the crime of disloyalty to the army.

itaatsizlik sebebiyle hapse girdi.

A lot of people feel like Picquart can't really be the hero of this story

Birçok insan Picquart'ın bu hikâyenin kahramanı olmadığını düşünüyor,

because he was an anti-Semite and that's bad, which I agree with.

çünkü o da bir Musevi karşıtıydı, buna katılıyorum.

But personally, for me, the fact that Picquart was anti-Semitic

Fakat kişisel olarak, Picquart'ın Musevi karşıtı olması,

actually makes his actions more admirable,

yaptıklarını daha da takdire değer kıldığını düşünüyorum,

because he had the same prejudices, the same reasons to be biased

çünkü o da diğer subaylar gibi aynı

as his fellow officers,

önyargılara sahipti.

but his motivation to find the truth and uphold it trumped all of that.

Fakat gerçeği açığa çıkarma isteği diğer her şeyin önüne geçti.

So to me,

Yani bence,

Picquart is a poster child for what I call "scout mindset."

Picquart, "İzci zihniyet" için örnek bir kişi.

It's the drive not to make one idea win or another lose,

Bir fikrin kazanması ya da kaybetmesinden ziyade,

but just to see what's really there

olabildiğince dürüst bir şekilde

as honestly and accurately as you can,

gerçekte ne olduğunu görebilme güdüsü,

even if it's not pretty or convenient or pleasant.

hoş, rahat ya da keyifli olmasa bile.

This mindset is what I'm personally passionate about.

Bu zihniyet benim şahsen tutkulu olduğum zihniyet.

And I've spent the last few years examining and trying to figure out

Geçtiğimiz birkaç yılı bu zihniyete

what causes scout mindset.

sebep olan şeyleri araştırarak geçirdim.

Why are some people, sometimes at least,

Neden bazı insanlar, en azından bazen,

able to cut through their own prejudices and biases and motivations

kendi önyargıları ve motivasyonlarının üstünden geçerek ve gerçekte ne olduğunu

and just try to see the facts and the evidence

ve delilleri olabildiğince objektif

as objectively as they can?

bir şekilde görebiliyorlar?

And the answer is emotional.

Cevap duygusal.

So, just as soldier mindset is rooted in emotions

Asker zihniyet nasıl duygulara savunma ve kabilecilik gibi

like defensiveness or tribalism,

kök salmış durumdaysa,

scout mindset is, too.

izci zihniyet de öyledir.

It's just rooted in different emotions.

Yalnızca farklı duygulara kök salmıştır.

For example, scouts are curious.

Mesela, izciler meraklıdır.

They're more likely to say they feel pleasure

Yeni bilgiler ya da bir bulmacayı

when they learn new information

çözme güdüsü öğrendiklerinde,

or an itch to solve a puzzle.

keyif duyduklarını söylemeleri olasıdır.

They're more likely to feel intrigued when they encounter something

Beklentileriyle çelişen bir şeyler karşılarına çıktığında,

that contradicts their expectations.

kafaları karışabilir.

Scouts also have different values.

İzciler farklı değerlere sahiptirler.

They're more likely to say they think it's virtuous

Kendi inancınızı test etmenizin erdemli olduğunu

to test your own beliefs,

söylemeleri olasıdır

and they're less likely to say that someone who changes his mind

ve de fikir değiştiren birinin güçsüz gözüktüğünü söylemeleri

seems weak.

bir o kadar olası değildir.

And above all, scouts are grounded,

Her şeyden öte, izcilerin ayağı yere basar,

which means their self-worth as a person

bu demektir ki bir birey olarak kişisel değerleri

isn't tied to how right or wrong they are about any particular topic.

bir konu hakkında nasıl haklı ya da haksız oldukları ile alakalı değildir.

So they can believe that capital punishment works.

Yani ölüm cezasının işe yaradığına inanabilirler.

If studies come out showing that it doesn't, they can say,

Eğer araştırmalar cezayı işe yaramaz gösteriyorsa,

"Huh. Looks like I might be wrong. Doesn't mean I'm bad or stupid."

"Ah, yanılmış olmalıyım, kötü ya da aptal olduğumu göstermez" diyebilirler.

This cluster of traits is what researchers have found --

Araştırmacıların bulduğu bu kişisel özellik kümesi

and I've also found anecdotally --

ve ayrıca benim bulduğum anektod

predicts good judgment.

iyi muhakemeyi öngörüyor.

And the key takeaway I want to leave you with about those traits

Size bu kişisel özellikler ile iligili aktarmak istediğim nokta;

is that they're primarily not about how smart you are

hiçbir zaman ne kadar zeki olduğunuz ya da ne kadar bilgili

or about how much you know.

olduğunuz ile alakası olmamasıdır.

In fact, they don't correlate very much with IQ at all.

Aslında IQ ile hiçbir ilgisi yok.

They're about how you feel.

Nasıl hissettiğinizle alakalı.

There's a quote that I keep coming back to, by Saint-Exupéry.

Dönüp dolaşıp geldiğim "Küçük Prens"'in yazarı olan Saint-Exupery'nin

He's the author of "The Little Prince."

bir sözü vardır,

He said, "If you want to build a ship,

“İnsanlara gemi yaptırmanın yolu,

don't drum up your men to collect wood and give orders

onlara marangozluk öğretip görev

and distribute the work.

ve programlar vermek değil,

Instead, teach them to yearn for the vast and endless sea."

engin denizlerin özlemini aşılamaktır.”

In other words, I claim,

Diğer bir deyişle,

if we really want to improve our judgment as individuals

birer birey ve toplum olarak muhakeme yeteneğimizi

and as societies,

geliştirmek istiyorsak,

what we need most is not more instruction in logic

ihtiyacımız olan son şey talimat verme mantığı

or rhetoric or probability or economics,

ya da boş laf ya da ihtimaller ya da ekonomidir,

even though those things are quite valuable.

bu şeyler çok önemli olsa bile.

But what we most need to use those principles well

Ancak en çok ihtiyacımız olan şey ise,

izci zihniyetinin prensibleri.

is scout mindset.

We need to change the way we feel.

Hissetme şeklimizi değiştirmeliyiz.

We need to learn how to feel proud instead of ashamed

Bir konu hakkında yanıldığımızı fark ettiğimizde,

when we notice we might have been wrong about something.

utanç duymak yerine gurur duymayı öğrenmeliyiz.

We need to learn how to feel intrigued instead of defensive

İnançlarımıza karşıt bir şeyler ile karşılaştığımızda,

when we encounter some information that contradicts our beliefs.

defansif olmak yerine kafa karışıklığı hissetmeyi öğrenmeliyiz.

So the question I want to leave you with is:

Size bırakmak istediğim soru ise:

What do you most yearn for?

En çok özlem duyduğunuz şey nedir?

Do you yearn to defend your own beliefs?

Kendi inançlarınızı savunmayı istiyor musunuz?

Or do you yearn to see the world as clearly as you possibly can?

Ya da dünyayı olabildiğince berrak bir şekilde görebilmeyi istiyor musunuz?

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)