Why you think you're right -- even if you're wrong | Julia Galef

Tłumaczenie: Marta Grochowalska Korekta: Ewa Stein

So I'd like you to imagine for a moment

Wyobraźcie sobie na chwilę,

that you're a soldier in the heat of battle.

że jesteście żołnierzami w ferworze walki.

Maybe you're a Roman foot soldier or a medieval archer

Może rzymskimi piechurami, średniowiecznymi łucznikami

or maybe you're a Zulu warrior.

lub wojownikami z plemienia Zulu.

Niezależnie od czasu i miejsca pewne rzeczy są niezmienne.

Regardless of your time and place, there are some things that are constant.

Your adrenaline is elevated,

Poziom adrenaliny jest podniesiony,

and your actions are stemming from these deeply ingrained reflexes,

a wasze działania wynikają z głęboko zakorzenionych odruchów,

reflexes rooted in a need to protect yourself and your side

które w razie potrzeby mają chronić was i stronę, po której stoicie

and to defeat the enemy.

oraz pokonać wroga.

So now, I'd like you to imagine playing a very different role,

Wyobraźcie sobie teraz siebie w zupełnie innej roli.

that of the scout.

Roli zwiadowcy.

Jego zadaniem nie jest atak lub obrona,

The scout's job is not to attack or defend.

The scout's job is to understand.

ale zrozumienie.

The scout is the one going out,

Zwiadowca wychodzi w teren,

mapping the terrain, identifying potential obstacles.

bada go i rozpoznaje potencjalne przeszkody.

And the scout may hope to learn that, say, there's a bridge

Może mieć nadzieję, że znajdzie most na rzece

w dogodnym miejscu.

in a convenient location across a river.

But above all, the scout wants to know what's really there,

Jednak najbardziej chce wiedzieć, co tam tak na prawdę jest

as accurately as possible.

i to jak najdokładniej.

And in a real, actual army, both the soldier and the scout are essential.

W prawdziwej armii obydwie role są niezbędne.

But you can also think of each of these roles as a mindset --

Można je też postrzegać jako nastawienie umysłu,

metaforę tego, jak każdy z nas przetwarza informacje i idee

a metaphor for how all of us process information and ideas

in our daily lives.

w codziennym życiu.

What I'm going to argue today is that having good judgment,

Będę dziś mówić o tym, że właściwy osąd,

podejmowanie dobrych decyzji i trafne przewidywanie,

making accurate predictions, making good decisions,

is mostly about which mindset you're in.

opiera się głównie na nastawieniu umysłu.

To illustrate these mindsets in action,

Żeby wam to pokazać,

I'm going to take you back to 19th-century France,

zabiorę was do XIX-wiecznej Francji,

gdzie ten kawałek papieru, tak niewinnie wyglądający,

where this innocuous-looking piece of paper

wywołał wielki skandal.

launched one of the biggest political scandals in history.

It was discovered in 1894 by officers in the French general staff.

W 1894 roku oficerowie sztabu generalnego

It was torn up in a wastepaper basket,

znaleźli w koszu ten podarty papier.

but when they pieced it back together,

Kiedy poskładali go w całość,

they discovered that someone in their ranks

odkryli, że ktoś w ich szeregach

had been selling military secrets to Germany.

sprzedaje tajemnice wojskowe Niemcom.

So they launched a big investigation,

Rozpoczęli wielkie dochodzenie,

and their suspicions quickly converged on this man,

a ich podejrzenia szybko padły na tego mężczyznę,

Alfred Dreyfus.

Alfreda Dreyfusa.

He had a sterling record,

Miał nienaganną przeszłość,

no past history of wrongdoing, no motive as far as they could tell.

nieposzlakowaną opinię i żadnego motywu.

But Dreyfus was the only Jewish officer at that rank in the army,

Jednak Dreyfus był jedynym oficerem żydowskiego pochodzenia tej rangi,

and unfortunately at this time, the French Army was highly anti-Semitic.

a niestety wtedy armia Francji była silnie antysemicka.

They compared Dreyfus's handwriting to that on the memo

Porównano pismo Dreyfusa do tego w notatce

and concluded that it was a match,

i stwierdzono, że są takie same,

even though outside professional handwriting experts

mimo że niezależni eksperci od pisma ręcznego

were much less confident in the similarity,

byli dużo mniej przekonani co do podobieństwa,

ale kogo by to obchodziło.

but never mind that.

They went and searched Dreyfus's apartment,

Przetrząśnięto mieszkanie Dreyfusa

looking for any signs of espionage.

w poszukiwaniu śladów szpiegostwa.

They went through his files, and they didn't find anything.

Przeanalizowano jego akta i niczego nie znaleziono.

This just convinced them more that Dreyfus was not only guilty,

To jeszcze mocniej przekonało oficerów nie tylko o winie Dreyfusa,

but sneaky as well, because clearly he had hidden all of the evidence

ale i podstępności, bo przecież musiał ukryć wszystkie dowody,

before they had managed to get to it.

zanim mogli się do nich dostać.

Next, they went and looked through his personal history

Potem wzięli się za jego życie osobiste,

for any incriminating details.

żeby znaleźć jakieś obciążające szczegóły.

They talked to his teachers,

Od jego nauczycieli

they found that he had studied foreign languages in school,

dowiedzieli się, że uczył się języków obcych w szkole,

which clearly showed a desire to conspire with foreign governments

co jasno wskazywało na chęć współpracy z obcymi rządami

later in life.

w późniejszym czasie.

His teachers also said that Dreyfus was known for having a good memory,

Jego nauczyciele zauważyli też, że Dreyfus miał dobrą pamięć,

co było bardzo podejrzane, prawda?

which was highly suspicious, right?

Wiecie, szpieg musi pamiętać wiele rzeczy.

You know, because a spy has to remember a lot of things.

So the case went to trial, and Dreyfus was found guilty.

Tak więc sprawa trafiła do sądu i Dreyfus został uznany za winnego.

Afterwards, they took him out into this public square

Później zabrano go na plac, na którym w publicznym rytuale

zerwano mu insygnia wojskowe z munduru

and ritualistically tore his insignia from his uniform

and broke his sword in two.

i złamano miecz.

This was called the Degradation of Dreyfus.

Nazywa się to Degradacją Dreyfusa.

And they sentenced him to life imprisonment

Dreyfus został skazany na dożywocie

on the aptly named Devil's Island,

na trafnie nazwanej Wyspie Diabelskiej,

jałowej skale u wybrzeży Ameryki Południowej.

which is this barren rock off the coast of South America.

So there he went, and there he spent his days alone,

Tam też się udał i spędzał życie samotnie,

writing letters and letters to the French government

pisząc liczne listy do francuskiego rządu

begging them to reopen his case so they could discover his innocence.

i błagając o wznowienie sprawy, żeby udowodnić swoją niewinność.

But for the most part, France considered the matter closed.

Jednak przez większość czasu Francja uważała tą sprawę za zamkniętą.

One thing that's really interesting to me about the Dreyfus Affair

Najbardziej interesujące dla mnie w aferze Dreyfusa jest pytanie,

is this question of why the officers were so convinced

dlaczego ci oficerowie byli tak głęboko przekonani

that Dreyfus was guilty.

o jego winie.

I mean, you might even assume that they were setting him up,

Mam na myśli to, że może się wydawać,

that they were intentionally framing him.

że celowo go wrobili.

But historians don't think that's what happened.

Jednak historycy tak nie uważają.

As far as we can tell,

Z tego, co wiemy,

the officers genuinely believed that the case against Dreyfus was strong.

oficerowie rzeczywiście wierzyli, że sprawa Dreyfusa ma mocne podstawy,

Which makes you wonder:

co sprawia, że zastanawiamy się,

What does it say about the human mind

jak świadczy o ludzkim umyśle to,

that we can find such paltry evidence

że znalezienie tak słabych dowodów

to be compelling enough to convict a man?

wystarcza do skazania człowieka.

Well, this is a case of what scientists call "motivated reasoning."

To jest coś, co naukowcy nazywają "rozumowaniem umotywowanym",

It's this phenomenon in which our unconscious motivations,

polegającym na tym, że nieświadome motywacje,

our desires and fears,

pragnienia i obawy,

shape the way we interpret information.

kształtują sposób interpretowania informacji.

Some information, some ideas, feel like our allies.

Niektóre informacje i idee wydają się być naszymi sojusznikami.

We want them to win. We want to defend them.

Chcemy, żeby wygrały i chcemy ich bronić.

And other information or ideas are the enemy,

A wszystkie inne są naszymi wrogami

and we want to shoot them down.

i chcemy je zniszczyć.

So this is why I call motivated reasoning, "soldier mindset."

Dlatego nazywam to rozumowanie nastawieniem żołnierza.

Probably most of you have never persecuted

Prawdopodobnie większość z was nigdy nie prześladowała

francusko-żydowskiego oficera za zdradę stanu,

a French-Jewish officer for high treason,

I assume,

a przynajmniej tak sądzę,

but maybe you've followed sports or politics, so you might have noticed

ale może zauważyliście, śledząc sport lub politykę,

that when the referee judges that your team committed a foul,

że gdy sędzia orzeka, że wasza drużyna popełniła faul,

for example,

macie sporą motywację, żeby znaleźć powody pomyłki.

you're highly motivated to find reasons why he's wrong.

But if he judges that the other team committed a foul -- awesome!

Ale jeśli sędzia orzeka, że przeciwnik sfaulował, to super!

To świetna wiadomość, więc lepiej nie wnikajmy.

That's a good call, let's not examine it too closely.

Or, maybe you've read an article or a study

A może czytaliście artykuł lub pracę naukową

that examined some controversial policy,

dotyczące jakiejś kontrowersji politycznej

like capital punishment.

jak na przykład kary śmierci.

And, as researchers have demonstrated,

Badacze pokazali,

if you support capital punishment

że jeśli popieracie karę śmierci,

and the study shows that it's not effective,

a badania wskazują, że jest ona nieefektywna,

macie dużą motywację, żeby znaleźć powody,

then you're highly motivated to find all the reasons

why the study was poorly designed.

dla których badania były źle przeprowadzone.

But if it shows that capital punishment works,

Jednak jeśli wskażą, że kara śmierci działa,

it's a good study.

to są dobre.

Jeśli jesteście przeciw karze śmierci, robicie dokładnie tak samo.

And vice versa: if you don't support capital punishment, same thing.

Nasz osąd jest pod silnym, nieświadomym wpływem strony,

Our judgment is strongly influenced, unconsciously,

której zwycięstwa chcemy.

by which side we want to win.

To jest wszechobecne i kształtuje to,

And this is ubiquitous.

This shapes how we think about our health, our relationships,

jak myślimy o naszym zdrowiu, związkach,

jak głosujemy,

how we decide how to vote,

what we consider fair or ethical.

jak postrzegamy, co jest sprawiedliwe czy etyczne.

Najbardziej przeraża mnie w rozumowaniu umotywowanym to,

What's most scary to me about motivated reasoning

or soldier mindset,

is how unconscious it is.

jak bardzo jest nieświadome.

We can think we're being objective and fair-minded

Możemy myśleć, że jesteśmy obiektywni i sprawiedliwi,

and still wind up ruining the life of an innocent man.

a i tak możemy zrujnować życie niewinnego człowieka.

Jednak na szczęście dla Dreyfusa to nie koniec jego historii.

However, fortunately for Dreyfus, his story is not over.

This is Colonel Picquart.

To pułkownik Picquart,

He's another high-ranking officer in the French Army,

inny wysokiej rangi oficer francuski,

and like most people, he assumed Dreyfus was guilty.

który jak większość uważał Dreyfusa za winnego.

Also like most people in the army, he was at least casually anti-Semitic.

I jak większość wojskowych był co najmniej przeciętnym antysemitą.

But at a certain point, Picquart began to suspect:

Ale w pewnym momencie zaczął podejrzewać,

"What if we're all wrong about Dreyfus?"

że może pomylono się co do Dreyfusa.

What happened was, he had discovered evidence

Znalazł dowody,

that the spying for Germany had continued,

że szpiegowanie dla Niemców trwało

nawet po aresztowaniu Dreyfusa.

even after Dreyfus was in prison.

And he had also discovered that another officer in the army

Odkrył też, że inny oficer

had handwriting that perfectly matched the memo,

miał pismo pasujące do tego z notatki

much closer than Dreyfus's handwriting.

o wiele bardziej niż pismo Dreyfusa.

So he brought these discoveries to his superiors,

Przekazał te informacje zwierzchnikom,

ale tych, ku jego konsternacji, albo wcale to nie interesowało,

but to his dismay, they either didn't care

or came up with elaborate rationalizations to explain his findings,

albo tworzyli wymyślne racjonalizacje, żeby wyjaśnić jego odkrycia,

like, "Well, all you've really shown, Picquart, is that there's another spy

twierdząc, że to tylko oznacza pojawienie się nowego szpiega,

who learned how to mimic Dreyfus's handwriting,

który nauczył się naśladować pismo Dreyfusa

i przejął po nim pałeczkę szpiegostwa,

and he picked up the torch of spying after Dreyfus left.

a Dreyfus nadal jest winny.

But Dreyfus is still guilty."

Eventually, Picquart managed to get Dreyfus exonerated.

Ostatecznie Picquartowi udało się oczyścić Dreyfusa z zarzutów,

But it took him 10 years,

ale zajęło mu to 10 lat

and for part of that time, he himself was in prison

i przez część tego czasu sam był więziony

za nielojalność wobec armii.

for the crime of disloyalty to the army.

A lot of people feel like Picquart can't really be the hero of this story

Wielu ludzi uważa, że Picquarta nie można uznać za bohatera tej historii,

because he was an anti-Semite and that's bad, which I agree with.

bo był antysemitą, co jest złe i z tym się zgadzam.

But personally, for me, the fact that Picquart was anti-Semitic

Ale dla mnie fakt, że był antysemitą

actually makes his actions more admirable,

sprawia, że jego czyny są jeszcze godniejsze podziwu,

because he had the same prejudices, the same reasons to be biased

bo miał te same uprzedzenia i powody do nich,

as his fellow officers,

co inni oficerowie,

but his motivation to find the truth and uphold it trumped all of that.

ale jego motywacja do odkrycia i bronienia prawdy przeważyła.

Dla mnie

So to me,

Picquart is a poster child for what I call "scout mindset."

Picquart to doskonały przykład nastawienia zwiadowcy.

It's the drive not to make one idea win or another lose,

Nie jest to chęć sprawienia, żeby jedna idea wygrała z drugą,

but just to see what's really there

ale zobaczenia, jak coś naprawdę wygląda

as honestly and accurately as you can,

możliwie najuczciwiej i najdokładniej,

nawet jeśli nie jest to piękne, wygodne czy przyjemne.

even if it's not pretty or convenient or pleasant.

This mindset is what I'm personally passionate about.

Jestem zafascynowana tym nastawieniem.

And I've spent the last few years examining and trying to figure out

Przez ostatnich parę lat starałam się

poznać je i dowiedzieć się,

what causes scout mindset.

w jaki sposób powstaje.

Why are some people, sometimes at least,

Dlaczego niektórzy ludzie, przynajmniej czasami,

są zdolni porzucić uprzedzenia i motywacje

able to cut through their own prejudices and biases and motivations

and just try to see the facts and the evidence

i starać się poznać fakty i dowody

możliwie najobiektywniej?

as objectively as they can?

And the answer is emotional.

Odpowiedź wiąże się z emocjami.

Tak jak nastawienie żołnierza ma swoje korzenie w emocjach,

So, just as soldier mindset is rooted in emotions

like defensiveness or tribalism,

jak defensywność lub mentalność plemienna,

scout mindset is, too.

tak jest też z nastawieniem zwiadowcy,

It's just rooted in different emotions.

które ma korzenie w innych emocjach.

Na przykład zwiadowcy są ciekawi.

For example, scouts are curious.

They're more likely to say they feel pleasure

Częściej mówią, że czują przyjemność,

when they learn new information

dowiadując się nowych rzeczy,

or an itch to solve a puzzle.

albo że lubią rozwiązywać zagadki.

They're more likely to feel intrigued when they encounter something

Częściej są zaciekawieni, napotykając coś,

that contradicts their expectations.

co kłóci się z ich oczekiwaniami.

Zwiadowcy mają też inne wartości.

Scouts also have different values.

They're more likely to say they think it's virtuous

Częściej mówią, że cenią

to test your own beliefs,

sprawdzanie własnych przekonań,

and they're less likely to say that someone who changes his mind

a rzadziej, że ktoś,

kto zmienia zdanie, jest słaby.

seems weak.

And above all, scouts are grounded,

Nade wszystko zwiadowcy są psychicznie stabilni, co oznacza,

which means their self-worth as a person

że nie wiążą własnej wartości z tym,

isn't tied to how right or wrong they are about any particular topic.

czy mają lub nie w danej sprawie rację.

Mogą uważać, że kara śmierci działa.

So they can believe that capital punishment works.

If studies come out showing that it doesn't, they can say,

Jeśli według badań tak nie jest, mogą powiedzieć, że owszem,

"Huh. Looks like I might be wrong. Doesn't mean I'm bad or stupid."

może się mylą, ale to nie znaczy, że są złymi albo głupimi ludźmi.

This cluster of traits is what researchers have found --

Badacze stwierdzili, że ten zbiór cech,

and I've also found anecdotally --

i ja też to wiem z opowiadań,

pozwala się spodziewać umiejętności rozsądnej oceny.

predicts good judgment.

And the key takeaway I want to leave you with about those traits

Chciałabym, żebyście zapamiętali, że to nastawienie nie zależy

is that they're primarily not about how smart you are

najbardziej od poziomu inteligencji

or about how much you know.

albo wiedzy,

In fact, they don't correlate very much with IQ at all.

a nawet nie koreluje zbytnio z IQ.

They're about how you feel.

Zależy od tego, co czujecie.

There's a quote that I keep coming back to, by Saint-Exupéry.

Często cytuję Saint-Exupéry'ego,

He's the author of "The Little Prince."

autora "Małego Księcia", który powiedział:

He said, "If you want to build a ship,

"Jeśli chcesz zbudować statek, nie gromadź ludzi, by zbierali drewno

don't drum up your men to collect wood and give orders

i rozdzielali obowiązki,

and distribute the work.

Instead, teach them to yearn for the vast and endless sea."

ale wzbudź w nich tęsknotę za rozległym i niekończącym się morzem.".

In other words, I claim,

Inaczej mówiąc, uważam,

if we really want to improve our judgment as individuals

że jeśli naprawdę chcemy poprawić zdolność oceny

jako jednostki i społeczeństwa,

and as societies,

what we need most is not more instruction in logic

nie potrzebujemy szkolenia z logiki,

or rhetoric or probability or economics,

retoryki, statystyki czy ekonomii,

even though those things are quite valuable.

chociaż są one ważne.

But what we most need to use those principles well

Najważniejsze, żeby dobrze korzystać z tych zasad,

jest nastawienie zwiadowcy.

is scout mindset.

We need to change the way we feel.

Musimy zmienić swój sposób odczuwania.

We need to learn how to feel proud instead of ashamed

Musimy nauczyć się, odczuwać dumę, a nie wstyd,

when we notice we might have been wrong about something.

gdy się zorientujemy, że mogliśmy popełnić błąd.

We need to learn how to feel intrigued instead of defensive

Musimy nauczyć się odczuwać ciekawość

zamiast zachowywać defensywnie,

when we encounter some information that contradicts our beliefs.

gdy napotkamy informacje sprzeczne z naszymi przekonaniami.

So the question I want to leave you with is:

Chcę was zostawić z następującym pytaniem.

What do you most yearn for?

Czego najbardziej pragniecie?

Do you yearn to defend your own beliefs?

Bronić swoich przekonań?

Czy widzieć jak najdokładniej świat?

Or do you yearn to see the world as clearly as you possibly can?

Dziękuję.

Thank you.

(Applause)

(Brawa)