What happens in your brain when you pay attention? | Mehdi Ordikhani-Seyedlar

399,457 views ・ 2017-07-12

TED


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:12
Paying close attention to something:
0
12580
2480
တစ်ခုခုကို အသေအချာ အာရုံစိုက်ရတာ၊
00:15
Not that easy, is it?
1
15100
1240
တကယ်တော့ မလွယ်ဘူးနော်။
00:17
It's because our attention is pulled in so many different directions at a time,
2
17340
5016
ကျွန်တော်တို့ အာရုံစိုက်မှုဟာ တစ်ကြိမ်မှာ အရမ်းများတဲ့ လမ်းကြောင်းစုံထဲ အဆွဲခံရကာ
00:22
and it's in fact pretty impressive if you can stay focused.
3
22380
4080
တကယ်က သင်ဟာ စူးစိုက်နေနိုင်တယ်ဆိုရင် အတော်လေး အထင်ကြီးစရာပါ။
00:28
Many people think that attention is all about what we are focusing on,
4
28180
4056
အာရုံစိုက်တာဟာ ကျွန်တော်တို့ စူးစိုက်နေတဲ့ အရာလို့ လူတော်တော်များများ ထင်ကြပေမဲ့
00:32
but it's also about what information our brain is trying to filter out.
5
32260
4800
ဒါဟာ ဦးနှောက်က စစ်ထုတ်နေတဲ့ အရာတွေအကြောင်းလည်း ဟုတ်ပါတယ်
00:38
There are two ways you direct your attention.
6
38140
2720
သင့်အာရုံကို ဦးတည်ပေးဖို့ နည်းလမ်းနှစ်ခုရှိပါတယ်။
00:41
First, there's overt attention.
7
41420
1560
ပထမ ဗြောင်ကျတဲ့အာရုံစိုက်ခြင်းပါ
00:43
In overt attention, you move your eyes towards something
8
43460
4136
ဗြောင်ကျတဲ့ အာရုံစိုက်ခြင်းမှာ တစ်ခုခုကို အာရုံစိုက်ဖို့ မျက်လုံးတွေကို
00:47
in order to pay attention to it.
9
47620
1560
၎င်းဘက်ကို ရွှေ့ပါတယ်။
00:50
Then there's covert attention.
10
50180
1976
နောက်ပြီး တိတ်တခိုး အာရုံစိုက်ခြင်းပါ။
00:52
In covert attention, you pay attention to something,
11
52180
4016
တိတ်တခိုး အာရုံစိုက်ခြင်းမှာ တစ်ခုခုကို အာရုံစိုက်ပေမဲ့
00:56
but without moving your eyes.
12
56220
1560
မျက်လုံးတွေကိုတော့ မရွှေ့ပါဘူး။
00:58
Think of driving for a second.
13
58860
1640
ကားမောင်းတာကို ခဏလောက်တွေးကြည့်ပါ။
01:02
Your overt attention, your direction of the eyes,
14
62780
3016
သင့်ရဲ့ ဗြောင်ကျတဲ့ အာရုံစိုက်ခြင်း မျက်လုံးတွေရဲ့ ဦးတည်ရာဟာ
01:05
are in front,
15
65820
1656
ရှေ့မှာပါ။
01:07
but that's your covert attention
16
67500
1776
ဒါပေမဲ့ တိတ်တခိုး အာရုံစိုက်ခြင်းမှာ
01:09
which is constantly scanning the surrounding area,
17
69300
3080
ပတ်ဝန်းကျင် ဧရိယာကို အမြဲ အနှံ့ကြည့်နေတော့
01:13
where you don't actually look at them.
18
73420
1880
ဒါတွေကို တကယ်ကြည့်နေတာ မဟုတ်ပါဘူး။
01:17
I'm a computational neuroscientist,
19
77339
1937
ကျွန်တော်က ကွန်ပြူတာ အာရုံကြောပညာရှင်ပါ။
01:19
and I work on cognitive brain-machine interfaces,
20
79300
3096
ဦးနှောက် စက် သိမှတ်မှု ကြားခံတွေ (သို့) ဦးနှောက်နဲ့ စက်
01:22
or bringing together the brain and the computer.
21
82420
3040
အတူတူတွဲပေး ရာမှာ လုပ်ကိုင်ပါတယ်။
01:26
I love brain patterns.
22
86540
1600
ဦးနှောက်အဆင်တွေကို သဘောကျတယ်။
01:28
Brain patterns are important for us
23
88540
1696
ဒါတွေဟာ ကျွန်တော်တို့အတွက် အရေးပါတယ်
01:30
because based on them we can build models for the computers,
24
90260
3496
အကြောင်းက ဒါတွေကို အခြေခံပြီး ကွန်ပြုတာတွေ အတွက် ပုံစံငယ်တွေဆောက်နိုင်ပြီး
01:33
and based on these models
25
93780
1416
ဒီပုံစံငယ်တွေကို အခြေခံပြီး
01:35
computers can recognize how well our brain functions.
26
95220
4216
ကွန်ပြူတာတွေ ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက် ကောင်းစွာလုပ်ဆောင်ပုံကို မှတ်မိနိုင်လို့ပါ
01:39
And if it doesn't function well,
27
99460
1600
ဒါက ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်မလုပ်ရင်
01:41
then these computers themselves can be used as assistive devices
28
101900
3920
ဒီကွန်ပြူတာတွေကို ကုထုံးတွေအတွက် အကူကိရိယာတွေအဖြစ်
01:46
for therapies.
29
106580
1200
သုံးနိုင်ပါတယ်။
01:48
But that also means something,
30
108300
1640
ဒါပေမဲ့ ဒါက တစ်ခုခု ဆိုလိုသေးတယ်၊
01:51
because choosing the wrong patterns
31
111180
2496
အကြောင်းက မှားယွင်းတဲ့ အဆင်တွေကို ရွေးချယ်ခြင်းဟာ
01:53
will give us the wrong models
32
113700
1896
ကျွန်တော်တို့ကို ပုံစံအမှားတွေပေးတ​ော့
01:55
and therefore the wrong therapies.
33
115620
1656
ကုထုံးအမှားတွေဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
01:57
Right?
34
117300
1200
ဟုတ်တယ်နော်။
01:59
In case of attention,
35
119460
1656
အာရုံစိုက်ခြင်း ကိစ္စမှာ
02:01
the fact that we can
36
121140
1280
အာရုံစိုက်မှုကို
02:03
shift our attention not only by our eyes
37
123620
3496
မျက်လုံးတွေကနေ ရွေ့နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်တင်မက
02:07
but also by thinking --
38
127140
1320
တွေးခြင်းနဲ့လည်း
02:09
that makes covert attention an interesting model for computers.
39
129260
4080
တိတ်တခိုးအာရုံစိုက်မှုကို ကွန်ပြူတာတွေ အတွက် စိတ်ဝင်စားစရာ ပုံစံ ဖန်တီးနိုင်တယ်။
02:14
So I wanted to know what are the brainwave patterns
40
134100
3456
ဒီတော့ ကျွန်တော်သိချင်တာက သင်ဟာ ဗြောင်ကျကျ (သို့)
02:17
when you look overtly or when you look covertly.
41
137580
3680
တိတ်တခိုးကြည့်တဲ့အခါ ဦးနှောက်လှိုင်း အဆင်တွေက ဘာတွေလဲဆိုတာပါ။
02:22
I set up an experiment for that.
42
142260
1760
ဒါအတွက် စမ်းသပ်မှုတစ်ခု တည်လိုက်တယ်။
02:24
In this experiment there are two flickering squares,
43
144780
2736
ဒီစမ်းသပ်မှုမှာ မှိတ်တုတ် ဖြစ်နေတဲ့ စတုရန်း နှစ်ခုရှိပြီး
02:27
one of them flickering at a slower rate than the other one.
44
147540
3360
တစ်ခုက အခြားတစ်ခုထက် မှိတ်တုတ်နှုန်း ပိုနှေးပါတယ်။
02:32
Depending on which of these flickers you are paying attention to,
45
152420
3816
သင်အာရုံစိုက်နေတဲ့ ဒီမှိတ်တုတ်အလင်းရောင် တွေ အပေါ်မူတည်ပြီး
02:36
certain parts of your brain will start resonating in the same rate
46
156260
3960
သင့်ဦးနှောက်ရဲ့ အချို့အပိုင်းတွေဟာ ဒီမှိတ်တုတ်အလင်းနှုန်းအတိုင်း
02:41
as that flickering rate.
47
161020
1440
အလားတူနှုန်းနဲ့ အသံဟိန်းပါတယ်။
02:43
So by analyzing your brain signals,
48
163820
2936
ဒါနဲ့ သင့်ဦးနှောက် အချက်ပြတွေကို စိစစ်ရင်းကနေ
02:46
we can track where exactly you are watching
49
166780
3040
သင်ဘယ်ကို ကြည့်နေတယ် (သို့) ဘာကို အာရုံစိုက်နေတယ်ဆိုတာ
02:50
or you are paying attention to.
50
170580
1560
ခြေရာခံနိုင်ပါတယ်။
02:54
So to see what happens in your brain when you pay overt attention,
51
174820
4216
ဒီတော့ ဗြောင်ကျတဲ့ အာရုံစိုက်မှုလုပ်တဲ့အခါ သင့်ဦးနှောက်မှာ ဖြစ်ပေါ်တာကိုမြင်ဖို့
02:59
I asked people to look directly in one of the squares
52
179060
3256
လူတွေကို ဒီစတုရန်းတစ်ခုကို တည့်တည့်ကြည့်ခိုင်းပြီး
03:02
and pay attention to it.
53
182340
1280
ဒါကို အာရုံစိုက်ခိုင်းတယ်။
03:04
In this case, not surprisingly, we saw that these flickering squares
54
184580
5296
ဒီကိစ္စမှာ အံဩစရာမရှိတာက ဒီမှိတ်တုတ် စတုရန်းတွေဟာသူတို့ ဦးနှောက်အချက်ပြတွေမှာ
03:09
appeared in their brain signals
55
189900
1936
ပေါ်လာတာကို မြင်ရတာပါ။
03:11
which was coming from the back of their head,
56
191860
2360
ဒါက သူ့တို့ ခေါင်းနောက်ကနေလာပြီး
03:15
which is responsible for the processing of your visual information.
57
195380
3400
သင့်ရဲ့ အမြင်ပိုင်း သတင်းအချက်အလက်ရဲ့ ဖြစ်စဉ်အတွက် တာဝန်ရှိပါတယ်။
03:20
But I was really interested
58
200100
2336
ဒါပေမဲ့ တကယ်စိတ်ဝင်စားမိတာက
03:22
to see what happens in your brain when you pay covert attention.
59
202460
3160
တိတ်တခိုး အာရုံစိုက်တဲ့အခါ သင့် ဦးနှောက်ထဲမှာ ဖြစ်ပျက်တာကို ကြည့်ဖို့ပါ။
03:26
So this time I asked people to look in the middle of the screen
60
206300
3896
ဒီတစ်ခါမှာတော့ လူတွေကို မျက်နှာပြင် အလယ်ကို ကြည့်ခိုင်းပြီး
03:30
and without moving their eyes,
61
210220
1880
သူတို့ မျက်လုံးတွ​ေ မရွှေ့ပဲ
03:32
to pay attention to either of these squares.
62
212940
2720
ဒီစတုရန်း တစ်ခုခုကို အာရုံစိုက်ဖို့ပြောပါတယ်။
03:36
When we did that,
63
216940
1616
ဒါကို လုပ်တဲ့အခါ
03:38
we saw that both of these flickering rates appeared in their brain signals,
64
218580
3936
ဒီမှိတ်တုတ်နှုန်း နှစ်ခုလုံးဟာ သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက် အချက်ပြတွေမှာ ပေါ်တာ တွေ့ရတယ်။
03:42
but interestingly,
65
222540
1200
ဒါ​ေပမဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာက
03:44
only one of them, which was paid attention to,
66
224460
3536
အာရုံစိုက်တဲ့ သူတစ်ယောက်ပဲ ပိုအားကောင်းတဲ့ အချက်ပြမှုတွေရှိတာကြောင့်
03:48
had stronger signals,
67
228020
1656
ဦးနှောက်ထဲက အရာက အခြေခံအားဖြင့်
03:49
so there was something in the brain
68
229700
2256
ရှေ့ဦးပိုင်း ဧရိယာရဲ့ခလုတ်ဖွင့်တာဖြစ်အောင်
03:51
which was handling this information
69
231980
2536
ဒီသတင်းအချက်အလက်ကို ကိုင်တွယ်တဲ့
03:54
so that thing in the brain was basically the activation of the frontal area.
70
234540
6200
ဦးနှောက်ထဲမှာ တစ်ခုခုရှိနေတာပါ။
04:02
The front part of your brain is responsible
71
242260
2976
သင့်ဦးနှောက်ရဲ့ အရှေ့ပိုင်းဟာ လူသားတစ်ဦးအဖြစ်
04:05
for higher cognitive functions as a human.
72
245260
2880
ပိုမြင့်မားတဲ့ သိမှတ်မှု လုပ်ဆောင်ချက် တွေအတွက် တာဝန်ယူတယ်။
04:08
The frontal part, it seems that it works as a filter
73
248980
4440
ရှေ့ဦးပိုင်းဟာ အစစ်တစ်ခုလို လုပ်ဆောင်ပုံရပါတယ်။
04:14
trying to let information come in only from the right flicker
74
254460
4376
သင်အာရုံစိုက်နေတဲ့ မှန်ကန်တဲ့ မှိတ်တုတ် အလင်းကနေပဲ သတင်းအချက်အလက်
04:18
that you are paying attention to
75
258860
1640
ပေးဝင်ဖို့ ကြိုးစားရင်းနဲ့
04:21
and trying to inhibit the information coming from the ignored one.
76
261220
3960
ဂရုမထားတဲ့ တစ်ခုဆီက လာတဲ့ သတင်း အချက်အလက်ကို တားဆီးဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ။
04:27
The filtering ability of the brain is indeed a key for attention,
77
267220
5296
ဦးနှောက်ရဲ့ မှိတ်တုတ် အစွမ်းက တကယ်တော့ အာရုံစိုက်တာအတွက် အခရာပါ။
04:32
which is missing in some people,
78
272540
2776
ဒါက လူတစ်ချို့မှာ ပျောက်နေပါတယ်။
04:35
for example in people with ADHD.
79
275340
2480
ဥပမာ ADHD ရှိတဲ့ လူတွေပေါ့။
04:38
So a person with ADHD cannot inhibit these distractors,
80
278460
5016
ဒီတော့ ADHD ရှိတဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ ဒီအာရုံပျက်တာတွေကို မတားဆီးနိုင်တာကြောင့်
04:43
and that's why they can't focus for a long time on a single task.
81
283500
4760
အလုပ်တစ်ခုတည်းကို ကြာရှည် မစူးစိုက်နိုင်ပါဘူး။
04:49
But what if this person
82
289420
1536
ဒါပေမဲ့ ဒီလူဟာ
04:50
could play a specific computer game
83
290980
3536
သူ့ဦးနှောက်ကို ကွန်ပြူတာနဲ့ ဆက်ထားတဲ့
04:54
with his brain connected to the computer,
84
294540
2880
သီးသန့် ဂိမ်းတစ်ခုကို ကစားနိုင်ပြီး
04:58
and then train his own brain
85
298260
2120
ဒါက ဒီအာရုံပျက်တာတွေကို တားဆီးဖို့
05:01
to inhibit these distractors?
86
301180
2440
သူ့ဦးနှောက်ကို လေ့ကျင့်ပေးရင်ရော။
05:05
Well, ADHD is just one example.
87
305500
2480
ADHD က ဥပမာတစ်ပါပဲ။
05:09
We can use these cognitive brain-machine interfaces
88
309020
3256
ဒီသိမှတ်မှု ဦနှောက် စက် ကြားခံတွေကို အခြားသိမှတ်မှု နယ်ပယ်များစွာမှာ
05:12
for many other cognitive fields.
89
312300
2200
သုံးနိုင်ပါတယ်။
05:15
It was just a few years ago
90
315580
1776
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်ကပါ။
05:17
that my grandfather had a stroke, and he lost complete ability to speak.
91
317380
5720
ကျွန်တော့အဖိုး လေဖြတ်ခဲ့တယ် စကားပြောဖို့ အစွမ်း လုံးဝပျောက်သွားတယ်။
05:24
He could understand everybody, but there was no way to respond,
92
324460
3336
သူဟာ လူတိုင်းကို နားလည်နိုင်ပေမဲ့ တုံပြန်ဖို့ နည်းလမ်းမရှိခဲ့ဘူး။
05:27
even not writing because he was illiterate.
93
327820
2480
သူက စာမတတ်တော့ ရေးတောင် မရေးနိုင်ခဲ့ဘူး။
05:31
So he passed away in silence.
94
331820
2520
ဒါနဲ့ သူ တိတ်တဆိတ်ပဲ ကွယ်လွန်သွားတယ်။
05:36
I remember thinking at that time:
95
336620
2336
အဲဒီအချိန်က တွေးတာကို အမှတ်ရမိတယ်။
05:38
What if we could have a computer
96
338980
3896
ကျွန်တော်တို့မှာ သူ့အတွက် စကားပြော ပေးနိုင်တဲ့ ကွန်ပြူတာတစ်လုံး
05:42
which could speak for him?
97
342900
1360
ရှိနိုင်မယ်ဆိုရင်ရော။
05:45
Now, after years that I am in this field,
98
345660
2216
အခု ဒီနယ်ပယ်မှာရှိတာ နှစ်တွေကြာပြီးနောက်
05:47
I can see that this might be possible.
99
347900
2320
ဒါဟာ ဖြစ်နိုင်လောက် တယ်လို့ မြင်နိုင်ပါတယ်။
05:52
Imagine if we can find brainwave patterns
100
352060
2856
လူတွေဟာ ပုံရိပ်တွေ (သို့) စာလုံးတွေကို တောင်မှ တွေးတဲ့အခါ
05:54
when people think about images or even letters,
101
354940
3440
ဦးနှောက်လှိုင်းအဆင်တွေကို ရှာတွေ့နိုင် မလားလို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။
05:59
like the letter A generates a different brainwave pattern
102
359540
2936
ဥပမာ စာလုံး A ဟာ B နဲ့ မတူတဲ့ ဦးနှောက်လှိုင်းအဆင်တစ်ခု
06:02
than the letter B, and so on.
103
362500
1720
ထုတ်လား စသည်ဖြင့်ပေါ့။
06:04
Could a computer one day communicate for people who can't speak?
104
364780
3680
တစ်နေ့ ကွန်ပြူတာတစ်လုံးဟာ စကားမပြောနိုင် သူတွေအတွက် ဆက်သွယ်ပေးနိုင်မလား။
06:09
What if a computer
105
369460
1440
အကယ်၍ ကွန်ပြူတာတစ်လုံးက
06:11
can help us understand the thoughts of a person in a coma?
106
371780
4560
မေ့မြောနေတဲ့လူရဲ့ အတွေးတွေကို နားလည်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ကို ကူညီနိုင်မယ်ဆိုရင်ရော။
06:17
We are not there yet,
107
377660
1616
အဲဒီထိ ကျွန်တော်တို့ မရောက်သေးဘူး၊
06:19
but pay close attention.
108
379300
2736
ဒါပေမဲ့ အနီးကပ် အာရုံစိုက်ပါ။
06:22
We will be there soon.
109
382060
1696
မကြာခင် ကျွန်တော်တို့ ရောက်မှာပါ။
06:23
Thank you.
110
383780
1496
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
06:25
(Applause)
111
385300
5632
(လက်ခုပ်သံများ)
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7