What happens in your brain when you pay attention? | Mehdi Ordikhani-Seyedlar

Translator: Lam Nguyen Reviewer: Thảo Đoàn

Paying close attention to something:

Tập trung cao độ vào thứ gì đó

Not that easy, is it?

không dễ dàng, phải không?

It's because our attention is pulled in so many different directions at a time,

Bởi lẽ sự tập trung của ta bị nhiều yếu tố khác nhau tác động,

and it's in fact pretty impressive if you can stay focused.

sẽ khá ấn tượng nếu bạn thực sự tập trung được.

Many people think that attention is all about what we are focusing on,

Nhiều người cho rằng sự tập trung chỉ liên quan đến điều ta đang hướng đến,

but it's also about what information our brain is trying to filter out.

nhưng nó còn liên quan đến việc não bộ loại bỏ các thông tin xung quanh.

There are two ways you direct your attention.

Có hai cách để hướng sự tập trung của bạn.

First, there's overt attention.

Một, đó là tập trung bằng mắt.

In overt attention, you move your eyes towards something

Bằng cách này, bạn hướng mắt của mình tới mục tiêu,

in order to pay attention to it.

mục đích để tập trung vào điều đó.

Then there's covert attention.

Cách khác là tập trung không bằng mắt.

In covert attention, you pay attention to something,

Trong cách tập trung này, bạn hướng sự chú ý đến điều gì đó

but without moving your eyes.

nhưng không di chuyển mắt.

Think of driving for a second.

Hãy liên tưởng đến việc lái xe.

Your overt attention, your direction of the eyes,

Tập trung bằng mắt, đó là việc bạn quan sát

are in front,

phía trước mặt mình,

but that's your covert attention

nhưng sự tập trung không bằng mắt,

which is constantly scanning the surrounding area,

đó là việc bạn vẫn theo dõi diễn biến xung quanh mình

where you don't actually look at them.

khi không thực sự nhìn vào chúng.

I'm a computational neuroscientist,

Tôi là nhà thần kinh học tính toán,

and I work on cognitive brain-machine interfaces,

công việc của tôi liên quan đến nhận thức của não - máy tính,

or bringing together the brain and the computer.

tôi giúp não người và máy tính xích lại gần nhau

I love brain patterns.

Tôi thích cách não bộ làm việc.

Brain patterns are important for us

Điều đó rất quan trọng với ta

because based on them we can build models for the computers,

bởi ta có thể dựa vào chúng để xây dựng các thuật toán cho máy tính,

and based on these models

và dựa vào các thuật toán này,

computers can recognize how well our brain functions.

máy tính có thể nhận diện khả năng làm việc của bộ não.

And if it doesn't function well,

Nếu não có vấn đề khi làm việc,

then these computers themselves can be used as assistive devices

những máy tính này có thể như một thiết bị trợ giúp

for therapies.

trong việc chữa bệnh.

But that also means something,

Nhưng sẽ nảy sinh vài vấn đề,

because choosing the wrong patterns

nếu ta hiểu sai cách làm việc đó,

will give us the wrong models

ta sẽ chọn sai thuật toán

and therefore the wrong therapies.

và dẫn đến sai cách điều trị.

Right?

Đúng không?

In case of attention,

Xét đến sự tập trung,

the fact that we can

sự thực là ta có khả năng

shift our attention not only by our eyes

thay đổi hướng chú ý của mình không chỉ bằng mắt,

but also by thinking --

mà còn bằng suy nghĩ --

that makes covert attention an interesting model for computers.

điều đó biến cách tập trung không bằng mắt thành mô hình đáng để máy tính học tập.

So I wanted to know what are the brainwave patterns

Tôi muốn tìm hiểu cách các sóng não hoạt động

when you look overtly or when you look covertly.

khi bạn dùng mắt hay không dùng mắt để tập trung.

I set up an experiment for that.

Tôi đã làm một thí nghiệm.

In this experiment there are two flickering squares,

Thí nghiệm có hai chiếc hộp nhấp nháy,

one of them flickering at a slower rate than the other one.

một chiếc có tần số nhấp nháy chậm hơn cái kia.

Depending on which of these flickers you are paying attention to,

Tuỳ vào việc bạn tập trung vào hộp nhấp nháy bên nào,

certain parts of your brain will start resonating in the same rate

một phần trong não bạn sẽ tạo ra sóng có tần số

as that flickering rate.

giống với chiếc hộp đó.

So by analyzing your brain signals,

Vì vậy, bằng cách phân tích sóng não của bạn,

we can track where exactly you are watching

chúng tôi có thể biết chắc chắn bạn đang tập trung

or you are paying attention to.

vào chiếc hộp bên nào.

So to see what happens in your brain when you pay overt attention,

Để khảo sát bộ não khi bạn đang tập trung bằng mắt,

I asked people to look directly in one of the squares

tôi yêu cầu mọi người nhìn thẳng vào một trong hai chiếc,

and pay attention to it.

và tập trung vào nó.

In this case, not surprisingly, we saw that these flickering squares

Không ngạc nhiên là trong tình huống này, chúng tôi thấy hình ảnh chiếc hộp đó

appeared in their brain signals

xuất hiện trong sóng não của họ,

which was coming from the back of their head,

chúng đến từ vùng sau gáy,

which is responsible for the processing of your visual information.

nơi chịu trách nhiệm xử lý các tín hiệu hình ảnh của não.

But I was really interested

Nhưng tôi thực sự quan tâm

to see what happens in your brain when you pay covert attention.

đến điều xảy ra trong não bạn khi bạn tập trung không bằng mắt.

So this time I asked people to look in the middle of the screen

Lần này tôi đã yêu cầu họ nhìn vào chính giữa màn hình

and without moving their eyes,

và không di chuyển mắt,

to pay attention to either of these squares.

và hướng sự tập trung vào một trong hai chiếc hộp.

When we did that,

Khi chúng tôi làm vậy,

we saw that both of these flickering rates appeared in their brain signals,

chúng tôi thấy cả hai chiếc hộp xuất hiện trong sóng não của họ,

but interestingly,

nhưng điều thú vị là

only one of them, which was paid attention to,

chỉ duy nhất chiếc hộp mà họ tập trung vào

had stronger signals,

có sóng mạnh hơn,

so there was something in the brain

vậy nên phải có một thứ trong não

which was handling this information

phụ trách xử lý kiểu tín hiệu này,

so that thing in the brain was basically the activation of the frontal area.

tín hiệu đó thực ra đã kích thích thuỳ trán của não.

The front part of your brain is responsible

Thuỳ trán chịu trách nhiệm

for higher cognitive functions as a human.

về các chức năng nhận thức cấp cao hơn của con người.

The frontal part, it seems that it works as a filter

Có vẻ như thuỳ trán làm việc như một máy lọc,

trying to let information come in only from the right flicker

chỉ nhận các thông tin đến từ chiếc hộp bên phải,

that you are paying attention to

chiếc mà bạn đang tập trung,

and trying to inhibit the information coming from the ignored one.

và cố gắng cản các thông tin từ chiếc hộp còn lại mà bạn bỏ qua.

The filtering ability of the brain is indeed a key for attention,

Khả năng chọn lọc của bộ não là chìa khoá của sự tập trung,

which is missing in some people,

điều một số người không có,

for example in people with ADHD.

chẳng hạn những người bị Tăng động - Giảm tập trung.

So a person with ADHD cannot inhibit these distractors,

Những người mắc chứng Tăng động không thể lọc các yếu tố gây mất tập trung

and that's why they can't focus for a long time on a single task.

và đó là lý do họ không thể tập trung vào một việc duy nhất trong thời gian dài.

But what if this person

Nhưng nếu người này

could play a specific computer game

có thể chơi một trò chơi điện tử nào đó

with his brain connected to the computer,

với bộ não đã được kết nối với máy tính,

and then train his own brain

và có thể rèn luyện bộ não của mình

to inhibit these distractors?

trong việc lọc các yếu tố gây mất tập trung?

Well, ADHD is just one example.

Chứng Tăng động chỉ là một ví dụ.

We can use these cognitive brain-machine interfaces

Ta có thể dùng cách giao tiếp não -máy tính này

for many other cognitive fields.

trên nhiều lĩnh vực liên quan đến não.

It was just a few years ago

Chỉ vài năm trước,

that my grandfather had a stroke, and he lost complete ability to speak.

ông tôi bị đột quỵ, và từ đó ông mất hoàn toàn khả năng nói.

He could understand everybody, but there was no way to respond,

Ông hiểu mọi thứ người ta nói, nhưng chẳng có cách nào trả lời,

even not writing because he was illiterate.

ông cũng không thể viết vì ông mù chữ.

So he passed away in silence.

Vậy nên ông đã ra đi trong im lặng.

I remember thinking at that time:

Tôi nhớ điều tôi nghĩ lúc đó:

What if we could have a computer

Giá như mình có một chiếc máy tính

which could speak for him?

có thể nói giúp ông?

Now, after years that I am in this field,

Bây giờ, sau hàng năm nghiên cứu,

I can see that this might be possible.

tôi thấy rằng điều đó có thể thành sự thực.

Imagine if we can find brainwave patterns

Tưởng tượng rằng ta hiểu được cách sóng não hoạt động

when people think about images or even letters,

khi người ta nghĩ về hình ảnh, hay thậm chí là các ký tự,

like the letter A generates a different brainwave pattern

chẳng hạn chữ A sẽ tạo ra loại sóng não

than the letter B, and so on.

khác với chữ B, và cứ thế.

Could a computer one day communicate for people who can't speak?

Một ngày nào đó, máy tính có thể giúp đỡ những người bị câm giao tiếp không?

What if a computer

Sẽ như thế nào nếu máy tính

can help us understand the thoughts of a person in a coma?

giúp ta hiểu suy nghĩ của một người đang hôn mê?

We are not there yet,

Chúng ta chưa đạt được chúng,

but pay close attention.

nhưng hãy theo dõi.

We will be there soon.

Chúng ta sẽ đạt được chúng sớm thôi.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)