What happens in your brain when you pay attention? | Mehdi Ordikhani-Seyedlar

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

Paying close attention to something:

Bir şeye dikkatinizi vermek:

Not that easy, is it?

Kolay değil, değil mi?

It's because our attention is pulled in so many different directions at a time,

Çünkü, dikkatimiz bir seferde çok farklı yönlere çekiliyor

and it's in fact pretty impressive if you can stay focused.

ve aslında dikkati dağıtmadan durabilmek oldukça etkileyici.

Many people think that attention is all about what we are focusing on,

Çoğu insan, dikkatin odaklandığımız şeyle ilgili olduğunu düşünür,

but it's also about what information our brain is trying to filter out.

fakat ayrıca, beynimizin filtrelemeye çalıştığı bilgi ile de ilgilidir.

There are two ways you direct your attention.

İki dikkat verme biçimimiz vardır.

First, there's overt attention.

Birincisi, açık dikkat.

In overt attention, you move your eyes towards something

Açık dikkatte, bir şeye dikkatinizi vermek için,

in order to pay attention to it.

gözlerinizi o şeye çevirirsiniz.

Then there's covert attention.

Bir de gizli dikkat vardır.

In covert attention, you pay attention to something,

Gizli dikkatte, gözlerinizi hareket ettirmeden

but without moving your eyes.

bir şeye dikkatinizi verirsiniz.

Think of driving for a second.

Örneğin, araba kullanmayı düşünün.

Your overt attention, your direction of the eyes,

Açık dikkatiniz, gözlerinizin yönü,

are in front,

önünüzdedir,

but that's your covert attention

fakat aslında bakmıyor olsanız da

which is constantly scanning the surrounding area,

çevrenizdeki şeyleri sürekli tarayan şey,

where you don't actually look at them.

gizli dikkatinizdir.

I'm a computational neuroscientist,

Ben bir bilgi-sayımsal nöroloğum

and I work on cognitive brain-machine interfaces,

ve kavramsal beyin-makine arayüzleri veya beyin ile bilgisayarı

or bringing together the brain and the computer.

bir araya getirme üzerine çalışıyorum.

I love brain patterns.

Beyin modellerini seviyorum.

Brain patterns are important for us

Beyin modelleri bizim için önemli,

because based on them we can build models for the computers,

çünkü onlara dayanarak bilgisayar modelleri oluşturabiliyoruz

and based on these models

ve bilgisayarlar da bu modellere

computers can recognize how well our brain functions.

dayanarak beynimizin ne kadar iyi çalıştığını teşhis edebiliyor.

And if it doesn't function well,

Eğer iyi çalışmıyorsa,

then these computers themselves can be used as assistive devices

o zaman bu bilgisayarlar, terapiler için destekleyici araç

for therapies.

olarak kullanılabilir.

But that also means something,

Bu başka bir anlama da geliyor,

because choosing the wrong patterns

çünkü yanlış biçim seçmek bize

will give us the wrong models

yanlış modeller, dolayısıyla yanlış

and therefore the wrong therapies.

terapiler verir.

Right?

Değil mi?

In case of attention,

Dikkat durumunda,

the fact that we can

dikkatimizi yalnızca

shift our attention not only by our eyes

gözlerimizle değil, ayrıca düşünceyle de değiştirebilme gerçeği --

but also by thinking --

that makes covert attention an interesting model for computers.

bu, gizli gerçeği bilgisayarlar için ilginç bir model kılar.

So I wanted to know what are the brainwave patterns

Ben de, açık baktığımızda ve gizli baktığımızda oluşan

when you look overtly or when you look covertly.

beyin dalgası biçimlerini öğrenmek istedim.

I set up an experiment for that.

Bunun için bir deney oluşturdum.

In this experiment there are two flickering squares,

Bu deneyde yanıp sönen iki kare var,

one of them flickering at a slower rate than the other one.

bir tanesi diğerinden daha yavaş oranda yanıp sönüyor.

Depending on which of these flickers you are paying attention to,

Dikkatinizi verdiğiniz kareye bağlı olarak,

certain parts of your brain will start resonating in the same rate

beyninizin belirli kısımları yanıp sönme oranıyla aynı oranda

as that flickering rate.

yankılanmaya başlayacaktır.

So by analyzing your brain signals,

Yani, beyin sinyallerinizi inceleyerek,

we can track where exactly you are watching

tam olarak ne izlediğinizi veya dikkatinizi neye verdiğinizi

or you are paying attention to.

görebiliriz.

So to see what happens in your brain when you pay overt attention,

Açık dikkat verdiğiniz zaman beynimizde olanları görmek için,

I asked people to look directly in one of the squares

insanlardan direkt bir kareye bakmalarını

and pay attention to it.

ve ona dikkat etmelerini istedim.

In this case, not surprisingly, we saw that these flickering squares

Bu durumda, yanıp sönen karelerin, görsel bilgiyi işlemekle sorumlu olan

appeared in their brain signals

kafanın arka kısmından gelen

which was coming from the back of their head,

beyin sinyallerinde görülmesi

which is responsible for the processing of your visual information.

şaşırtıcı değil.

But I was really interested

Fakat gizli dikkat verdiğinizde

to see what happens in your brain when you pay covert attention.

beyninizde neler olduğunu görmekle de ilgileniyordum.

So this time I asked people to look in the middle of the screen

Bu kez de insanlardan ekranın tam ortasına bakmalarını

and without moving their eyes,

ve gözleri hareket ettirmeden

to pay attention to either of these squares.

her iki kareye de dikkat vermelerini istedim.

When we did that,

Bunu yaptığımızda,

we saw that both of these flickering rates appeared in their brain signals,

her iki yanıp sönme oranının da beyin sinyallerinde görüldüğünü bulduk,

but interestingly,

fakat ilginç olan şu ki

only one of them, which was paid attention to,

yalnızca birisinin, dikkat verilenin

had stronger signals,

daha güçlü sinyalleri vardı,

so there was something in the brain

yani beyinde, bu bilgiyle ilgilenen

which was handling this information

bir şey vardı ve bu şey,

so that thing in the brain was basically the activation of the frontal area.

temel olarak ön kısmın aktifleşmesiydi.

The front part of your brain is responsible

Beynimizin ön kısmı, insanlarda daha yüksek zihinsel

for higher cognitive functions as a human.

işlevlerden sorumludur.

The frontal part, it seems that it works as a filter

Ön kısım, görünen o ki yalnızca dikkatinizi verdiğiniz

trying to let information come in only from the right flicker

kareden gelen bilgiyi almaya çalışan bir filtre gibi çalışıyor

that you are paying attention to

ve göz ardı edilenden gelen

and trying to inhibit the information coming from the ignored one.

bilgiyi de engellemeye çalışıyor.

The filtering ability of the brain is indeed a key for attention,

Beynin filtreleme becerisi, aslında dikkat için bir anahtardır,

which is missing in some people,

bu bazı insanlarda yoktur, örneğin ADHD

for example in people with ADHD.

(Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) sahibi olanlarda.

So a person with ADHD cannot inhibit these distractors,

ADHD'ye sahip birisi, bu çeldiricileri engelleyemez

and that's why they can't focus for a long time on a single task.

ve bu da, tek bir şeye uzun süre odaklanamamalarının nedenidir.

But what if this person

Peki bu insan, beyni

could play a specific computer game

bilgisayara bağlı şekilde belirli bir

with his brain connected to the computer,

bilgisayar oyunu oynayabiliyorsa

and then train his own brain

ve beynini bu çeldiricileri engelleme

to inhibit these distractors?

konusunda eğitebiliyorsa?

Well, ADHD is just one example.

Pekâlâ, ADHD yalnızca bir örnekti.

We can use these cognitive brain-machine interfaces

Bu kavramsal beyin-makine arayüzlerini, diğer birçok

for many other cognitive fields.

kavramsal alan için de kullanabiliriz.

It was just a few years ago

Yalnızca iki yıl önce,

that my grandfather had a stroke, and he lost complete ability to speak.

büyükbabam felç geçirdi ve konuşma yeteneğini tamamen yitirdi.

He could understand everybody, but there was no way to respond,

Herkesi anlayabiliyordu, fakat tepki verme yolu yoktu,

even not writing because he was illiterate.

yazamıyordu bile, çünkü okuma yazması yoktu.

So he passed away in silence.

Yani, sessizce öldü.

I remember thinking at that time:

Şöyle düşündüğümü hatırlıyorum:

What if we could have a computer

Onun adına konuşabilecek bir bilgisayarımız olsa ne olurdu?

which could speak for him?

Now, after years that I am in this field,

Bu alanda geçirdiğim yıllardan sonra,

I can see that this might be possible.

bunun mümkün olduğunu görebiliyorum.

Imagine if we can find brainwave patterns

İnsanlar imgeler veya hatta harfler

when people think about images or even letters,

hakkında düşünürken beyin dalgası biçimlerini bulabildiğimizi düşünün,

like the letter A generates a different brainwave pattern

yani A harfi B harfinden daha farklı bir beyin dalgası biçimi

than the letter B, and so on.

oluşturuyor, vesaire.

Could a computer one day communicate for people who can't speak?

Bilgisayar bir gün konuşamayan insanlar için iletişim kurabilir mi?

What if a computer

Bir bilgisayar, komadaki

can help us understand the thoughts of a person in a coma?

bir insanın düşüncelerini anlamamızı sağlasa ne olurdu?

We are not there yet,

Henüz oraya varmadık,

but pay close attention.

fakat dikkatinizi verin.

We will be there soon.

Yakında varacağız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)