What happens in your brain when you pay attention? | Mehdi Ordikhani-Seyedlar

401,815 views ・ 2017-07-12

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Amgalantuul Purevsuren Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa
00:12
Paying close attention to something:
0
12580
2480
Анхаарлаа төвлөрүүлэх нь
00:15
Not that easy, is it?
1
15100
1240
амаргүй зүйл. Тиймүү?
00:17
It's because our attention is pulled in so many different directions at a time,
2
17340
5016
Бидний анхаарал олон зүйлд зэрэг сатаарч байдаг учир
00:22
and it's in fact pretty impressive if you can stay focused.
3
22380
4080
төвлөрч чаддаг байх нь гайхалтай хэрэг.
00:28
Many people think that attention is all about what we are focusing on,
4
28180
4056
Ихэнх хүмүүс ямар нэг зүйлд төвлөрөхийг анхаарал гэж боддог ч
00:32
but it's also about what information our brain is trying to filter out.
5
32260
4800
энэ нь тархины шүүж буй мэдээллийн тухай ойлголт юм.
00:38
There are two ways you direct your attention.
6
38140
2720
Анхаарлаа төвлөрүүлэх хоёр арга бий.
00:41
First, there's overt attention.
7
41420
1560
Эхнийх нь ил төвлөрөлт.
00:43
In overt attention, you move your eyes towards something
8
43460
4136
Энэ нь аливаа зүйлийг дагуулан харж
00:47
in order to pay attention to it.
9
47620
1560
анхаарахыг хэлнэ.
00:50
Then there's covert attention.
10
50180
1976
Нөгөөх нь далд төвлөрөл.
00:52
In covert attention, you pay attention to something,
11
52180
4016
Энэ нь нүдээ хөдөлгөхгүйгээр
00:56
but without moving your eyes.
12
56220
1560
анхаарал төвлөрүүлэхийг хэлнэ.
00:58
Think of driving for a second.
13
58860
1640
Машин барихыг бодоод үзье.
01:02
Your overt attention, your direction of the eyes,
14
62780
3016
Ил төвлөрөл нь нүдний харсан зүг буюу
01:05
are in front,
15
65820
1656
урагшаа чиглэсэн байна.
01:07
but that's your covert attention
16
67500
1776
Харин далд төвлөрөлт нь
01:09
which is constantly scanning the surrounding area,
17
69300
3080
эргэн тойрноо шууд харахгүй ч
01:13
where you don't actually look at them.
18
73420
1880
шинжиж ажигласаар байдаг.
01:17
I'm a computational neuroscientist,
19
77339
1937
Би тархины мэдрэлийг тооцооллын аргаар
01:19
and I work on cognitive brain-machine interfaces,
20
79300
3096
судалдаг эрдэмтэн бөгөөд тархи, технологи хоёрын уялдааг судалж
01:22
or bringing together the brain and the computer.
21
82420
3040
эдгээрийг хослуулдаг гэсэн үг.
01:26
I love brain patterns.
22
86540
1600
Би тархины бүтцэд дуртай.
01:28
Brain patterns are important for us
23
88540
1696
Тархины бүтэц бидэнд их чухал.
01:30
because based on them we can build models for the computers,
24
90260
3496
Учир нь үүн дээр үндэслэн
01:33
and based on these models
25
93780
1416
компьютерийн загваруудыг бүтээж,
01:35
computers can recognize how well our brain functions.
26
95220
4216
эдгээр загварт үндэслэн
бидний тархи хэр сайн ажиллаж байгааг компьютер тодорхойлдог.
01:39
And if it doesn't function well,
27
99460
1600
Хэрэв сайн ажиллахгүй тохиолдолд
01:41
then these computers themselves can be used as assistive devices
28
101900
3920
компьютер нь эмчилгээ хийхэд туслах төхөөрөмж болох юм.
01:46
for therapies.
29
106580
1200
01:48
But that also means something,
30
108300
1640
Гэвч нэг анхаарах зүйл бий.
01:51
because choosing the wrong patterns
31
111180
2496
Хэрвээ буруу давтамжийг сонгосон тохиолдолд
01:53
will give us the wrong models
32
113700
1896
буруу загвар гарч,
01:55
and therefore the wrong therapies.
33
115620
1656
улмаар буруу эмчилгээ хийгдэнэ.
01:57
Right?
34
117300
1200
01:59
In case of attention,
35
119460
1656
Анхаарал төвлөрлийн хувьд
02:01
the fact that we can
36
121140
1280
бид нүдээ заавал хөдөлгөхгүйгээр,
02:03
shift our attention not only by our eyes
37
123620
3496
бодол санаагаараа анхаарлыг удирдаж чаддаг байх нь
02:07
but also by thinking --
38
127140
1320
02:09
that makes covert attention an interesting model for computers.
39
129260
4080
далд анхаарлыг компьютерийн сайн загвар болгож байгаа юм.
02:14
So I wanted to know what are the brainwave patterns
40
134100
3456
Иймээс ч би тархины долгион
02:17
when you look overtly or when you look covertly.
41
137580
3680
ил ба далд анхаарлын үед ямар байгааг мэдэхийг хүссэн.
02:22
I set up an experiment for that.
42
142260
1760
Үүний тулд нэг туршилт явуулсан.
02:24
In this experiment there are two flickering squares,
43
144780
2736
Энэ туршилтад анивчиж байгаа 2 дөрвөлжинг ашигласан.
02:27
one of them flickering at a slower rate than the other one.
44
147540
3360
Нэг нь нөгөөхөөсөө удаан анивчдаг.
02:32
Depending on which of these flickers you are paying attention to,
45
152420
3816
Та аль дөрвөлжинд анхаарлаа хандуулснаас хамааран
02:36
certain parts of your brain will start resonating in the same rate
46
156260
3960
тархины тодорхой хэсгийн долгион
тухайн дүрстэй ижил давтамжтай болж өөрчлөгдөнө.
02:41
as that flickering rate.
47
161020
1440
02:43
So by analyzing your brain signals,
48
163820
2936
Ингэж тархины долгионыг судалснаар
02:46
we can track where exactly you are watching
49
166780
3040
бид таны юу харж байгааг
02:50
or you are paying attention to.
50
170580
1560
эсвэл юунд анхаарч байгааг мэдэж чадна.
02:54
So to see what happens in your brain when you pay overt attention,
51
174820
4216
Ингээд ил төвлөрлийн үед тархинд юу болдгийг мэдэхийн тулд
02:59
I asked people to look directly in one of the squares
52
179060
3256
би хүмүүст аль нэг дөрвөлжин рүү
03:02
and pay attention to it.
53
182340
1280
анхаарлаа хандуулахыг хүссэн.
03:04
In this case, not surprisingly, we saw that these flickering squares
54
184580
5296
Бидний таамаглаж байсанчлан, анивчих дөрвөлжингүүд
03:09
appeared in their brain signals
55
189900
1936
тархины долгионд илэрч байлаа.
03:11
which was coming from the back of their head,
56
191860
2360
Энэ нь тархины ар талын
03:15
which is responsible for the processing of your visual information.
57
195380
3400
зурган мэдээлэл боловсруулдаг хэсгээс гарч байсан.
03:20
But I was really interested
58
200100
2336
Гэхдээ далд төвлөрлийн үед
03:22
to see what happens in your brain when you pay covert attention.
59
202460
3160
тархинд юу болдгийг бид мэдэхийг хүсэж байлаа.
03:26
So this time I asked people to look in the middle of the screen
60
206300
3896
Тиймээс энэ удаа би дэлгэцийн дунд хэсэг рүү
03:30
and without moving their eyes,
61
210220
1880
нүдээ хөдөлгөлгүй анхаарлаа хандуулж,
03:32
to pay attention to either of these squares.
62
212940
2720
дөрвөлжин дүрсүүдийг анхаарахгүй байхыг хүссэн.
03:36
When we did that,
63
216940
1616
Ингэж харсны дараа тархинд
03:38
we saw that both of these flickering rates appeared in their brain signals,
64
218580
3936
хоёр давтамжийн аль аль нь тархины дохионд илэрсэн.
03:42
but interestingly,
65
222540
1200
Хамгийн сонирхолтой нь,
03:44
only one of them, which was paid attention to,
66
224460
3536
анхаарлаа хандуулж байсан анивчилтын
03:48
had stronger signals,
67
228020
1656
дохио нь илүү хүчтэй байсан.
03:49
so there was something in the brain
68
229700
2256
Тархинд энэ мэдээллийг зохицуулдаг
03:51
which was handling this information
69
231980
2536
ямар нэг зүйл байсан бөгөөд
03:54
so that thing in the brain was basically the activation of the frontal area.
70
234540
6200
тархины энэ зүйл үндсэндээ духны хэсгийн идэвхжилттэй холбоотой байсан.
04:02
The front part of your brain is responsible
71
242260
2976
Харин тархины духны энэ хэсэг
04:05
for higher cognitive functions as a human.
72
245260
2880
хүний танин мэдэхүйн өндөр ур чадварыг хариуцдаг.
04:08
The frontal part, it seems that it works as a filter
73
248980
4440
Духны хэсэг яг л шүүлтүүр шиг ажиллаж,
04:14
trying to let information come in only from the right flicker
74
254460
4376
таны анхаарал төвлөрүүлж буй дүрснээс ирэх дохиог хүлээн авч,
04:18
that you are paying attention to
75
258860
1640
харин анхаарахгүй байгаа
04:21
and trying to inhibit the information coming from the ignored one.
76
261220
3960
дүрснээс ирэх дохиог авахгүй байхыг хичээдэг.
04:27
The filtering ability of the brain is indeed a key for attention,
77
267220
5296
Тархины энэхүү шүүх чадвар анхаарал төвлөрлийн гол түлхүүр бөгөөд
04:32
which is missing in some people,
78
272540
2776
зарим хүмүүст байдаггүй.
04:35
for example in people with ADHD.
79
275340
2480
Жишээ нь, "анхаарал дутмагшил, хэт хөдөлгөөнтөх эмгэг"-тэй хүмүүст байдаггүй.
04:38
So a person with ADHD cannot inhibit these distractors,
80
278460
5016
АДХХЭ-тэй хүмүүс анхаарал сарниулагч хүчин зүйлсийг тусгаарлаж чаддагүй тул
04:43
and that's why they can't focus for a long time on a single task.
81
283500
4760
нэг ажилд удаан хугацаагаар төвлөрч чаддаггүй.
04:49
But what if this person
82
289420
1536
Харин ийм хүн
04:50
could play a specific computer game
83
290980
3536
тархиа компьютерт холбож байгаад
04:54
with his brain connected to the computer,
84
294540
2880
тодорхой нэг компьютерын тоглоом тоглож,
04:58
and then train his own brain
85
298260
2120
дараа нь тархиа эдгээр сатааруулагчийг
05:01
to inhibit these distractors?
86
301180
2440
анхаардаггүй болгож сургавал ямар вэ?
05:05
Well, ADHD is just one example.
87
305500
2480
АДХХЭ бол зөвхөн нэг жишээ.
05:09
We can use these cognitive brain-machine interfaces
88
309020
3256
Бид тархины эдгээр танин мэдэхүйн холбоосыг
05:12
for many other cognitive fields.
89
312300
2200
өөр олон талбарт ашиглаж болно.
05:15
It was just a few years ago
90
315580
1776
Хэдхэн жилийн өмнө
05:17
that my grandfather had a stroke, and he lost complete ability to speak.
91
317380
5720
миний өвөө саа өвчин тусч, ярих чадвараа алдсан.
05:24
He could understand everybody, but there was no way to respond,
92
324460
3336
Тэр бүгдийг ойлгож байсан ч хариу өгөх ямар ч аргагүй байлаа.
05:27
even not writing because he was illiterate.
93
327820
2480
Учир нь өвөө маань бичиг үсэг тайлагдаагүй байсан юм.
05:31
So he passed away in silence.
94
331820
2520
Ингээд тэр чимээгүй байсаар нас барсан билээ.
05:36
I remember thinking at that time:
95
336620
2336
Би тэр үед түүний өмнөөс ярьж чаддаг компьютер
05:38
What if we could have a computer
96
338980
3896
05:42
which could speak for him?
97
342900
1360
байсан бол яах байсан бол гэж боддог байв.
05:45
Now, after years that I am in this field,
98
345660
2216
Харин одоо энэ салбарт олон жил ажиллахдаа
05:47
I can see that this might be possible.
99
347900
2320
үүнийг боломжтой гэдгийг ойлгосон юм.
05:52
Imagine if we can find brainwave patterns
100
352060
2856
Хэрэв хүмүүс дүрс эсвэл үсэг дотроо бодоход,
05:54
when people think about images or even letters,
101
354940
3440
яг л "А" эсвэл "Б" гэдэг шиг үсэг бодоход
05:59
like the letter A generates a different brainwave pattern
102
359540
2936
үүсэх тархины долгионыг ялгаж чаддаг болчихвол
06:02
than the letter B, and so on.
103
362500
1720
яахыг төсөөл дөө.
06:04
Could a computer one day communicate for people who can't speak?
104
364780
3680
Нэг л өдөр компьютер хэлгүй хүний өмнөөс бусадтай харилцдаг болох болов уу?
06:09
What if a computer
105
369460
1440
Хэрэв компьютер
06:11
can help us understand the thoughts of a person in a coma?
106
371780
4560
комд орсон хүний бодлыг бидэнд дамжуулдаг болчихвол ямар вэ?
06:17
We are not there yet,
107
377660
1616
Бид хараахан тэнд хүрээгүй ч
06:19
but pay close attention.
108
379300
2736
анхааралтай ажиглаарай.
06:22
We will be there soon.
109
382060
1696
Удахгүй зорилгодоо хүрэх болно.
06:23
Thank you.
110
383780
1496
Баярлалаа.
06:25
(Applause)
111
385300
5632
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7