Marco Tempest: A magical tale (with augmented reality)

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

MT: ဒီနေ့ ခင်ဗျားတို့ကို ပြချင်တာက

စမ်းသပ်မှု နည်းလမ်းထဲက တစ်ခုပါ။

ဒီနေ့ရဲ့ ပွဲဦးထွက်ပေါ့။

ဒါက ဆပွား အရှိတရားရဲ့ သရုပ်ပြမှုတစ်ခုပါ။

မြင်ရတော့မယ့် မြင်ကွင်းတွေက ကြိုရိုက်ထားတာ မဟုတ်ဘူး။

Marco Tempest: What I'd like to show you today

ဒါတွေက တိုက်ရိုက်ဖြစ်ပြီး

is something in the way of an experiment.

တစ်ချိန်တည်း ကျွန်တော့်ကို တုံ့ပြန်တာပါ။

Today's its debut.

ဒါကို နည်းပညာဆိုင်ရာ မျက်လှည့်တစ်မျိုးလို့  ယူဆချင်ပါတယ်။

It's a demonstration of augmented reality.

And the visuals you're about to see are not prerecorded.

ဒီတော့ ကံကောင်းပါစေဗျာ။

They are live

ဖန်သားပြင်ကြီးကို  စောင့်ကြည့်နေလိုက်ပါ။

and reacting to me in real time.

I like to think of it as a kind of technological magic.

ဆပွားထားတဲ့ အရှိတရားက

ကွန်ပျူတာက ဖန်တီးထားတဲ့ ပုံရိပ်တွေနဲ့

So fingers crossed.

လက်တွေ့လောကကို ပေါင်းစပ်တာပါ။

And keep your eyes on the big screen.

ဒါက မျက်လှည့်ကို  စူးစမ်းဖို့

အကောင်းဆုံး ကြားခံလို့ ထင်ရပြီး

Augmented reality

နည်းပညာ ခေတ်တစ်ခုမှာ 

is the melding of the real world

ဘာကြောင့် မျက်လှည့်ဆန်တဲ့ သဘော

with computer-generated imagery.

ဆက်ရှိနေရတာလဲလို့ မေးတာပါ။

It seems the perfect medium

မျက်လှည့်က လှည့်စားမှုဆိုပေမဲ့၊

to investigate magic

ကျွန်တော်တို့ နှစ်သက်တဲ့ လှည့်စားမှုတစ်ခုပါ။

and ask, why, in a technological age,

လှည့်စားခံရတာကို နှစ်သက်ဖို့၊

we continue to have

ပရိသတ်တစ်ယောက်ဟာ သူ့ရဲ့ မယုံကြည်မှုကို

this magical sense of wonder.

ပထမဆုံး ဆိုင်းငံ့ထားရမယ်။

Magic is deception,

ဒီလက်ခံလိုတဲ့ စိတ်အခြေအနေကို ပထမဆုံး အကြံပြုခဲ့တဲ့

but it is a deception we enjoy.

ကဗျာဆရာက  Samuel Taylor Coleridge ပါ။

To enjoy being deceived,

S T C : စိတ်ကူးယဉ်မှုရဲ့ ဒီအရိပ်အယောင်တွေ ကို ဖန်တီးဖို့ ကျွန်တော့် အရေးအသားထဲမှာ

an audience must first

suspend its disbelief.

အမှန်တရားရဲ့ အသွင်တူတစ်ခုကို ဖော်ပြဖို့ ကြိုးစားပါတယ်။

It was the poet Samuel Taylor Coleridge

ကဗျာဆန်တဲ့ ယုံကြည်မှု ပါဝင်တဲ့

who first suggested this receptive state of mind.

ခဏလောက်

Samuel Taylor Coleridge: I try to convey a semblance of truth in my writing

မယုံကြည်မှုကို ဆိုင်ငံ့ထားလိုစိတ်တစ်ခုပါ။

MT: စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တာထဲက ဒီယုံကြည်မှုဟာ

to produce for these shadows of the imagination

ခံစားချက်ပါတဲ့ အတွေ့အကြုံအတွက် မရှိမဖြစ်ပါ။

a willing suspension of disbelief

ဒါမပါရင်၊  

that, for a moment,

ဇာတ်ညွှန်းက စကားလုံးတွေသက်သက်ပါ။

constitutes poetic faith.

ဆပွားထားတဲ့ အရှိတရားက

MT: This faith in the fictional is essential

နောက်ဆုံးပေါ် နည်းပညာပါပဲ။

ပဉ္စလက်အတတ်က

for any kind of theatrical experience.

လက်ကျွမ်းကျင်လိမ္မာပါမှုရဲ့

Without it,

သရုပ်ပြမှုတစ်ခုပါ။

a script is just words.

အားလုံးဟာ မယုံကြည်မှုကို ဆိုင်းငံ့ရာမှာ သိပ်တော်တယ်။

Augmented reality

ဝတ္ထု ဖတ်ရင်း၊

is just the latest technology.

ရုပ်/သံ ကြည့်ရင်း

And sleight of hand

ဒါမှမဟုတ် ရုပ်ရှင် သွားကြည့်ရင်း၊

is just an artful demonstration

ဒါကို ကျွန်တော်တို့ နေ့တိုင်း လုပ်ကြတယ်။

of dexterity.

ဇာတ်လိုက်တွေကို အားပေးပြီး

We are all very good at suspending our disbelief.

တစ်ခါမှ မရှိဖူးတဲ့ မိတ်ဆွေတွေအတွက် ငိုတဲ့

We do it every day,

စိတ်ကူးယဉ်ကမ္ဘာတွေထဲကို ဝင်သွားလိုစိတ်တယ်။

while reading novels,

ဒီအရည်အချင်းမရှိရင်၊

watching television

မျက်လှည့်မရှိဘူး။

or going to the movies.

ဒါက Jean Robert-Houdin ပါ။

We willingly enter fictional worlds

ပြင်သစ်ရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံး စိတ်လှည့်ပညာရှင်၊

where we cheer our heroes

ပုံပြောသူအဖြစ် မျက်လှည့်ဆရာရဲ့ ကဏ္ဍကို

and cry for friends we never had.

ပထမဆုံး အသိအမှတ်ပြုခဲ့သူပါ။

Without this ability

သူက ကျွန်တော့် စတူဒီယို နံရံပေါ်မှာ တင်ထားတစ်ခုကို ပြောခဲ့တယ်။

there is no magic.

J R-H : ပဉ္စလက်ဆရာက လက်လှည့်ဆရာ မဟုတ်ဘူး။

It was Jean Robert-Houdin,

သူက မျက်လှည့်ပညာရှင်တစ်ယောက်ရဲ့ အခန်းမှာ ပါဝင်တဲ့ သရုပ်ဆောင်တစ်ယောက်ပါ။

France's greatest illusionist,

who first recognized the role of the magician

MT: ဆိုလိုတာက မျက်လှည့်ဟာ ဇာတ်ရုံဖြစ်ပြီ;

as a storyteller.

လှည့်ကွက်တိုင်းဟာ

He said something that I've posted on the wall of my studio.

ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ပါ။

Jean Robert-Houdin: A conjurer is not a juggler.

မျက်လှည့် လှက်ကွက်တွေက

He is an actor playing the part of a magician.

ဇာတ်လမ်းစဉ်ရဲ့ ပုံစံတွေကို လိုက်နာကြတယ်။

ဖန်ဆင်းမှုနဲ့ ဆုံးရှုံးမှု၊ မရဏနဲ့

MT: Which means magic is theater

and every trick

ရှင်ပြန်ထမြောက်မှုအကြောင်း ပုံပြင်တွေရှိပြီး  

is a story.

ကျော်လွှားရမယ့် အတားအဆီးတွေရှိပါတယ်။

The tricks of magic

follow the archetypes of narrative fiction.

အခုဆို၊  ဒါတွေထဲက အများအပြားဟာ အလွန် ထူးခြားနေပါပြီ။

There are tales of creation and loss,

မျက်လှည့်ဆရာတွေဟာ မီးနဲ့ သံမဏိနဲ့ ကစားတယ်၊

death and resurrection,

လွှဝိုင်းရဲ့ ဒေါသကို အံတုတယ်၊

ကျည်ဆန်ကို ဖမ်းဖို့ ဒါမှမဟုတ်

and obstacles that must be overcome.

သေစေနိုင်တဲ့ လွတ်မြောက်မှု ကြိုးစားဝံ့တယ်။

Now many of them are intensely dramatic.

ဒါပေမဲ့ ပရိသတ်တွေက မျက်လှည့်ဆရာ သေတာကို မြင်ဖို့ လာတာမဟုတ်ဘူး၊

Magicians play with fire and steel,

သူ့ အသက်ရှင်နေတာကို မြင်ဖို့ လာတာပါ။

defy the fury of the buzzsaw,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အကောင်းဆုံး ဇာတ်လမ်းတွေဟာ

dare to catch a bullet

အမြဲတမ်း ပျော်စရာ အဆုံးသတ်ဖြစ်နေလို့ပါ။

or attempt a deadly escape.

မျက်လှည့် လှည်ကွက်တွေမှာ အထူး အရိပ်အယောင်တစ်ခုရှိတယ်။

But audiences don't come to see the magician die,

ဒါတွေက လှည့်စားမှုတစ်ခုပါတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေပါ။

they come to see him live.

Edward de Bono က လူတွေရဲ့ ဦးနှောက်တွေဟာ  

Because the best stories

စက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ပုံစံလို့ စောဒကတက်ခဲ့တယ်။

always have a happy ending.

မျက်လှည့်ပညာရှင်တွေဟာ ပရိသတ်တွေရဲ့ ထင်မြင်ပုံကို

The tricks of magic have one special element.

တမင် အမြတ်ထုတ်နေတာလို့ သူက ပြောတယ်။

They are stories with a twist.

Edward de Bono: စင်တင် မျက်လှည့်က

Now Edward de Bono argued

အဟုန် အမှားအပေါ် လုံးဝနီးပါး မှီခိုတယ်။

that our brains are pattern matching machines.

ပရိသတ်ကို လုံးဝ ကျိုးအကြောင်းသင့်တဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေ၊

He said that magicians deliberately exploit

အသေးစိတ်တွေကို လုပ်ဖို့  ဦးတည်စေပေမဲ့၊

the way their audiences think.

တကယ်တော့ သူတို့ရှေ့မှာ

လုပ်နေတာနဲ့ မကိုက်ညီဘူး။

Edward de Bono: Stage magic relies almost wholly

MT: ဒီကိစ္စမှာ

on the momentum error.

မျက်လှည့် လှည့်ကွက်တွေက ပြက်လုံးတွေလိုပါ။

The audience is led to make assumptions or elaborations

ပြက်လုံးတွေက မျှော်လင့်ထားတဲ့ နေရာကို သွားဖို့ လမ်းကြောင်းဆီ

that are perfectly reasonable,

ကျွန်တော်တို့ကို ခေါ်သွားတယ်။

but do not, in fact, match

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ကူးထားတဲ့ စိတ်မှန်းက

what is being done in front of them.

MT: In that respect,

လုံးဝ မမျှော်လင့်တာဆီ ရုတ်တရက် လှည့်သွားတဲ့အခါ

magic tricks are like jokes.

ကျွန်တော်တို့ ရယ်မောကြတယ်။

Jokes lead us down a path

လူတွေ မျက်လှည့်ကို

ကြည့်တဲ့အခါလည်း အလားတူပါ။

to an expected destination.

ဒီအဆုံးပိုင်းက

But when the scenario we have imagined suddenly flips

ဆင်ခြင်တုံတရားကို အံတုပြီး

into something entirely unexpected,

ပြဿနာကို ထိုးအမြင်အသစ်ပေးကာ

we laugh.

ပရိသတ်တွေက အံ့သြမှုကို  ရယ်မောတာနဲ့အတူ

The same thing happens

when people watch magic tricks.

ဖော်ပြတယ်။

The finale

အရူးလုပ်ခံရတာက ပျော်စရာပါ။

ဇာတ်လမ်းအားလုံးရဲ့ အဓိက အရည်အသွေးတစ်ခုက

defies logic,

ဒါတွေကို ဝေမျှဖို့ ဖန်တီးထားတာပါ။

gives new insight into the problem,

ဒါတွေကို ပြောပြဖို့ တွန်းအားပေးခံရတယ်။

and audiences express their amazement

ပါတီပွဲတစ်ခုမှာ ကျွန်တော် လှည့်ကွက်တစ်ခု လုပ်တဲ့အခါ

with laughter.

(ရယ်သံများ)

It's fun to be fooled.

ဒီလူက သူ့မိတ်ဆွေကို ချက်ချင်း ဆွဲထုတ်ပြီး

One of the key qualities of all stories

ကျွန်တော့်ကို ပြန်လုပ်ခိုင်းမှာပါ။

is that they're made to be shared.

သူတို့က အတွေ့အကြုံကို ဝေမျှချင်ကြတယ်။

We feel compelled to tell them.

ဒါက ကျွန်တော့် အလုပ်ကို ပိုခက်ခဲစေတယ်၊

When I do a trick at a party --

ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ သူတို့ကို အံ့ဩစေချင်ရင်၊

(Laughter)

အစ တူပေမဲ့ အဆုံး မတူတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ကို

that person will immediately pull their friend over

ပြောဖို့လိုတာကြောင့်ပါ။

and ask me to do it again.

လှည့်စားမှုပေါ် လှည့်စားမှုပါတဲ့

They want to share the experience.

လှည့်ကွက်တစ်ခုပါ။

That makes my job more difficult,

ဒါက ကျွန်တော့်ကို အလုပ်ရှုပ်စေတယ်။

because, if I want to surprise them,

အခုတော့ စွမ်းရည်ထက် ကျော်လွန်တဲ့

I need to tell a story that starts the same,

ဇာတ်လမ်းတွေက အာရုံစိုက်မှုကို ဆွဲထားတယ်လို့  ကျွမ်းကျင်သူတွေ ယုံကြည်တယ်။

but ends differently --

a trick with a twist

ဇာတ်လမ်း တည်ဆောက်ပုံတွေမှာ တွေးတယ်။

on a twist.

အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေကို ဆက်သွယ်ပြီး

It keeps me busy.

Now experts believe

ဒါတွေကို အလွယ်တကူ နားလည်နိုင်တဲ့

that stories go beyond our capacity for keeping us entertained.

အစီအစဉ်တစ်ခုအဖြစ် အလိုလို ပြောင်းလိုက်တယ်။

We think in narrative structures.

ထူးခြားတဲ့ လူသားအောင်မြင်မှုတစ်ခုပါ။

We connect events and emotions

အားလုံးဟာ ဇာတ်လမ်းတွေကို ဝေမျှချင်ပါတယ်၊

ဒါက ပါတီပွဲမှာတွေ့ခဲ့ရတဲ့ လှည့်ကွက်ဖြစ်ဖြစ်၊

and instinctively transform them

ရုံးက နေ့ဆိုးဖြစ်ဖြစ်၊

into a sequence that can be easily understood.

အားလပ်ရက်မှာ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ လှပတဲ့ နေဝင်ချိန်ဖြစ်ဖြစ်ပါ။

It's a uniquely human achievement.

ဒီခေတ်မှာ နည်းပညာကြောင့်၊

We all want to share our stories,

ဒီပုံပြင်တွေကို အီးမေးလ်၊ ဖေ့စ်ဘုတ်၊ ဘလော့(ဂ်)၊ တွစ်တာနဲ့

whether it is the trick we saw at the party,

TED.com တို့ကနေ

the bad day at the office

or the beautiful sunset we saw on vacation.

အရင်ကထက်

ပိုမျှဝေနိုင်ပါတယ်။ 

Today, thanks to technology,

လူမှုဆက်သွယ်ရေး ကွန်ရက်ရဲ့ ကိရိယာတွေက

we can share those stories as never before,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ကြားဖို့

by email, Facebook,

ပရိသတ် စုဝေးတဲ့

ဒစ်ဂျစ်တယ် မီးပုံစခန်းတွေပါ။

blogs, tweets,

အချက်အလက်တွေကို ဥပမာတွေ၊ ဥပစာတွေ၊

on TED.com.

The tools of social networking,

စိတ်ကူးယဉ်မှုတွေအဖြစ်တောင် ပြောင်းတာပါ။

ဘဝတွေရဲ့ ကြမ်းတမ်းတဲ့ အစွန်းတွေကို အပြည့်အဝ

these are the digital campfires

ခံစားနိုင်အောင် အချောသပ်လိုက်တာပါ၊

around which the audience gathers

 ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေက ကျွန်တော်တို့ ဖြစ်နေတဲ့လူတွေ၊

to hear our story.

We turn facts into similes and metaphors,

တစ်ခါတလေ ကျွန်တော်တို့ ဖြစ်ချင်တဲ့ လူတွေကို ဖြစ်စေတယ်။

and even fantasies.

ဒါတွေက ကျွန်တော်တို့ ဘယ်သူဆိုတာနဲ့

We polish the rough edges of our lives

လူ့အသိုင်းအဝိုင်း သဘောတစ်ခုကို ပေးပါတယ်။

so that they feel whole.

ဇာတ်လမ်းက  ဇာတ်လမ်းကောင်းဆိုရင်၊

Our stories make us the people we are

 ဒါက ကျွန်တော်တို့ကို ပြုံးစေနိုင်လောက်တယ်။

and, sometimes, the people we want to be.

They give us our identity

and a sense of community.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(လက်ခုပ်သံများ)

And if the story is a good one,

it might even make us smile.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(လက်ခုပ်သံများ)

Thank you.

(Applause)

Thank you.

(Applause)