Cesar Kuriyama: One second every day

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

So, I'm an artist.

ကဲ ကျွန်တော်က အနုပညာရှင်တစ်ဦးပါ။

I live in New York, and I've been working in advertising

New York မှာနေပြီး ကြော်ငြာလုပ်ငန်းမှာ

for -- ever since I left school,

ကျောင်းပြီးကတည်းက လုပ်ကိုင်လာခဲ့တာ

so about seven, eight years now,

အခုဆို ခုနှစ်နှစ်၊ ရှစ်နှစ်ရှိပြီ၊

and it was draining.

ပင်ပန်းစရာကြီးပေါ့။

ညဉ့်နက်များထိ အလုပ်လုပ်ခဲ့၊ နားရက် တွေမှာပါ အလုပ်အများကြီးလုပ်ခဲ့တယ်။

I worked a lot of late nights. I worked a lot of weekends,

and I found myself never having time for all the projects

ကျွန်တော့ကိုယ်ပိုင်လုပ်ချင်ခဲ့တဲ့ ပရောဂျက်

that I wanted to work on on my own.

အားလုံးအတွက် အချိန်လုံးဝ မရှိခဲ့ဘူး။

And one day I was at work and I saw a talk

တစ်နေ့ အလုပ်မှာ Stefan Sagmeister ရဲ့

by Stefan Sagmeister on TED,

TEDကဟောပြောချက် တစ်ခု မြင်ခဲ့တယ်၊

and it was called "The power of time off,"

"နားချိန်ရဲ့ စွမ်းအား" လို့ခေါ်တယ်၊

and he spoke about how every seven years,

သူပြောခဲ့တာက သူ့ကိုယ်ပိုင် ဖန်တီးတဲ့

he takes a year off from work so he could

ပရောဂျက်တွေလုပ်ဖို့ ခုနှစ်နှစ်မှာ တစ်နှစ်

do his own creative projects, and I was instantly inspired,

အနားယူလေ့ ရှိခဲ့တဲ့အကြောင်းပါ၊ကျွန်တော်ဟာ ချက်ချင်းပဲ စိတ်တက်ကြွသွားပြီး

and I just said, "I have to do that. I have to take a year off.

ပြောမိတာက "ငါ ဒါလုပ်ဖို့လိုတယ်၊ တစ်နှစ်နားဖို့လိုတယ်။

I need to take time to travel and spend time with my family

မိသားစုနဲ့အတူ ခရီးထွက်ရင်း အချိန် ဖြုံးဖို့အတွက် အချိန်ယူဖို့နဲ့

and start my own creative ideas."

ကိုယ်ပိုင် စိတ်ကူးတွေကို စမယ်"ပေါ့။

So the first of those projects ended up being

ဒါနဲ့ ဒီပရောဂျက်တွေရဲ့ အဦးဆုံးက

something I called "One Second Every Day."

ကျွန်တော်ခေါ်တဲ့ "နေ့စဉ် တစ်စက္ကန့်" ဖြစ်သွားတယ်။

Basically I'm recording one second of every day of my life

အခြေခံကတော့ ကျန်နေတဲ့ဘဝအတွက် နေ့စဉ် တစ်စက္ကန့်ကို

for the rest of my life,

မှတ်တမ်းတင်နေတာပါ။

chronologically compiling these one-second

ဒီတစ်စက္ကန့်စာ ဘဝရဲ့အပိုင်းလေးတွေကို

tiny slices of my life into one single continuous video

အစဉ်လိုက် စုစည်းပြီး ဗီဒီယိုတစ်ခုတည်း အဖြစ် တင်သွားဖို့ပါ၊

until, you know, I can't record them anymore.

သိတဲ့အတိုင်း ကျွန်တော် မှတ်တမ်းတင် နိုင်စွမ်း မရှိတော့တဲ့ အချိန်အထိပေါ့။

The purpose of this project is, one:

ဒီပရောဂျက်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က၊ တစ်။

I hate not remembering things that I've done in the past.

အတိတ်မှာ ကိုယ်လုပ်ခဲ့တဲ့ အရာတွေကို မမှတ်မိမှာကို ကျွန်တော်မုန်းတယ်။

There's all these things that I've done with my life

တစ်ဦးဦးက အစမဖော်မပေးမချင်း ကျွန်တော် မမှတ်မိနိုင်တဲ့

that I have no recollection of

ကျွန်တော့ဘဝထဲ လုပ်ထားတဲ့ အရာတွေ၊

unless someone brings it up, and sometimes I think,

တစ်ခါတစ်လေ စဉ်းစာမိတာက

"Oh yeah, that's something that I did."

"အိုး၊ ဟုတ်သားပဲ၊ ဒါငါလုပ်ခဲ့ဟာပဲ။"

And something that I realized early on in the project

ဒီပရောဂျက်မှာ အစောကြီး နားလည်လိုက်တာက

was that if I wasn't doing anything interesting,

ကျွန်တော်ဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ တစ်ခုကိုမှ လုပ်မနေရင်

I would probably forget to record the video.

ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းတင်ဖို့ မေ့ဖြစ်ဖို့ များတာကိုပါ။

So the day -- the first time that I forgot, it really hurt me,

ဒီတော့ ပထမဦးဆုံး မေ့ခဲ့တဲ့ တစ်နေ့က ကျွန်တော့ကို တကယ်ပဲ နာကျင်စေခဲ့တယ်၊

because it's something that I really wanted to --

အကြောင်းက ဒါက ကိုယ်တကယ် လုပ်ချင်ခဲ့တာလေ-

from the moment that I turned 30, I wanted

အသက် ၃၀ ပြည့်တဲ့ အချိန်ကနေ

to keep this project going until forever,

ဒီပရောဂျက်ကို အမြဲ မရပ်မနား ဆက်လုပ်နေချင်ခဲ့ပြီး

and having missed that one second, I realized,

တစ်စက္ကန့်လွတ်သွားလို့ သဘောပေါက်မိတာက

it just kind of created this thing in my head

ကိုယ်ဘယ်တော့မှ မေ့မှာမဟုတ်တဲ့

where I never forgot ever again.

ကိုယ့်ခေါင်းထဲမှာ ဖန်တီးခဲ့တဲ့ အရာ ဖြစ်တာကိုပါ။

So if I live to see 80 years of age,

ဒီတော့ ကျွန်တော် အသက် ၈၀ ထိနေရရင်

I'm going to have a five-hour video

ကျွန်တော့မှာ ဘဝရဲ့ နှစ် ၅၀ ကို

that encapsulates 50 years of my life.

အတိုချုပ်ဖော်ပြတဲ့ ငါးနာရီစာ ဗီဒီယိုတစ်ခုရမယ်။

When I turn 40, I'll have a one-hour video

ကျွန်တော် အသက် ၄၀ ပြည့်ရင်

that includes just my 30s.

ကျွန်တော့ရဲ့ ၃၀ လွန်နှစ်တွေပါတဲ့ တစ်နာရီစာ ဗီဒီယိုရမယ်။

This has really

ဒါက တကယ့်ကိုပဲ

invigorated me day-to-day, when I wake up,

အိပ်ယာနိုးချိန်မှာ ကိုယ်တစ်နေ့တာနဲ့အတူ စိတ်ဝင်စားစရာ တစ်ခုခုကို

to try and do something interesting with my day.

ကြိုးစားလုပ်ဖို့ ကျွန်တော့ကို နေ့စဉ် အားဖြည့်ပေးခဲ့တယ်။

Now, one of the things that I have issues with is that,

ကဲ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကြုံရတာတွေထဲက တစ်ခုက

as the days and weeks and months go by,

နေ့တွေ၊ သီတင်းပတ်တွေ၊ လတွေ ကုန်သွားတော့

time just seems to start blurring

အချိန်ဟာ စပြီး မှိန်ဝါးလာကာ

and blending into each other

တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ရောစပ်သွားတယ် ထင်ရတာပါ၊

and, you know, I hated that,

ကျွန်တော် ဒါကို မုန်းတာ သိတယ်နော်၊

and visualization is the way to trigger memory.

တွေးမြင်ယောင်တာက မှတ်ဉာဏ်ကို အစပျိုးဖို့ နည်းလမ်းလေ။

You know, this project for me is a way for me

ကျွန်တော့အတွက် ဒီပရောဂျက်က ကျွန်တော့အတွက် ဒီကွက်လပ်နဲ့

to bridge that gap and remember everything that I've done.

ကိုယ်လုပ်ခဲ့သမျှတိုင်းကို မှတ်မိတာကို ဆက်သွယ်ပေးဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ

Even just this one second allows me to remember

ဒီတစ်စက္ကန့်လေးကတောင် ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့တဲ့ တစ်ရက်အပြင်

everything else I did that one day.

အရာတိုင်းကို မှတ်မိခွင့်ပေးတယ်။

It's difficult, sometimes, to pick that one second.

တစ်ခါတစ်လေ ဒီတစ်စက္ကန့်ကို ရွေးယူဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။

On a good day, I'll have maybe three or four seconds

ကောင်းတဲ့ရက်ဆို ကျွန်တော် တကယ် ရွေးချယ်ချင်တဲ့

that I really want to choose,

သုံး၊ လေးစက္ကန့်စာ ရှိပေမဲ့

but I'll just have to narrow it down to one,

ဒါကို တစ်စက္ကန့်ထိတောင် ကျဉ်းပစ်ရမှာပါ။

but even narrowing it down to that one allows me

ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်စက္ကန့်ထိ ကျဉ်းပစ်တာတောင်

to remember the other three anyway.

ကျန်တဲ့ သုံးစက္ကန့်ကို မှတ်မိခွင့်ပေးပါတယ်

It's also kind of a protest, a personal protest,

ဒါကလည်း ကန့်ကွက်ချက် တစ်ခုလို၊ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ကန့်ကွက်ချက်တစ်ခုပါ၊

against the culture we have now where people

အခု ကျွန်တော်တို့ရှိတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့

just are at concerts with their cell phones out

ဂီတဖျော်ဖြေပွဲမှာ လူတွေဟာဖုန်းတွေထုတ်ပြီး

recording the whole concert, and they're disturbing you.

တစ်ပွဲလုံး ရိုက်တာ၊ သင့်ကို နှောင့်ယှက်နေတာလေ

They're not even enjoying the show.

ပွဲကိုတောင် မခံစားကြဘူး။

They're watching the concert through their cell phone.

သူတို့ ဆဲလ်ဖုန်းတွေကနေ ပွဲကိုကြည့်နေတာလေ။

I hate that. I admittedly used to be that guy a little bit,

ဒါကို ကျွန်တော်မုန်းတယ်၊ ဟိုတုန်းက ဒီလို ငတိမျိုး နည်းနည်းဖြစ်ခဲ့ဖူးတာကို ဝန်ခံလျက်

back in the day, and I've decided that the best way

ဆုံးဖြတ်လိုက်တာက ကျွန်တော့ဘဝရဲ့ အမြင်ပိုင်း မှတ်ဉာဏ်ကို

for me to still capture and keep a visual memory of my life

ငြိမ်ငြိမ်လေး ဖမ်းယူ သိမ်းထားဖို့ ကိုယ့်အတွက် အကောင်းဆုံးက

and not be that person, is to just record that one second

ခုနလူလို မဟုတ်ပဲ၊ အဲဒီမှတ်ဉာဏ်ကို ထိုးဆွပြသခွင့် ပြုမယ့်

that will allow me to trigger that memory of,

စက္ကန့်ကို မှတ်တမ်းတင်ပေး ထားရုံပါ။

"Yeah, that concert was amazing. I really loved that concert."

"ဟေး၊ ဒီဂီတဖျော်ဖြေပွဲက အံ့ဖွယ်ဟေ့၊ ဒီပွဲကို တကယ် ကြိုက်တယ်"

And it just takes a quick, quick second.

ဒါက တစ်စက္ကန့်လေး၊ မြန်လှတဲ့ စက္ကန့်လေး မျှပါ။

I was on a three-month road trip this summer.

ဒီနွေရာသီမှာ သုံးလကြာ ခရီးတစ်ခုထွက်ခဲ့တယ်။

It was something that I've been dreaming about doing my whole life,

ဒါက ကျွန်တော့တစ်သက်လုံး လုပ်ဖို့ အိပ်မက်နေနေခဲ့တဲ့အရာပါ။

just driving around the U.S. and Canada

U.S နဲ့ ကနေဒါ တစ်ဝှမ်းမှာ ကားမောင်းပြီး

and just figuring out where to go the next day,

နောက်တစ်တစ်နေ့မှာ ဘယ်ကိုသွားမယ် ဆိုတာကို မှန်းဆခြင်းပါ၊

and it was kind of outstanding.

အဲဒါ တကယ် ထူးခြားခဲ့တာမျိုးပေါ့။

I actually ran out, I spent too much money on my road trip

တကယ်ပဲ ကုန်သွားတယ်၊ တစ်နှစ်လုံး နားလိုက်ရဖို့ စုဆောင်းငွေအတွက်

for the savings that I had to take my year off,

ဒီကုန်းလမ်းခရီးမှာ အများကြီး သုံးခဲ့ရတယ်၊

so I had to, I went to Seattle and I spent some time

Seattle ကိုသွားပြီး တကယ့်ကို ကောင်းတဲ့ပရောဂျက်မှာ

with friends working on a really neat project.

သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ လုပ်ကိုင်ရင်း အချိန်ကုန်လို့ရအောင်လေ။

One of the reasons that I took my year off was to spend more time with my family,

တစ်နှစ်နားတဲ့ အကြောင်းပြချက်တစ်ခုက မိသားစုနဲ့ အချိန်ပိုကုန်ဆုံးဖို့ပါ၊

and this really tragic thing happened where

ဒီဝမ်းနည်းစရာ အဖြစ်ကြုံရတဲ့

my sister-in-law,

ကျွန်တော့ရဲ့ ခယ်မဟာ

her intestine suddenly strangled one day,

တစ်နေ့မှာ ရုတ်ခြည်း အူမကြီးရောင်ပြီး

and we took her to the emergency room,

အရေးပေါ် ဆေးခန်းကို ပို့ခဲ့ရကာ

and she was, she was in really bad shape.

သူမ အခြေအနေက တကယ့်ကို ဆိုးခဲ့တာပါ။

We almost lost her a couple of times,

သူမကို ဆုံးရှုံးလုလု တစ်ခါနှစ်ခါ ကြုံခဲ့ပြီး

and I was there with my brother every day.

ကျွန်တော့ညီနဲ့ ကျွန်တော် အဲဒီမှာ နေ့စဉ်ရှိခဲ့ကြတယ်။

It helped me realize something else during this project,

ဒီပရောဂျက်အတွင်းမှာ ကျွန်တော နားလည်လာခဲ့ရတဲ့ တစ်ချက်က

is that recording that one second on a really bad day

တကယ်ဆိုးတဲ့နေ့မှာ အဲဒီ တစ်စက္ကန့်ကို ရိုတ်တာက

is extremely difficult.

အင်မတန်မှ ခက်ခဲတယ်ဆိုတာပါ။

It's not -- we tend to take our cameras out when we're doing awesome things.

ဒါက အံ့ဖွယ်အရာတွေကို လုပ်နေချိန်မှာ ကင်မရာကို ထုတ်တတ်မျိုး မဟုတ်ဘူး၊

Or we're, "Oh, yeah, this party, let me take a picture."

(သို့) "အိုး၊ ဒီပါတီမှာ ငါပုံတစ်ပုံ ရိုက်ပါရစေ" ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ဘူး။

But we rarely do that when we're having a bad day,

ဒါပေမဲ့ ဆိုးတဲ့နေ့တစ်နေ့ (သို့) ဆိုးဝါးတာတစ်ခုဖြစ်ချိန်မှာ

and something horrible is happening.

ဒါကို လုပ်ခဲပါတယ်။

And I found that it's actually been very, very important

သိရှိလိုက်တာက တကယ့်ကို ဆိုးတဲ့ကာလ တစ်ခုရဲ့ စက္ကန့်ကိုတောင်မှ

to record even just that one second of a really bad moment.

မှတ်တမ်းတင်ဖို့ တကယ်ကို အရေးကြီးတာကိုပါ။

It really helps you appreciate the good times.

ဒါက ကောင်းတဲ့ကာလတွေကို နားလည်တန်ဖိုးထားဖို့ သင့်ကို ကူညီပေးတယ်။

It's not always a good day, so when you have a bad one,

နေ့တွေ အမြဲတမ်းကောင်းကြတာ မဟုတ်တော့၊ မကောင်းတဲ့နေ့ရှိလာရင်

I think it's important to remember it,

ဒါကို အမှတ်ရဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်တယ်

just as much as it is important to remember the [good] days.

ကောင်းတဲ့နေ့တွကို အမှတ်ရဖို့လောက်ကိုပဲ အရေးကြီးပါတယ်။

Now one of the things that I do is I don't use any filters,

ကဲ ကျွန်တော် လိုက်နာတဲ့ တစ်ချက်က ဖီလ်တာ တစ်ခုကိုမှ မသုံးတာပါ

I don't use anything to -- I try to capture the moment

ဒီတဒင်္ဂကို ဖမ်းယူဖို့ ကြိုးစားရာမှာ ဘာတစ်ခုမှ မသုံးဘဲ အဖြစ်နိုင်ဆုံး

as much as possible as the way that I saw it with my own eyes.

ကျွန်တော့ မျက်လုံးများဖြင့် မြင်ရတဲ့အတိုင်းကို ဖမ်းယူခြင်းပါ။

ပြောသူနာမ်စား ရှုထောင့်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းတစ်ခုကို ကျွန်တော် စခဲ့တယ်။

I started a rule of first person perspective.

Early on, I think I had a couple of videos where

စောစောက ကွှန်တော်ပါမှာမဟုတ်တဲ့

you would see me in it, but I realized that wasn't the way to go.

ဗီဒီယို တစ်ခု၊ နှစ်ခုရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒါက သုံးသင့်တဲ့ နည်းလမ်း မဟုတ်တာ နားလည်မိတယ်။

The way to really remember what I saw

မြင်ခဲ့တာကို တကယ် အမှတ်ရဖို့ နည်းလမ်းက

was to record it as I actually saw it.

တကယ် ကိုယ်မြင်ခဲ့တာကို မှတ်တမ်းတင်ဖို့ပါ။

Now a couple of things that I have in my head about this project are,

ဒီပရောဂျက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော့ခေါင်းထဲမှာရှိတဲ့ တစ်ခု၊နှစ်ခုက

wouldn't it be interesting if thousands of people were doing this?

လူတွေထောင်ချီတဲ့ လူတွေ ဒါကို လုပ်လာကြရင် စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းနိုင်မလား။

I turned 31 last week, which is there.

ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ကျွန်တော် အသက် ၃၁ နှစ်ပြည့်ခဲ့တာ ဒီမှာရှိတယ်။

ဒီလို ပရောဂျက်မျိုးမှာ လူတိုင်း

I think it would be interesting to see

လုပ်ခဲ့တာ ကြည့်ရှုရတာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းမယ် ထင်တယ်။

what everyone did with a project like this.

I think everyone would have a different interpretation of it.

အဲဒါကို လူတိုင်း အနက်ကောက်ပုံ ကိုယ်စီ ကွဲပြားကြမယ်လို့ ထင်တယ်။

I think everyone would benefit from just having that one second to remember every day.

တစ်နေ့တာ မှတ်မိရန် စက္ကန့်ရှိနေခြင်းကနေ လူတိုင်း အကျိုးရှိမယ်လို့ ထင်တယ်။

Personally, I'm tired of forgetting,

ကျွန်တော့ကတော့ မေ့လျော့တတ်တာကို တကယ် ငြီးငွေ့နေပြီး

and this is a really easy thing to do.

ဒီနည်းနဲ့ လုပ်ဖို့က တကယ် လွယ်တဲ့အရာပါ။

I mean, we all have HD-capable cameras in our pockets right now --

ဆိုလိုတာက အခု ကျွန်တော်တို့ အိတ်ကပ်ထဲမှာ HD ကင်မရာတွေ ရှိတယ်

most people in this room, I bet --

ဒီအခန်းထဲက လူတွေအများစုမှာ သေချာတယ်၊

and it's something that's --

ဒါက ကျွန်တော် နေထိုင်ဖူးတဲ့

I never want to forget another day that I've ever lived,

နောက်ထပ်တစ်နေ့ကို မမေ့ချင်ဘူးဆိုတဲ့ တစ်ခုခုပါ၊

and this is my way of doing that,

ဒါက အဲဒါကို လုပ်ဖို့ ကျွန်တော်ရဲ့ နည်းဖြစ်ပြီး

and it'd be really interesting also to see,

ကြည့်ရှုရတာလည်း တကယ် စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။

if you could just type in on a website,

ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုမှာ "June 18, 2018" လို့

"June 18, 2018,"

ရိုက်နိုင်မယ်ဆိုရင်၊

and you would just see a stream of people's lives

ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာရှိတဲ့ အဲဒီသီးခြားနေ့က လူတွေရဲ့ ဘဝ

on that particular day from all over the world.

ဆက်တိုက် စီးဆင်းလျက် ရှိနေတာ မြင်နိုင်ကြမယ်။

And I don't know, I think this project has a lot of possibilities,

ကျွန်တော့် စိတ်ထင် ဒီပရောဂျက်က ဖြစ်နိုင်ခြေအများကြီးရှိပါတယ်၊

and I encourage you all to record just a small snippet of your life every day,

နေ့စဉ်ဘဝရဲ့ လျှပ်တပြတ်လေးတွေ မှတ်တမ်း တင်ဖို့ အားလုံးကို တိုက်တွန်းပါတယ်၊

so you can never forget that that day, you lived.

သင်နေခဲ့တဲ့နေ့ကို ဘယ်တော့မှ မမေ့နိုင်ဖို့ အတွက်ပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)