Patrick Chappatte: The power of cartoons

Translator: Ilina Kareva Reviewer: Filip Stojanovski

So yeah, I'm a newspaper cartoonist --

Да, јас сум карикатурист во весници

political cartoonist.

политички карикатурист.

I don't know if you've heard about it -- newspapers?

Не знам дали сте чуле за нив -- весници?

It's a sort of paper-based reader.

Тоа се еден вид „хартиени“ читачи.

(Laughter)

(Смеа)

It's lighter than an iPad,

Весникот е полесен од ајпад.

it's a bit cheaper.

И малку поефтин.

You know what they say?

Знаете што велат?

They say the print media is dying --

Велат дека печатените медиуми умираат.

who says that? Well, the media.

Кој вели тоа? Па, медиумите.

But this is no news, right?

Но, ова не е новост, нели?

You've read about it already.

Веќе сте прочитале за тоа.

(Laughter)

(Смеа)

Ladies and gentlemen,

Дами и господа,

the world has gotten smaller.

светот се смалил.

I know it's a cliche, but look,

Знам дека е клише, но, погледнете,

look how small,

видете колку мал,

how tiny it has gotten.

колку ситен станал.

And you know the reason why, of course.

И знаете зашто, секако.

This is because of technology -- yeah.

Тоа е заради технологијата. Да.

(Laughter)

(Смеа)

Any computer designers in the room?

Има некои компјутерски дизајнери во собава?

Yeah well,

Да епа,

you guys are making my life miserable

вие го правите мојот живот мизерен,

because track pads used to be round,

бидејќи подлогите (трекпадовите) порано беа тркалезни,

a nice round shape.

фина тркалезна форма.

That makes a good cartoon.

Погодни за карикатури.

But what are you going to do with a flat track pad,

Но што ќе правите со рамна подлога за допир,

those square things?

онакви коцкасти работи?

There's nothing I can do as a cartoonist.

За мене како карикатурист тука нема многу простор.

Well, I know the world is flat now.

Ее, знам дека светот е рамен сега.

That's true.

Тоа е вистина.

And the Internet has reached

И интернетот достигна

every corner of the world,

до секој ќош во светот,

the poorest, the remotest places.

до најсиромашните, најдалечните места.

Every village in Africa now has a cyber cafe.

Секое село во Африка сега има сајбер-кафе.

(Laughter)

(Смеа)

Don't go asking for a Frappuccino there.

Не барајте фрапучино таму.

So we are bridging the digital divide.

Така ние сега го премостуваме дигиталниот јаз.

The Third World is connected,

Земјите во развој се поврзани.

we are connected.

Ние сме поврзани.

And what happens next?

И што се случува следно?

Well, you've got mail.

Епа, ви стигна е-пошта.

Yeah.

Да.

Well, the Internet has empowered us.

Па, интернетот не прави помоќни.

It has empowered you,

Те направил моќен тебе,

it has empowered me

ме направил моќен мене,

and it has empowered some other guys as well.

и направил моќни и некои други момци исто така.

(Laughter)

(Смеа)

You know, these last two cartoons --

Знаете, овие две последни карикатури,

I did them live

ги направив во живо

during a conference in Hanoi.

за време на конференција во Ханој.

And they were not used to that

И тие не беа користени за тоа

in communist 2.0 Vietnam.

во комунистичкиот Виетнам 2.0.

(Laughter)

(Смеа)

So I was cartooning live on a wide screen --

Така, јас илустрирав во живо на голем екран --

it was quite a sensation --

тоа беше права сензација --

and then this guy came to me.

и тогаш еден дечко дојде до мене.

He was taking pictures of me and of my sketches,

Ме сликаше мене и моите скици,

and I thought, "This is great, a Vietnamese fan."

и си помислив: "Ова е супер, виетнамски обожавател."

And as he came the second day,

И кога дојде вториот ден,

I thought, "Wow, that's really a cartoon lover."

Си помислив: "Леле, ова е навистина љубител на карикатури."

And on the third day, I finally understood,

И на третиот ден јас конечно разбрав,

the guy was actually on duty.

дечкото всушност беше на должност.

So by now, there must be a hundred pictures of me

Така, до сега, сигурно има стотици слики од мене

smiling with my sketches

како се смеам со моите скици

in the files of the Vietnamese police.

во досијеата на виетнамската полиција.

(Laughter)

(Смеа)

No, but it's true: the Internet has changed the world.

Но вистина е: интернетот го смени светот.

It has rocked the music industry;

Ја протресе музичката индустрија.

it has changed the way we consume music.

Го смени начинот на кој ние ја конзумираме музиката.

For those of you old enough to remember,

За оние од вас кои се доволно стари да запомнат,

we used to have to go to the store

на времето моравме да одиме до продавница

to steal it.

да крадеме.

(Laughter)

(Смеа)

And it has changed the way

И сменет е начинот

your future employer

како твојот иден работодавач

will look at your application.

ќе ја погледне вашата апликација.

So be careful

Затоа бидете внимателни

with that Facebook account --

со вашиот Фејсбук акаунт.

your momma told you, be careful.

Вашата мајка ви кажала да бидете внимателни.

And technology has set us free --

И технологијата нè ослободила.

this is free WiFi.

Ова е бесплатен бежичен пристап

But yeah, it has liberated us

и да нè ослободил

from the office desk.

од канцелариската маса.

This is your life,

Ова е вашиот живот.

enjoy it.

Ужувајте во него.

(Laughter)

(Смеа)

In short, technology, the internet,

Накратко, технологијата, интернетот,

they have changed our lifestyle.

го сменија нашиот начин на живот.

Tech guru, like this man --

Гуру по техника, како овој човек --

that a German magazine called the philosopher of the 21st century --

кој еден германски магазин го нарече филозофот на 21ви век --

they are shaping the way we do things.

сеуште го оформуваат начинот на кој ние ги правиме работите.

They are shaping the way we consume.

Го оформуваат начинот на кој ние конзумираме.

They are shaping our very desires.

Ги оформуваат нашите споствени желби.

(Laughter)

(Смеа)

(Applause)

(Аплауз)

You will not like it.

Нема вам да ви се допадне.

And technology has even changed

И технологијата го сменила

our relationship to God.

нашиот однос кон Бога.

(Laughter)

(Смеа)

Now I shouldn't get into this.

Сега, не би требало да навлегувам во ова.

Religion and political cartoons,

Религијата и политички карикатури,

as you may have heard,

како што можеби сте чуле,

make a difficult couple,

тие не одат добро едно со друго,

ever since that day of 2005,

од тој денот во 2005 година,

when a bunch of cartoonists in Denmark

кога една група од карикатуристи од Данска

drew cartoons that had repercussions all over the world --

цртаа карикатури кои имаа последици низ цел свет,

demonstrations, fatwa,

демонстрации, фатва.

they provoked violence. People died in the violence.

Провоцираа насилство. Луѓе умреа во насилството.

This was so sickening;

Тоа беше толку одвратно.

people died because of cartoons.

Луѓе умреа заради карикатури.

I mean --

Мислам --

I had the feeling at the time

Во тоа време имав чувство

that cartoons had been used by both sides, actually.

дека всушност и двете страни ги користат карикатурите.

They were used first by a Danish newspaper,

Најпрво ги искористи еден дански весник,

which wanted to make a point on Islam.

кој сакал да прати порака за исламот.

A Danish cartoonist told me he was one of the 24

Еден дански карикатурист ми кажа дека бил еден од 24

who received the assignment to draw the prophet --

кои добиле задача да го нацртаат пророкот.

12 of them refused. Did you know that?

12 од нив одбиле. Знаете зошто?

He told me, "Nobody has to tell me what I should draw.

Тој ми рече, „Никој не треба да ми кажува што треба да цртам.

This is not how it works."

Така не функционираат тие работи".

And then, of course, they were used

И потоа, секако, тие биле искористени

by extremists and politicians on the other side.

од страна на екстремисти и политичари на другата страна.

They wanted to stir up controversy.

Сакале да поттикнат контроверзија.

You know the story.

Ја знаете веќе приказната.

We know that cartoons can be used as weapons.

Знаеме дека карикатурите може да се користат како оружја.

History tells us,

Историјата ни кажува,

they've been used by the Nazis

дека се користеле од страна на нацистите

to attack the Jews.

за напад врз евреите.

And here we are now.

И еве ги денес.

In the United Nations,

Во Oбединетите нации

half of the world is pushing

пола свет бутка предлог

to penalize the offense to religion --

да се казнува навреда на религијата --

they call it the defamation of religion --

тие ја нарекуваат - клевета на религијата --

while the other half of the world is fighting back

додека другата половина на светот возвраќа

in defense of freedom of speech.

со одбрана на слободата на говор.

So the clash of civilizations is here,

И така го имаме судирот на цивилизациите

and cartoons are at the middle of it?

и карикатурите се во средина?

This got me thinking.

Ова ме натера да размислам.

Now you see me thinking

Тука ме гледате како мислам

at my kitchen table,

на масата во мојата кујна.

and since you're in my kitchen,

И штом сте во мојата кујна

please meet my wife.

запознајте се со мојата сопруга.

(Laughter)

(Смеа)

In 2006, a few months after,

Во 2006 година, неколку месеци подоцна,

I went Ivory Coast --

појдов до Брегот на Слоновата Коска --

Western Africa.

Западна Африка.

Now, talk of a divided place -- the country was cut in two.

Ова е баш поделено место. Земјата беше пресечена на две.

You had a rebellion in the North,

Има бунт на северот,

the government in the South -- the capital, Abidjan --

и влада на југ -- главниот град, Абиџан --

and in the middle, the French army.

а во средината е француска армија.

This looks like a giant hamburger.

Изгледа како огромен хамбургер.

You don't want to be the ham in the middle.

Не сакате да бидете шунката во средината.

I was there to report on that story

Бев таму да известувам за таа приказна

in cartoons.

преку карикатури.

I've been doing this for the last 15 years;

Тоа го правам веќе 15 години.

it's my side job, if you want.

Тоа е мојата хонорарна работа, ако веќе мора да знаете.

So you see the style is different.

И гледате стилот е различен.

This is more serious than maybe editorial cartooning.

Ова е посериозно од секојдневните новински карикатури.

I went to places like Gaza

Бев на места како Газа

during the war in 2009.

за време на војната во 2009.

So this is really journalism in cartoons.

Така што ова е всушност новинарство преку карикатури.

You'll hear more and more about it.

Ќе слушнате сè повеќе и повеќе за тоа.

This is the future of journalism, I think.

Тоа е иднината на новинарството мислам.

And of course, I went to see the rebels in the north.

И секако, бев да ги видам бунтовниците на север.

Those were poor guys fighting for their rights.

Тоа беа сироти момци кои се бореа за своите права.

There was an ethnic side to this conflict

Имаше етничка страна на овој конфликт,

as very often in Africa.

што е чест случај во Африка.

And I went to see the Dozo.

И бев и да видам дозовците.

The Dozo, they are the traditional hunters

Дозо се традиционални (здруженија на) ловци

of West Africa.

од Западна Африка.

People fear them --

Луѓето се плашат од нив.

they help the rebellion a lot.

Тие многу го помагаат бунтот.

They are believed to have magical powers.

Се верува дека тие имаат магични моќи.

They can disappear and escape bullets.

Може да исчезнуваат и да избегнуваат куршуми.

I went to see a Dozo chief;

Бев да се видам со главатар на Дозо.

he told me about his magical powers.

Тој ми кажа за неговите магични моќи.

He said, "I can chop your head off right away

Тој ми рече: „Можам да ти ја отсечам главата веднаш

and bring you back to life."

и да те вратам во живот".

I said, "Well, maybe we don't have time for this right now."

Јас одговорив: „Паа, можеби немаме време за тоа во моментов."

(Laughter)

(Смеа)

"Another time."

„Ај друг пат."

So back in Abidjan,

И така назад во Абиџан,

I was given a chance to lead a workshop

ми беше овозможено да одржам работилница

with local cartoonists there

со локалните карикатуристи,

and I thought, yes,

и си помислив, да,

in a context like this, cartoons can really be used as weapons

во ваков контекст, карикатурите вистина може да бидат искористени како оружје.

against the other side.

против другата страна.

I mean, the press in Ivory Coast was bitterly divided --

Мислам, печатот во Брегот на Слоновата Коска беше поделено.

it was compared to the media in Rwanda

Беше споредувано со медиумите во Руанда

before the genocide --

пред геноцидот.

so imagine.

Така што, замислете.

And what can a cartoonist do?

Што може еден карикатурист да направи?

Sometimes editors would tell their cartoonists

Некогаш уредниците им велат на своите карикатуристи

to draw what they wanted to see,

да нацртаат нешто што сакале да го видат,

and the guy has to feed his family, right?

а истите мораат да го нахранат семејството, нели?

So the idea was pretty simple.

Така што идејата беше многу едноставна.

We brought together cartoonists

Ги собравме карикатуристите на исто место

from all sides in Ivory Coast.

од сите делови од Брегот на Слонова Коска.

We took them away from their newspaper for three days.

На 3 дена ги одделивме од нивните весници.

And I asked them to do a project together,

И ги замолив да направат еден проект заедно,

tackle the issues affecting their country

зафаќајќи ги проблемите кои влијаат на нивната држава

in cartoons, yes, in cartoons.

преку карикатури... Да, карикатури.

Show the positive power of cartoons.

Да ја покажат позитивната моќ на карикатурите.

It's a great tool of communication

Тоа е одлична алатка за комуникација

for bad or for good.

со добри или лоши последици.

And cartoons can cross boundaries,

И карикатурите може да ги надминат границите,

as you have seen.

како што видовте.

And humor is a good way, I think,

И хуморот е добар начин, мислам,

to address serious issues.

да се разговара за сериозни проблеми.

And I'm very proud of what they did.

И јас сум многу горд од она што го направија.

I mean, they didn't agree with each other -- that was not the point.

Мислам, тие не се согласија еден со друг -- но тоа не ни беше намерата.

And I didn't ask them to do nice cartoons.

И јас не ги замолив да направат фини карикатури.

The first day, they were even shouting at each other.

Првиод ден, дури и се дереа еден на друг.

But they came up with a book,

Но, на крајот направија книга

looking back at 13 years

во која се прикажани 13 години

of political crisis in Ivory Coast.

од политичката криза во Брегот на Слоновата Коска.

So the idea was there.

Така што идејата беше таму.

And I've been doing projects like this,

И јас правам проекти како овој,

in 2009 in Lebanon,

во 2009 г. во Либан,

this year in Kenya, back in January.

оваа година, во јануари, во Кенија.

In Lebanon, it was not a book.

Во Либан не беше книга.

The idea was to have --

Идејата беше да се има --

the same principal, a divided country --

истиот принцип, поделена земја --

take cartoonists from all sides

да земеме карикатуристи од сите страни

and let them do something together.

и да ги оставиме да прават нешто заедно.

So in Lebanon,

Така, во Либан

we enrolled the newspaper editors,

ги заангажиравме уредниците на весниците

and we got them to publish

и ги натеравме да објават дела од

eight cartoonists from all sides all together on the same page,

осум карикатуристи од сите страни заедно на иста страна,

addressing the issue affecting Lebanon,

укажувајќи на проблемите кои влијаат на Либан,

like religion in politics and everyday life.

како религијата во политиката и секојдневниот живот.

And it worked.

И успеа.

For three days, almost all the newspapers of Beirut

Три дена, скоро сите весници од Бејрут

published all those cartoonists together --

ги објавија тие карикатури заедно --

anti-government,

анти-владини,

pro-government,

про-владини,

Christian,

христијани,

Muslim, of course,

муслимани, секако,

English-speaking, well, you name it.

весници на англиски, сите.

So this was a great project.

Ова беше одличен проект.

And then in Kenya, what we did

И потоа во Кенија, што направивме

was addressing the issue of ethnicity,

беше нагласување на етничкото прашање,

which is a poison in a lot of places in Africa.

кое труе многу места во Африка.

And we did video clips --

И направивме видео клипови.

you can see them if you go to YouTube/Kenyatoons.

Може да ги видите ако одите на YouTube/KenyaTunes.

So, preaching for freedom of speech

И така, да се проповеда за слободата на говор

is easy here,

е лесно тука,

but as you have seen

но како што видовте

in contexts of repression or division,

во контекст на репресија или поделба,

again, what can a cartoonist do?

повторно, што може да направи еден карикатурист?

He has to keep his job.

Мора да ја зачува работата.

Well I believe that in any context anywhere,

Јас верувам дека во секаков контекст секаде,

he always has the choice at least

тој секогаш има избор барем

not to do a cartoon

да не црта карикатури

that will feed hatred.

кои ќе шират омраза,

And that's the message I try to convey to them.

И тоа е пораката која се обидувам да им ја пренесам.

I think we all always have the choice in the end

Мислам дека секогаш ќе има избор на крајот

not to do the bad thing.

да не направат нешто лошо.

But we need to support

Но ние треба да ги поддржиме

these independent, critical

овие независни, критички

and responsible voices

одговорни гласови

in Africa, in Lebanon,

во Африка, во Либан,

in your local newspaper,

во вашиот локален весник,

in the Apple store.

во продавницата на Епл.

Today, tech companies

Денес, техничките компании

are the world's largest editors.

се најголемите уредувачи во светот

They decide what is too offensive

Тие одлучуваат што е премногу навредливо

or too provocative for you to see.

или премногу провокативно за вие да видите.

So really, it's not about the freedom of cartoonists;

И навистина, не е сè во слободата на карикатуристите

it's about your freedoms.

туку е во вашата слобода.

And for dictators all over the world,

И за диктаторите насекаде низ светот,

the good news

добра вест

is when cartoonists,

е кога карикатуристите,

journalists and activists shut up.

новинарите и активистите ќе замолчат.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)