Patrick Chappatte: The power of cartoons

Patrick Chappatte: Karikatürün gücü

Çeviri: yasin alp aluç Gözden geçirme: Sancak Gülgen

So yeah, I'm a newspaper cartoonist --

Evet, ben bir gazete karikatüristiyim--

political cartoonist.

politik karikatürist.

I don't know if you've heard about it -- newspapers?

Bilmem daha önce duydunuz mu -- gazeteyi?

It's a sort of paper-based reader.

Bu bir çeşitli okuyucu bazlı kağıt.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's lighter than an iPad,

Bir iPod'dan daha hafif.

it's a bit cheaper.

Biraz daha ucuz.

You know what they say?

Ne dediklerini biliyor musunuz?

They say the print media is dying --

Basılı medyanın ölmek üzere olduğunu söylüyorlar.

who says that? Well, the media.

Kim diyor bunu? Şey, medya.

But this is no news, right?

Ama bu yeni haber değil, değil mi?

You've read about it already.

Bunların hepsini okudunuz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Ladies and gentlemen,

Bayanlar baylar,

the world has gotten smaller.

dünya küçülüyor.

I know it's a cliche, but look,

Bunun klişe olduğunu biliyorum,

look how small,

ama bakın ne kadar da küçük,

how tiny it has gotten.

ne kadar da ufalmış.

And you know the reason why, of course.

Bunun nedenini de tabi ki biliyorsunuz.

This is because of technology -- yeah.

Teknoloji yüzünden. Evet.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Any computer designers in the room?

Burada bilgisayar tasarımcısı var mı?

Yeah well,

Evet,

you guys are making my life miserable

sizler hayatımı çekilmez kılıyorsunuz,

because track pads used to be round,

çünkü padler eskiden yuvarlaktı,

a nice round shape.

güzel yuvarlak şekilli.

That makes a good cartoon.

Bununla güzel çizim yapılır.

But what are you going to do with a flat track pad,

Ama düz bir pad ile yapabileceğiniz şey

those square things?

böyle kareli şeyler.

There's nothing I can do as a cartoonist.

Bir karikatürist olarak yapabileceğim hiçbir şey yok.

Well, I know the world is flat now.

Şu an dünyanın düz olduğunu biliyorum.

That's true.

Bu gerçek.

And the Internet has reached

Ve internet dünyanın her bir

every corner of the world,

köşesine ulaştı,

the poorest, the remotest places.

en fakir, en uzak bölgelerine bile.

Every village in Africa now has a cyber cafe.

Afrika'daki her köyün şu an internet kafesi var.

(Laughter)

(Kahve yok) (Gülüşmeler)

Don't go asking for a Frappuccino there.

Orada Frappuccino istemeyin.

So we are bridging the digital divide.

Dijital bölümleri birbirine bağlıyoruz.

The Third World is connected,

Üçüncü dünya bağlandı.

we are connected.

Biz bağlandık.

And what happens next?

Sırada ne var?

Well, you've got mail.

Mailiniz var. (Mail: Açım!)

Yeah.

Evet.

Well, the Internet has empowered us.

İnternet bizi daha güçlü hale getirdi.

It has empowered you,

Sizi güçlendirdi,

it has empowered me

beni güçlendirdi

and it has empowered some other guys as well.

ve başkalarını da güçlendirdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You know, these last two cartoons --

Bu son iki karikatürü

I did them live

Hanoi'de bir konferans

during a conference in Hanoi.

sırasında canlı olarak çizdim.

And they were not used to that

Bunlar komünist 2.0 Vietnam'da

in communist 2.0 Vietnam.

kullanılmadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I was cartooning live on a wide screen --

Geniş ekranda bir karikatür çiziyordum --

it was quite a sensation --

oldukça sansasyonel bir şeydi--

and then this guy came to me.

sonra birisi bana yaklaştı.

He was taking pictures of me and of my sketches,

Benim ve çizimlerimim fotoğraflarını çekiyordu

and I thought, "This is great, a Vietnamese fan."

ve ben de "Harika, Vietnamlı bir hayranım var." dedim.

And as he came the second day,

İkinci gün yine geldi,

I thought, "Wow, that's really a cartoon lover."

dedim ki "Vay be, gerçek bir karikatür sever."

And on the third day, I finally understood,

Üçüncü gün sonunda anladım,

the guy was actually on duty.

bu adam aslında görevdeydi.

So by now, there must be a hundred pictures of me

Yani şimdiye kadar, Vietnam polisinin elinde

smiling with my sketches

çizimlerim ile birlikte sırıttığım

in the files of the Vietnamese police.

yüz civarı fotoğrafım olmuştur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

No, but it's true: the Internet has changed the world.

Ama bu doğru: Internet dünyayı değiştirdi.

It has rocked the music industry;

Müzik endüstrisini derinden sarstı.

it has changed the way we consume music.

Müzik tüketim şeklimizi değiştirdi.

For those of you old enough to remember,

Yaşı yetenler hatırlayacaktır,

we used to have to go to the store

eskiden çalmak için mağazaya

to steal it.

gitmemiz gerekirdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And it has changed the way

Ve gelecekte iş vereninizin

your future employer

sizin başvuru formunuza

will look at your application.

bakış şeklinizi değiştirdi.

So be careful

O yüzden Facebook

with that Facebook account --

hesabınızda dikkatli olun.

your momma told you, be careful.

Anneniz size dikkatli olmanızı söyledi.

And technology has set us free --

Ve teknoloji bizi özgür kıldı.

this is free WiFi.

Bu ücretsiz WiFi.

But yeah, it has liberated us

evet öyle. Bu bizi

from the office desk.

ofisteki masamızdan özgür kıldı.

This is your life,

Bu sizin yaşamınız.

enjoy it.

Tadını çıkarın.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

In short, technology, the internet,

Özetle, teknoloji, internet,

they have changed our lifestyle.

yaşam tarzımızı değiştirdi.

Tech guru, like this man --

Teknoloji guruları, bu adam gibi --

that a German magazine called the philosopher of the 21st century --

bir Alman dergisi 21. yy.'ın filozofu olarak gösterdi--

they are shaping the way we do things.

bizim iş yapış tarzımızı şekillendiriyorlar.

They are shaping the way we consume.

Tüketim tarzımızı şekillendiriyorlar.

They are shaping our very desires.

Arzularımızı şekillendiriyorlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler) (Daha önce yapmak zorunda olmadığınız birçok görevi kolaylaştıracağım.)

(Applause)

(Alkışlar)

You will not like it.

Bundan hoşlanmayacaksınız.

And technology has even changed

Ve teknoloji, Tanrı

our relationship to God.

ile olan ilişkimizi bile değiştirdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler) (Adam: Peder ben günah işledim./ Peder: Biliyorum)

Now I shouldn't get into this.

Bu konuya girmemeliyim.

Religion and political cartoons,

Din ve politik karikatürler,

as you may have heard,

sizinde bildiğiniz gibi,

make a difficult couple,

zorlu bir ikili oluşturuyor,

ever since that day of 2005,

2005'den bu yana,

when a bunch of cartoonists in Denmark

birkaç Danimarkalı karikatüristin dünyada

drew cartoons that had repercussions all over the world --

miting, fetva gibi yan etkiler yaratan karikatürler

demonstrations, fatwa,

çizmesinden bu yana.

they provoked violence. People died in the violence.

Şiddeti kışkırttılar.

This was so sickening;

Bu çok sinir bozucuydu.

people died because of cartoons.

İnsanlar karikatürler yüzünden öldü.

I mean --

Yani --

I had the feeling at the time

Bence karikatürler o dönemde

that cartoons had been used by both sides, actually.

her iki tarafça da kullanıldı, gerçekten.

They were used first by a Danish newspaper,

Önce bir Danimarka gazetesi kullandı,

which wanted to make a point on Islam.

İslam hakkında görüşünü belirtmek amacıyla.

A Danish cartoonist told me he was one of the 24

Bir Danimarkalı karikatürist bana peygamberi çizmek

who received the assignment to draw the prophet --

için görevlendirilen 24 karikatüristten biri olduğunu söyledi.

12 of them refused. Did you know that?

Bunlardan 12'si reddetti. Bunu biliyor muydunuz?

He told me, "Nobody has to tell me what I should draw.

Bana dedi ki, "Kimse bana ne çizmem gerektiğini söyleyemez.

This is not how it works."

Bu iş böyle çalışmaz."

And then, of course, they were used

Sonra da tabi ki diğer tarafta da

by extremists and politicians on the other side.

aşırıcılar ve politikacılar tarafından kullanıldı.

They wanted to stir up controversy.

İhtilafı kışkırtmak istediler.

You know the story.

Hikayeyi biliyorsunuz.

We know that cartoons can be used as weapons.

Biliyoruz ki karikatüristler silah olarak kullanılabilir.

History tells us,

Tarihin bize anlattığı gibi,

they've been used by the Nazis

Naziler tarafından Yahudilere

to attack the Jews.

saldırmak için kullanıldı.

And here we are now.

Şimdi de buradayız.

In the United Nations,

Birleşmiş Milletler'de

half of the world is pushing

dünyanın yarısı dine karşı olan öfkeye

to penalize the offense to religion --

cezalandırmak istiyor --

they call it the defamation of religion --

bunu dine hakaret olarak adlandırıyorlar--

while the other half of the world is fighting back

bu arada dünyanın geri kalanı da

in defense of freedom of speech.

konuşma özgürlüğünü savunmak için savaşıyor.

So the clash of civilizations is here,

Bu noktada medeniyetler savaşı var

and cartoons are at the middle of it?

ve karikatüristler de bunun ortasında mı?

This got me thinking.

Bu beni düşündürüyor.

Now you see me thinking

Burada beni mutfak masamda

at my kitchen table,

düşünürken görüyorsunuz.

and since you're in my kitchen,

Mutfağıma geldiğinize göre

please meet my wife.

lütfen eşim ile tanışın.

(Laughter)

(Adam: Hayatın anlamını arıyorum./ Kadın: Google'ı dene.) (Gülüşmeler)

In 2006, a few months after,

2006'da, birkaç ay sonra,

I went Ivory Coast --

Fildişi Sahillerine gittim --

Western Africa.

Batı Afrika.

Now, talk of a divided place -- the country was cut in two.

Ayrılmış bir ülkeden bahsediyoruz. Ülke ikiye bölünmüş.

You had a rebellion in the North,

Kuzeyde asiler var,

the government in the South -- the capital, Abidjan --

güneyde hükümet --başkent Abidijan --

and in the middle, the French army.

ve ortada Fransız ordusu.

This looks like a giant hamburger.

Bu dev bir hamburgere benziyor.

You don't want to be the ham in the middle.

Ortasından ıssırmak istemezsiniz.

I was there to report on that story

Bu hikayeyi karikatür ile anlatmak

in cartoons.

için orada bulunuyordum.

I've been doing this for the last 15 years;

Son 15 yıldır bu işi yapıyorum.

it's my side job, if you want.

Bu benim ek işim.

So you see the style is different.

Stilin farklı olduğunu görüyorsunuz.

This is more serious than maybe editorial cartooning.

Bu makale karikatüristliğinden daha önemli bir iş.

I went to places like Gaza

2009'da savaş sırasında

during the war in 2009.

Gaza gibi yerlere gittim.

So this is really journalism in cartoons.

Yani bu gerçekten karikatür ile muhabirlik yapmak.

You'll hear more and more about it.

Bunun hakkında çok daha fazlasını duyacaksınız.

This is the future of journalism, I think.

Sanırım bu gazeteciliğin geleceği.

And of course, I went to see the rebels in the north.

Ve tabi ki, kuzeye asileri görmeye gittim.

Those were poor guys fighting for their rights.

Hakları için savaşan fakir insanlardı.

There was an ethnic side to this conflict

Afrika'da sıklıkla görüldüğü gibi

as very often in Africa.

bu çatışmanın etnik bir tarafı da vardı.

And I went to see the Dozo.

Dozoları görmeye gittim.

The Dozo, they are the traditional hunters

Dozolar Batı Afrika'nın

of West Africa.

geleneksel avcıları.

People fear them --

İnsanlar onlardan korkuyor.

they help the rebellion a lot.

Asilere çok fazla yardım ediyorlar.

They are believed to have magical powers.

Sihirli güçleri olduğuna inanılıyor.

They can disappear and escape bullets.

Kaybolabilirler ve kurşunları yok edebiliyorlar.

I went to see a Dozo chief;

Dozoların şefini görmeye gittim.

he told me about his magical powers.

Bana sihirli güçlerinden bahsetti.

He said, "I can chop your head off right away

Dedi ki; "Şu an senin kelleni uçurabilir

and bring you back to life."

ve daha sonra seni hayata döndürebilirim."

I said, "Well, maybe we don't have time for this right now."

Ben de; "Belki şu an onun için yeterli zamanımız yoktur."

(Laughter)

dedim. (Gülüşmeler)

"Another time."

"Başka zaman."

So back in Abidjan,

Abidjan'da bana

I was given a chance to lead a workshop

yerel karikatüristlerin katıldığı

with local cartoonists there

bir workshop yönettim,

and I thought, yes,

ve şöyle düşündüm, evet,

in a context like this, cartoons can really be used as weapons

bu bağlamda, karikatürler gerçekten diğer tarafa karşı

against the other side.

silah olarak kullanılabilir.

I mean, the press in Ivory Coast was bitterly divided --

Fildişi Sahili'nde basın kesin çizgilerle ayrılmış durumda.

it was compared to the media in Rwanda

Soykırım öncesi Ruanda'nın medyası

before the genocide --

ile kıyaslanabilir.

so imagine.

Tahmin edebilirsiniz.

And what can a cartoonist do?

Peki bir karikatürist ne yapar?

Sometimes editors would tell their cartoonists

Bazen editörler karikatüristlere

to draw what they wanted to see,

ne görmek istediklerini söylerler

and the guy has to feed his family, right?

ve karikatüristlerin de ailelerinin geçimini sağlaması gerekir değil mi!

So the idea was pretty simple.

Düşünce gayet basitti.

We brought together cartoonists

Fildişi Sahili'nde her görüşten

from all sides in Ivory Coast.

karikatüristi bir araya getirdik.

We took them away from their newspaper for three days.

Üç günlüğüne onları gazetelerinden alıkoyduk.

And I asked them to do a project together,

Onlardan birlikte bir proje yapmalarını istedim,

tackle the issues affecting their country

ülkelerinde karikatürlerin karşılaştığı

in cartoons, yes, in cartoons.

sorunları ele almalarını istedim.

Show the positive power of cartoons.

Karikatürlerin olumlu yanlarını göstersinler istedim.

It's a great tool of communication

İyi veya kötü şeylerin iletişimi

for bad or for good.

için müthiş bir araç.

And cartoons can cross boundaries,

Ve gördüğünüz gibi,

as you have seen.

karikatürler sınırları aşabilir.

And humor is a good way, I think,

Ve de bana göre mizah

to address serious issues.

önemli sorunları ele almak için iyi bir yöntem.

And I'm very proud of what they did.

Yapılanlarla çok gurur duydum.

I mean, they didn't agree with each other -- that was not the point.

Yani, birbirleri ile aynı fikirleri paylaşmadılar -- olay bu değildi.

And I didn't ask them to do nice cartoons.

Onlardan güzel karikatürler istemedim.

The first day, they were even shouting at each other.

Hatta ilk gün, birbirlerine bağırıyorlardı.

But they came up with a book,

Ama sonunda Fildişi Sahilinin

looking back at 13 years

13 yıllık politik sorunlarına

of political crisis in Ivory Coast.

değinen bir kitap ile geldiler.

So the idea was there.

Fikir buydu.

And I've been doing projects like this,

Ve ben bu tarz projeleri bir süredir düzenliyorum,

in 2009 in Lebanon,

2009'da Lübnan'da,

this year in Kenya, back in January.

bu sene ocak ayında Kenya'da.

In Lebanon, it was not a book.

Lübnan'da bir kitap çıkmadı ortaya.

The idea was to have --

Amacımız --

the same principal, a divided country --

aynı prensip, bölünmüş bir ülke --

take cartoonists from all sides

her yandan karikatüristleri toplayıp

and let them do something together.

onlara birlikte bir şeyler yaptırmak.

So in Lebanon,

Lübnan'da

we enrolled the newspaper editors,

gazete editörlerine ulaştık

and we got them to publish

ve onları aynı sayfada her görüşten

eight cartoonists from all sides all together on the same page,

olmak üzere sekiz karikatürü yayınlamaları için ikna ettik,

addressing the issue affecting Lebanon,

Lübnan'ı etkileyen sorunlar hakkında,

like religion in politics and everyday life.

politika içinde din ve günlük yaşam gibi.

And it worked.

İşe de yaradı.

For three days, almost all the newspapers of Beirut

Üç gün boyunca, hemen hemen Beyrut'daki

published all those cartoonists together --

tüm gazeteler bu karikatürleri yayınladılar --

anti-government,

hükümet karşıtı,

pro-government,

hükümet yanlısı,

Christian,

Hıristiyan,

Muslim, of course,

Müslüman, tabi ki,

English-speaking, well, you name it.

İngilizce konuşan, siz adını koyun.

So this was a great project.

İşte, bu harika bir projeydi.

And then in Kenya, what we did

Sonra Kenya'da, etnik kökenden doğan

was addressing the issue of ethnicity,

sorunları ele aldık,

which is a poison in a lot of places in Africa.

ki bu Afrika'da bir çok yerde bir zehir gibidir.

And we did video clips --

Video klipler hazırladık.

you can see them if you go to YouTube/Kenyatoons.

YouTube/KenyaTunes'den izleyebilirsiniz.

So, preaching for freedom of speech

Konuşma özgürlüğü için vaaz vermek

is easy here,

kolay bir şey,

but as you have seen

ama görebildiğiniz gibi

in contexts of repression or division,

baskı ve bölme göz önüne alındığında,

again, what can a cartoonist do?

bir karikatürist ne yapabilir?

He has to keep his job.

İşini korumak zorunda.

Well I believe that in any context anywhere,

Bence, herhangi bir yerde herhangi bir konuda

he always has the choice at least

karikatüristin her zaman en azından

not to do a cartoon

nefreti körükleyecek karikatürleri

that will feed hatred.

çizmemek gibi bir tercih hakkı olmalı.

And that's the message I try to convey to them.

Bu da benim onlara iletmek istediğim mesajdı.

I think we all always have the choice in the end

Bence, hepimiz her zaman kötü bir şey

not to do the bad thing.

yapmamak gibi bir tercihe sahibiz.

But we need to support

Ama biz

these independent, critical

Afrika'daki, Lübnan'daki,

and responsible voices

yerel gazetenizdeki,

in Africa, in Lebanon,

Apple dükkanlarındaki

in your local newspaper,

bu eleştirileri, önemli

in the Apple store.

sorumlu sesleri desteklemeliyiz.

Today, tech companies

Bugün, teknoloji şirketleri

are the world's largest editors.

dünyanın en büyük editörleri.

They decide what is too offensive

Neyin çok hakaret içeren, neyin

or too provocative for you to see.

provakatif olduğuna onlar karar veriyor.

So really, it's not about the freedom of cartoonists;

Gerçekten, bu karikatüristlerin özgürlüğü hakkında değil;

it's about your freedoms.

sizin özgürlüğünüz hakkında.

And for dictators all over the world,

Ve dünyanın her bir tarafındaki

the good news

diktatörler için iyi haber

is when cartoonists,

karikatüristler, gazeteciler ve aktivistler

journalists and activists shut up.

çenelerini kapadığında gelecek.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)