How to grow a forest in your backyard | Shubhendu Sharma

Аудармашы: Bakytgul Salykhova Редактор: Asqat Yerkimbay

This is a man-made forest.

Бұл - қолдан өсірілген орман.

It can spread over acres and acres of area,

Ол көптеген акр жерді алуы мүмкін немесе

or it could fit in a small space --

кішкентай ғана жерге де сыюы мүмкін,

as small as your house garden.

үйіңіздің бағы сияқты жерге де.

Age of this forest is just two years old.

Мына ормандар тек қана 2 жыл өсіп жатыр.

I have a forest in the backyard of my own house.

Менің үйімнің арт жағында да орман бар.

It attracts a lot of biodiversity.

Ол көптеген биоәртүрліліктен тұрады.

(Bird call)

(Құстың дыбысы)

I wake up to this every morning,

Күнде таңертең осы дыбыс оятады,

like a Disney princess.

Дисней ханшайымы сияқтымын.

(Laughter)

(Күлкі)

I am an entrepreneur

Мен - кәсіпкермін,

who facilitates the making of these forests professionally.

орманды кәсіби өсіру жолдарына көмектесемін.

We have helped factories,

Біз фабрикаларға,

farms,

фермаларға,

schools,

мектептерге,

homes,

үйлерге,

resorts,

демалыс орындарына,

apartment buildings,

ғимараттарға,

public parks

қоғамдық саябақтарға,

and even a zoo

тіпті зообақтарға

to have one of such forests.

орман жасауға көмектесеміз.

A forest is not an isolated piece of land where animals live together.

Орман жануарлар бөлек тұратын жердің бөлігі емес.

A forest can be an integral part of our urban existence.

Орман қала өмірінің құрамды бөлігі бола алады.

A forest, for me,

Мен үшін орман

is a place so dense with trees that you just can't walk into it.

ағаштар тығыз өскендіктен ішінде жүре алмайтын жер.

It doesn't matter how big or small they are.

Оның қаншалықты үлкен не кіші екені маңызды емес.

Most of the world we live in today was forest.

Біз тұрып жатқан жердің көбі бұрын орман болған.

This was before human intervention.

Бұл адамдардың араласқанына дейін болған.

Then we built up our cities on those forests,

Сол ормандардың орнына біз қалаларды салдық,

like São Paulo,

Сан-Паулу сияқты,

forgetting that we belong to nature as well,

біз де табиғаттың бір бөлшегі екенімізді ұмытып,

as much as 8.4 million other species on the planet.

планетадағы басқа да 8,4 млн басқа да адам сияқты.

Our habitat stopped being our natural habitat.

Біздің өмір сүру ортамыз табиғи орта болудан қалды.

But not anymore for some of us.

Бірақ барлығына бірдей емес.

A few others and I today make these forests professionally --

Кейбіреулер және мен де орманды кәсіби өсірумен айналысамыз -

anywhere and everywhere.

барлық жерде.

I'm an industrial engineer.

Мен - өнеркәсіп инженерімін.

I specialize in making cars.

Менің мамандығым машина жасау.

In my previous job at Toyota,

Тайотада жұмыс істегенде,

I learned how to convert natural resources into products.

мен табиғи ресурстарды қалай өнімге кіріктіруге болатынын үйрендім.

To give you an example,

Мысал келтірейін,

we would drip the sap out of a rubber tree,

каучук ағашына шырын қосып

convert it into raw rubber

оны дымқылдатып,

and make a tire out of it -- the product.

негізгі өнім - автомобиль шинасын жасадық.

But these products can never become a natural resource again.

Бірақ бұл өнім ешқашан қайтадан табиғи ресурс бола алмайды.

We separate the elements from nature

Біз табиғаттан бір элементті бөліп алдық және

and convert them into an irreversible state.

кері айналмайтын өзгеріске ұшыраттық.

That's industrial production.

Бұл - өнеркәсіп өндірісі.

Nature, on the other hand, works in a totally opposite way.

Табиғат, керісінше, қарама-қарсы бағытта жұмыс істейді,

The natural system produces by bringing elements together,

Табиғи жүйе элементтерді біріктіру арқылы жаңа нәрсені өндіреді,

atom by atom.

атом мен атомды қоса отырып.

All the natural products become a natural resource again.

Табиғи өнімдердің барлығы қайтадан табиғи ресурс бола алады.

This is something which I learned

Мен осыны үйрендім,

when I made a forest in the backyard of my own house.

үйімнің арт жағында орман өсірумен айналысқанда үйренгенім.

And this was the first time I worked with nature,

Бұл менің бірінші рет табиғатпен біріге жұмыс істеуім еді,

rather than against it.

табиғатқа қарсы емес.

Since then,

Сол кезден бастап

we have made 75 such forests in 25 cities across the world.

біз әлемнің 25 қаласында 75 орман өсірдік.

Every time we work at a new place,

Жаңа жерде жұмыс істеген әрбір кезімізде,

we find that every single element needed to make a forest

орманды өсіруге қажет әрбір жеке зат (элемент)

is available right around us.

біздің айналамызда бар екенін көрдік.

All we have to do is to bring these elements together

Тек қана бізге осы элементтерді біріктіріп, табиғатқа

and let nature take over.

оны қабылдауға мүмкіндік беру еді.

To make a forest we start with soil.

Орман өсіру үшін біз топырақтан бастадық.

We touch, feel and even taste it

Біз оны ұстап, сезіп, тіпті дәмін татып көрдік,

to identify what properties it lacks.

оған қандай қасиеттердің жетпейтінін білу үшін.

If the soil is made up of small particles it becomes compact --

Егер топырақ ұсақ бөлшектерден тұрса, ол тығыз болады,

so compact, that water cannot seep in.

тығыз болғаны сонша, су да өте алмайды.

We mix some local biomass available around,

Біз жергілікті қолжетімді биомассаларды араластырамыз,

which can help soil become more porous.

бұл топырақтың борпылдақ болуына көмектеседі.

Water can now seep in.

Енді су жақсы сіңеді.

If the soil doesn't have the capacity to hold water,

Егер топырақ суды ұстап қала алмаса, біз одан да

we will mix some more biomass --

көп биомассаны араластыруымыз керек,

some water-absorbent material like peat or bagasse,

суды сіңіретін материалдар, мысалы, шымтезек керек,

so soil can hold this water and it stays moist.

сөйтіп топырақ суды сіңіреді және дымқыл боп тұрады.

To grow, plants need water, sunlight and nutrition.

Өсу үшін өсімдіктерге су, күн және қорек қажет.

What if the soil doesn't have any nutrition in it?

Егер топырақта ешқандай қорек болмаса ше?

We don't just add nutrition directly to the soil.

Біз топыраққа қоректі тікелей сала алмаймыз.

That would be the industrial way.

Бұл өндірістік жол болар еді.

It goes against nature.

Бұл - табиғатқа қарсы жол.

We instead add microorganisms to the soil.

Оның орнына біз топыраққа микроорганизмдерді қосамыз.

They produce the nutrients in the soil naturally.

Олар табиғи жолмен қажет нәрлі заттарды өндіреді.

They feed on the biomass we have mixed in the soil,

Топыраққа араластырған биомассаларды қоректендіреді,

so all they have to do is eat and multiply.

осы арқылы олар қоректенеді және көбейеді.

And as their number grows,

Олардың саны өскен сайын,

the soil starts breathing again.

топырақ та демала бастайды.

It becomes alive.

Ол тіріле бастайды.

We survey the native tree species of the place.

Біз жергілікті жерде өсетін ағаштарды зерттедік.

How do we decide what's native or not?

Жергілікті ме, жоқ па екенін қайдан білеміз?

Well, whatever existed before human intervention is native.

Адам араласқанға дейін болған нәрсе жергілікті болады.

That's the simple rule.

Бұл - қарапайым ереже.

We survey a national park

Біз ұлттық саябақты зерттедік,

to find the last remains of a natural forest.

ол жерден табиғи орманның соңғы қалдықтарын табу үшін.

We survey the sacred groves,

Біз киелі тоғайларды зерттедік,

or sacred forests around old temples.

ескі ғибадатханалардың қасындағы қасиетті тоғайларды көрдік.

And if we don't find anything at all,

Ешнәрсе таба алмаған кезде,

we go to museums

біз музейлерге бардық,

to see the seeds or wood of trees existing there a long time ago.

ол жерде бұрыннан келе жатқан дәндер мен ағаштарды көру үшін.

We research old paintings, poems and literature from the place,

Біз ескі суреттерді, өлеңдерді әдеби шығармаларды оқыдық,

to identify the tree species belonging there.

сол арқылы осы жерде өскен ағаштарды табуға тырыстық.

Once we know our trees,

Ағаштарды тапқаннан кейін,

we divide them in four different layers:

біз оларды төрт топқа бөлдік:

shrub layer, sub-tree layer, tree layer and canopy layer.

бұта қабаты, ағашқа дейінгі қабат, ағаш қабаты, шатыр қабаты.

We fix the ratios of each layer,

Әр қабаттың коэффициентін белгіледік,

and then we decide the percentage of each tree species in the mix.

араластырып отырғызу үшін ағаштардың пайызын шығардық.

If we are making a fruit forest,

Егер жеміс ағаштарының орманын өсірсек,

we increase the percentage of fruit-bearing trees.

біз жеміс беретін ағаштардың пайызын көбейттік.

It could be a flowering forest,

Бұл гүлдейтін орман болуы мүмкін,

a forest that attracts a lot of birds or bees,

құстар мен араларды жинайтын орман,

or it could simply be a native, wild evergreen forest.

немесе жай ғана табиғи жабайы жасыл орман.

We collect the seeds and germinate saplings out of them.

Біз дәндер мен өскіндерді жинадық.

We make sure that trees belonging to the same layer

Біз бір қабаттың ағашы екінші қабаттың қасында

are not planted next to each other,

отырғызылмауын қадағаладық,

or they will fight for the same vertical space when they grow tall.

өйткені олар өскен кезде бірдей кеңстікке таласпаулары үшін.

We plant the saplings close to each other.

Біз көшеттерді бір-біріне жақын отырғыздық.

On the surface, we spread a thick layer of mulch,

Бет жағына жабындыны қалыңырақ саламыз,

so when it's hot outside the soil stays moist.

өйткені қатты ыстық болғанда, ылғал жақсы сақталады.

When it's cold,

Салқын болғанда,

frost formation happens only on the mulch,

қырау тек қана жабындыда қалады,

so soil can still breathe while it's freezing outside.

ал айнала суық болса да, топырақ жақсы тыныстайды.

The soil is very soft --

Топырақ өте жұмсақ,

so soft, that roots can penetrate into it easily,

жұмсақ болғаны сондай, тамыр оңай енеді,

rapidly.

тез енеді.

Initially, the forest doesn't seem like it's growing,

Бастапқыда орманның өсіп жатқаны көп байқалмайды,

but it's growing under the surface.

бірақ ол өсіп жатыр.

In the first three months,

Алғашқы үш айда,

roots reach a depth of one meter.

тамырлар 1 метр тереңдікке дейін жетеді.

These roots form a mesh,

Бұл тамырлар тор құрады,

tightly holding the soil.

ол топырақты тығыз ұстайды.

Microbes and fungi live throughout this network of roots.

Осы тамырлар торында микроптар мен саңырауқұлақтар өседі.

So if some nutrition is not available in the vicinity of a tree,

Егер ағаштың қасында жеткілікті қорек болмаса,

these microbes are going to get the nutrition to the tree.

осы микроптар ағашқа қажетті қоректі береді.

Whenever it rains,

Жаңбыр жауғанда,

magically,

сиқырдағыдай, бір түнде

mushrooms appear overnight.

саңырауқұлақтар қаптап кетеді.

And this means the soil below has a healthy fungal network.

Ал бұл топырақтың астында пайдалы заттардың барын көрсетеді.

Once these roots are established,

Тамырлар нығайғаннан кейін,

forest starts growing on the surface.

орман өсе бастайды.

As the forest grows we keep watering it --

Орман өскен сайын, біз оны суара береміз,

for the next two to three years, we water the forest.

келесі 2-3 жыл бойы орманды суарып тұрамыз.

We want to keep all the water and soil nutrition only for our trees,

Барлық су мен ылғалды осы ағаштарға сақтағымыз келеді,

so we remove the weeds growing on the ground.

сондықтан арам шөптерден тазалаймыз.

As this forest grows, it blocks the sunlight.

Орман өскен сайын күннің көзін көлегейлей бастайды.

Eventually, the forest becomes so dense

Соңында орман тығыз өскендіктен,

that sunlight can't reach the ground anymore.

күннің көзі жерге дейін жетпейтін болады.

Weeds cannot grow now, because they need sunlight as well.

Арам шөптер өспейтін болады, өйткені оларға да күн көзі керек.

At this stage,

Осы кезде

every single drop of water that falls into the forest

жерге түскен әрбір тамшы су

doesn't evaporate back into the atmosphere.

буға айналып ауаға қайтадан кетпейді.

This dense forest condenses the moist air

Осы тығыз орман ылғалды ауаны конденсациялайды

and retains its moisture.

және ылғалды сақтайды.

We gradually reduce and eventually stop watering the forest.

Біз суаруды азайтамыз және соңында орманды суармайтын боламыз.

And even without watering,

Суармаса да

the forest floor stays moist and sometimes even dark.

орман өсіп тұрған жер ылғал және қараңғы болады.

Now, when a single leaf falls on this forest floor,

Жалғыз жапырақ орманның жеріне түскенде,

it immediately starts decaying.

ол бірден шіри бастайды.

This decayed biomass forms humus,

Сөйтіп бұл биомасса жерді құнарлы етеді.

which is food for the forest.

ол жерді қоректендіреді.

As the forest grows,

Орман өскен сайын,

more leaves fall on the surface --

жерге көп жапырақ түседі,

it means more humus is produced,

бұл дегеніміз қарашірік көбейіп,

it means more food so the forest can grow still bigger.

жер құнарланып, орман одан да биік болып өседі.

And this forest keeps growing exponentially.

Сөйтіп орманымыз тоқтаусыз өсе береді.

Once established,

Бір рет отырғызылғаннан кейін,

these forests are going to regenerate themselves again and again --

орман өзін қайта-қайта қалпына келтіріп өсе береді,

probably forever.

мүмкін мәңгі бақи өсе береді.

In a natural forest like this,

Осындай табиғи орманда

no management is the best management.

менеджменттің болмауы ең жақсы шешім.

It's a tiny jungle party.

Бұл кішкентай джунглидің мейрамы.

(Laughter)

(Күлкі)

This forest grows as a collective.

Бұл орман ұжым сияқты өседі.

If the same trees --

Бірдей ағаш,

same species --

бірдей түр,

would have been planted independently,

жеке-жеке отырғызылса,

it wouldn't grow so fast.

олар осылай тез өспес еді.

And this is how we create a 100-year-old forest

Бұл 100 жылдық орманды

in just 10 years.

10 жыл ішінде өсіру жолы.

Thank you very much.

Көп рақмет!

(Applause)

(Қол шапалақтау)