Liza Donnelly: Drawing upon humor for change

Translator: tsitsi dalakishvili Reviewer: George Tsaava

(Laughter)

(სიცილი)

I was afraid of womanhood.

მე მეშინოდა გაზრდის, დაქალების

Not that I'm not afraid now,

არა, ახლაც მეშინია,

but I've learned to pretend.

უბრალოდ ვისწავლე თავის მოკატუნება.

I've learned to be flexible.

ვისწავლე მოქნილობა.

In fact, I've developed some interesting tools

მე შევიმუშავე რამოდენიმე მეთოდი,

to help me deal with this fear.

რომელიც მეხმარება შიშთან გამკლავებაში.

Let me explain.

ნება მომეცით განგიმარტოთ.

Back in the '50s and '60s, when I was growing up,

50-60 წლებში, როცა მე ვიზრდებოდი,

little girls were supposed to be kind and thoughtful

გოგონებს მოეთხოვებოდათ ყოფილიყვნენ კეთილები და დაფიქრებულები,

and pretty and gentle and soft,

ალერსიანი, ნაზი, ლამაზი,

and we were supposed to fit into roles

ჩვენგან მოელოდნენ ამ როლების გათავისებას,

that were sort of shadowy --

რაც რა თქმა უნდა იყო თავის მოჩვენება -

really not quite clear what we were supposed to be.

სინამდვილეში არც კი იყო ცხადი როგორები უნდა ვყოფილიყავით.

(Laughter)

(სიცილი)

There were plenty of role models all around us.

ასარჩევად იყო ქცევის უამრავი მოდელი.

We had our mothers, our aunts, our cousins, our sisters,

გვქონდა მაგალითები დედის, დეიდის, დების, ბიძაშვილების,

and of course, the ever-present media

და რა თქმა უნდა ყოვლისმომცველი მედიის,

bombarding us with images and words,

რომლებიც "გვბომბავდნენ" სურათებით, სიტყვებით,

telling us how to be.

და გვკარნახობდნენ თუ როგორები უნდა ვყოფილიყავით.

Now my mother was different.

დედაჩემი განსხვავებული იყო.

She was a homemaker,

ის დიასახლისი იყო,

but she and I didn't go out and do girlie things together,

ჩვენ არასოდეს ვაკეთებდით ერთად "გოგოშკურ" რაღაცეებს,

and she didn't buy me pink outfits.

ის არ მყიდულობდა ვარდისფერ ტანსაცმელს.

Instead, she knew what I needed, and she bought me a book of cartoons.

ამის ნაცვლად, იცოდა რაც მჭირდებოდა, წავიდა და მიყიდა კარიკატურების წიგნი.

And I just ate it up.

მე ეს წიგნი უბრალოდ "შევჭამე".

I drew, and I drew,

ვხატავდი და ვხატავდი,

and since I knew that humor was acceptable in my family,

და მას შემდეგ რაც მივხვდი, რომ ჩემი ოჯახის წევრები იუმორთან "მეგობრობენ",

I could draw, do what I wanted to do,

შემეძლო დამეხატა ის რაც მინდოდა,

and not have to perform, not have to speak --

შემეძლო არაფერი მეკეთებინა, არ მელაპარაკა -

I was very shy --

ძალიან მორცხვი ვიყავი -

and I could still get approval.

და მაინც მისაღები ვიყავი ჩემი ოჯახისთვის.

I was launched as a cartoonist.

ასე გავხდი კარიკატურისტი.

Now when we're young,

სანამ ახალგაზრდები ვართ,

we don't always know. We know there are rules out there,

ყოველთვის არ ვიცით, ვიცით რომ არის რაღაც წესები

but we don't always know --

მაგრამ არ გვესმის -

we don't perform them right,

თუ როგორ მივდიოთ მათ,

even though we are imprinted at birth

თითქოს დაბადებიდან ჩაბეჭდილი გვაქვს

with these things,

ეს წესები,

and we're told

გვითხრეს

what the most important color in the world is.

რომელია ყველაზე მთავარი ფერი სამყაროში.

We're told what shape we're supposed to be in.

გვეუბნებიან როგორი ფორმები უნდა გვქონდეს.

(Laughter)

(სიცილი)

We're told what to wear --

როგორ უნდა ჩავიცვათ

(Laughter)

(სიცილი)

-- and how to do our hair --

როგორი ვარცხნილობა გვქონდეს.

(Laughter)

(სიცილი)

-- and how to behave.

და როგორ მოვიქცეთ.

Now the rules that I'm talking about

ეს წესები, რომელზეც ვსაუბრობ

are constantly being monitored by the culture.

მუდმივად აისახება კულტურაში.

We're being corrected,

ჩვენი ქცევები კორექტირდება,

and the primary policemen are women,

და მთავარი კანონდამცველი ამ პროცესში არის ქალი

because we are the carriers of the tradition.

ჩვენ ვართ ტრადიციების დამცველნი.

We pass it down from generation to generation.

ჩვენ გადავცემთ მას თაობიდან თაობას.

Not only that --

არა მხოლოდ ეს -

we always have this vague notion

ჩვენ მუდმივად გვაქვს ბუნდოვანი შეგრძნება

that something's expected of us.

რომ ჩვენგან რაღაცას მოელიან.

And on top of all off these rules,

ყველაფერ ამასთან ერთად,

they keep changing.

წესები იცვლება

(Laughter)

(სიცილი)

We don't know what's going on half the time,

ზოგჯერ ნახევრად არ გვესმის თუ რა ხდება,

so it puts us in a very tenuous position.

და ეს ძალიან გვადუნებს.

(Laughter)

(სიცილი)

Now if you don't like these rules,

ახლა კი თუ არ მოგწონს ეს წესები

and many of us don't --

და ბევრ ჩვენგანს არ მოსწონს -

I know I didn't, and I still don't,

- ვიცი რომ მე კვლავ არ მომწონს,

even though I follow them half the time,

თუმცა მაინც მივყვები მათ ნახევარი ცხოვრება,

not quite aware that I'm following them --

ისე რომ ვერც ვაცნობიერებ -

what better way than to change them [than] with humor?

ხომ არ იქნება უკეთესი რომ შევცვალოთ ისინი იუმორის დახმარებით?

Humor relies on the traditions of a society.

იუმორი სათავეს საზოგადოების ტრადიციებიდან იღებს.

It takes what we know, and it twists it.

იღებს იმას რაც ვიცით და უკუღმა ატრიალებს მას.

It takes the codes of behavior and the codes of dress,

ქცევის ნორმებს, დრეს-კოდს,

and it makes it unexpected,

და გვიჩვენებს მათ განსხვავებული კუთხით,

and that's what elicits a laugh.

და სწორედ ეს იწვევს ღიმილს.

Now what if you put together women and humor?

რა იქნება ქალს რომ დავუმატოთ იუმორი?

I think you can get change.

ვფიქრობ ეს ბევრ რამეს შეცვლის.

Because women are on the ground floor,

რადგან ქალები მყარად ვდგავართ მიწაზე,

and we know the traditions so well,

ასე კარგად ვიცით ტრადიციები,

we can bring a different voice to the table.

და შეგვიძლია განსხვავებული ხედვა მივაწოდოთ ადამიანებს, რომლებიც მაგიდის გარშემო სხედან.

Now I started drawing

მე ხატვა დავიწყე

in the middle of a lot of chaos.

სრულ ქაოსში.

I grew up not far from here in Washington D.C.

მე გავიზარდე ვაშინგტონთან ახლოს,

during the Civil Rights movement, the assassinations,

სამოქალაქო უფლებების დაცვის მოძრაობის, მკვლელობების,

the Watergate hearings and then the feminist movement,

უოტერგეიტის სკანდალის და ფემინისტური მოძრაობების პერიოდში.

and I think I was drawing,

და ვფიქრობ ვხატავდი

trying to figure out what was going on.

იმისათვის რომ უკეთ გამეგო თუ რა ხდებოდა გარშემო.

And then also my family was in chaos,

ჩემს ოჯახშიც ქაოსი იყო,

and I drew to try to bring my family together --

ვხატავდი რომ შემეკრა ჩემი ოჯახი -

(Laughter)

(სიცილი)

-- try to bring my family together with laughter.

- შემეკრა ოჯახი იუმორის მეშვეობით.

It didn't work.

არ გამოვიდა, ამან არ იმუშავა.

My parents got divorced, and my sister was arrested.

ჩემი მშობლები განწორწინდნენ და ჩემი და დააპატიმრეს.

But I found my place.

მაგრამ მე ვიპოვე ჩემი ადგილი.

I found that I didn't have to wear high heels,

მე მივხვდი, რომ შემეძლო არ ჩამეცვა მაღალი ქუსლები,

I didn't have to wear pink,

არ მეტარებინა ვარდისფერი,

and I could feel like I fit in.

და კარგად მეგრძნო თავი.

Now when I was a little older, in my 20s,

როცა 20 წელს გადავცდი,

I realized there are not many women in cartooning.

მივხვდი რომ ქალი კარიკატურისტი ცოტაა.

And I thought, "Well, maybe I can break

ვიფიქრე, იქნებ შევძლო ამით გარღვევა,

the little glass ceiling of cartooning,"

კარიკატურების გაყიდვთ თავის გატანა,

and so I did. I became a cartoonist.

და შევძელი, მე გავხდი კარიკატურისტი.

And then I thought -- in my 40s I started thinking,

შემდეგ, 40-ს რომ გადავცდი დავიწყე ფიქრი,

"Well, why don't I do something?

ხომ არ შემიძლია გავაკეთო რაიმე კიდევ?

I always loved political cartoons,

ყოველთვის მიყვარდა პოლიტიკური კარიკატურები,

so why don't I do something with the content of my cartoons

და ვიფიქრე რატომ არ შეიძლება დავიწყო მუშაობა ჩემი კარიკატურების შენაარსზე, კონტენტზე,

to make people think about the stupid rules that we're following

რომ დავაფიქრო ადამიანები სულელურ წესებზე, რომელსაც ვიცავთ

as well as laugh?"

სიცილის მეშვეობით?

Now my perspective

ჩემი მომავალი

is a particularly --

განსაზღვრულია

(Laughter)

(სიცილი)

-- my perspective is a particularly American perspective.

ჩემი მომავალი ამერიკულია.

I can't help it. I live here.

ვერაფერს ვიზამ, მე აქ ვცხოვრობ.

Even though I've traveled a lot,

თუმცა ბევრს ვმოგზაურობ,

I still think like an American woman.

მაინც ვფიქრობ როგორც ამერიკელი ქალი.

But I believe that the rules that I'm talking about

მაგრამ მჯერა რომ წესები , რომელიზეც ვსაუბრობ

are universal, of course --

უნივერსალურია, რა თქმა უნდა

that each culture has its different codes of behavior

ყველა კულტურას აქვს ქცევის თავისებური ნორმები,

and dress and traditions,

ტრადიცია, ჩაცმის მანერა,

and each woman has to deal with these same things

მაგრამ ყველა ქალი მაინც იგივეს

that we do here in the U.S.

უნდა გაუმკლავდეს რასაც ჩვენ,

Consequently, we have.

აქ ამერიკაში.

Women, because we're on the ground, we know the tradition.

ქალებმა, გამომდინარე რომ მიწაზე მყავად ვდგავართ, ვიცით ტრადიციები

We have amazing antennae.

ვქმნით არაჩვეულებრივ გარემოს ??

Now my work lately

მოგვიანებით ჩემი საქმე,

has been to collaborate with international cartoonists,

გადაიკვეთა უცხოელ კარიკატურისთებთან,

which I so enjoy,

ეს ძალიან სასიამოვნო იყო,

and it's given me a greater appreciation

ძალიან დიდ მადლიერების გრძნობა მიჩნდება

for the power of cartoons

კარიკატურის ძალის მიმართ,

to get at the truth,

რადგან ადამიანებამდე სიმართლის მიტანა,

to get at the issues quickly and succinctly.

სხვადასხვა საკითხების მიტანა ხდება სწრაფად და ზედმეტი სიტყვების გარეშე. .

And not only that, it can get to the viewer

და არა მხოლოდ ეს, ამის მიტანა შეიძლება

through not only the intellect, but through the heart.

არა მხოლოდ ადამიანების ცნობიერებამდე, არამედ მათ გულებამდე.

My work also has allowed me to collaborate

ჩემი საქმე საშუალებას მაძლევდა მეთანამშრომლა

with women cartoonists from across the world --

სხვადასხვა ქვეყნების ქალ კარიკატურისტებთან -

countries such as Saudi Arabia,

როგორიც არის საუდის არაბეთი,

Iran, Turkey,

ირანი, თურქეთი,

Argentina, France --

არგენტინა, საფრანგეთი -

and we have sat together and laughed

ჩვენ ერთად ვსხდებით, ვიცინით,

and talked and shared our difficulties.

ვსაუბრობთ და ვუზიარებთ ერთმანეთს ჩვენს სირთულეებს.

And these women are working so hard to get their voices heard

ეს ქალები ძალიან ბევრს მუშაობენ რომ მიიტანონ მათი ხმა,

in some very difficult circumstances.

ყველაზე რთულ ვითარებებში.

But I feel blessed to be able to work with them.

ძალიან მადლიერი ვარ მათთან მუშაობით.

And we talk about

ვსაუბრობთ იმაზე

how women have such strong perceptions,

თუ როგორ აქვთ ქალებს ასეთი მძაფრი აღქმის უნარი,

because of our tenuous position

მათი არამყარი პოზიციის მიუხედავად

and our role as tradition-keepers,

და ჩვენი როლი, როგორც ტრადიციის მცველების

that we can have the great potential

გვაძლევს უდიდეს პოტენციალს

to be change-agents.

რომ ვიყოთ ცვლილებების მომტანები. გამცილებელნი ახალ სამყაროში.

And I think, I truly believe,

მე ვფიქრობ და გულწრფელად მჯერა

that we can change this thing

რომ ჩვენ შეგვიძლია შევცვალოთ რაღაცეები

one laugh at a time.

მხოლოდ სიცილის მეშვეობით.

Thank you.

დიდი მადლობა

(Applause)

(აპლოდისმენტები)